”ٴبىر كەستەنىڭ“ استارىنداعى باسقارۋدا تۋىلعان وزگەرىستەر
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ۋي يۇڭگۇي
7 ـ ايدىڭ 2 ـ كۇنى كەڭ دە جارىق قىزمەت وتەۋ زالىندا قارامايلى قالاسى قارامايلى رايونى يىڭبين ٴمالىسى يادەننا الەۋمەتتىك اۋماعى پارتكومىنىڭ شۋجيى، مەڭگەرۋشىسى يۋان جيڭ ٴىس بىتىرۋگە كەلگەن ٴبىر بۇقارانى قابىلدادى. ازاماتتىق كۋالىك ٴنومىرىن كىرگىزگەندە، كومپيۋتەر ەكرانىنان ٴبىر قىدىرۋ ينفورماتسيالار انىق كورىندى. بۇرىنعى ينفورماتسيامەن سالىستىرىپ، جاڭالاناتىن مازمۇندى ەنگىزىپ، ٴىسىن بىردەمدە ٴبىتىرىپ بەردى.
”بۇل ٴبىزدىڭ ’ٴبىر كەستە‘ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەمىز، وتە قولايلى“، ـ دەدى يۋان جيڭ.
يادەننا الەۋمەتتىك اۋماعىندا 8000نان استام تۇرعىن بار، ورتا ەسەپپەن ٴار كۇنى 20 نەشە تۇرعىنعا جۇمىسقا ورنالاستىرۋ كۋرسى، جاسى ۇلعايعاندارعا بەرىلەتىن قوسىمشا قاراجات، ەڭبەك قامتاماسىزداندىرۋى سياقتى كاسىپتەردى وتەيدى. ”ٴبىر كەستە“ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەسىن قولدانعاننان كەيىن، ٴارقايسى تۇعىر ينفورماتسيانى اۆتوماتتى ەنگىزۋدى، الۋدى جۇزەگە اسىردى، ەندىگارى كوپتەگەن تۇعىر ارقىلى ينفورماتسيانى ٴبىر ـ بىردەن ەنگىزۋدىڭ قاجەتى قالمادى، نەگىزگى ساتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ”قول ـ اياعى“ جەڭىلدەدى، اناعۇرلىم كوپ ۋاقىتىن بۇقاراعا جوعارى ساپالى قىزمەت وتەۋگە جۇمساۋىنا مۇمكىندىك جاراتىلدى.
”ٴبىر كەستە“ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەسىن قۇرۋ، ”ٴبىر كەستەنى“ جالپىلاستىرۋ _ قارامايلى قالالىق پارتكوم مەن قالالىق ۇكىمەتتىڭ ٴبىر رەفورما جاسامپازدىعى.
2020 ـ جىلى قارامايلى قالاسى بۇكىل ەل بويىنشا 1 ـ توپتاعى قالا وڭىرىندە قوعامدىق باسقارۋدى وسىزامانداندىرۋ سىناق ٴتۇيىنى قالاسى بولىپ بەلگىلەندى. قوعامدىق باسقارۋدى وسىزامانداندىرۋدى قالاي جۇزەگە اسىرۋعا بولادى؟ قارامايلى قالاسى تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ گرۋپپاسىن قۇرىپ، بۇكىل قالاداعى 4 رايون، 15 ٴمالى (اۋىل ـ قالاشىق)، 112 الەۋمەتتىك اۋماققا (قىستاق) بارىپ تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزدى. تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ بارىسىندا بايقالعان ماسەلەلەرگە جان ـ جاقتى تالداۋ جاساۋ نەگىزىندە، نەگىزگى ساتى ساندى مالىمەتتەرىنەن ”بىرگە يگىلىكتەنۋ قيىنعا سوعۋ“، ”قايتالاي ەستەلىككە الۋ“، ”باس ـ باسىنا مالىمدەۋ“ سياقتى ماسەلەلەردى شەشۋدى قوعامدىق باسقارۋدى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ قامال الۋ بەتالىسى ەتتى.
”تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ گرۋپپاسى سالالاۋ ارقىلى قارامايلى قالاسىنداعى الەۋمەتتىك اۋماقتاردىڭ (قىستاق) جالپى 15 ينفورماتسيا جۇيەسىن قولداناتىندىعىن، مۇنىڭ ىشىندە 3 مەملەكەت دارەجەلى، 8 اۆتونوميالى رايون دارەجەلى، 4 قالا دارەجەلى جۇيە بار ەكەندىگىن، ساندى مالىمەت جينايتىن، كىرگىزەتىن 11 جۇيە، 1400دەن اساتىن قايتالانعان ٴارىپ بولەكتەرى بارلىعىن، ساندى مالىمەتتىڭ قايتالانۋ مولشەرى %70 اينالاسىندا ەكەندىگىن بايقادى“. قارامايلى قالالىق پارتكوم ۇيىمداستىرۋ ٴبولىمىنىڭ ٴبولىم ىستەرى مۇشەسى باي جيە بىلاي دەدى: بۇل 15 جۇيەنىڭ ولشەمى بىردەي ەمەس، شىعاتىن جەرى بىردەي ەمەس، ارناعا تۇسپەگەن، ساندى مالىمەتتەن بىرگە يگىلىكتەنبەۋ، اۋىستىرۋ قيىنعا سوعۋ، جيناقتاماۋ جاعدايى جارىققا شىعىپ، ”جەكە ـ جەكە ساندى مالىمەت“، ”ينفورماتسيالىق وقشاۋ ارال“ ٴجايتى ورىن تەۋىپ، نەگىزگى ساتى مالىمەت كەستەسىنىڭ جالپى مولشەرى كوپ، جيىلىگى جوعارى بولۋى، نەگىزگى ساتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ تولتىراتىن كەستەسى كوپ بولۋى، كەستە تولتىرۋعا كوپ زەيىن ـ زەردە جۇمساۋدى، قوعامدىق قىزمەت وتەۋگە، قوعامدىق باسقارۋعا جۇمسايتىن ۋاقىتى مەن زەيىن ـ زەردەسى جەتكىلىكسىز بولۋدى كەلتىرىپ شىعاردى. بۇل قوعامدىق باسقارۋدىڭ وسىزاماندانۋىن ىلگەرىلەتۋدە شەشۋدى كۇتىپ تۇرعان شەشۋشى ماسەلە.
سيفرلى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ جەتىستىكتەرىمەن ۇشتاستىرىپ، قارامايلى قالاسى وسى ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ جاقسى امالىن تاپتى: بۇكىل قالا بويىنشا بىرلىككە كەلگەن امبەباپ ينفورماتسيا جيناۋ جۇيەسىن (ساندى مالىمەتتەردى توپتاۋ كليەنتىن)، ساندى مالىمەتتەردى اۆتوماتتى تاراتۋ جۇيەسىن قۇرىپ، ساندى مالىمەت بايلىعى كولشىگىن ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ جانە مالىمەت كەستەسىن باسقارۋ جۇيەسىن (ساناق ساندى مالىمەتتەرىن كورسەتۋ كليەنتىن) اشىپ، كەمەلدەندىرىپ، ساندى مالىمەتتەردى اۆتوماتتى ساناققا الۋ، مالىمەت كەستەسىن اۆتوماتتى قالىپتاستىرۋ، وزەكتى ساندى مالىمەت بايلىعىن اۆتوماتتى تاراتۋ سياقتى يقۋاتتاردى جۇزەگە اسىرىپ، ٴبىر جاق جيناپ، كوپ جاق پايدالانۋدى جۇزەگە اسىردى. بۇل جۇيەلەر بىرىكتىرىلىپ قىسقاشا ”ٴبىر كەستە“ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەسى دەپ اتالادى.
باي جيە بىلاي دەپ تانىستىردى: ”بىرگە يگىلىكتەنۋ قيىن بولۋعا“ مەڭزەس، ساندى مالىمەت بايلىعى كولشىگىن قۇرىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى، حالىق ىستەرى، بازاردى باقىلاۋ ـ باسقارۋ سياقتى 26 تاراۋدىڭ 140 ميلليون ساندى مالىمەتىن توعىستىرىپ، ٴىرى ساندى مالىمەت ”تەڭىز ـ مۇحيتىن“ قالىپتاستىرىپ، تاراۋلار اراسىنداعى ساندى مالىمەت قامالىن بۇزىپ، ساندى مالىمەتتەن بىرگە يگىلىكتەنۋدى جۇزەگە اسىردىق؛ ”قايتالاي ەستەلىككە الۋعا“ مەڭزەس، حالىق سانى نەگىزدىك ينفورماتسياسى، الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ٴوزىن ـ ٴوزى باسقارۋى، قارتتار ىستەرى سياقتى يقۋاتتىق بولىكتەردى قولدانۋدى جالپىلاستىرىپ، نەگىزگى ساتىدا ۇستىندە جيناپ، مالىمدەۋگە ٴتيىستى ساندى مالىمەتتەردى 461دەن 108گە ازايتتىق، ينفورماتسيا ەنگىزۋ جۇيەسى 1گە قىسقاردى؛ ”باس ـ باسىنا مالىمدەۋگە“ مەڭزەس، ساندى مالىمەتتەردى اۆتوماتتى ٴبولىپ تاراتاتىن قۇلتەمىردى زەرتتەپ اشىپ، ٴبىر جولدا ەنگىزۋدى، كوپ جاق بىرگە يگىلىكتەنۋدى جۇزەگە اسىردىق؛ ”مالىمەت كەستەسى كوپ بولۋعا“ مەڭزەس، مالىمەت كەستەسىن باسقارۋ جۇيەسىن اشىپ، قۇرىپ، ساندى مالىمەتتەردى جالعاستىرىپ، ىسكە قوسىپ، پايدالانىپ، قالا رايونىنداعى قاتىستى تاراۋلارعا جۇيەنى باسقارۋ ۇقىق شەگىن دارەجەگە، تۇرگە ٴبولىپ بەرىپ، ولاردىڭ ”ٴبىر كەستە“ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەسىنەن قاجەتتى ساندى مالىمەتتەردى اۆتوماتتى الۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، نەگىزگى ساتى قىزمەتىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتتىك.
2020 ـ جىلى 11 ـ ايدا قارامايلى قالاسىنىڭ ”ٴبىر كەستە“ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەسى ىسكە قوسىلدى. قازىر ”ٴبىر كەستە“ كەمەلدەندىرۋ جانە ساپالىلاندىرۋ ارقىلى ”كادرلاردىڭ كەستەگە بايلانىپ قالۋى“ ماسەلەسىن تۇبىرىنەن شەشىپ، نەگىزگى ساتى كادرلارىنىڭ مالىمەت كەستەسىنەن قولىن بوساتىپ، بۇقارانىڭ اراسىنا بارۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
”بۇرىن كەستە كوپ جولداناتىن، الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارى الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارىنا ’كەستە اعا، كەستە اپەكە‘ دەپ قالجىڭدايتىن“. قارامايلى رايونى كۇنلۇن جولى ٴمالىسى نانيۋان الەۋمەتتىك اۋماعى پارتكومىنىڭ شۋجيى، مەڭگەرۋشى شى بوچۇن بىلاي دەدى: قازىر الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ جولدايتىن كەستەلەرى زور مولشەردە ازايدى، الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ كادرلارى مەن قىزمەتكەرلەرى اناعۇرلىم كوپ ۋاقىتىن ساياساتتى ۇگىتتەۋ، تۇرعىنداردى ارالاۋ، قيىنشىلىقتارىن، تالاپ ـ تىلەكتەرىن شەشۋ، جۇمىستانۋعا باۋلۋ ورىستەتۋ سياقتى قىزمەتتەرگە جۇمساي الاتىن بولدى. كەستە تولتىرعان كۇننىڭ وزىندە دە تۇرعىندار ازاماتتىق كۋالىك ٴنومىرى سياقتى نەگىزدىك ينفورماتسيالاردى عانا تولتىرسا بولدى، باسقا، ياعني نوپوس، وتباسى مۇشەلەرى، موتورلى كولىك ينفورماتسياسى سياقتى 12 ۇلكەن تۇردەگى نەگىزدىك ينفورماتسيالاردىڭ بارلىعى اۆتوماتتى تۇردە وزدىگىنەن كەستەگە تۇسەدى.
قارامايلى قالاسىنىڭ ”ٴبىر كەستە“ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەسى شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى پارتيا قۇرىلىسى ارقىلى نەگىزگى ساتىنى باسقارۋدى وسىزامانداندىرۋىنا جانە زەردەلى قالا، زەردەلى الەۋمەتتىك اۋماق قۇرىلىسىنا جەتەكشىلىك ەتۋىنە پايدالانۋ ۇلگىسىن ازىرلەدى. 2023 ـ جىلى اۆتونوميالى رايون حوتان ايماعىندا، التاي ايماعىندا ”ٴبىر كەستە“ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەسىن جاپپاي جالپىلاستىردى. قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسىنداعى، بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنداعى، اقسۋ ايماعىنداعى، بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنداعى، قۇمىل قالاسىنداعى سىناق ٴتۇيىنى ەتىلگەن رايون، اۋداندار دا ”ٴبىر كەستە“ ينفورماتسيا باسقارۋ جۇيەسىن جالپىلاستىرىپ قولدانىپ كەتتى.
