جوعارى ساپالى دامۋ جولىندا قايسارلىقپەن العا باستى
_ پارتيا 18 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن بەرگى شينجياڭنىڭ ەكونوميكا سالاسىنداعى رەفورمانى ىلگەرىلەتۋى جونىندە جالپى شولۋ
بەتاشار
پارتيا 18 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندەگى كەلەلى شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى مەملەكەت قۇرۋداعى شينجياڭنىڭ ستراتەگيالىق ورنىن كوزدەپ، ٴتۇيىندى سالالار مەن شەشۋشى بۋىندارداعى رەفورمانى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، جاڭا داۋىردە رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ايبىندى بەينەسىن ايگىلەدى.
پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسى اشىلۋ الدىندا تۇر، بۇگىننەن باستاپ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتى ”رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ تىڭ تاراۋىن جازايىق“ ايدارىن اشىپ، شينجياڭنىڭ رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋداعى تيپتىك تاجىريبەلەرىنە قايىرىلا قاراپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ جاندى امالياتىن ايگىلەپ، بۇكىل شينجياڭداعى ٴار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىن رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ جاڭا جورىعىندا تاعى دا تىڭ تاراۋ جازۋعا شابىتتاندىرادى.
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى شى شين
جۇڭگو _ ەۆروپا كەزەكشى پويەزى ۇزدىكسىز ”قارقىندى تەزدەتىپ“، دۇنيە جۇزىلىك ەسىك اشۋدىڭ، سەلبەستىك جاساۋدىڭ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدىڭ جاندى امالياتىنا اينالدى؛ ”ٴتورت ولشەمدە سۋ تىزگىندەۋ“ سۋ بايلىعىنان جوعارى ٴونىمدى پايدالانۋدى جانە ۇيلەسىمدى ۇلەستىرۋدى ىلگەرىلەتتى؛ تۇزىمدە جاڭالىق اشۋ مىقتى يگەرىلىپ، جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونى جوعارى ولشەممەن قۇرىلدى...
وسى جىلدارداعى شينجياڭنىڭ ەكونوميكا سالاسىنداعى رەفورمانى تەرەڭدەتۋدە قول جەتكىزگەن تابىستارىنا قايىرىلا قاراساق، بۇل كوپتەگەن ادامداردىڭ كوكەيىندە سايراپ تۇر.
ەكونوميكالىق قۇرىلىس _ بۇكىل پارتيانىڭ وزەكتى قىزمەتى، دامۋ _ بارلىق ماسەلەنى شەشۋدىڭ باس كىلتى.
پارتيا 18 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندەگى كەلەلى شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن قاز ـ قالپىندا دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە ـ ٴدال جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، نازاردى جوعارى ساپالى دامۋ سىندى ماڭداي الدى مىندەتكە شوعىرلاندىرىپ، كەلەلى ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزم ماسەلەسىن شەشۋدى كورنەكتى ورىنعا قويۋعا تاباندى بولىپ، رەفورمانىڭ قامال الۋ جانە جەتەكشىلىك ەتۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، ەكونوميكانىڭ ساپا جاعىندا ٴونىمدى جوعارىلاۋى مەن سان جاعىندا ۇيلەسىمدى ارتۋىن ىلگەرىلەتتى.
”شەشۋشى شارادان“ ويداعىداي پايدالاندى، شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسى شىت جاڭا بەينەگە ەندى
رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ _ قازىرگى جۇڭگونىڭ تاعدىرىن بەلگىلەيتىن شەشۋشى شارا، سونداي ـ اق جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ٴساتتى ـ ٴساتسىز بولۋىن بەلگىلەيتىن شەشۋشى شارا.
2013 ـ جىلى پارتيا 18 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ دابىلىن قاقتى. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندە جوعارى دەڭگەيلى جوبا جانە جالپى بەتتىك ورنالاستىرۋ جاسادى.
”بازاردىڭ بايلىقتى ورنالاستىرۋداعى شەشۋشى رولى ارقىلى ەكونوميكالىق ٴتۇزىلىس رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، نەگىزگى ەكونوميكالىق تۇزىمگە تاباندى بولىپ جانە ونى كەمەلدەندىرىپ، وسى زامانعى بازار جۇيەسىن، ماكرولىق رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋ جۇيەسىن، اشىق ەكونوميكالىق جۇيەنى جەدەل كەمەلدەندىرۋ“ سياقتى كوپ ٴتۇرلى رەفورما ورنالاستىرۋلارى، ەكونوميكالىق ٴتۇزىلىس رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ نەگىزگى جۇلگەسىن سالدى.
ەكونوميكالىق ٴتۇزىلىس رەفورماسى سىندى وسى ٴتۇيىندى كورنەكتىلەندىرىپ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ”بۇيداسىن“ مىقتى ۇستادى، جوعارى ساپالى دامۋ قوزعاۋشى كۇشىن ارتتىرۋ قيىن ماسەلەسىن شەشۋدەگى باستى قايشىلىقتى مىقتى يگەردى.
يدەيا جەتەكشىلىگىندە ٴارقاشان شەشۋشى تۇيىندەر مىقتى يگەرىلدى؛ دامۋدى ىلگەرىلەتۋدە ٴارقاشان تياناقتاندىرۋ باستاما ەتىلدى.
بەتالىستى ايقىنداپ، جاۋاپكەرشىلىكتى قاتايتتى _ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندەگى ماڭىزدى بايىمداۋلارىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، يدەيا مەن ارەكەتتى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ رەفورما شەشىمدەرىمەن، ورنالاستىرۋلارىمەن شىن مانىندە بىرلىككە كەلتىرىپ، باسشىلىقتى كۇشەيتىپ، جوعارى ونىمدىلىكپەن ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، شينجياڭنىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ قىزمەتىنىڭ دۇرىس بەتالىسپەن العا ىلگەرىلەۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى؛ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ نەگىزگى جاۋاپتى جولداستارى رەفورمانى يگەرۋدى باستان ـ اياق ماڭىزدى ساياسي جاۋاپكەرشىلىك رەتىندە مىقتاپ ارقالاپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتى ٴماجىلىسىن تالاي رەت باسقارىپ اشىپ، رەفورما جونىندەگى مالىمەتتى ارناۋلى تاقىرىپتا تىڭدادى، شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىق، دامۋ كەلەلى جاعدايىنا ساياتىن كەلەلى رەفورما جوبالارىن قاراپ، ۇلگى كورسەتۋ، جەتەكتەۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، ٴار دارەجەلى ورىنداردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ساتىلار بويىنشا قاتايتىپ، رەفورمانى شەگە قاعۋ رۋحىمەن ىلگەرىلەتىپ، تياناقتاندىرۋدى قاز ـ قالپىندا ويداعىداي يگەردى.
نازاردى ماڭىزدى تۇيىنگە شوعىرلاندىرىپ، قيىن ماسەلەلەردى شەشتى _ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە ـ ٴدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرۋدى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، ٴتۇيىندى سالالار مەن شەشۋشى بۋىنداردى مىقتى يگەرىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ ارقىلى قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، كەدەرگىلەردى الاستاپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ۇلكەن ارناسىن جەدەل قۇرىپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا بەلسەنە قىزمەت وتەدى جانە ونىمەن توعىستى.
جوسپارلاۋ، تياناقتاندىرۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتتى _ ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرىن بەلگىلەپ، شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن كۇش سالا ساپالىلاندىرىپ، قارجى قوسۋ، قارجى قۇراۋ ٴتۇزىلىس رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، دامۋعا جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرۋ ستراتەگياسىن اتقارىپ، سۋ بايلىعىن باسقارۋ ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزمىندە جاڭالىق اشىپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال ـ مۇلىك، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ دامۋىنداعى ولقىلىقتاردى جەدەل تولىقتاۋ سياقتى بەلگى سيپاتتى، شەشۋشى سيپاتتى ٴبىر توپ رەفورما جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتىپ تياناقتاندىردى.
...
رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىن ىلگەرىلەتۋدەگى ٴتۇبىرلى قوزعاۋشى كۇش ەتىپ، شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسى شىت جاڭا بەينەگە ەندى.
2023 ـ جىلى شينجياڭنىڭ GDP، قارجى قوسۋ، تۇتىنۋ، يمپورت ـ ەكسپورت، قازىنا، تۇرعىندار كىرىسى سىندى 6 ٴتۇيىندى كورسەتكىشىنىڭ ارتۋ قارقىنى بۇكىل ەل بويىنشا الدىڭعى بەستىڭ قاتارىنان ورىن الىپ، تاياۋ جىلداردان بەرى شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنىڭ ساپاسى مەن ونىمدىلىگى ەڭ جاقسى بولعان ٴبىر جىل بولدى.
رەفورمادان قامال الۋدا قيىندىقتان تايسالماي، توسقاۋىل ـ بوگەتتەردى بۇزىپ ٴوتىپ، قيىن ماسەلەلەردى شەشتى
جۋىقتاعى ٴبىر مەزگىلدە شينجياڭنىڭ ٴبىر قىدىرۋ ”رەفورما ٴىرى شارالارى“ جۇرت نازارىن بارىنشا اۋداردى _
6 ـ ايدىڭ سوڭعى شەنىندە 2024 ـ جىلعى شينجياڭنىڭ كەن شارۋاشىلىعى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ نىساندارىن تانىستىرۋ ٴماجىلىسى حوتان قالاسىندا وتكىزىلدى. بۇل شينجياڭنىڭ كەن شارۋاشىلىعى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋدەگى تاريحتان بەرگى كولەمى ەڭ زور، ساياتىن كەن شارۋاشىلىعى ۇقىعى بولىكتەرىنىڭ سانى ەڭ كوپ ٴبىر رەتكى ۇلكەن ٴماجىلىس.
6 ـ ايدىڭ باسىندا ”شينجياڭ ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋ بويىنشا توردا جۇمىس ٴبىتىرۋ زالىنىڭ“ دارەجەسى جوعارىلاعان نۇسقاسىن جاريالاپ، ”شينجياڭ كاسىپورىن ىستەرىن توردا ٴبىتىرۋ زالىن“ ينتەرنەت جەلىسىنە شىعاردى، بۇل شينجياڭنىڭ سيفرلى ۇكىمەت رەفورماسى قۇرىلىسىنىڭ ماڭىزدى جەتىستىگى، ول شينجياڭنىڭ حالىققا قولايلىلىق جاساۋعا، كاسىپورىندارعا پايدا جەتكىزۋگە سيفر ارقىلى قۋات ۇستەۋدە جاڭا قادام تاستاعاندىعىن ايگىلەدى.
5 ـ ايدىڭ سوڭىندا، قاعىلىق اۋدانىنداعى فۋتان 1 ـ ۇڭعىماسىنا بۇرعى سالىندى، بۇل شينجياڭ ياشين كومىر قاباتى گازى قارجى قوسۋ ـ اشۋ (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز توبى تارىم مۇناي الابى سەرىكتەستىگىمەن بىرگە قۇرعان شينجياڭ تارىم مۇناي ـ تابيعي گاز بىرلەسىپ بارلاۋ سەرىكتەستىگىنىڭ رەسمي ىسكە قوسىلعاندىعىن كورسەتەدى. بۇل شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندارى مەن شينجياڭدا تۇراتىن ورتالىق كاسىپورىندارىنىڭ مۇناي ـ تابيعي گاز سالاسىندا تاعى ٴبىر رەت سەلبەستىك ورىستەتۋى.
شينجياڭ اناعۇرلىم زور سەرپىنمەن رەفورما جاساپ، ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزم جاڭا باسىمدىعىن تاعى دا جاراتىپ، جوعارى ساپالى دامۋعا ٴتۇزىم قامتاماسىزدىعىن جانە پارمەندى تىرەك ازىرلەدى.
46 جىلدىق ايبىنى كۇشتى رەفورما بارىسىن ەسكە الار بولساق، شينجياڭ سىندى وسى قۇتتى مەكەن باستان ـ اياق مول رەفورما گەنىن جالعاستىرىپ، ايقىن رەفورما ٴتۇپ بوياۋىن سالىپ، قۋاتتى رەفورما كۇشىن تاسقىنداتتى.
1978 ـ جىلى انحۇيدىڭ شياۋگاڭ قىستاعىنداعى ديقاندار جۇڭگو رەفورماسىنىڭ ۇشقىنىن تۇتاندىرعان كەزدە شينجياڭنىڭ قاشقار ايماعىنىڭ يوپۇرعا اۋدانىنىڭ اچچىق اۋىلى دا ۇلى امالياتتى باستادى: جەردى ”استىق اتىزى قوسۋ جاۋاپكەرشىلىك اتىزى“ تاسىلىمەن جەكەلەرگە ٴبولىپ بەردى. كەلەسى جىلى كۇزدە اچچىق اۋىلىنداعى ديقاندار مول ٴونىم شاتتىعىنا شومىپ، ولار ارەكەتى ارقىلى تاستاي قاتتى سورتاڭ جەردى قوپارىپ اشىپ، رەفورما تۇقىمىن تەرەڭ كومدى.
1980 ـ جىلى شينجياڭداعى تۇڭعىش جۇڭگو مەن شەتەل بىرلەسىپ قارجىلاندىرعان كاسىپورىن __ تيانشان ٴجۇن توقىماشىلىعى شەكتى سەرىكتەستىگى قۇرىلىپ، شينجياڭنىڭ شەتەل قارجىسىنان پايدالانۋىنىڭ جاڭا تاراۋىن اشتى.
2012 ـ جىلى اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى، شينجياڭ ٴوندىرىس ـ قۇرىلىس بيڭتۋانى، جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز توبى حۇڭشان مۇناي الابىن بىرلەسىپ قارجى قوسىپ قۇرىپ، سول جىلدىڭ وزىندە ـ اق ساتۋ كىرىسى ٴبىر ميلليار 714 ميلليون يۋانعا، تاپسىرعان جەرگىلىكتى سالىق اقىسى 195 ميلليون يۋانعا جەتىپ، شينجياڭنىڭ ارالاس مەنشىكتەگى شارۋاشىلىقتى دامىتۋىنىڭ تابىستى ۇلگىسىنە اينالدى.
...
جاڭا داۋىرگە قادام تاستاعاندا، پارتيا ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس حالىق تۇرمىسىنا اناعۇرلىم ويداعىداي تىعىز جاناساتىن، جۇرت تىلەگىن توعىستىراتىن، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتەتىن اتقارۋ جوباسىن شىعارىپ، مەملەكەتتىڭ جالپى جاعدايىنداعى شينجياڭنىڭ ”بەس ۇلكەن ستراتەگيالىق ورنىن“ تۇراقتاندىرىپ، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا قولداۋ كورسەتەتىن ٴبىرسىپىرا ماڭىزدى شارالاردى العا قويىپ، كورىكتى شينجياڭدى اناعۇرلىم ويداعىداي قۇرۋعا قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى.
كوز الدىمىزدا الۋان ٴتۇرلى گۇلدەردىڭ بار بولۋى قولىمىزدا ٴتاتتى بال بولادى دەگەننەن دەرەك بەرمەيدى.
جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدە، ٴسوز جوق، جوعارى ساپالى دامۋعا ۇيلەسەتىن تۇزىمدىك ورتا قالىپتاستىرۋ كەرەك. شينجياڭ ”بەس ۇلكەن ستراتەگيالىق ورىندى“ كوزدەپ، ”مەملەكەتتىڭ كەلەلى مىندەتىن“ باتىل ارقالاپ، ستراتەگيالىق سيپاتتى، جاسامپازدىق سيپاتتى، جەتەكشىلىك سيپاتتى رەفورمالاردى جوسپارلاپ اتقارىپ، ەكونوميكالىق ٴتۇزىلىس رەفورماسىنىڭ تەرەڭدەي دامۋىنا جەتەكشىلىك، باستاماشىلدىق ەتتى.
_ نازاردى ”سەگىز ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، «اۆتونوميالى رايوننىڭ ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە كاسىپ سالاسى شوعىرىن جەتىلدىرۋ، دامىتۋ جونىندەگى جەتەكشى پىكىرىن» شىعارىپ، ولكە دارەجەلى باسشىلاردىڭ ٴتۇيىندى كاسىپ سالاسى شوعىرى كاسىپ سالاسى تىزبەگىمەن بايلانىس جاساۋىن اتقارىپ، كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسى جوعارى ولشەممەن ىلگەرىلەتىلدى.
_ شارۋشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋدىڭ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدىڭ 3 جىلدىق ارەكەتىن اتقارىپ، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامىپ زورايۋىن جەبەيتىن ٴبىر قىدىرۋ ساياسات ـ شارالاردى شىعارىپ، تۇزىمدەنگەن، ۇدايىلانعان ۇكىمەت ـ ساۋداگەرلەر بايلانىس مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىردى.
_ اۆتونوميالى رايوننىڭ حالىقتىق قارجى قوسۋدى جەبەۋگە قاتىستى ساياسات ـ شارالارىن شىعارىپ، 2 توپتا جيىنى 100 ميلليار يۋاندىق حالىقتىق كاپيتالدى تانىستىرۋ ٴتۇيىندى نىسانىن جاريالاپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلارعا كوپ ساتىلى، كوپ نەگىزدى قارجى قوسۋ، قارجى قۇراۋ جۇيەسى بىرتىندەپ قالىپتاستى.
...
قاي جەردە بوگەتتەر، شەكتەمەلەر بولسا، سول جەر رەفورمانىڭ نەگىزگى قامال الۋ بەتالىسى.
تەرەڭ قويناۋعا ۇدەرە ىلگەرىلەۋگە باتىل بولىپ، قيىن تۇيىندەردى شەشۋگە باتىل بولىپ، تاۋەكەلگە بەل بۋىپ، جاڭا قايشىلىقتارعا، جاڭا سىن ـ سايىستارعا بەتپە ـ بەت كەلۋگە باتىل بولىپ، ٴار جاقتاعى تۇزىلىستىك، مەحانيزمدىك كىناراتتاردى باتىل الاستاپ، ٴتۇرلى جاڭاشا ٴوندىرىس فاكتورلارى شينجياڭدا بۇلاقتاردان تەڭىز بولىپ توپتالىپ، سانسىز شارۋاشىلىق قۇرۋشىلاردىڭ ارمانى قاناتتانىپ، شارۋاشىلىق نەگىزگى تۇلعالارىنىڭ بار الاپتى شارپۋ تىلەگى رەالدىققا اينالدى. 6 ـ ايدىڭ سوڭىنا دەيىن شينجياڭدا تىزىمگە تىركەلگەن شارۋاشىلىق نەگىزگى تۇلعالارى 2 ميلليون 515 مىڭ 100گە (بيڭتۋانداعى 273 مىڭىن قامتيدى) جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %6.67 ارتتى. مۇنىڭ ىشىندە، شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجى قوسقان كاسىپورىن 2255كە جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %10.81 ارتتى.
ىشكى ـ سىرتقى جاقتا ىقپالداسا قاتار كۇش سالىپ، ەسىك اشۋدىڭ جاڭا جاعدايىن قالىپتاستىردى
ەندى عانا جابىلعان 8 ـ كەزەكتى جۇڭگو _ ازيا _ ەۆروپا كورمەسى اشىق جۇڭگو دۇنيە جۇزىنە اناعۇرلىم كوپ سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ ورايىن الا كەلدى دەگەن كۇشتى سيگنال جەتكىزدى.
بۇگىنگى شينجياڭعا نازار سالساق، شينجياڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونى، ٴۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعى، قاشقار، قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونى سياقتى كەلەلى اشىق تۇعىرلاردىڭ حالىقاراداعى تانىمالدىعى مەن ىقپالى ۇزدىكسىز جوعارىلادى، ەۆروپا مەن ازيانى ەندەي وتكەن ”جۇڭگو _ ەۆروپا كەزەكشى پويەزى“ بارعان سايىن ”دۋمانعا بولەندى“؛ تايپيڭياڭ قۇرىلىس توبى، شانشي قۇرىلىس كاسىبى جارناسى تىزگىندەۋلى توبى، جۇڭگو ەلەكتر ەنەرگيا قۇرىلىسى، گۋاڭجوۋ ٴدارى توبى قاتارلى دۇنيەدەگى 500 ەگەي كاسىپورىن بۇل جەرگە ىلگەرىندى ـ كەيىندى ورنالاستى...
الەمگە نازار سالساق، ەرەكشە ترانسفورماتور شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى 2006 ـ جىلى تاجىكستانعا كىرگەننەن بەرى، ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ سالاسىندا ىلگەرىندى ـ كەيىندى 12 نىسان قۇرىلىسىن جۇرگىزىپ، قاتار ـ قاتار تەمىر مۇنارالاردان، تارام ـ تارام جەلىلەردەن پايدالانىپ، تاجىكستاننىڭ ەلەكتر قۋاتىن دەربەس يگەرۋ ارمانىن جۇزەگە اسىرۋىنا دەم بەردى؛ جينفىڭ عىلىم ـ تەحنيكا شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى 2008 ـ جىلى تۇڭعىش گەنەراتور اگراگاتتارىن ەكسپورت ەتۋدى جۇزەگە اسىرعاننان قازىرگە دەيىن 6 قۇرلىقتاعى 40 مەملەكەتتە كاسىپ قامتىمىن جۇزەگە اسىردى، ەكسپورت ەتىلگەن جەل ەلەكتر گەنەراتور اگراگاتتارى جۇڭگونىڭ جەل ەلەكتر اگراگاتتارى ەكسپورت جالپى مولشەرىنىڭ %50كە جۋىعىن يەلەدى؛ شينجياڭ حۋاليڭ ونەركاسىپ ـ ساۋدا (توبى) شەكتى سەرىكتەستىگى گرۋزيادان ەركىن ونەركاسىپ باقشا رايونىن، حالىقارالىق ەكونوميكالىق ەرەكشە رايونىن قۇرىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ باسيس بانكەسىن تولىق قارجىمەن ساتىپ الىپ، وسى ەلدەگى شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجى قوسقان نەگىزگى كاسىپورىنعا اينالدى؛ شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا سياقتى سىرتقى ساۋدانىڭ جاڭا كاسىپ كۇيى شينجياڭنىڭ ”بۇكىل دۇنيە جۇزىنەن ساتىپ الۋ، بۇكىل دۇنيە جۇزىنە ساتىپ بەرۋ“ قادامىن ۇزدىكسىز تەزدەتتى...
ٴونىمدى ەكسپورت ەتۋدەن كاپيتالدىڭ مەملەكەت سىرتىنا شىعارىلۋىنا دەيىن، شەتەلدە زاۆود قۇرۋدان ونەركاسىپ باقشا رايونىن قۇرۋعا دەيىن، جۋىق جىلدارى جۇڭگو شينجياڭ كاسىپورىندارى مەملەكەتتىڭ ٴىرى ستراتەگياسىنا ٴجىتى ىلەسىپ، ەنگىزۋ مەن سىرتقا شىعارۋدى قاتار جەدەلدەتىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسى دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسىمەن توعىستى.
اسىرەسە، اۋىزعا الۋعا تاتيتىنى، شينجياڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونى ماڭدايشالىق اسىپ قۇرىلعاننان بەرى، تىڭنان 5068 كاسىپورىن قوسىلىپ، كاسىپورىننىڭ جالپى سانى 25 مىڭعا جەتتى؛ شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجى قوسقان 42 كاسىپورىن تىڭنان قۇرىلىپ، شەكارا سىرتىندا قارجى قوسقان 3 كاسىپورىن تىڭنان قوسىلدى.
ۋاقىت تۇراقتى شاما، سونداي ـ اق ەكپىندەي ىلگەرىلەۋشىلەردىڭ اينىمالى شاماسى.
دۇنيە ٴجۇزىنىڭ 100 جىلدىق وزگەرىسىندە جان ـ جاقتى، تەرەڭ قاتپارلى وزگەرىس تۋىلدى، ٴبىز ٴدوپ كەلىپ وتىرعان جاعداي وزگەردى، جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋ تالابى دا تابيعي تۇردە جوعارىلادى.
شينجياڭ جونىنەن العاندا، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋ، اتاپ ايتقاندا، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋعا ىشكەرىلەي ات سالىسىپ، ازيا _ ەۆروپا التىن ارناسىن جانە باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىن تۇلعالاۋ بولىپ تابىلادى.
”ٴبىر پورت، ەكى رايون، بەس ۇلكەن ورتالىق، شەكارا وتكەلى ەكونوميكالىق بەلدەۋى“ قۇرىلىسىندا تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتىپ، ورتا ازيا ەلدەرىمەن اۋىس ـ كۇيىستى، سەلبەستىكتى اناعۇرلىم تەرەڭدەتۋ جونىندەگى اتقارۋ جوباسىن زەرتتەپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا قاتىستى ٴتۇيىندى مىندەتتەر ٴتىزىمىن باسىپ تاراتىپ، قاشقار جانە قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ 3 جىلدىق ارەكەت جوسپارىن كەمەلدەندىردى...
ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى لەگىندە تۇرعاندا، جاۋاپكەرشىلىكتى باتىلدىقپەن ارقالاپ، باتىلدىقپەن الدىڭعى لەكتە ٴجۇرىپ، سىرتقا، ىشكە جانە تۇزىمدىك ەسىك اشۋ ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيتىن، بىرگە ىلگەرىلەيتىن جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋدىڭ جاڭا ارناسىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، ەسىك اشۋدى جاڭا داۋىردەگى شينجياڭنىڭ ەڭ ايقىن بەلگىسىنە، ەڭ كورنەكتى ەرەكشەلىگىنە، ەڭ كورنەكتى باسىمدىعىنا، ەڭ كۇشتى اۋەنىنە اينالدىرۋ كەرەك.
رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ الىپ تولقىنى وركەشتەنە جوڭكىلدى. جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ايبىندى جورىعىندا ەكونوميكالىق ٴتۇزىلىس رەفورماسىن جاپپاي تەرەڭدەتۋدى جەتەكشى ەتكەن شينجياڭ رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ جاڭا تاراۋىن قۇلشىنا جازۋدا.
