شينجياڭ گازەتى انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى لي ياڭ 3 ـ ايدىڭ 7 ـ كۇنى بەيجيڭنەن حابارلايدى. ”سوڭعى جىلدارى بۇكىل شينجياڭداعى ٴار ۇلت حالقىنىڭ جالىقپاي ىستەپ كەلە جاتقان ٴبىر ٴىسى سۋ بايلىعىنان جوعارى ٴونىمدى، ۇيلەسىمدى، عىلمي پايدالانىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا كۇش ۇستەۋ بولدى“. 3 ـ ايدىڭ 7 ـ كۇنى تاڭ سارىدە، بەيجيڭ حالىق سارايىنىڭ ورتالىق ۇلكەن زالىندا مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ شينجياڭدا تۇراتىن مۇشەسى مەي يۇي ”مۇشەلەر ارناسىنا“ شىعىپ، شينجياڭنىڭ ”سۋ ىستەرىن“ قالاي ويداعىداي ىستەگەندىگى جونىندەگى اڭگىمەسىن ٴبولىسىپ، جۇڭگو ـ شەتەل مەديالارى نازار اۋدارعان تۇيىنگە اينالدى.
سول كۇنى مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس 14 ـ كەزەكتى كوميتەتى 2 ـ ٴماجىلىسىنىڭ 2 ـ رەتكى ”مۇشەلەر ارناسى“ اشىلدى. ورتالىق راديو ـ تەلەۆيزيا باس ستانسياسى ورتالىق راديو ستانسياسىنىڭ ٴتىلشىسى مۇشە مەي يۇيگە: ”سۋ بايلىعىن ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا تىرەك بولاتىن سارقىلماس قوزعاۋشى كۇشكە اينالدىرۋدىڭ تەتىگى نە“؟ دەپ سۇراۋ قويدى.
مەي يۇي اۆتونوميالى رايوندىق سۋ يگىلىگى مەڭگەرمەسىنىڭ باستىعى، ٴتىلشىنىڭ سۇراۋى جونىندە ونىڭ كوكەيىندە جاۋاپ سايراپ تۇر. ”سۋدى ٴسوز ەتسەك، شينجياڭ وتە ەرەكشە، تيپتىك ىشكى قۇرلىقتىق قۋاڭ ٴوڭىر، بۇكىل شينجياڭنىڭ جان باسىنا تۋرا كەلەتىن سۋ بايلىعى مولشەرى 3227 تەكشەمەتر بولىپ، مەملەكەت بويىنشا الدىڭعى قاتاردا تۇرادى، دەسەدە بىرلىك كولەمدەگى سۋ شىعىمدىلىعى 51 مىڭ تەكشەمەتر بولىپ، تەك بۇكىل ەلدىڭ التىدان بىرىندەي عانا“، ـ دەدى مەي يۇي.
ماماندار شينجياڭداعى سۋ تاپشىلىعىنىڭ نەگىزىنەن ۋاقىت پەن كەڭىستىك تارالىمىنىڭ بىركەلكى بولماۋىنان تۋىنداعان قۇرىلىمدىق سيپاتتى سۋ تاپشىلىعى ەكەندىگىن دالەلدەدى. جان باسىنا تۋرا كەلەتىن سۋ بايلىعى مولشەرى جاعىندا، شينجياڭ بۇكىل ەلدىڭ ورتاشا دەڭگەيىنىڭ 2 ەسەسىنە تۋرا كەلەدى. سوندىقتان ”سۋ _ شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنىڭ جان تامىرى“، ”سۋ بايلىعىنان پايدالانۋدىڭ ونىمدىلىگى قانشا جوعارى بولسا، شينجياڭنىڭ دامۋ كەڭىستىگى دە سونشا ۇلكەن بولادى“، بۇل الدەقاشان ورتاق تانىمعا اينالدى. ”سۋ ىستەرىن“ ويداعىداي ىستەۋدىڭ تەتىگى جوعارى ٴونىمدى ۇلەستىرۋ مەن ۇيلەسىمدى پايدالانۋ جاعىنا كۇش سالۋدا تۇر.
مەي يۇي تىلشىگە ”باقىت سۋىنىڭ“ اڭگىمەسىن ايتىپ بەردى. ول بىلاي دەدى: شينجياڭنىڭ پامير ۇستىرتىندەگى تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ تاۋ قويناۋىنداعى ٴپىل قىستاعىندا 116 ٴۇيلى تاجىك مالشىسى تۇرمىس كەشىرەدى، ولاردىڭ تۇرمىستىق اۋىز سۋ ٴىشۋى وتە قيىن، جاز ماۋسىمىندا نەشە كيلومەتر شالعايداعى وزەننەن سۋ تاسيدى، قىس ماۋسىمىندا مۇزدى ويىپ الىپ ەرىتىپ ىشەدى.
”2023 ـ جىلى 7 ـ ايدا مەن ٴپىل قىستاعىنا بارعانىمدا، قىستاق تۇرعىندارى مەنى ۇيىنە باستاپ اپارىپ، سۋ شۇمەگىن نۇسقاپ تۇرىپ تەبىرەنگەن سەزىممەن: بۇل ٴۇيىمىزدىڭ ەڭ باعالى نارسەسى، ٴبىز بالداي ٴتاتتى ’باقىت سۋىن‘ ىشە الدىق! دەگەن ەدى“، ـ دەدى مەي يۇي ەسكە الىپ.
ٴپىل قىستاعى 10 نەشە جىلدىڭ الدىندا وقۋعا باراتىن ”اسپان جولىنىڭ“ سەبەبىنەن مەديالاردىڭ حابارىنا شىققان قىستاق بولاتىن. جول تۇتاسپاعاندىقتان، ٴپىل قىستاعىندا ەلەكتر جوق، قۇبىر سۋى جوق، حابارلاسۋ سيگنالى جوق ەدى. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسى دابىلىنىڭ قاعىلۋىنا ىلەسە، ٴپىل قىستاعى الدەقاشان وزگەرىپ كەتتى.
مەي يۇي تانىستىرىپ بىلاي دەدى: 2018 ـ جىلى جەرگىلىكتى ۇكىمەت 13 ميلليون يۋان قارجى قوسىپ، وسى قىستاقتىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىن شەشتى، ٴاربىر وتباسىنا ورتاشا ەسەپپەن 110 مىڭ يۋاننىڭ ۇستىندە قارجى قوسىلدى. بۇكىل شينجياڭدا ٴپىل قىستاعى سەكىلدى 67 قىستاق بار، وسى ٴۇشىن شينجياڭ ٴارقانداي بوداۋ بەرۋدەن ايانباي ەگىنشىلىك، مال شارۋاشىلىق وڭىرلەرىنىڭ اۋىز سۋ ىستەرىنىڭ ”ەڭ سوڭعى ٴبىر كيلومەترىن“ ىركىلىسسىزدەندىردى. ”13 ـ بەسجىلدىقتان“ بەرى تۇتاس شينجياڭ جالپى 19 ميلليارد 500 ميلليون يۋان قارجى قوسىپ، 1428 اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن بەكەمدەۋ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ نىسانىن اتقارىپ، 3666 ەگىنشىلىك، مال شارۋاشىلىق قىستاعىنىڭ اۋىز سۋ ماسەلەسىن جاپپاي شەشتى جانە بەكەمدەدى، دارەجەسىن جوعارىلاتتى.
”ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ اۋىز سۋ ماسەلەسى جۇرتتى الاڭداتقان ەدى، قازىر الاڭسىز بولدىق، كوڭىل تىنىش، جاقسى بولدى“. مۇنداي وزگەرىس مەي يۇيدى اسەرلەندىردى، قۋانتتى.
سۋ باقىت الىپ كەلەدى ٴارى بايلىق تا سيلاي الادى. مەي يۇي بىلاي دەدى: شينجياڭنىڭ شونجى اۋدانى مەملەكەت بويىنشا سۋ بايلىعى تاپشى ٴوڭىر، سونىمەن بىرگە مەملەكەتتىك تاۋار استىق وندىرەتىن بازالىق اۋدان. وسى اۋداننىڭ تىكبۇلاق قالاشىعى ياۋجانزى قىستاعى 25 مىڭ مۋ ەگىستىك جەردە توعان ـ ارىقتاردىڭ سۋ سىڭۋدەن ساقتانۋىن، قۇبىرلاندىرۋدى ورىندادى، ەگىستىك جەردى سۋارۋ، تىڭايتقىش بەرۋدى باسقارۋ قول تەلەفونمەن ينتەرنەت جەلىسىندە زەردەلى مەڭگەرۋدى ىسكە اسىرىپ، استىقتىڭ بىرلىك ٴونىمى، جالپى ٴونىمى ٴۇرتىس جاڭا ورە جاراتتى.
”بۇل قىستاق تۇيىندەر ارقىلى جالپىنى ىلگەرىلەتىپ، ٴوڭىر اتتاپ 200 مىڭ مۋ جەردى كوتەرمەگە الدى، بىلتىر قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ كىرىسى 4 ميلليون 800 مىڭ يۋانعا جەتىپ، جان باسىندىق ورتاشا كىرىس 30 مىڭ يۋاننان استى“، ـ دەدى مەي يۇي جىميىپ.
قازىرگە دەيىن بۇكىل شينجياڭدا 105 ميلليون 580 مىڭ مۋ ەگىستىك جەر بار، سالىنىپ بىتكەن جوعارى ٴونىمدى سۋ ۇنەمدەپ سۋارىلاتىن كولەم 62 ميلليون 850 مىڭ مۋ، سۋاراتىن سۋدان پايدالانۋ كوەففيتسەنتى 0.576عا جەتىپ، بۇكىل ەلدىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن جوعارى بولدى. اسىرەسە، 2023 ـ جىلى شينجياڭدا استىق ەگىلگەن اۋماقتىڭ ارتۋ مولشەرى مەن جالپى ٴونىم مولشەرىنىڭ ارتۋى مەملەكەت بويىنشا 1 ـ ورىندا تۇردى. ”سۋ ىستەرىندە“ جاندى دا جالىندى كورىنىس پايدا بولدى.
”ٴبىز باس نىسانانى كوزدەپ، تىنباي كۇرەس جۇرگىزسەك بولعانى، شينجياڭنىڭ بولاشاعى، ٴسوزسىز، اناعۇرلىم كوركەم بولاتىندىعىنا باتىل سەنەمىز!“ جۇڭگو ـ شەتەل مەديالارىنىڭ اپپارات كوزى الدىندا مەي يۇيدىڭ سوزىنەن تاباندىلىق پەن سەنىمدىلىك بايقالادى.
