انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى شيە حۇيبيان 4 ـ ايدىڭ 16 ـ كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم ـ تەحنيكا قوعامىنان ۇعىسۋىمىزشا، شينجياڭ اۋىل ـ قىستاق كاسىپتىك تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋ ورتالىعى ٴوتىنىش ەتكەن «شينجياڭنىڭ ”كەڭ، ەرتە، ساپالى“ كەشەندى ماقتا ەگۋ تەحنيكاسىن زەرتتەۋ جانە ونى قولدانۋ» تاقىرىبى جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم اكادەمياسىنىڭ ”تاڭداۋلى عىلىم ـ تەحنيكا جاسامپازدىعى سيلىعىنا“ يە بولعان، «شينجياڭنىڭ ”كەڭ، ەرتە، ساپالى“ ماقتا ەگىمشىلىگى» كاسىپتىك شىعارماسى جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم ـ تەحنيكا باسپاسىنىڭ ”2 ـ كەزەكتى اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم ـ تەحنيكا كىتاپ سيلىعىنىڭ تاڭداۋلى سيلىعىنا“ يە بولعان.
”كەڭ، ەرتە، ساپالى“ ماقتا ەگىمشىلىگى دەگەنىمىز _ ”كەڭدىگى تەڭ تاقتادا ەگىلەتىن، ەرتە بۇرشىكتەۋىن، ەرتە پىسۋىن جەدەلدەتىن، ساپالى، جوعارى ٴونىمدى“ ماقتا ەگىمشىلىگى ٴتاسىلى بولىپ، ”تاقتا اراسىن كەڭەيتۋ، تىعىزدىقتى تومەندەتۋ، قۋاتتى مايسا وتىرعىزۋ، بيىك مايسا وتىرعىزۋ“ ارقىلى جوعارى فوتوسينتەز قۇرىلىمىن ورناتىپ، ماقتانىڭ ەرتە بۇرشىكتەۋىن، ەرتە پىسۋىن، شوعىرلى پىسۋىن جەدەلدەتىپ، ماقتانىڭ جوعارى ٴتۇسىمدى، ساپالى، جوعارى ٴونىمدى جاڭا ۇلگىسىن جۇزەگە اسىرۋ بولىپ تابىلادى.
2023 ـ جىلى شينجياڭنىڭ ماقتا ٴونىم مولشەرى 5 ميلليون 112 مىڭ توننا بولىپ، بۇكىل ەلدىڭ جالپى ٴونىم مولشەرىنىڭ %90تەن استامىن يەلەدى. شينجياڭنىڭ ماقتا جالپى ٴونىم مولشەرى ٴۇرتىس 5 جىل 5 ميلليون توننانىڭ ۇستىندە تۇراقتى بولىپ، كولەمى، جالپى ٴونىم مولشەرىندە ٴۇرتىس 30 جىل مەملەكەت بويىنشا 1 ـ ورىندا بولدى.
شينجياڭنىڭ ماقتا كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن عىلىم ـ تەحنيكانىڭ تىرەك بولۋىنان بولە قاراۋعا بولمايدى. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان كەيىنگى 30 جىلدا، شينجياڭنىڭ ماقتا ٴوندىرىسى ۇزاق ۋاقىت بويى تەحنيكادا ىزدەنىس جاساۋ كەزەڭىندە تۇردى، سوۆەت وداعىنان تۇقىم سورتىن، تەحنيكاسىن ەنگىزۋدەن تارتىپ تۇقىم سورتىن ٴوزىمىز جەتىلدىرۋگە جانە تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا دەيىن، ٴوندىرىس كولەمى جالپى تۇلعالىق جاقتان شامالى بولدى. 1980 ـ جىلى شىحىزى اۋىل شارۋاشىلىعى عىلمي زەرتتەۋ ورنى تۇڭعىش رەت ماقتاعا جارعاق جاۋىپ سىناق جۇرگىزۋ ۇلگىسىن ەنگىزدى، سونداي ـ اق تىعىز ەگىپ، پىسۋىن جەدەلدەتۋدى سايكەستىردى، مايسانى الاسا ەگىپ، جارعاق جاۋىپ تۇقىم سەبۋ ماشينالارىن زەرتتەپ جالپىلاستىرعاننان كەيىن، شينجياڭنىڭ ماقتاسى ”الاسا، تىعىز، ەرتە“ سىندى تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ كەزەڭىنە قادام باستى. ”الاسا، تىعىز، ەرتە“ بولۋ نەگىزىندە، 1996 ـ جىلى شينجياڭ جارعاق استىندا تامشىلاتىپ سۋارۋدى، تىڭايتقىش بەرۋدى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ تەحنيكاسىنا سىناق جۇرگىزىپ ۇلگى كورسەتتى ٴارى تەز ارادا كەڭىنەن جالپىلاستىردى.
2004 ـ جىلدان بەرى جارعاقتى دالمە ـ ٴدال جابۋ، قۇبىردى دالمە ـ ٴدال جاتقىزۋ، تۇقىمدى دالمە ـ ٴدال سەبۋ ٴبىر تۇلعالانعان ماشينانىڭ جانە ماشينامەن ماقتا تەرۋدىڭ كەڭىنەن جالپىلاسۋىنا، ونىڭ ۇستىنە ماقتا اتىزىن باسقارۋ بارىسىنىڭ ماشينالانۋ ورەسىنىڭ كەمەلدەنۋىنە، جوعارىلاۋىنا ىلەسە، شينجياڭنىڭ ماقتا ٴوندىرىسى بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى لەگىندە ٴجۇردى.
2007 ـ جىلدان بەرى شينجياڭ ماقتاسىنىڭ مۋ باسىندىق ٴونىم مولشەرى ٴۇرتىس 5 جىل 113 كيلوگرام توڭىرەگىندە بولدى، ونىڭ ۇستىنە ماقتا تالشىعىنىڭ ساپاسى دا تومەندەدى. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ٴۇشىن، جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم اكادەمياسى ماقتا زەرتتەۋ ورنىنىڭ زەرتتەۋشىسى جاڭ شيليڭ باستاعان ۇجىم ”كەڭ، ەرتە، ساپالى“ ماقتا ەگىمشىلىگىن زەرتتەۋدى جانە وعان ىزدەنىس جاساۋدى قانات جايدىردى.
10 جىلدان استام ۋاقىت ۇزبەي قۇلشىنىس جاساۋدىڭ ارقاسىندا، جاڭ شيليڭ زەرتتەۋ ۇجىمىنىڭ ”كەڭ، ەرتە، ساپالى“ ۇلگىسىن وزەكتى تەحنيكا ەتكەن اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى ولشەمىنىڭ 2 نىسانى، جەرگىلىكتى ولشەمىنىڭ 9 نىسانى ىلگەرىندى ـ كەيىندى جاريالانىپ اتقارىلدى. اتاۋلى تەحنيكا شينجياڭ ماقتاسىنىڭ ”بىرلىك ٴونىمى تۇراقسىز، ساپاسى تومەن“ بولۋ ماسەلەسىن شەشۋدىڭ جاڭا جولىن اشتى، قازىر شينجياڭدا كەڭىنەن جالپىلاستىرىلىپ، شينجياڭنىڭ ماقتا كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىنا تەحنيكالىق تىرەك ازىرلەدى.
