جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋگە قوعام حاۋىپسىزدىگى كۇشىن قوستى
_ جاڭا داۋىردەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى جونىندە جالپى شولۋ
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى شيۇڭ فىڭ
”ساياسي ارقىلى ساقشى قوسىنىن قۇرۋدان، رەفورما ارقىلى ساقشى قوسىنىن قۇدىرەتتەندىرۋدەن، عىلىم ـ تەحنيكا ارقىلى ساقشى قوسىنىن گۇلدەندىرۋدەن، ساقشى قوسىنىن قاتاڭ جونگە سالۋدان جازباي، پارتيا مەن حالىق جۇكتەگەن جاڭا داۋىردەگى قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگى مەن بورىشىن ويداعىداي وتەۋ كەرەك“.
2019 ـ جىلى 5 ـ ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ بۇكىل مەملەكەتتىك قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتى ماجىلىسىندە ماڭىزدى ٴسوز سويلەپ، جاڭا داۋىردەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىن كۇشەيتۋ جونىندەگى ٴبىر قىدىرۋ كەلەلى ماسەلەنى تەرەڭ بايىمداپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىنىڭ قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن، بورىشىن اناعۇرلىم ويداعىداي وتەۋىنە العا باسۋ بەتالىسىن كورسەتىپ، ٴتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمىن ازىرلەدى.
5 جىلدان بەرى بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جاڭا داۋىردەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتى جونىندەگى ماڭىزدى بايىمداۋلارىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، جالپى تۇلعالىق مەملەكەت حاۋىپسىزدىگى كوزقاراسىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، جاڭا داۋىردەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىن وسىزامانداندىرۋدىڭ جاڭا جاعدايىن قۇلشىنا اشىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋگە قىزمەت وتەدى جانە ونى قامتاماسىز ەتتى.
پارتيانىڭ باسشىلىعىنا تاباندى بولىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنىڭ مىزعىماس دۇرىس ساياسي بەتالىسىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى
2020 ـ جىلى 8 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى جۇڭگو حالىق ساقشىلارى تاريحى بەلەستىك مانگە يە كۇندى قارسى الدى _
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى، مەملەكەت ٴتوراعاسى، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ٴتوراعاسى شي جينپيڭ جۇڭگو حالىق ساقشىلارى قوسىنىنا تۋ تاپسىردى ٴارى ٴتالىم بەردى.
”پارتياعا ادال بولۋ، حالىققا قىزمەت ەتۋ، زاڭدى ٴادىل اتقارۋ، ٴتارتىپتى قاتايتۋ كەرەك“.
ماڭىزى تايشان تاۋىنداي سالماقتى، بۇل ٴسوز بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى مەن قوعام حاۋىپسىزدىگى قوسىندارىن بورىشتى اناعۇرلىم جاقسى ارقالاپ، ۇزدىكسىز ەرلىكپەن العا باسۋعا جىگەرلەندىردى.
ساياسي قۇرىلىستا ارقاۋ ٴتۇزۋ تارتىلسا، وزگەسى وڭاي وڭالادى. قايتكەندە قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانىن ساياسي جاقتان قۇرىپ جانە يگەرىپ، وسى قوسىننىڭ ادالدىعىنا، كىرشىكسىزدىگىنە، سەنىمدىلىگىنە تۇبىرىنەن شىنايى كەپىلدىك ەتۋگە بولادى؟
بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى پارتيانىڭ شارتسىز باسشىلىعىن قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنىڭ ٴار جاعىندا، تۇتاس بارىسىندا باتىل تياناقتاندىرىپ، باستان ـ اياق پارتيانىڭ تۋىن تۋ، پارتيانىڭ بەتالىسىن بەتالىس، پارتيانىڭ ەرىك ـ جىگەرىن ەرىك ـ جىگەر ەتتى.
كۇرەسكەرلىك رۋحتى ساۋلەلەندىرىپ، ساياسي حاۋىپسىزدىك حاۋىپ ـ قاتەرىنەن ساقتانۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويدى.
5 جىلدان بەرى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى سىنالاپ كىرۋگە قارسى تۇرۋ، اۋدارىپ تاستاۋعا قارسى تۇرۋ، بولشەكتەۋگە قارسى تۇرۋ كۇرەسىن ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، ۇلتتىق بولشەكتەۋ ارەكەتتەرىنە، ٴدىني ۇشقارى قيمىلدارعا باتىل سوققى بەرىپ، تەرىس ۋاعىزدارعا جانە زاڭسىز ٴدىن تاراتۋ ارەكەتتەرىنە قاتاڭ سوققى بەردى. بۇكىل ەل بويىنشا ٴۇرتىس 7 جىلدان استام ۋاقىت زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلوسى تۋىلمادى، مەملەكەت بيلىگى حاۋىپسىزدىگى، ٴتۇزىم حاۋىپسىزدىگى، يدەولوگيا حاۋىپسىزدىگى پارمەندى قورعالدى.
پارتيانى قاتاڭ باسقارىپ، ساقشى قوسىنىن قاتاڭ باسقارىپ، ”تورتتە قۇرىشتاي“ ىسىلعان قوعام حاۋىپسىزدىگى قۇرىش قوسىنىن سومدادى.
سۇن ليجۇن قاتارلىلاردىڭ ۋىتىنىڭ ىقپالىن جويىپ، ”شىرىقتى بۇزۋشىلاردى“ ٴۇزىلدى ـ كەسىلدى تازالادى؛ زاڭ اتقارۋداعى كورنەكتى ماسەلەلەردى ارناۋلى رەتتەۋ ـ وڭاۋدان قامال الىپ، ”قاساڭ دەرتتەردى“ كۇش سالا شەشتى؛ ستيلدى دۇرىستاپ، ٴتارتىپتى قاتايتۋدىڭ باياندى مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، ٴتۇزىم ”قاپاسىن“ جاپپاي مىقتاپ توقىدى... ٴبىر قىدىرۋ شارالار ٴبىر ـ بىرىمەن قابىسىپ، ۇزدىكسىز كۇش سالىپ، ساقشىنى تەگەۋرىنمەن قاتاڭ باسقارۋدان، ستيلدى دۇرىستاپ، ٴتارتىپتى قاتايتۋدان قامال الۋ شايقاسىن، ۇزاققا سوزىلاتىن شايقاستى باتىل ويداعىداي جۇرگىزدى.
”مەملەكەتتىڭ زور ٴىسىن“ كوكەيدە ساقتاپ، كەلەلى جاعداي اياسىندا تۇرىپ، كەلەلى جاعداي اياسىندا ارەكەت جاسادى.
چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن دامىتۋ ستراتەگياسى _ شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى جاساعان كەلەلى ستراتەگيالىق شەشىم.
قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى ارناۋلى باسشىلىق گرۋپپاسىن قۇرىپ، ٴار جىلى ”تىنىش چاڭجياڭ“ ارناۋلى ارەكەتىن ۇيىمداستىرىپ ورىستەتىپ، حالىققا قولايلى، كاسىپورىنعا ٴتيىمدى شارالاردى شوعىرلى العا قويىپ، ٴتۇرلى شارۋاشىلىق تۇلعالارىنا قىزمەت وتەۋ، قامتاماسىزداندىرۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، چاڭجياڭ وزەنىن جاپپاي قورعاۋ مەن چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جاپپاي قورعادى.
ۇزدىكسىز قۇلشىنۋ ارقىلى چاڭجياڭ الابىنداعى كولەمدى زاڭسىز اۋلاۋ، زاڭسىز قۇم قازۋ قىلمىستىق ارەكەتتەرى ٴونىمدى تەجەلدى، ەكولوگيالىق ورتانىڭ ساپاسى كورنەكتى جاقساردى، سۋى تۇنىق، جاعاسى جاسىل، بالىعى تۋلاپ، قۇستارى سامعاپ، ”تۇنىق سۋ شىعىسقا قاراي اعاتىن“ كوركەم كورىنىس قايتا جارىققا شىقتى.
نازاردى پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىنا شوعىرلاندىرىپ، وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسى قۇرىلىسى سياقتىلاردى ارقاۋ ەتىپ، اناعۇرلىم كوپ قىزمەت وتەۋ، قامتاماسىزداندىرۋ شارالارىن العا قويدى؛ جاڭا كاسىپ سالاسىن، جاڭا ۇلگىنى، جاڭا قوزعاۋشى قۋاتتى ارقاۋ ەتىپ، ٴبىلىم مەنشىك ۇقىعىن قورعاۋ، حاۋىپسىزدىكتى باقىلاۋ ـ باسقارۋ سياقتى قىزمەتتەردى تىڭعىلىقتى ىستەپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرۋگە دەم بەردى؛ الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن امالياتتا ايگىلەپ، حالىقارالىق زاڭ اتقارۋداعى ناقتى ىستەر سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، سىرتقا باعىتتالعان قىزمەت كەلەلى جاعدايى ٴۇشىن اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەدى... قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى فۋنكتسيانى تياناق ەتىپ، ىرىقتىلىقپەن ىسكەرلىك كورسەتىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋعا ۇلەس قوستى.
زور شايقاس، ۇلكەن سىناق _ اۋەلگى ماقساتتى، بورىشتى امالياتتا ايگىلەۋدىڭ سىنتاسى جانە قايراعى. 5 جىلدان بەرى بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى مەن قالىڭ حالىق ساقشىلارى ٴىستىڭ سالماعىن ٴبىلىپ، اۋىرىن ارقالاپ، قاي ـ قاشان دا پارتيا مەن حالىق ەڭ قاجەت ەتكەن جەرلەردە شايقاس جۇرگىزدى _
ىندەتتەن ساقتانۋدىڭ ـ تىزگىندەۋدىڭ الدىڭعى شەبىندە ۇزدىكسىز شايقاس جاساپ، جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جانە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ، بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسى، حاڭجوۋ ازيا سپورت جارىسى سياقتى كەلەلى قيمىلداردىڭ اماندىعىن ساقتاۋ، ورنىقتىلىعىن قورعاۋ قىزمەتىن تابىسپەن ورىندادى...
مەملەكەت بويىنشا ”ٴبىر تۇتاس جۇيە“ يدەياسىن بەرىك ورناتىپ، ميلليونداعان قوعام حاۋىپسىزدىگى حالىق ساقشىسى، كومەكشى ساقشى قىزمەت جاۋاپكەرشىلىكتەرىن ادا ەتىپ، ۇزدىكسىز شايقاس جاساپ، ەگجەي ـ تەگجەيلى، دەن قويا، ىجداعاتتى ىستەۋ ستيلىمەن تالاي ـ تالاي ۇلكەن سىناقتاردى قارسى الىپ، تالاي ـ تالاي قيان ـ كەسكى شايقاستاردا جەڭىسكە قول جەتكىزىپ، پارتياعا ادالدىعىن ٴىس جۇزىندىك ارەكەتتەرى ارقىلى ايگىلەدى.
رەفورما جاساپ، جاڭالىق اشۋعا تاباندى بولىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىن وسىزامانداندىرۋعا سارقىلماس قوزعاۋشى كۇش ازىرلەدى
جاڭا داۋىرگە قادام تاستاعاندا، جاڭا جاعدايلار، جاڭا سىن ـ سايىستار، جاڭا مىندەتتەر الدىندا، جاڭا ٴداۋىر تالابىنا ۇيلەسەتىن، ناقتى سوعىستىق ەرەكشەلىكتى بەينەلەيتىن، جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە يە وسى زامانعى ساقشى ىستەرى جۇيەسىن، ٴسوز جوق، جەدەل ورناتۋ كەرەك.
بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى ”پارتكوم باسشىلىق ەتۋ، مينيسترلىك دارەجەلى ورىندار جالپى جاقتان يگەرۋ، ولكە دارەجەلى ورىندار نەگىزگى جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاۋ، قالا ـ اۋدان ىرىقتى شايقاس جۇرگىزۋ، ساقشى بولىمشەسى ىرىقتىلىقپەن ساقتانۋ“ وي جەلىسى بويىنشا تۇرلىشە دارەجەلى ورىنداردىڭ فۋنكتسيالىق ورىن تۇراقتاندىرۋىن ايقىنداپ، فۋنكتسياسى عىلمي، ٴىس ۇقىعى ايقىن، قولباسشىلىعى ىركىلىسسىز، اينالىمى جوعارى ٴونىمدى فۋنكتسيا جۇيەسىن قالىپتاستىردى.
”ەڭ مىقتى ۇلكەن مي“ قالىپتاستىرىپ، مەڭگەرۋ ىركىلىسسىز، قيمىل شيراقى بولۋدى ورىندادى _
شىنجىن قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى قولباسشىلىق شتابىنىڭ ۇلكەن زالىنداعى ۇلكەن ەكراندا ٴار ٴتۇرلى ساندى مالىمەتتەر كەڭ كولەمدە توپتالىپ، قولباسشىلىق ەتىپ ورنالاستىرۋ، ينفورماتسياعا تۇجىرىم جاساۋ، توعىسپالى شايقاس جۇرگىزۋ سياقتى وڭىرلەردەگى حالىق ساقشىلارى قاربالاس تا ٴتارتىپتى ىستەۋدە. بۇل جەر توسىن تۋىلعان ۋاقيعالارعا توتەپ بەرۋ بويىنشا سەكۋندتىق اتتانىسقا كەلۋدەگى، الەۋمەتتىك حاۋىپسىزدىك بويىنشا جان ـ جاقتى قورعاۋداعى قالانىڭ حاۋىپسىزدىك ۇلكەن ميىنا اينالعان.
گۋاڭدۇڭ ولكەسىندە 160 مىڭ شارلاۋ ـ ساقتانۋ كۇشى، 68 مىڭ ەڭ كىشى شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ بىرلىگى، 1596 ”1، 3، 5 مينۋت“ جىلدام قيمىلداۋ شەڭبەرىندەگى ورىن ساندى مالىمەتتەرىن يكەمدى بىرىكتىرۋ جۇزەگە اسىرىلىپ، جىلدام قيمىلداۋ قابىلەتى مەن قوعامدىق جاقتا جالپى تۇلعالىق ساقتانۋ ـ مەڭگەرۋ دەڭگەيى جاپپاي جوعارىلادى. 2023 ـ جىلدان بەرى گۋاڭدۇڭ ولكەسى قىلمىستىق ىستەر، اماندىققا قاتىستى حاۋىپتى جاعدايلار سانى، قىلمىستىق ىستەر بويىنشا دەلو تۇرعىزۋ سانى، دەلو اشۋ سانى، جاڭا قىلمىس بويىنشا دەلو اشۋ سالىستىرماسى سياقتى 4 ٴتۇرلى نەگىزگى كورسەتكىش بويىنشا 5 جىلداعى ەڭ تاماشا ناتيجەگە قول جەتكىزىپ، بۇقارانىڭ حاۋىپسىزدىك سەزىم كورسەتكىشى %98.68كە جەتتى.
”ماماندىق + مەحانيزم + ۇلكەن ساندى مالىمەت“ سىندى جاڭاشا ساقشى ىستەرى اينالىم ۇلگىسىن قۇرىپ، كەمەلدەندىرىپ، ”اقپاردى، قولباسشىلىقتى، ارەكەتتى“ ٴبىر تۇلعالاندىرۋ جانە قالالىق، اۋداندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىنىڭ ساتىلىق دەڭگەيى از، ناقتى سوعىستىق، بىرىكتىرىلگەن جۇمىس جۇرگىزۋ مەحانيزمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، ۇلكەن ساندى مالىمەت ارقىلى ناقتى سوعىسقا قۋات ۇستەۋ مەحانيزمىندە جاڭالىق اشتى... ٴبىر ـ بىرلەگەن رەفورما شارالارى ٴتۇيىندى سالالار مەن شەشۋشى بۋىنداردا ەلەۋلى سەرپىلىسكە قول جەتكىزىپ، جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە يە وسى زامانعى ساقشى ىستەرى جۇيەسى جەدەل قالىپتاسۋدا.
”سوڭعى جۇيكە تامىردى“ ىركىلىسسىزدەندىرىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەپ، ساقتانۋ سىندى ساقشى ىستەرىن ناقتى ىستەدى _
ۇلكەندى ـ كىشىلى كوشەلەردە، جاپپالى عيماراتتاردا، كونە كوشەلەردە قارتتار قورالانا وتىرىپ شاي دەمدەپ، ساياحاتشىلار حۋاچياۋ جاڭا قىستاعىندا سۋرەتكە ٴتۇسىپ ”كەلگەندەرىن كورسەتىپ“ ٴجۇر... فۋجيان ولكەسى شيامىن قالاسى سىميڭ رايونىنىڭ كاييۋان ٴمالىسى دۋماندى كونە قالا الەۋمەتتىك اۋماعى، ”جاقىن كورشى ساقشى ىستەرى“ وسى جەردە تولىسا ٴوسىپ كەلەدى.
شيامىن قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى ”1000 وتباسىن ارالاۋ، 100 ىسكە كومەكتەسۋ، 10 مىڭ ۇيمەن تاتۋ بولۋ“ سىندى بۇقارالىق قىزمەت ٴادىسىن تۇتقا ەتىپ، ”جاقىندار ەتەنە بولۋدى، كورشىلەر ٴوزارا كومەكتەسۋدى، ساقشى مەن حالىقتىڭ كوڭىلىن توعىستىرۋدى“ مازمۇن ەتىپ، الەۋمەتتىك اۋماق حالىق ساقشىلارىنىڭ 2 ـ ۇستەلىن بۇقارانىڭ ەسىگىنىڭ الدىنا اپارىپ، ەل ارالاۋدى ۇدايىلاندىرىپ، قايشىلىقتى قاينارىندا شەشتى.
كۇشتى نەگىزگى ساتىنى يگەرۋگە، نەگىزدى كۇشەيتۋگە، ٴتۇبىردى بەكەمدەۋگە شوعىرلاندىرىپ، ساقشى بولىمشەسىنىڭ ”ەكى اترەت، ٴبىر كەڭسە“ ساقشى ىستەرى اينالىم مەحانيزمى سياقتىلارعا رەفورما جاساپ، الەۋمەتتىك اۋماق حالىق ساقشىلارىن الەۋمەتتىك اۋماققا الاڭسىز تامىر تارتتىرىپ، الەۋمەتتىك اۋماق اماندىعى بويىنشا ساقتانۋدى ناقتى ىستەپ، نەگىزگى ساتىنىڭ قوعامدىق باسقارۋىمەن توعىستى.
قازىر بۇكىل ەلدەگى ساقشى بولىمشەلەرى ساقشى كۇشتەرىنىڭ اۋدان دارەجەلى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى ساقشى كۇشتەرىندە يەلەگەن سالىستىرماسىندا، الەۋمەتتىك اۋماق حالىق ساقشىلارىنىڭ ساقشى بولىمشەلەرىنىڭ ساقشى كۇشتەرىندە يەلەگەن سالىستىرماسىندا نەگىزىنەن ”ەكى %40تىك“ ولشەم جۇزەگە اسىرىلدى، بۇكىل ەلدەگى 13 مىڭ ساقشى بولىمشەسىندە ”ەكى اترەت، ٴبىر كەڭسە“ اتقارىلىپ، 260 مىڭ الەۋمەتتىك اۋماق حالىق ساقشىسى دايىندالىپ، جاراسىمدىلىقتى، حاۋىپسىزدىكتى شىن مانىندە بۇقارانىڭ قاسىنا ورناتىپ، مەملەكەتتىڭ باياندى تىنىشتىعىنىڭ ىرگە تاسىن بەكەمدەدى.
جاپپاي كۇش سالىپ، كوپ تۇيىندەردە سەرپىلىس جاساپ، تەرەڭدەي ىلگەرىلەتكەن بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى رەفورما جاساپ، ساقشىنى كۇشەيتۋدىڭ ٴسوزسىز باسىپ وتەتىن جولىمەن بۇلجىماي، ارشىنداي العا باسىپ، نازاردى جاۋىنگەرلىك قۋات ولشەمىنە شوعىرلاندىرىپ، ناقتى سوعىستىق تالاپتى تياناق ەتىپ، جاڭاشا قوعام حاۋىپسىزدىگى جاۋىنگەرلىك قۋاتىن ۇزدىكسىز قالىپتاستىرىپ جانە جوعارىلاتىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنىڭ وسىزاماندانۋىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتۋگە سارقىلماس قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى.
حالىق ٴۇشىن قىزمەت ىستەۋگە تاباندى بولىپ، بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى
”سەرىكتەستىگىمىز جاڭادان ساۋداعا پايدالانىلاتىن 100 جۇك اۆتوموبيلىن ساتىپ الىپ، دەرەۋ ىسكە قوسىپ پايدالانباق ەدى، قاتىناس باسقارۋ تاراۋلارىنىڭ تەز ارادا تەكسەرىپ، ٴنومىر تاقتاسىن بەرۋىن ٴۇمىت ەتەمىز“. 2023 ـ جىلدىڭ ٴبىر كۇنى جياڭشي شۇنفىڭ جىدا ينتەرنەت عىلىم ـ تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى تەلەفوندا وسىلاي دەپ جىتىرمەلەتە سويلەدى.
جياڭشي يچۇن گاۋ ـ ان قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى قاتىناس ساقشى ۇلكەن اترەتى اۆتوكولىك باسقارۋ ورنىنىڭ جاۋاپتىسى حۇڭ فىڭ دەرەۋ قاتىستى ساقشى كۇشتەرىن ورنالاستىرىپ، ۇيىنە بارىپ شوعىرلى تەكسەرۋ قىزمەت وتەۋىن ورىستەتتى ٴارى سول كۇنى كەشتە ساعات 11 مولشەرىندە 100 كولىكتىڭ رۇقسات كۋالىگى مەن تيجارات كۋالىگىن ٴبىتىردى.
”ۇيىنە بارىپ شوعىرلى تەكسەرۋ“ _ جياڭشي قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىنىڭ ”الدا ٴجۇرىپ قىزمەت وتەۋىنىڭ“ ىقشام كورىنىسى. تاياۋ جىلداردان بەرى جياڭشي قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى قىزمەت وتەۋ شەبىن الدىعا جىلجىتىپ، ”ٴبىر كاسىپورىندا ٴبىر ساقشى بولۋ“، ”ٴبىر كاسىپورىندا ٴبىر ارحيۆ بولۋ“ تۇيىندەردە كوتەرمەگە الۋ كاسىپورىندارىمەن بايلانىس جاساۋ قىزمەت مەحانيزمىن تياناقتاندىرىپ، كاسىپورىنداردى قورعايتىن، كاسىپورىنداردى الاڭسىز ەتەتىن، كاسىپورىندارعا تيىمدىلىك جەتكىزەتىن قىزمەت جۇيەسىن جاپپاي قۇردى.
زاڭمەن باسقارىلاتىن شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسى _ كاسىپورىندار ٴومىر سۇرەتىن، داميتىن توپىراق ٴارى ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتەتىن قۋاتتى تىرەك. ٴتۇرلى ەكونوميكالىق قىلمىستارعا ۇزبەي سوققى بەرۋ، كاسىپورىنداردىڭ دامۋىنا دەم بەرەتىن ٴبىر قىدىرۋ جاڭا شارالاردى شىعارۋ، كاسىپورىنداردىڭ ”بايلانىس شوعىرىن“، ”قىزمەت وتەۋ پۋنكتىن“ قۇرۋ، مەرزىمدى ۋاقىتتا ساقشى، كاسىپورىن رياسىز كەڭەس ٴماجىلىسىن ۇيىمداستىرىپ ورىستەتۋ... ٴبىر ـ بىرلەگەن پارمەندى شارالار قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىنىڭ ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا قىزمەت وتەۋ، قامتاماسىز ەتۋ بەرىك بەكىمىن جەتكىزدى.
5 جىلدان بەرى بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى جالپى 400 مىڭعا جۋىق ەكونوميكالىق قىلمىس دەلوسىن اشكەرەلەپ، 230 ميلليارد يۋاننان استام تىكەلەي ەكونوميكالىق شىعىندى قايتارىپ الىپ، ەلەۋلى ەكونوميكالىق فينانس حاۋىپ ـ قاتەرلەرىن پارمەندى جويىپ، بازاردىڭ ەكونوميكالىق ٴتارتىبىن قورعادى، حالىق بۇقاراسىنىڭ مال ـ مۇلىك حاۋىپسىزدىگىن قورعادى، مەملەكەتتىڭ ەكونوميكا، فينانس حاۋىپسىزدىگىن قورعادى.
دامۋدى جەبەپ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جەتكىزدى، حالىق بۇقاراسىنىڭ حاۋىپسىزدىك سەزىمى جانە رازىلىق دارەجەسى قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىن ولشەيتىن جانە تەكسەرەتىن ٴتۇبىرلى ولشەمگە اينالدى.
حالىق تۇرمىسىنىڭ قۇت ـ ىرىسىن كۇشەيتۋدە ٴتۇرلى قىزمەت وتەۋ شارالارىن دالمە ـ ٴدال تياناقتاندىرىپ، جاقسى ٴىستى ويداعىداي ىستەدى، ناقتى ٴىستى ناقتى ىستەدى.
بۇكىل ەل بويىنشا 19 مىڭ ساقشى بولىمشەسى امبەباپ قىزمەت وتەۋ تەرەزەسىن قۇرىپ، بۇقاراعا ”ٴبىر تەرەزەدە ٴبىر تۇتاس ٴبىتىرۋ“، ”ٴبىر بەكەتتىك“ قولايلى قىزمەت وتەۋىن ازىرلەدى؛ 2019 ـ جىلدان بەرى 50 ميلليون اۋىل شارۋاشىلىعىنان ويىسقان حالىق قالاعا قونىستاندى؛ 5 جىلدان بەرى بۇكىل ەلدە جالپى 84 ميلليون قونىستانۋ كۋالىگى تاراتىلدى، 31 ولكە تۇڭعىش رەت تۇرعىنداردىڭ ازاماتتىق كۋالىگىن ٴوتىنىش ەتىپ الۋدا ”ولكە اتتاپ ٴبىر تۇتاس ٴبىتىرۋ“ كاسىبىن اشىپ، بۇكىل ەلدە تۇرعىنداردىڭ جالپى 106 ميلليون ۋاقىتشا ازاماتتىق كۋالىگىن وزگە جەردە اۋىستىردى، تولىقتاپ بەردى... نازاردى باستان ـ اياق بۇقارانىڭ قاجەتتى، شۇعىل، ٴزارۋ ىستەرىنە شوعىرلاندىرىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى دەن قويا، سۇيىسپەنشىلىكپەن، كۇش سالا حالىق بۇقاراسىنىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسىن اناعۇرلىم ويداعىداي قاناعاتتاندىردى.
حالىق تۇرمىسىنىڭ قۇت ـ ىرىسىن كۇشەيتۋدە جاماندىقتى جازالاپ، جاقسىلىقتى اسقاقتاتۋدىڭ وتكىر قانجارىن قايراپ، سوققى بەرۋ ٴدۇزىن بۇقارا قاتتى جيىركەنگەن ٴتۇرلى قىلمىستارعا قاراتتى.
تەلەگراف الدامكوستىگى قىلمىستارىنىڭ ورشىگەن جاعدايى باتىل تەجەلدى، 5 جىلدان بەرى تەلەگراف، ينتەرنەت الدامكوستىگىنە ساياتىن جالپى ٴبىر ميلليون 945 مىڭ دەلو اشكەرەلەندى، 2023 ـ جىلى 7 ـ ايدان بەرى 49 مىڭ تەلەگراف الدامكوستىگى قىلمىس كۇماندىسى ٴبىز جاققا وتكىزىپ بەرىلىپ، سوققى بەرۋ، وڭاۋ قىزمەتىندە تاريحي تابىستارعا قول جەتتى؛
ينتەرنەت زورلىقتى كۇشى ”تۇيمەشىكپەن ٴتىل تيگىزۋدى“ جازالاپ، ينتەرنەت زورلىقتى كۇش زاڭعا قايشى قىلمىستارىن جازالاۋ جەتەكشى پىكىرىن بىرلەسىپ شىعارىپ، ٴتۇرلى ينتەرنەت زورلىقتى كۇش ارەكەتتەرىنىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگىن ايقىنداپ، زياندالۋشىلاردى جاقتاپ، ينتەرنەت زورلىقتى كۇش ارەكەتىنە زاڭدىق بوداۋ بەرگىزدى؛
”ازىق ـ تۇلىك حاۋىپسىزدىگىن“ قورعاپ، ”كۇنلۇن ارەكەتىن“ ۇزدىكسىز ۇيىمداستىرىپ ورىستەتىپ، ”ازىق ـ تۇلىك قوسپاسىن كولەمنەن اسىرا، مولشەردەن اسىرا قوسۋ، ازىق ـ تۇلىككە تۇتىنۋعا جاتپايتىن زات قوسۋ“، جالعان زات قوسۋ، جالعاندىق ىستەۋ سياقتى ازىق ـ تۇلىك، ٴدارى ـ دارمەك حاۋىپسىزدىگىنە زيان كەلتىرەتىن ٴتۇرلى كورنەكتى قىلمىستارعا سىلەيتە سوققى بەردى، بەلەڭ بەرگەندە ـ اق سوققى بەردى...
توپ ـ توپ ساندى مالىمەتتەر سەرپىنگە جانە سۇيىسپەنشىلىككە تولى بولىپ، تىنىش جۇڭگو قۇرىلىسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيگە قاراي تاستاعان نىق قادامىن كورسەتتى _
2023 ـ جىلى بۇكىل ەلدەگى ۇرلىق، قاراقشىلىق، الدامكوستىك دەلولارىندا دەلو تورعىزۋ سانى 2019 ـ جىلداعىدان %31.4 تومەندەدى، بۇكىل ەلدەگى الداپ ساتۋ دەلوسىنىڭ سانى 2019 ـ جىلداعىدان %66.6 تومەندەدى؛ 5 جىلدان بەرى بۇكىل ەلدەگى موتورلى كولىكتىڭ ساقتالۋ مولشەرى 116 ميلليون، كولىك جۇرگىزەتىندەردىڭ جالپى مولشەرى 112 ميلليون ادام كوبەيگەن جاعدايدا، بۇكىل ەلدەگى جول قاتىناس شىرعالاڭى ورنىقتى تومەندەدى؛ 2023 ـ جىلى بۇكىل ەلدە 42 مىڭ ەسىرتكى قىلمىس دەلوسى اشكەرەلەنىپ، قاۋىرت مەزگىلدەگىمەن سالىستىرعاندا %74.5 تومەندەدى؛ بۇكىل ەلدەگى قازىرگى بار كىسى ٴولىمى دەلوسىن اشكەرەلەۋ سالىستىرماسى %99.94 بولىپ، ەلىمىز قوعام اماندىعى جاعدايى تاريحتاعى ەڭ جاقسى دەڭگەيدە تۇر...
حالىق رازى بولعان، دۇنيە ٴجۇزى كوز تىككەن تىنىش جۇڭگونىڭ ناتيجە تىزىمدىگىنىڭ استارىندا حالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىنىڭ قالتقىسىز بوداۋى جاتىر _
5 جىلدان بەرى بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىندا جالپى 1482 حالىق ساقشىسى قىزمەت ۇستىندە قۇربان بولدى، 25 مىڭ حالىق ساقشىسى قىزمەت ۇستىندە جارالاندى. قالىڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى حالىق ساقشىلارى، كومەكشى ساقشىلار مەملەكەتتىڭ حاۋىپسىزدىگىن جانە قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋ، حالىقتىڭ باقىتىن جانە تىنىشتىعىن قورعاۋ جولىندا وراسان زور قۇربان بەردى، ۇلەس قوستى.
جاڭا ٴداۋىر جاڭا بورىش جۇكتەدى، جاڭا جورىق جاڭا ىسكەرلىك كورسەتۋگە جىگەرلەندىردى.
بۇكىل ەلدەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن، بورىشىن ادالدىقپەن اتقارىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنىڭ وسىزاماندانۋىن قايراتتانا ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسى، ۇلتتى گۇلدەندىرۋ ۇلى ىسىنە حاۋىپسىز، ورنىقتى ساياسي قوعامدىق ورتا جاراتىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋگە قوعام حاۋىپسىزدىگى كۇشىن قوستى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 ـ ايدىڭ 27 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
