جاڭاشا بۇكىل مەملەكەتتىك ٴتۇزىلىس باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرەيىك
_ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ مەملەكەتتىك عىلىم ـ تەحنيكا جينالىسىندا، مەملەكەتتىك عىلىم ـ تەحنيكا سيلىعىن بەرۋ جينالىسىندا، ەكى اكادەميا اكادەميكتەرى جينالىسىندا سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندە
□ حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ تەتىگى عىلىم ـ تەحنيكانى وسىزامانداندىرۋدا، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل قۇرۋدىڭ تەتىگى عىلىم ـ تەحنيكادا ٴوز كۇشىنە سۇيەنىپ، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدە. مەملەكەتتىك عىلىم ـ تەحنيكا جينالىسىندا، مەملەكەتتىك عىلىم ـ تەحنيكا سيلىعىن بەرۋ جينالىسىندا، ەكى اكادەميانىڭ اكادەميكتەرىنىڭ جينالىسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ ماڭىزدى ٴسوز سويلەپ، جاڭا جاعدايدا عىلىم ـ تەحنيكادا قۋاتتى ەل قۇرۋدى جەدەلدەتۋدىڭ نەگىزگى مازمۇنى مەن باستى مىندەتىن جۇيەلى ٴتۇسىندىرىپ، ”جاڭاشا بۇكىل مەملەكەتتىك ٴتۇزىلىس باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى عىلىم ـ تەحنيكادا ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋدى، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋ“ توڭىرەگىندە كەلەلى ورنالاستىرۋ جاسادى.
قازىرگە دەيىن ەلىمىزدىڭ عىلىم ـ تەحنيكا ىستەرى جەدەل دامىپ، دۇنيەنى جالت قاراتقان تابىستارعا قول جەتكىزدى، مۇنداعى ٴبىر ماڭىزدى تاجىريبە _ سوتسياليستىك ٴتۇزىمنىڭ باسىمدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، كۇشتى شوعىرلاندىرا وتىرىپ ٴىرى ىستەردى ىستەۋ، كەلەلى ىستەردى يگەرۋ، وزىق بولۋدى يگەرۋ، نەگىزدى يگەرۋ. جاڭا داۋىردەن بەرى ”چاڭ ـ ىنىڭ“ ايدى شارلاۋىنان، ”تيانحىنىڭ“ عارىشقا جايلاسۋىنان، ”تيانۋىننىڭ“ مارستى بارلاۋىنان تارتىپ، وتاندىق ٴىرى ۇشاقتىڭ ساۋدالىق ۇشۋدى جۇزەگە اسىرۋىنا، جوعارى جىلدامدىقتى تەمىر جول تەحنيكاسىندا حالىقارالىق بەلگى ورناتۋىنا دەيىن... جاڭاشا بۇكىل مەملەكەتتىك ٴتۇزىلىستى جەدەل كەمەلدەندىرىپ، مەملەكەتتىڭ كەلەلى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا ۇيىمداستىرۋشى رەتىندەگى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جاسامپازدىق سيپاتتى، جەتەكشىلىك سيپاتتى عىلىم ـ تەحنيكادا قامال الۋعا كۇش ـ قۋاتتى شوعىرلاندىرعاندىعى سەبەپتى ەلىمىزدىڭ كەلەلى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرى ىركەس ـ تىركەس جارىققا شىقتى. قازىر جاڭا كەزەكتى عىلىم ـ تەحنيكا توڭكەرىسى مەن كاسىپ سالاسى وزگەرىسى ىشكەرىلەي دامىپ، جوعارى تەحنيكا سالاسى حالىقارالىق باسەكەنىڭ ەڭ الدىڭعى لەگىنە جانە نەگىزگى شايقاس الاڭىنا اينالدى، ەلىمىز عىلىم ـ تەحنيكا ىستەرىنىڭ دامۋى ارشىنداي العا باسقانىمەن، العاشقى جاڭالىق اشۋ قابىلەتى ٴالى دە سالىستىرمالى تۇردە ٴالسىز بولىپ، ٴىشىنارا شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالار باسقالاردىڭ شەكتەمەسىنە ۇشىرادى. جاڭاشا بۇكىل مەملەكەتتىك ٴتۇزىلىس باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە باتىل قول جەتكىزگەندە عانا، عىلىم ـ تەحنيكا جان تامىرى مەن دامۋدىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن ٴوز قولىمىزدا مىقتاپ ۇستاي الامىز.
اۋقىمعا كوز جىبەرىپ، جالپى جاعدايدى جوسپارلاپ، ٴتۇبىردى يگەرۋ كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭ جاڭا داۋىردەگى عىلىم ـ تەحنيكا ىستەرىن دامىتۋدىڭ ماڭىزدى تاجىريبەلەرىن تەرەڭ قورىتىندىلاپ، ”پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىنا تاباندى بولۋدى“ ماڭداي الدى ورىنعا قويدى. پارتيانىڭ 18 ـ قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى پارتيانىڭ عىلىم ـ تەحنيكا ىستەرىنە جالپى بەتتىك باسشىلىعىنا تاباندى بولىپ، پارتيانىڭ عىلىم ـ تەحنيكا قىزمەتىنە باسشىلىق ەتۋ ٴتۇزىلىسىن اقاۋسىزداندىرىپ، پارتيا باسشىلىعى سىندى ساياسي باسىمدىقتى ساۋلەلەندىرىپ، عىلىم ـ تەحنيكا ىستەرى دامۋىنىڭ باستان ـ اياق دۇرىس بەتالىسپەن العا باسۋىنا كەپىلدىك ەتتى. پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەكىنشى جالپى ٴماجىلىسى «پارتيا مەن مەملەكەت قۇرىلىمدارىنىڭ رەفورما جوباسىن» قاراپ ماقۇلداپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ عىلىم ـ تەحنيكا قىزمەتىنە ورتالىقتانعان ٴبىر تۇتاس باسشىلىعىن كۇشەيتىپ، ورتالىق عىلىم ـ تەحنيكا كوميتەتىن قۇرىپ، ونى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىم جاساۋ، كەڭەسۋ، سايكەستىرۋ قۇرىلىمى ەتىپ، عىلىم ـ تەحنيكا سالاسىنداعى ستراتەگيالىق، بەتالىستىق، جالپى جاعدايلىق كەلەلى ماسەلەلەردى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ شەشتى. اماليات مىنانى دالەلدەدى: پارتيانىڭ باسشىلىعى جۇڭگوشا سوتسياليستىك ٴتۇزىمنىڭ ەڭ ۇلكەن باسىمدىعى، جۇڭگوشا عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ىستەرىنىڭ ۇزدىكسىز العا باسۋىنىڭ ٴتۇبىرلى ساياسي كەپىلى. جاڭاشا بۇكىل مەملەكەتتىك ٴتۇزىلىس باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرۋدىڭ تەتىگى _ پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ عىلىم ـ تەحنيكا قىزمەتىنە ورتالىقتانعان ٴبىر تۇتاس باسشىلىعى ٴتۇزىلىسىن كەمەلدەندىرىپ، ستراتەگيالىق جوبا، ساياساتتىق شارا، كەلەلى مىندەت، عىلمي زەرتتەۋ كۇشى، بايلىق تۇعىرى، وڭىرلىك جاڭالىق اشۋ سياقتى جاقتاردى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاۋدى كۇشەيتىپ، سايكەستى، جوعارى ٴونىمدى شەشىم جاساۋ، قولباسشىلىق ەتۋ جۇيەسى مەن ۇيىمداستىرۋ، اتقارۋ جۇيەسىن ورناتىپ، عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ قۇدىرەتتى بىرىككەن كۇشىن ۇيىستىرۋدا.
جاڭالىق اشۋ كۇردەلى قوعامدىق جۇيەلى ينجەنەريا. جاڭاشا بۇكىل مەملەكەتتىك ٴتۇزىلىس باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرۋدە، ٴسوز جوق، ۇكىمەتتى، بازاردى، قوعامدى ورگانيكالى ۇشتاستىرىپ، عىلمي ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، كۇش ـ قۋاتتى شوعىرلاندىرىپ، مەحانيزمدى ساپالىلاندىرىپ، سەلبەسىپ قامال الۋ كەرەك. بازاردىڭ رولى مەن ۇكىمەتتىڭ رولى ٴبىرىن ـ ٴبىرى كەمەلدەندىرەدى، ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيدى، ٴبىرىن ـ ٴبىرى تولىقتايدى، بازاردىڭ عىلىم ـ تەحنيكا بايلىعىن ورنالاستىرۋداعى شەشۋشى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ۇكىمەتتىڭ ٴار جاقتاعى رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، ٴوندىرۋ، وقىتۋ، زەرتتەۋ بۋىندارىنىڭ بەلسەندىلىگىن جۇمىلدىرىپ، شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋدى بىرگە جەبەيتىن قىزمەت ارناسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك. مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق عىلىم ـ تەحنيكا كۇش ـ قۋاتى مەملەكەتتىڭ ەركىن ايگىلەيتىن، مەملەكەتتىڭ قاجەتىنە قىزمەت وتەيتىن، مەملەكەتتىڭ دەڭگەيىنە ۋاكىلدىك ەتەتىن عىلىم ـ تەحنيكالىق تىرەكتى كۇش ـ قۋات، مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق عىلىم ـ تەحنيكا قۋاتى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ورىن تۇراقتاندىرۋ مەن ورنالاستىرۋدى ساپالىلاندىرىپ، مەملەكەتتىك تاجىريبەحانا جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، مەملەكەتتىڭ جاڭالىق اشۋ جۇيەسىن ٴبىر تۇلعالاندىرۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋ كەرەك. جوعارى دەڭگەيدەگى عىلىم ـ تەحنيكا ارقىلى ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋدى، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋدا بۇگىنگى تاڭداعى عىلىم ـ تەحنيكا دامۋىنىڭ جالپى بەتالىسىن يگەرۋمەن بىرگە، ٴوزىمىزدى نەگىز ەتۋگە تاباندى بولىپ، ماسەلەنى باعدار ەتۋ مەن سۇرانىستى باعدار ەتۋدى كورنەكتىلەندىرۋ كەرەك. ستراتەگيالىق تاباندىلىقتى ساقتاپ، ىستەۋگە تيىستىلەرىن ىستەۋگە، ىستەمەۋگە تيىستىلەرىن ىستەمەۋگە تاباندى بولىپ، مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق قاجەتىن كورنەكتىلەندىرىپ، ٴبىرقانشا ماڭىزدى سالالاردا عىلىم ـ تەحنيكالىق ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋلاردى اتقارىپ، ٴبىر توپ جاڭا، كەلەلى عىلىم ـ تەحنيكا نىساندارىن تىڭعىلىقتى اتقارىپ، باسەكە باسىمدىعىن قالىپتاستىرىپ، ستراتەگيالىق ىرىقتىلىققا قول جەتكىزۋ كەرەك. نەگىزدىك زەرتتەۋ زەرتتەۋدەن قولدانۋعا، ونان وندىرىسكە دەيىنگى عىلمي زەرتتەۋ تىزبەگىنىڭ باستالۋ تۇيىنىندە تۇر، ىرگە تاس بەرىك بولعاندا عانا، عىلىم ـ تەحنيكا ىستەرى عيماراتىن بيىك سالۋعا بولادى، نەگىزدىك زەرتتەۋدىڭ ۇيىمدى بولۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، باسەكەلىك قولداۋ مەن ورنىقتى قولداۋ ٴوزارا ۇشتاسقان ۇسىنىلىم مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، كەلەلى عىلمي ماسەلەلەرگە باعىتتالعان سەلبەسىپ قامال الۋدى كۇشەيتۋمەن بىرگە، ەركىن ىزدەنىس جاساۋعا ىنتالاندىرىپ، العاشقى نەگىزدىك نازاريانى قۇلشىنا العا قويىپ، تومەنگى ساتىداعى تەحنيكالىق قاعيدالاردى يگەرىپ، عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ نەگىزى مەن تاعانىن بەكەمدەۋ كەرەك.
عىلىم ـ تەحنيكادا ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋ، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋ _ مەملەكەتتىڭ قۇدىرەتتەنىپ گۇلدەنۋىنىڭ نەگىزى، حاۋىپسىزدىگىنىڭ ماڭىزدى ٴتۇيىنى. ”كوپتىڭ كۇشى بىرىكسە، الىنبايتىن قامال جوق“. العا باسۋ جولىندا پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ عىلىم ـ تەحنيكا قىزمەتىنە ورتالىقتانعان ٴبىر تۇتاس باسشىلىعىن كۇشەيتىپ، جاڭاشا بۇكىل مەملەكەتتىك ٴتۇزىلىس باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ۇكىمەت، بازار، قوعام سياقتى ٴار جاقتاعى كۇشتەردى جۇدىرىقتاي جۇمىلدىرساق، ٴبىز، ٴسوز جوق، جوعارى دەڭگەيدەگى عىلىم ـ تەحنيكادا ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋ، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋ اياق الىسىمىزدى جەدەلدەتىپ، عىلىم ـ تەحنيكادا قۋاتتى ەل قۇرۋ ستراتەگيالىق نىساناسىن ۇزدىكسىز رەالدىققا اينالدىرا الامىز.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
