مۇشە ٴمۇياسسار توحتى ساياسي كەڭەس ماجىلىسىندە ٴسوز سويلەپ بىلاي دەدى:
مادەنيەت پەن ساياحاتتى توعىستىرۋ ۇلتتار ىنتىماعى گۇلىن نارلەندىردى
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى لي ياڭ
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ۇلتتار ىنتىماعى _ ەلىمىزدەگى ٴار ۇلت حالقىنىڭ جان تامىرى؛ ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كەڭستىك، مادەنيەت، ەكونوميكا، قوعام، پسيحيكا سياقتى جاقتاردان جان ـ جاقتى كىرىگۋىن بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ۇلتتاردىڭ اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيسۋىن جەبەۋ كەرەك.
”مادەنيەت پەن ساياحاتتى توعىستىرۋ ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كەڭستىك، مادەنيەت، ەكونوميكا، قوعام، پسيحيكا سياقتى جاقتاردان جان ـ جاقتى كىرىگۋىن بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرۋداعى قامال الۋ تۇيىندەرىنىڭ ٴبىرى ەكەندىگى ٴشۇباسىز“. 3 ـ ايدىڭ 9 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس 14 ـ كەزەكتى كوميتەتىنىڭ 2 ـ ٴماجىلىسى 3 ـ جالپى جيىنىن وتكىزدى، شينجياڭدا تۇراتىن مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس مۇشەسى ٴمۇياسسار توحتى «مادەنيەت پەن ساياحاتتى توعىستىرۋ ۇلتتار ىنتىماعى گۇلىن نارلەندىردى» دەگەن تاقىرىپتا جيىندا ٴسوز سويلەدى.
تاۋ ـ سۋ مادەنيەتپەن كوز سۇرىندىرەدى، مادەنيەت تاۋ ـ سۋمەن جان سۇيىندىرەدى. ”ارمان القابى“ ۇلتتار ىنتىماعىنا قالاي كۇش ۇستەيدى؟ مۇشە ٴمۇياسسار توحتىنىڭ بۇل جونىندە تەرەڭ تولعامى بار.
”باي مادەنيەت، ساياحات بايلىعى _ ۇلتتار ىنتىماعىن، العاباسارلىعىن نارلەندىرەتىن قورەكتىك ماتەريال جانە نەگىز“. شينجياڭدا جۇڭحۋا مادەنيەتى ەرەكشەلىگىن ايگىلەيتىن مول بايلىق بار، يارعول بايىرعى قالاسى، بەيتيڭ بايىرعى قالاسى، قىزىل قاعا ورتەڭى سياقتى تاريحي ەسكى جۇرتتار جانە ۇيعۇر ۇلتىنىڭ 12 مۇقام ونەرى، قازاق ۇلتىنىڭ ايتىس ونەرى، قىرعىز ۇلتىنىڭ تاريحي ەپوسى «ماناس»، موڭعۇل ۇلتى ويرات تايپاسىنىڭ تاريحي ەپوسى «جاڭعىر» قاتارلى ٴار ۇلتتىڭ تاڭداۋلى مادەنيەت تۋىندىلارى ٴار ۇلتتىڭ ەتەنە بولۋىنىڭ، ٴبىر ـ بىرىنە قارايلاسۋىنىڭ، ٴوزارا توعىسىپ قاتار ٴومىر ٴسۇرۋىنىڭ كۋاسى بولىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ كوپ نەگىزدى، ٴبىر تۇلعالى جاعدايىن ايگىلەدى.
ٴمۇياسسار توحتى بىلاي دەدى: مادەنيەت، ساياحات بايلىعىنىڭ ۇلتتار ىنتىماعىن جەبەۋ بارىسىنداعى ”كوبەيتكىش اسەرىن“ كورنەكتىلەندىرۋدە شينجياڭداعى ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىنىڭ، ىشتەسۋىنىڭ، توعىسۋىنىڭ تاريحي فاكتتەرىن، ارحەولوگيالىق ناقتى زاتتارىن، مادەني جۇرناقتارىن ىشكەرىلەي اشىپ جانە ودان ٴونىمدى پايدالانىپ، مادەنيەت، ساياحاتپەن تۇعىر ازىرلەۋ ارقىلى ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ بىرتىندەپ ٴسىڭۋ بارىسىندا تاربيە قابىلداپ، جان دۇنيەسىن نارلەندىرۋىن، تاتۋ ـ ٴتاتتى بىرگە تۇرىپ، قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭۋىنە، جاراسىمدى دامۋ بارىسىندا شىن جۇرەكتەن سىرلاسۋىنا، كوڭىل توعىستىرۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ قاجەت.
جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ _ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ ۇلت قىزمەتىنىڭ نەگىزگى جەلىسى ٴارى ۇلتتار وڭىرىندەگى ٴتۇرلى قىزمەتتەردىڭ نەگىزگى جەلىسى. ”ساياحات _ مادەنيەت اۋىس ـ كۇيىسىنىڭ ماڭىزدى كوپىرى، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدىڭ ماڭىزدى دانەكەرى“، ـ دەدى ٴمۇياسسار توحتى.
2023 ـ جىلى ساياحات ارقىلى شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلىپ، شينجياڭنىڭ ساياحات كاسىپ سالاسى باستان ـ اياق ارىنداپ العا باسىپ، كۇشتى تەبىنمەن ورگە ۇمتىلىپ، 265 ميلليون ساياحاتشى (رەت) قابىلدادى، بۇل كورىكتى شينجياڭنىڭ تارتىمدىلىعىنىڭ شەكسىز ەكەندىگىن تولىق دالەلدەدى.
”مادەنيەت پەن ساياحاتتى توعىستىرۋعا جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ ٴمانىن ۇستەپ، شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ مەحانيزمىنەن ويداعىداي پايدالانىپ، باۋىرلاس ولكە، قالالارداعى ادامداردى شينجياڭعا كەلىپ ساياحاتتاۋعا، سەيىلدەۋگە، قارجى قوسىپ شارۋاشىلىقتى گۇلدەندىرۋگە ىنتالاندىرىپ، قويۋ ٴارى تەرەڭ ارالاسۋ، ىشتەسۋ بارىسىندا باۋىرلاستىق سۇيىسپەنشىلىكتى تەرەڭدەتۋ كەرەك“. ٴمۇياسسار توحتى شينجياڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەر، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى، مادەني ەسكەرتكىش سياقتى ەرەكشە نىساندارىن سىرتقا شىعارۋعا ۇيىمداستىرىپ، دوستىق بارىس ـ كەلىس ورىستەتىپ، كورىكتى شينجياڭدى ۇگىتتەپ، تانىستىرىپ، ۇلتتار ىنتىماعى حيكاياسىن ويداعىداي بايانداپ، شينجياڭنىڭ اشىق، سەنىمدى جاڭا كەلبەتىن، جاڭا بەينەسىن ايگىلەۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىس بەردى.
”مادەنيەت پەن ساياحاتتى توعىستىرۋدىڭ ۇلتتار ىنتىماعىن جەبەۋ بارىسىنداعى دانەكەرلىك رولىن ساۋلەلەندىرۋ جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ تاڭبا قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ توپتىق ەستەمەلەرىن ايگىلەۋدى مولايتۋدى قاجەت ەتەدى، بۇل ٴبىزدىڭ ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىن جالعاستىرۋىمىزداعى مادەنيەت تامىرى سانالادى“. ٴمۇياسسار توحتى شينجياڭنىڭ جۇڭحۋا مادەنيەت تاڭباسىن اشىپ، رەتتەپ، ۇلتتاردىڭ ورتاق يگىلىكتەنەتىن جۇڭحۋا مادەنيەت تاڭباسىن جانە جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وبرازىن تاريحي مادەنيەت ۇگىت تاربيەسى، الەۋمەتتىك مادەنيەت قۇرىلعى قۇرىلىسى، قالانىڭ بەلگى سيپاتتى قۇرىلىسى، ساياحات كورىنىستەرى كورمەسى سياقتى ٴتۇرلى جاقتارعا ٴسىڭىرىپ، مادەنيەت پەن ساياحاتتىڭ جوعارى ساپالى قوس باعىتتى، كوپ ولشەمدى توعىسۋىن جەبەۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىس بەردى.
سوڭعى جىلدارى تالايلاعان مادەنيەت كوركەمونەر مەرەكەسىن قۇتتىقتاۋ قيمىلدارى وتكىزىلىپ، ٴبىرتالاي ساياحات سارا جەلىلەرى اشىلىپ، مادەنيەت پەن ساياحاتتى توعىستىرۋدىڭ تارتىمدى تاراۋى جازىلىپ، ”شينجياڭ جاقسى جەر“ جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالادى ٴارى ۇلتتار ىنتىماعى گۇلدەرىن نارلەندىردى.
عىلىم ـ تەحنيكا مەن مەديانىڭ توعىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، توعىسپالى مەديا شەبى ارقىلى شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرىنىڭ مادەنيەت جانە ساياحات كەلبەتىن جان ـ جاقتى ايگىلەۋ _ نەگىزگى اعىمدىق مەديانىڭ بورىشى، جاۋاپكەرشىلىگى. ٴمۇياسسار توحتى ”انار بۇلت“ تاراتۋ شەبىن سۇيەنىش ەتىپ، مۋزيكا، كينو سياقتى بەينەلىك كورسەتىلىمدەردى بايىتىپ، سىرتقى دۇنيەنىڭ شينجياڭدى تۇسىنۋىنە، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جۇڭحۋا مادەنيەتىن شىنايى مويىنداۋىن كۇشەيتۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، بالداي باتىپ، سۋداي ٴسىڭۋ بارىسىندا جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇيىستىرۋ كۇشىن، سەنترگە تارتۋ كۇشىن كۇشەيتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى ىنتىماعى ارقىلى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىس بەردى.