مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ، ۇلتتى گۇلدەندىرۋدىڭ قۇدىرەتتى رۋحاني كۇشىن ۇيىستىردى
_ پارتيا 18 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن بەرگى مادەنيەت ٴتۇزىلىس رەفورماسىنىڭ تابىستارى جونىندە جالپى شولۋ
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى جوۋ ۋي، شى جيڭنان، ۋاڭ پىڭ
مادەنيەت كوركەيسە، ەل كوركەيەدى، مادەنيەت كۇشەيسە، ۇلت كۇشەيەدى.
پارتيا 18 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى مادەنيەت رەفورماسىنا، دامۋىنا ايرىقشا ٴمان بەرىپ، مادەنيەت قۇرىلىسىن جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ ”بەستى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ“ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىنىڭ ماڭىزدى مازمۇنى ەتىپ، ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋ جاساپ، مادەنيەت ٴتۇزىلىس رەفورماسىن رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزدى قۇرامداس ٴبولىمى رەتىندە جوسپارلاپ ىلگەرىلەتتى.
تاعانىن بەكەمدەپ، سۇلباسىن تۇرعىزۋدان جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، تاماشا جاعداي قالىپتاستىرۋعا دەيىن مادەنيەت رەفورماسى، دامۋى تاريحي تابىستارعا قول جەتكىزىپ، جالپى ۇلتتىڭ مادەنيەتتە جاڭالىق اشۋ، جاسامپازدىق جاراتۋ ومىرشەڭدىگىن بارىنشا قاۋلاتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ مادەنيەت تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن كورنەكتى كۇشەيتىپ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ، ۇلتتى گۇلدەندىرۋدىڭ قۇدىرەتتى رۋحاني كۇشىن ۇيىستىردى.
زەيىن ـ زەردەنى ۇيىستىرىپ، رۋحتى سومداپ، پارتيانىڭ ۇگىت، يدەيا، مادەنيەت قىزمەتىنە باسشىلىعىن جاپپاي كۇشەيتتى
2023 ـ جىلى 10 ـ ايدا مەملەكەتتىك ۇگىت، يدەيا، مادەنيەت قىزمەتى ٴماجىلىسى بەيجيڭدە اشىلدى. شي جينپيڭ مادەنيەت يدەياسىنىڭ تۇڭعىش رەت العا قويىلۋى ٴماجىلىستىڭ ەڭ ماڭىزدى جەتىستىگى بولدى.
ۇلى يدەيا ۇلى وزگەرىسكە باستادى.
شي جينپيڭ مادەنيەت يدەياسى جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ مادەنيەت قۇرىلىسىنا باسشىلىق ەتۋدەگى امالياتتىق تاجىريبەلەرىنىڭ نازاريالىق قورىتىندىسى، جاسامپاز نازاريانى امالياتقا اينالدىرعان، نازاريانى امالياتپەن ۇشتاستىرعان ٴبىر قىدىرۋ جاڭا يدەيالار، جاڭا كوزقاراستار، جاڭا تۇجىرىمدار ارقىلى جاڭا جورىقتاعى مادەنيەت رەفورماسى، دامۋى قىزمەتىن ۇزدىكسىز جاڭا جاعداي اشۋعا، جاڭا ارنا قالىپتاستىرۋعا باستادى.
توركىنىن تۇزەپ، قاينارىن تازالاپ، يدەولوگيا قىزمەتى باسشىلىق ۇقىعىن مىقتاپ يگەردى _
باس شۋجي شي جينپيڭ ”يدەولوگيا قىزمەتى مەملەكەت ٴۇشىن سەنىم ورناتىپ، ۇلت ٴۇشىن رۋح سومدايتىن قىزمەت“ ەكەندىگىن باسا دارىپتەپ، مادەنيەت سەنىمى ”اسا نەگىزدىك، اسا كەڭ كولەمدى، اسا تەرەڭ سەنىم“، ”ٴبىر مەملەكەتتىڭ، ٴبىر ۇلتتىڭ دامۋىنداعى ەڭ نەگىزگى، ەڭ مايەكتى، ەڭ ۇزاققا جالعاساتىن كۇش“ ەكەندىگىن العا قويدى.
مەملەكەتتىك ۇگىت، يدەيا، مادەنيەت قىزمەتى ماجىلىسىنەن ادەبيەت ـ كوركەمونەر قىزمەتى، پارتيانىڭ اقپارات، قوعامدىق پىكىر قىزمەتى، ينتەرنەت حاۋىپسىزدىگى جانە ينفورماتسيالاندىرۋ قىزمەتى، فيلوسوفيا، قوعامدىق عىلىمدار قىزمەتى اڭگىمە ماجىلىسىنە جانە جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيالىق ـ ساياسي قىزمەتى جونىندەگى مەملەكەتتىك ماجىلىسكە دەيىن... باس شۋجي شي جينپيڭ ٴبىر قىدىرۋ ماڭىزدى ماجىلىستەرگە قاتىناسىپ، ٴبىر قىدىرۋ ماڭىزدى ٴسوز سويلەپ، ٴبىر قىدىرۋ جاڭا يدەيالاردى، جاڭا كوزقاراستاردى، جاڭا تۇجىرىمداردى العا قويىپ، توركىنىن تۇزەپ، قاينارىن تازالاۋ بارىسىندا نازارياداعى دۇرىس پەن بۇرىستى ايقىنداپ، قىزمەت باعدارىن تۇزەتىپ، جاڭا داۋىردەگى مادەنيەت ٴتۇزىلىسى رەفورماسىنىڭ دۇرىس بەتالىسپەن العا باسۋىن ىلگەرىلەتتى.
ماركسيزم نازارياسىن زەرتتەۋ جانە قۇرۋ ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسىمەن بۇكىل پارتيانى قارۋلاندىرۋ، حالىقتى تاربيەلەۋ، امالياتقا جەتەكشىلىك ەتۋ قىزمەتى جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرىپ، يدەولوگيا قىزمەتىندەگى جاۋاپكەرشىلىك ٴتۇزىمىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، مەديالاردىڭ تەرەڭدەي توعىسىپ دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ينتەرنەتتى جالپىلىق باسقارۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرىپ، دۇرىس باعدارعا تاباندى بولاتىن قوعامدىق پىكىر بويىنشا جەتەكتەۋ قىزمەت مەحانيزمىن كورنەكتى كۇشەيتتى... ورناتۋ مەن كۇشىنەن قالدىرۋدى قاتار جۇرگىزىپ، جاقسىنى ماقتاپ، جاماندى داتتاپ، قۇدىرەتتى ۇيىستىرۋ قۋاتى مەن جەتەكتەۋ قۋاتىنا يە سوتسياليستىك يدەولوگيانى ورناتىپ، بۇكىل حالىقتى مۇرات ـ سەنىم، قۇندىلىق ۇستانىمى، ٴمورال كوزقاراسى جاعىندا تىعىز ىنتىماقتاستىردى.
پارتيا 19 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴتورتىنشى جالپى ٴماجىلىسى ماركسيزمنىڭ يدەولوگيا سالاسىنداعى جەتەكشى ورنىنا تاباندى بولۋ ٴتۇزىمىن جۇڭگوشا سوتسياليستىك ٴتۇزىم جۇيەسىندەگى ٴتۇبىرلى ٴتۇزىم ەتىپ تۇراقتاندىردى. بۇل پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ ۇزاق بولاشاقتىق دامۋىنا ساياتىن، ەلىمىز مادەنيەتىنىڭ العا باسۋ بەتالىسىنا جانە دامۋ جولىنا ساياتىن كەلەلى تۇزىمدىك جاسامپازدىق بولىپ، پارتيامىزدىڭ مادەنيەت قۇرىلىسىنا باسشىلىق ەتۋدەگى ۇزاق ۋاقىتتىق امالياتى بارىسىندا توپتاعان تابىستى تاجىريبەلەرى مەن قالىپتاستىرعان باعىت ـ پرينسيپتەرىن شوعىرلى ايگىلەدى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ جۇڭگوشا سوتسياليستىك مادەنيەت قۇرىلىسىنىڭ زاڭدىلىعى جونىندەگى تانىمىنىڭ تىڭ دەڭگەيگە كوتەرىلگەندىگىن تولىق بەينەلەدى.
نەگىزدى نىعايتىپ، تاعاندى بەكەمدەپ، مادەنيەتتى باسقارۋ ٴتۇزىلىسىن بىرتىندەپ كەمەلدەندىردى _
2018 ـ جىلى كوكتەمدە جاڭادان قۇرىلعان مادەنيەت جانە ساياحات مينيسترلىگى ماڭدايشالىعىن اشىپ، بوي كورسەتتى، مادەنيەت پەن ساياحاتتىڭ تەرەڭدەي توعىسپالى دامۋى جوعارى قارقىندى جولعا ٴتۇستى.
ورتالىق ينتەرنەت حاۋىپسىزدىگى جانە ينفورماتسيالاندىرۋ كوميتەتىن قۇردى، ورتالىق كوميتەت ۇگىت ٴبولىمى اقپارات، باسپا ـ ٴسوز جانە كينو قىزمەتىن ٴبىر تۇتاس باسقاردى، مەملەكەتتىك راديو ـ تەلەۆيزيا باس مەكەمەسى مەن ورتالىق راديو ـ تەلەۆيزيا باس ستانسياسىن قۇردى، جۇڭگو ادەبيەت ـ كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگىنىڭ، جازۋشىلار قوعامىنىڭ، تىلشىلەر قوعامىنىڭ رەفورماسىن تەرەڭدەتتى... پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، پارتيانىڭ ۇگىت، يدەيا، مادەنيەت قىزمەتىنە جاپپاي باسشىلىعىن پارمەندى كۇشەيتىپ، ۇگىت، يدەيا، مادەنيەت سالاسىن باسقارۋ جۇيەسى مەن باسقارۋ قابىلەتىنىڭ وسىزاماندانۋ اياق الىسىن جەدەلدەتىپ، مادەنيەتتى دامىتۋدىڭ جاڭا ەنەرگياسىن جارىققا شىعاردى.
2019 ـ جىلى 6 ـ ايدىڭ سوڭىندا پارتيا ورتالىق كوميتەتى «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ۇگىت قىزمەتى ەرەجەسىن» باسىپ تاراتتى. پارتيا تاريحىنداعى ۇگىت قىزمەتى جونىندەگى تۇڭعىش تىرەكتىك، نەگىزدىك زاڭ ەرەجە رەتىندە، وسى ماڭىزدى حۇجاتتىڭ شىعارىلۋى ۇگىت قىزمەتىن عىلميلاندىرۋ، ارناعا ٴتۇسىرۋ، تۇزىمدەندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ تىڭ ساتىعا كوتەرىلگەندىگىن اڭعارتادى.
قوعامدىق سالتپەن ادام تاربيەلەپ، ٴبىر نيەتپەن ارمانعا قانات قاعۋدىڭ تەلەگەي كۇشىن ۇيىستىردى _
2018 ـ جىلى 7 ـ ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ 19 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەت رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتىنىڭ 3 ـ رەتكى ٴماجىلىسىن باسقارىپ اشىپ، «جاڭا داۋىردەگى وركەنيەت امالياتى ورتالىعىن قۇرۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋ قىزمەتى جونىندەگى جەتەكشى پىكىردى» قاراپ ماقۇلدادى.
جاڭا داۋىردەگى وركەنيەت امالياتى ورتالىقتارى جۇڭحۋانىڭ بايتاق دالاسىندا تياناقتانىپ، گۇل اشىپ، بۇقارانى ۇيىستىرىپ، بۇقارانى جەتەكتەپ، پارتيانىڭ تاماشا ٴۇنىن سان مىڭ وتباسىنا جەتكىزدى.
حالىقتا سەنىم بولسا، مەملەكەتتە كۇش ـ قۋات بولادى، ۇلتتا ٴۇمىت بولادى.
«سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن جەتىلدىرۋ جانە امالياتتا ايگىلەۋ جونىندەگى پىكىر» سياقتىلاردى جاساپ، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىنىڭ زاڭعا، ەرەجەگە ەنگىزىلۋىن ىلگەرىلەتۋدەن ازاماتتىق ٴمورال قۇرىلىسى ينجەنەرياسىن اتقارىپ، مۇرات ـ سەنىم تاربيەسىنىڭ ۇدايىلانۋىن، تۇزىمدەنۋىن ىلگەرىلەتۋگە دەيىن؛ پارتيا قۇرۋ ۇلى رۋحىن قاينار ەتكەن جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ رۋح شەجىرەسىن اسقاقتاتۋدان قاھارمان قۇربانداردى قورعاۋ زاڭىنىڭ، وتانشىلدىق تاربيەسى زاڭىنىڭ شىعارىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ەڭبەك كورسەتكەندەردى داڭق اپەرگەندەردى ماداقتاۋ ـ سيلاۋ ٴتۇزىمىن ورناتۋعا، اقاۋسىزداندىرۋعا دەيىن... سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسى ارقىلى مادەنيەت قۇرىلىسىنا جەتەكشىلىك ەتۋگە تاباندى بولىپ، جۇڭگو رۋحىن، جۇڭگو قۇنىن، جۇڭگو كۇشىن اناعۇرلىم ويداعىداي قالىپتاستىردى.
حالىقتى بارىنەن جوعارى قويىپ، جاڭا داۋىردەگى تاماشا تۇرمىستىڭ تىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىردى
”سوتسياليستىك ادەبيەت ـ كوركەمونەر، ٴمانى جاعىنان ايتقاندا، حالىقتىڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەرى“. ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ بازار شارۋاشىلىعىنىڭ الىپ تولقىنىندا باعدارىنان اداسۋىنا بولمايدى، كىم ٴۇشىن ماسەلەسىندە اۋساي كەتۋىنە بولمايدى، ويتپەگەندە ادەبيەت ـ كوركەمونەردە ومىرشەڭدىك بولمايدى“.
2014 ـ جىلى 10 ـ ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەر قىزمەتى اڭگىمە ٴماجىلىسىن باسقارىپ اشىپ، جاڭا تاريحي شارت ـ جاعدايدا سوتسياليستىك ادەبيەت ـ كوركەمونەردى قالاي گۇلدەندىرۋ، دامىتۋ سىندى ٴبىر قىدىرۋ كەلەلى ماسەلەلەردى تەرەڭ پايىمداپ جانە عىلمي جاۋاپ بەرىپ، جاڭا داۋىردەگى مادەنيەتتىڭ دامۋىنا العا باسۋ بەتالىسىن ايقىن كورسەتتى.
باس شۋجيدىڭ تالابىن تياناقتاندىرىپ، «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ سوتسياليستىك ادەبيەت ـ كوركەمونەردى گۇلدەندىرۋ، دامىتۋ جونىندەگى پىكىرى»، «مەملەكەتتىك ادەبيەت ـ كوركەمونەردى باعالاۋ ـ سيلاۋ ٴتۇزىمى رەفورماسى جونىندەگى پىكىر»، «مەملەكەت مەنشىگىندەگى ادەبيەت ـ كوركەمونەر ورىندارى جانە ۇيىرمەلەرى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى پىكىر» سياقتىلاردى شىعارىپ، حالىقتى وزەك ەتكەن شىعارماشىلىق باعىتىن اناعۇرلىم ايقىنداپ، مادەنيەت ونىمدەرىن جاساۋدىڭ، ٴوندىرۋدىڭ، تاراتۋدىڭ جەتەكتەۋ، جىگەرلەندىرۋ مەحانيزمىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىردى.
باس شۋجيدىڭ ۇندەۋىنە ٴۇن قوسقان قالىڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرى ومىرگە ىشكەرىلەي ارالاسىپ، حالىققا تامىر تارتىپ، قۇلشىنا بيىككە كوتەرىلىپ، شىڭعا شىقتى، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو ادەبيەت ـ كوركەمونەرىنىڭ جۇلگەسى، دەڭگەيى، بەينەسى جاڭاردى _ كينو «چاڭجين كولى»، رومان «باس كەيىپكەر»، تەلەتەاتر «شانحايچيڭ»، ٴبي تەاترى «ماڭگى جوعالمايتىن ەلەكتر تولقىنى» سياقتى حالىقتىڭ رۋحاني كۇشىن نىعايتاتىن ٴبىر توپ مادەنيەت سارا تۋىندىلارى ۇزدىكسىز جارىققا شىعىپ، ەلىمىز كىتاپ، تەلەتەاتر، كارتون فيلم سياقتى سالالارداعى ٴوندىرىس ٴىرى ەلىنە اينالىپ، كينو بازارى كولەمىندە دۇركىن ـ دۇركىن رەكورد جاڭالادى.
جاڭا داۋىرگە قادام تاستاعاننان كەيىن، حالىق بۇقاراسىنىڭ رۋحاني مادەنيەت قاجەتى ”بار ما، جوق پا، كەم بە، جوق پا“ دەۋدەن ”جاقسى ما، جوق پا، سارا ما، جوق پا“ دەۋگە كوتەرىلدى. ٴدال باس شۋجي شي جينپيڭ اتاپ كورسەتكەندەي: ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ _ ماتەريالدىق وركەنيەت پەن رۋحاني وركەنيەتتى ٴوزارا سايكەستىرەتىن وسىزامانداندىرۋ. زاتتىق ماتەريال جەتكىلىكتى، رۋح باي بولۋ _ سوتسياليستىك وسىزاماندانۋدىڭ ٴتۇبىرلى تالابى“.
ٴداۋىر سۇراۋىنا تارتىمدى جاۋاپ قايتاردى. قوعامدىق ونىمدىلىكتى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋعا، قوعامدىق ونىمدىلىك پەن ەكونوميكالىق ونىمدىلىكتى ٴوزارا بىرلىككە كەلتىرۋگە تاباندى بولىپ، مادەنيەت سالاسىنىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، وسى زامانعى مادەنيەت كاسىپ سالاسى جۇيەسىن، بازار جۇيەسىن جانە الەۋمەتتىك مادەنيەت قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ۇزدىكسىز اقاۋسىزداندىرىپ، جوعارى ساپالى مادەنيەتپەن قامداۋ ارقىلى ادامداردىڭ مادەنيەتتەگى تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن كۇشەيتىپ، حالىقتىڭ رۋحاني ٴومىرىنىڭ بىرگە بايۋىن جەبەدى.
ٴبىر جاعىنان، ماكرولىق ٴتۇزىم قالىپتاستىرۋدى كوزدەپ، «وسى زامانعى الەۋمەتتىك مادەنيەت بويىنشا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن جەدەل ورناتۋ جونىندەگى پىكىردى»، الەۋمەتتىك مادەنيەت بويىنشا قىزمەت وتەۋ، قامتاماسىز ەتۋ زاڭىن شىعارىپ، نەگىزگى الەۋمەتتىك مادەنيەت بويىنشا قىزمەت وتەۋدى ولشەمدەندىرۋدى، بىركەلكىلەندىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ نەگىزگى مادەنيەت ۇقىق ـ مۇددەسىن شىن مانىندە قامتاماسىز ەتتى.
ەندى ٴبىر جاعىنان، ەگجەي ـ تەگجەيلىلەندىرۋدى، كىشكەنە تۇيىندەرگە دەيىن ناقتى تياناقتاندىرۋدى كوزدە ۇستاپ، مادەنيەت ارقىلى ادام تاربيەلەۋگە، مادەنيەت ارقىلى حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزۋگە تاباندى بولىپ، مادەنيەتپەن قامداۋ مازمۇنى مەن قامداۋ ٴتاسىلىن دالمە ـ ٴدال سايكەستىرىپ، مادەنيەت بويىنشا قىزمەت كورسەتۋدىڭ اناعۇرلىم حالىققا جاناسىمدى بولۋىن ىلگەرىلەتتى.
قازىر ەلىمىزدە قالا مەن اۋىلدى قامتىعان 6 دارەجەلى الەۋمەتتىك مادەنيەت بويىنشا قىزمەت وتەۋ تورى كۇن سايىن كەمەلدەنۋدە، سالىنىپ بولعان الەۋمەتتىك كىتاپحانا 3300دەن اسىپ، اۋىل ـ قالاشىقتاعى كينوحانا ەكرانى 12 مىڭنان اسىپ، 200 مىڭعا جۋىق شارۋالار كىتاپ ٴۇيى سيفرلى كىتاپ وقۋ قىزمەت وتەۋىن ازىرلەدى. بارلىق الەۋمەتتىك كىتاپحانا، مادەنيەت سارايى، اسەمونەر سارايى، امبەباپ مادەنيەت پۋنكتى جانە %90تەن استام مۇراجاي تەگىن اشىلدى. جىجياڭداعى ”اۋىل ـ قىستاق مادەنيەت زالى“، جياڭشيدەگى ”شارۋالار كىتاپ ٴۇيى + ەلەكتروندىق ساۋدا“، حۋنانداعى ”ەسىك الدىنداعى ون شاعىن“... جەر ـ جەردەگى جاڭالىق اشۋ، امالياتتا ايگىلەۋ تۇيىندەرى بۇقارانىڭ ”مادەنيەت اۋىل سۇيىسپەنشىلىگىن“ ۇشقىنداتتى.
2022 ـ جىل 10 ـ ايدا ”مەملەكەتتىڭ مادەنيەتتى سيفرلاندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋ“ پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىنا ەنگىزىلدى. سيفر تەحنيكاسى مادەنيەتتىڭ دامۋىنا قۋات ۇستەپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ تۇتاس كورىنىسپەن ايگىلەنۋىن جۇزەگە اسىرىپ، جالپى ۇلتتىڭ مادەنيەت ماقتانىش سەزىمىن، وزىنە سەنىمىن قاۋلاتتى.
مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك مادەنيەت بۇلتتىق تۇعىرى، زەردەلى راديو ـ تەلەۆيزيا، زەردەلى كىتاپحانا، زەردەلى مۇراجاي سياقتىلاردىڭ قۇرىلىسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋدەن سيفرلى مادەنيەت جانە كينو ـ تەلەۆيزور، ساياحات سياقتى قوعامدىق جاعدايدىڭ توعىسۋىنا، كىرىگۋىنە دەيىن؛ بۇلتتىق كورمە، بۇلتتىق ساياحات سياقتى جەلىلىك مادەنيەت تۇتىنۋىنىڭ ۇزدىكسىز بايۋىنان ينتەرنەت ادەبيەتى، بەينەجازبا، تىكە تاراتۋ سياقتى جاڭا كاسىپ كۇيلەرىنىڭ جىلدام دامۋىنا دەيىن، سيفرلى مادەنيەت بويىنشا قىزمەت وتەۋ قۋاتى بارىنشا جوعارىلاپ، سيفرلى مادەنيەت كاسىپ سالاسى تۇتىنۋ كومەسكى كۇشىن قاۋلاتاتىن ”جاڭا قوزعالتقىشقا“ اينالدى.
ساندى مالىمەتتەردە كورسەتىلۋىنشە، 2023 ـ جىلى بۇكىل ەلدەگى كولەمنەن جوعارى مادەنيەت جانە قاتىستى كاسىپ سالاسىنداعى كاسىپورىنداردىڭ شارۋاشىلىق كىرىسى 12 تريلليون 951 ميلليارد 500 ميلليون يۋان بولىپ، الدىڭعى جىلداعىدان %8.2 ارتقان. مادەنيەت بويىنشا قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ تىرەكتىك رولى كۇشەيىپ، مادەنيەت، كوڭىل اشۋ، تىنىعۋ سالاسى جىلدام قالپىنا كەلىپ، مادەنيەت جاڭا كاسىپ كۇيى سالالارىنىڭ جەتەكتەۋ اسەرى كورنەكتى بولعان.
تۋراشىلدىقتان اينىماي جاڭالىق اشىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ باۋراۋ قۋاتىن، ىقپالىن جوعارىلاتتى
بەيجيڭ ورتا ٴوس سىزىعىنداعى سولتۇستىككە سوزىلعان يانشان تاۋىنىڭ باۋرايى، جۇڭگو مەملەكەتتىك باسىلىم سارايىنىڭ ورتالىق باس سارايى وسى اراعا سالىندى، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ تۇقىمى، گەنى ”ايگىلى تاۋ قويناۋىنا ساقتالىپ، سوڭعى ۇرپاققا جالعاستى“.
2023 ـ جىلى 6 ـ ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ جۇڭگو مەملەكەتتىك باسىلىم سارايى مەن جۇڭگو تاريح زەرتتەۋ اكادەمياسىنا ارنايى كەلىپ قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزدى، مادەنيەتتى جالعاستىرۋ، دامىتۋ اڭگىمە ماجىلىسىنە قاتىناستى ٴارى ماڭىزدى ٴسوز سويلەدى، جاڭا مادەنيەت بورىشىن ارقالاپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن قۇلشىنا كوركەيتۋ سىندى ۇلى ۇندەۋ تاستادى.
قاينارى باي سۋ الىسقا جەتەدى، تامىرى تەرەڭ اعاش ماۋەلەپ وسەدى. قايتكەندە ارىدان جالعاسقان جۇڭحۋا مادەنيەت تامىرىن ۇزدىكسىز جالعاستىرۋ، بايىرعى پاراسات ارقىلى زامانىمىزداعى مادەنيەت قۇرىلىسىن بايىتۋ _ مادەنيەت ٴتۇزىلىسى رەفورماسى ۇردىسىندەگى، ”ٴسوز جوق، جاۋاپ قايتاراتىن ماسەلە“ بولماق.
ارحەولوگيا، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن تەكتەۋ ينجەنەرياسى سياقتىلاردى نەگىزگى تاقىرىپ ەتكەن ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ توپتىق ۇيرەنۋىن باسقارۋدان كۇڭزى عيباداتحاناسىنا، دۇنحۋاڭ موگاۋ ۇڭگىرى سياقتى تاريحي مادەنيەت مۇرا ورىندارىنا بارىپ قىزمەت تەكسەرىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەر، ارحەولوگيا، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسى سياقتىلار جونىندە ماڭىزدى نۇسقاۋ، بەكىتۋ جاساۋعا دەيىن... پارتيا 18 ـ قۇرىلتايىنان بەرى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جەتەكشىلىك ەتىپ ىلگەرىلەتۋىمەن ەلىمىز جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىن جالعاستىرۋ، دامىتۋ جۇيەسىن كۇش سالا ورناتىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ، پايدالانۋ جانە مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ، جالعاستىرۋ قىزمەتىن بەلسەنە جەبەپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ تىڭ داۋىرلىك داڭقىن اسقاقتاتۋىن ىلگەرىلەتتى.
ٴتۇزىلىس، مەحانيزمدى ۇزدىكسىز بەكەمدەدى _
«جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى، ٴداستۇرلى مادەنيەتىن جالعاستىرۋ، دامىتۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ جونىندەگى پىكىر» تۇڭعىش رەت ورتالىقتىڭ حۇجاتى فورماسىمەن جۇڭحۋانىڭ مادەنيەت تامىرىن ۇلاستىرىپ، جۇڭحۋا مادەنيەت گەنىن جالعاستىرۋدى ىلگەرىلەتتى؛ ”قورعاۋدى ٴبىرىنشى ورىنعا قويۋ، باسقارۋدى كۇشەيتۋ، قۇنىن كادەگە جاراتۋ، ٴونىمدى پايدالانۋ، مادەني ەسكەرتكىشتەرگە جان ٴبىتىرۋ“ سىندى جاڭا ٴداۋىر مادەني ەسكەرتكىش قىزمەتى باعىتىن تۇراقتاندىردى؛ «قالا، اۋىل قۇرىلىسى بارىسىندا تاريحي مادەنيەتتى قورعاۋدى، جالعاستىرۋدى كۇشەيتۋ جونىندەگى پىكىر»، «مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ، پايدالانۋ رەفورماسىن كۇشەيتۋ جونىندەگى ٴبىرقانشا پىكىر»، «توڭكەرىستىك مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋدىڭ، پايدالانۋدىڭ＜14 ـ بەسجىلدىق＞ ارناۋلى جوباسى» سياقتىلاردى شىعارىپ، مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ ٴۇشىن پارمەندى تۇزىمدىك قامتاماسىزدىق سومدادى.
مادەنيەت جۇلگەسى جالعاسىپ، مادەنيەت تاربيەسى ۇزىلمەدى _
مادەنيەتتى جالعاستىرۋ، دامىتۋ اڭگىمە ٴماجىلىسىن، مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ، جالعاستىرۋ اڭگىمە ٴماجىلىسىن اشۋدان جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىن جالعاستىرۋ، دامىتۋ ينجەنەرياسىن، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن تەكتەۋ ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي اتقارۋعا دەيىن؛ 4 ـ رەتكى بۇكىل ەلدەگى مادەني ەسكەرتكىشتەردى جاپپاي تەكسەرۋ ورىستەتۋدەن ۇلى قورعان، ۇلى كانال، ۇزاق جورىق، حۋاڭحى، چاڭجياڭ مەملەكەتتىك مادەنيەت باقشاسى قۇرىلىسىن جوعارى ولشەممەن ىلگەرىلەتۋگە دەيىن؛ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى تاريحى كورمە سارايىن، جۇڭگو مەملەكەتتىك نۇسقا سارايىن، جۇڭگو تەحنولوگيا ـ اسەمونەر سارايىن، جۇڭگو ارحەولوگيالىق مۇراجايىن سالۋدان كەلەلى مادەنيەت ينجەنەرياسى «گۇلدەنۋ جازبالار قامباسىن»، ”جۇڭگونىڭ تاريحي داۋىرلەردەگى كەسكىندەمەلەرىنىڭ جالپى جۇيەسىن“ باسپادان شىعارۋعا دەيىن مادەنيەتتى جالعاستىردى، دامىتۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، ايبىندى كورىنىستى الدىعا جايىپ، گۇلدەنۋ بەينەسىن تاسقىنداتتى.
بايىرعى وركەنيەتتە ٴورىس اشىپ، جاڭالىق جاسادى _
2017 ـ جىلى كۇزدە پارتيا 19 ـ قۇرىلتايى «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ۋستاۆىن (وزگەرىس ەنگىزىلگەن نۇسقاسى)» ماقۇلدادى. ”جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىن جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراتۋدى، جاڭالىق اشا دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋ“ پارتيانىڭ ٴتۇبىرلى ۇلكەن زاڭىنا ەنگىزىلدى.
مەملەكەتتىك مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋدان، پايدالانۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونىن قۇرىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ، پايدالانۋ رەفورماسىنىڭ ”سىناق اتىزىن“ تۇلعالاۋدان جالپى تۇلعالىق قورعاپ جانە يكەمدى جالعاستىرىپ، مادەنيەت مۇرالارىن قاراپايىم ادامداردىڭ ومىرىنە ەنگىزۋگە، ودان مادەنيەت پەن ساياحاتتىڭ توعىسۋىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، ساياحاتتىڭ مادەنيەت مازمۇنىن ۇزدىكسىز بايىتۋعا دەيىن... 5000 جىلدان استام ۋاقىت ۇزىلمەي جالعاسقان جۇڭحۋانىڭ مادەنيەت تامىرىنىڭ بۇتاعى قاۋلاپ، جاپىراعى جايقالىپ، قۇلپىرىپ، ٴداۋىردىڭ دامۋى مەن حالىقتىڭ قاجەتىنە اناعۇرلىم ويداعىداي ۇيلەستى.
جاڭا مادەنيەت سانالىلىعى مۇراجايدا ساقتالعان مادەني ەسكەرتكىشتەرگە، بايتاق دالادا ساقتالعان مۇرالارعا، بايىرعى كىتاپتاردا جازىلعان جازۋلارعا جان ٴبىتۋىن جەبەپ، تۇتاس قوعامنىڭ تاريحي مادەنيەت ٴنارىن بايىتتى.
وركەنيەت اۋىس ـ كۇيىس ارقىلى الۋان تۇرلىلەنەدى، وركەنيەت ٴوزارا ۇلگى الۋ ارقىلى باييدى.
”ٴبىز تەرەزەسى تەڭ، ٴبىر ـ بىرىنەن ۇلگى الاتىن، پىكىرلەسەتىن، سيىسىمدى بولعان وركەنيەت كوزقاراسىن ورناتىپ، وركەنيەتتەگى ارازدىقتان گورى وركەنيەتتەگى بارىس ـ كەلىسكە، وركەنيەتتەگى قاقتىعىستان گورى وركەنيەتتە ٴبىر ـ بىرىنەن ۇلگى الۋعا، وركەنيەتتە وزىنىكىن ٴجون ساناۋدان گورى وركەنيەتتىڭ قاتار ٴومىر سۇرۋىنە ٴمان بەرۋىمىز كەرەك“. جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو كوممۋنيستەرى جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىنەن اقىل ـ پاراسات جانە كۇش ـ قۋات قابىلداپ، ٴبارىن قامتيتىن دارقان قۇشاقپەن مادەنيەت بارىس ـ كەلىسىندەگى قامالدى بۇزىپ، بارلىعىن قابىلداۋ پوزيتسياسىمەن ٴار ەل وركەنيەتىنىڭ ٴنارىن قابىلداپ، سەنىمدى دە اشىق بەينەمەن جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ سىرتقا شىعارىلۋىن اناعۇرلىم ويداعىداي ىلگەرىلەتىپ، ٴار ەل وركەنيەتىنىڭ اۋىس ـ كۇيىس جاساۋ، ٴوزارا ۇلگى الۋ بارىسىندا بىرگە العا باسۋىن جەبەدى.
جۇڭگونىڭ ٴسوز جۇيەسى مەن جۇڭگونىڭ بايانداۋ جۇيەسىن جەدەل ورناتىپ، جۇڭگو حيكاياسىن ويداعىداي باياندادى، جۇڭگو ٴۇنىن جاقسى تاراتتى؛ حالىقارالىق تاراتۋ قۋاتى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، حالىقارالىق تاراتۋ ونىمدىلىگىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، ەلىمىزدىڭ جالپىلىق مەملەكەت قۋاتىنا جانە حالىقارالىق ورنىنا سايكەسەتىن حالىقارالىق ٴسوز بيلىگىن قالىپتاستىردى؛ الەمدىك وركەنيەت باستاماسىن العا قويىپ جانە بەلسەنە امالياتتا ايگىلەپ، ازيا وركەنيەتتەر تىلدەسۋ جينالىسى، لياڭجۋ تالقى مىنبەرى، دۇنيە جۇزىلىك جۇڭگوتانۋ جينالىسى · شاڭحاي تالقى مىنبەرى، دۇنيە جۇزىلىك ينتەرنەت جينالىسىنىڭ ۋجىن باسشىلار باس قوسۋى سياقتىلاردى ٴساتتى وتكىزدى... 5000 جىلدان استام ۋاقىت جۇڭحۋا وركەنيەتىن تياناق ەتكەن، ەلىمىزدىڭ رەفورماسىنىڭ، دامۋىنىڭ جاندى امالياتىن سۇيەنىش ەتكەن جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو وبرازى اناعۇرلىم سەنىمدى، سۇيىكتى، سيلى بولا ٴتۇستى.
تاۋ ـ وزەنى كوركەم، حالقى ارىندى، بولاشاعى ۇلى. شي جينپيڭ مادەنيەت يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولعان جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو اناعۇرلىم بەرىك مادەنيەت سەنىمى ارقىلى سوتسياليستىك مادەنيەتتە قۇدىرەتتى ەل قۇرۋدىڭ اسەم جاڭا تاراۋىن جازۋدا.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
