وقۋشىلاردىڭ ارمانعا جەتۋىنە التىن كوپىر سالدى

　　_ وقۋعا كومەك قارىز اقشا ساياساتىنىڭ شينجياڭدا اتقارىلىپ ونىمدىلىك كورسەتكەندىگى جونىندە شولۋ

　　□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ۋاڭ يۇڭفي

　　جىلدىڭ التىن تاقتاعا ات جازىلاتىن تاعى ٴبىر ٴساتى.

　　جوعارى مەكتەپكە ەمتيحان بەرگەن وقۋشىلاردىڭ ارمانعا قانات قاعۋىنا دەم بەرۋ ٴۇشىن، مەملەكەتتىك وركەندەتۋ بانكەسى شينجياڭ بولىمشە بانكەسى اۆتونوميالى رايوندىق وقۋ ـ اعارتۋ مەڭگەرمەسىمەن جانە وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىن تاراتۋدى ۇستىنە العان باسقا دا بانكەلەرمەن بىرلەسىپ، 7 ـ ايدىڭ باس شەنىندە 2024 ـ جىلعى شينجياڭنىڭ وقۋشىنىڭ كەلگەن جەرى بويىنشا وقۋعا كومەك سەنىمدى قارىز بەرۋ قىزمەتىن باستاۋ ٴماجىلىسىن اشىپ، بيىلعى وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىن تاراتۋ جۇمىسىن ٴبىتىرۋ قىزمەتى جونىندە ورنالاستىرۋ جاسادى.

　　قارىز اقشا مولشەرى جوعارىلاتىلدى، قارىز اقشا بەرۋ مەرزىم شەگى ۇزارتىلدى، ساياسات بويىنشا قارىز اقشا ٴوسىمىن كەشىرىم ەتۋ اتقارىلدى... كوپ جىل دامۋ ارقىلى وقۋعا كومەك قارىز اقشا ساياساتى كەمەلدى تۇيىق اينالىم قالىپتاستىرىپ، كۇن سايىن تولىسىپ، كەمەلدەنۋگە بەت الىپ، جاس وقۋشىلاردىڭ ارمانعا جەتۋىنە التىن كوپىر سالدى.

　　قارىز اقشا الۋعا ٴوتىنىش بەرۋدىڭ قولايلىلىعىن جوعارىلاتتى

　　ٴار جىلى 7 ـ ايدان 9 ـ ايعا دەيىن جاڭ ليمەيدىڭ ەڭ قاربالاس بولاتىن كەزى. ٴۇرىمجى قالاسى تيانشان رايوندىق وقۋ ـ اعارتۋ مەكەمەسى قازىنا ٴبولىمىنىڭ وقۋشىلارعا قارجىلاي كومەك بەرەتىن ارناۋلى كادرى رەتىندە، ول وسى مەزگىلدە وقۋعا كومەك قارىز اقشا ٴوتىنىشىن شوعىرلى قابىلدايدى.

　　وقۋشىلار توراپتا ٴوتىنىش بەرگەننەن كەيىن، جاڭ ليمەي ولارعا تەلەفون جالعاپ، ٴبىتىرۋ ۋاقىتىن الدىن الا كەلىسەدى، سونداي ـ اق الىپ كەلۋگە ٴتيىستى ماتەريالداردى ۇقتىرادى. ”ماتەريالى تولىق بولعاندارىن سول كۇنى تەكسەرىپ، سول كۇنى ٴبىتىرىپ، سول كۇنى كەلىسىمگە قول قويامىز، وقۋشىلار مەن اتا ـ انالارىن قايتا ـ قايتا شاپقىلاتپايمىز. وقۋشىلار قابىلداۋ ىسپاتىن سول كۇنى ـ اق الا الادى، وقۋ باستالعان كەزدە مەكتەپكە تاپسىرىپ بەرىپ وقۋعا تۇسسە بولعانى“، ـ دەدى جاڭ ليمەي.

　　وقۋعا كومەك قارىز اقشاسى ساياساتى 1999 ـ جىلدان باستاپ اتقارىلىپ، مەكتەپ رايونى مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسى جانە وقۋشىنىڭ كەلگەن جەرى بويىنشا مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسى دەپ ەكى تۇرگە بولىنەدى. ەكى ٴتۇرلى قارىز اقشانى جەكە ـ جەكە وتباسىندا ەكونوميكالىق قيىنشىلىعى بار وقۋشىلار جوعارى مەكتەپتەرگە جانە وقۋعا تۇسۋدەن بۇرىن نوپوسى تۇرعان جەردەگى اۋداندىق (رايون، قالا) وقۋ ـ اعارتۋ تاراۋلارىنا ٴوتىنىش ەتەدى.

　　2021 ـ جىلى 9 ـ ايدا وقۋعا كومەك قارىز اقشانىڭ مولشەرى جوعارىلاتىلعاننان كەيىن، قازىنا مينيسترلىگى، وقۋ ـ اعارتۋ مينيسترلىگى سياقتى 4 مينيسترلىك، كوميتەت 2023 ـ جىلى 9 ـ ايدا تاعى دا بىرلەسىپ حۇجات شىعارىپ، مولشەرىن جوعارىلاتتى، تولىق كۇندىك تۇزىمدەگى ادەتتەگى تولىق كۋرس، ارناۋلى كۋرس وقۋشىلارى ٴۇشىن ٴار ادامنىڭ ٴار جىلى ٴوتىنىش ەتەتىن قارىز اقشا مولشەرى 12 مىڭ يۋاننان اسپاۋدان 16 مىڭ يۋاننان اسپاۋعا جوعارىلاتىلدى؛ تولىق كۇندىك تۇزىمدەگى اسپيرانتتار ٴۇشىن ٴار ادامنىڭ ٴار جىلعى وقۋعا كومەك قارىز اقشاسى 16 مىڭ يۋاننان اسپاۋدان 20 مىڭ يۋاننان اسپاۋعا جوعارىلاتىلدى.

　　شينجياڭدا مەملەكەتتىك وركەندەتۋ بانكەسى، شينجياڭ اۋىل ـ قىستاق امانات ـ قارىز كووپەراتيۆى سياقتى بانكەلەر تۇگەلدەي وقۋعا كومەك قارىز اقشا قىزمەتىن ورىستەتتى. مۇنىڭ ىشىندە ۇيىمداستىرۋشى بانكە رەتىندە، مەملەكەتتىك وركەندەتۋ بانكەسى شينجياڭ بولىمشە بانكەسى 2021 ـ جىلى شينجياڭدا وقۋشىنىڭ كەلگەن جەرى بويىنشا وقۋعا كومەك قارىز اقشا قىزمەتىن باستاپ اتقارىپ، ىلگەرىندى ـ كەيىندى بۇكىل رايونداعى 96 اۋدان، قالانىڭ قارجىلاي كومەك بەرۋ ورتالىعىمەن سەلبەستىك كەلىسىمىنە قول قويىستى، مۇنىڭ ىشىندە 95 اۋدان، قالا وقۋشىنىڭ كەلگەن جەرى بويىنشا وقۋعا كومەك قارىز اقشا كاسىبىن ورىستەتىپ، قامتۋ مولشەرى %98.96 جەتتى.

　　”وقۋشىلار ٴوتىنىش ەتكەن قارىز اقشانى الدىمەن مەكتەپتەگى كەزىندەگى وقۋ قاراجاتى مەن جاتاق قاراجاتىن تولەۋگە جۇمساۋ كەرەك، اسىپ قالعان بولىگىن نەگىزگى تۇرمىس قاراجاتىنا تولىقتاما ەتۋگە بولادى. قارىز اقشا مولشەرىنىڭ جوعارىلاتىلۋى وتباسىندا قيىنشىلىعى بار وقۋشىلاردىڭ قارجى قاينارى ماسەلەسىن اناعۇرلىم زور دارەجەدە شەشىپ، ولاردىڭ الاڭسىز ۇيرەنىپ، دارىندى بولۋدى مۇرات ەتۋىنە مۇمكىندىك جاسادى“، ـ دەدى مەملەكەتتىك وركەندەتۋ بانكەسى شينجياڭ بولىمشە بانكەسى قاريدارلار باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ديڭ رۇي.

　　شينجياڭ داشۋەسى تىرشىلىك عىلىمى جانە تەحنيكا شۋەيۋانىنىڭ اسپيرانتى گۇلميرا الىمجان وقۋعا كومەك قارىز اقشا ساياساتىنان يگىلىكتەنۋشىلەردىڭ ٴبىرى. 2021 ـ جىلى 8 ـ ايدا ول وقۋعا تۇسۋدەن بۇرىن نوپوسى تۇرعان جەردەگى قۇلجا قالاسىندا 12 مىڭ يۋان وقۋ كومەك قارىز اقشاسىن الۋدى ٴوتىنىش ەتتى، 2022 ـ جىلى 7 ـ ايدا 16 مىڭ يۋان وقۋ كومەك قارىز اقشاسىن 2 ـ رەت ٴوتىنىش ەتتى.

　　”وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىن تەز ارادا ٴوتىنىش ەتىپ الىپ، وتباسىمنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتكەنىمە قاتتى قۋاندىم. يگىلىگىن كورۋشى رەتىندە، مەن پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ جوعارى مەكتەپ وقۋشىلارىنا كوڭىل بولگەندىگىن، قامقورلىق جاساعاندىعىن تەرەڭ سەزىندىم، بۇدان كەيىن قۇلشىنا ۇيرەنىپ، مەملەكەت پەن قوعامعا جارامدى دارىندى بولامىن“، ـ دەدى گۇلميرا.

　　قارىز اقشا ساياساتىنىڭ تيىمدىلىك دارەجەسىن كۇشەيتتى

　　بيىل 7 ـ ايدىڭ باس شەنىندە ٴۇيى تيانشان رايونىنداعى حىبەي اسەمونەر شۋەيۋانىنىڭ جوعارى مەكتەپ وقۋشىسى شياۋشياۋ (جاناما اتى) بىلتىر 12 مىڭ يۋان وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىن ٴوتىنىش ەتكەننەن كەيىن، تاعى دا توراپتا 16 مىڭ يۋان وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىن الۋدى ٴوتىنىش ەتتى.

　　مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىن وقۋ جىلى بويىنشا ۇدايى ٴوتىنىش ەتۋگە بولادى. ”وقۋشىلاردىڭ نەگىزدىك ينفورماتسياسى وزگەرمەسە، توراپتا ٴوتىنىش بەرسە بولعانى، تاعى دا قارىز الۋىنا بولادى؛ ەگەر وقۋشىلاردىڭ ارناۋلى كۋرستان تولىق كۋرسقا جوعارىلاۋ، اسپيرانتتىق وقۋ، دوكتورلىق وقۋ سياقتى فاكتورلار سەبەبىنەن وقۋ تاريحى، مەكتەبى سياقتى نەگىزدىك ينفورماتسيالارىندا وزگەرىس تۋىلسا، وقۋشى نەمەسە اتا ـ اناسىنىڭ وقۋ ـ اعارتۋ مەكەمەسىنە بارىپ بەتپە ـ بەت ٴوتىنىش بەرۋىنە تۋرا كەلەدى“، ـ دەدى جاڭ ليمەي.

　　ساياساتتىق بەلگىلەمە بويىنشا، مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىنىڭ مەرزىمى، ەڭ ۇزاق بولعاندا، ”مەكتەپتەگى ۋاقىتى 15 + جىل“، ەڭ ۇزاق بولعاندا 22 جىلدان اسپايدى. مەكتەپتەگى كەزىندە وقۋشىلاردىڭ نەگىزگى سوما مەن ٴوسىمىن تولەۋىنىڭ قاجەتى جوق (ٴوسىمى ورتالىق پەن جەرگىلىكتى قازىنا قوسىمشا قاراجاتىنان تولەنەدى)؛ مەكتەپ بىتىرگەننەن كەيىنگى 5 جىل ىشىندە تەك ٴوسىمىن قايتارسا بولدى؛ مەكتەپ ٴبىتىرىپ 5 جىل تولعاننان كەيىن، نەگىزگى سوما مەن ٴوسىمىن ٴبىر ۋاقىتتا قايتارۋدى باستايدى.

　　وقۋ تاۋىسقان وقۋشىلارعا قاراتا مەملەكەت تاعى ٴوسىمىن تومەندەتۋ جانە ٴوسىمىن كەشىرىم ەتۋ سىندى ساياسات پايداسىن بەردى.

　　بىلتىر 9 ـ ايدا قازىنا مينيسترلىگى سياقتى 4 مينيسترلىك، كوميتەت تاراتقان ۇقتىرۋ بويىنشا، مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىنىڭ ٴوسىم مولشەرى بىلتىرعى سول تۇستاعى ۇقساس دارەجەدەگى قارىز اقشانىڭ بازارداعى باعا ٴوسىم مولشەرىنەن (LPR) 30‱ ازايتىلۋدان بىلتىرعى سول تۇستاعى ۇقساس دارەجەدەگى LPRدان ‱60 ازايتىلۋعا رەتتەلدى. وسىدان بۇرىن قول قويىلعان LPRدىڭ تۇراقسىز ٴوسىم مولشەرىن قوسالقى ەتكەن مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىن مىندەتىنە العان بانكەلەردىڭ قارىز اقشا العان وقۋشىلارمەن كەڭەسىپ، بۇرىنعى توقتامداعى ٴوسىم مولشەرىن بىلتىرعى سول تۇستاعى ۇقساس دارەجەدەگى LPRدان ‱60 ازايتۋىنا بولادى.

　　ايتا كەتۋگە تاتيتىنى، وتباسىندا ەكونوميكالىق قيىنشىلىق بار جوعارى مەكتەپ بىتىرگەن وقۋشىلاردىڭ اۋىرتپالىعىن ونان ارى جەڭىلدەتۋ ٴۇشىن، قازىنا مينيسترلىگى، وقۋ ـ اعارتۋ مينيسترلىگى سياقتى 4 مينيسترلىك، كوميتەت 2022 ـ جىلدان باستاپ ٴۇرتىس 3 جىل سول جىلى جانە ودان بۇرىنعى جىلى وقۋ بىتىرگەن جوعارى مەكتەپ وقۋشىلارىنا دا مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسى بويىنشا ٴوسىمدى كەشىرىم ەتۋ ساياساتىن اتقاردى. مەملەكەتتىك وركەندەتۋ بانكەسى شينجياڭ بولىمشە بانكەسىن الىپ ايتساق، بۇل بانكە 2022 ـ جىلى جانە 2023 ـ جىلى جەكە ـ جەكە 144 مىڭ 400 يۋان، ٴبىر ميلليون 9 مىڭ 400 يۋان ٴوسىم كەشىرىم ەتىپ، 1003 وقۋشىعا (رەت)، 6967 وقۋشىعا (رەت) تيىمدىلىك جاسادى. ەسەپتەۋگە قاراعاندا، 2024 ـ جىلى بۇل بانكە مەجەمەن 5 ميلليون 11 مىڭ 600 يۋان ٴوسىم كەشىرىم ەتىپ، 31 مىڭ 886 ادامعا (رەت) يگىلىك جاسايدى ەكەن.

　　قاشقار قالاسىنان كەلگەن جوعارى مەكتەپ وقۋشىسى اينۇر ابىلەزقارا 2021 ـ جىلى قاشقار داشۋەسىندە وقىپ جۇرگەن كەزىندە 12 مىڭ يۋان قارىز اقشا الۋدى ٴوتىنىش ەتتى. 2022 ـ جىلى وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن، ول سول جىلى جانە 2023 ـ جىلى جيىنى 600 يۋاننان استام ٴوسىم كەشىرىم ەتۋدەن يگىلىكتەندى.

　　قارىز اقشا ساياساتىنىڭ قامتۋ كولەمىن كەڭەيتتى

　　”وقۋعا كومەك قارىز اقشا ساياساتى بارعان سايىن كەمەلدەندى!“

　　وقۋ بىتىرگەنىنە ٴبىر جىلدان اسقانىمەن، تۇرپان قالاسىندا تۇراتىن بۇراتالا كاسىپتىك ـ تەحنيكالىق شۋەيۋانىنان وقۋ تاۋىسقان وقۋشى قايسارجان ٴانۋار وقۋعا كومەك قارىز اقشا سىندى وسى ٴتيىمدى ساياساتقا ٴالى دە العىس ايتادى.

　　داشۋەنىڭ 2 ـ جىلدىعى جانە 3 ـ جىلدىعى كەزىندە، قايسارجان جەكە ـ جەكە مەملەكەتتىك وركەندەتۋ بانكەسى مەن جۇڭگو بانكەسىنەن وقۋعا كومەك قارىز اقشادان 10 مىڭ يۋان جانە 8000 يۋان ٴوتىنىش ەتتى. ”اكە ـ شەشەم ۇساق ـ تۇيەك جۇمىس ىستەپ وتباسىمىزدى باعىپ كەلەدى ٴارى مەنىڭ جانە 2 قارىنداسىمنىڭ وقۋ قاراجاتىن تاپسىرادى، وتباسىمىزدىڭ ەكونوميكالىق قىسىمى وتە اۋىر. ەگەر مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشا ساياساتى بولماسا، ٴبىز وقۋ قاراجاتىن قالاي تاپسىراتىن ەدىك؟ داشۋە ارمانىمىزدى قالاي جۇزەگە اسىرار ەدىك“، ـ دەدى قايسارجان.

　　وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىن وقۋشىلاردىڭ ارمانعا قانات قاعۋىنا دەم بەرەتىن ۇلى ينجەنەريا دەۋگە بولادى. 1999 ـ جىلدان باستاپ وقۋعا كومەك قارىز اقشا ساياساتى اتقارىلعاننان بەرى، حالىق بانكەسى شينجياڭ بولىمشە بانكەسى حالىققا ٴتيىمدى وسى ساياساتتىڭ تياناقتانۋىن، اتقارىلۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى.

　　اسىرەسە، 2023 ـ جىلدان بەرى، حالىق بانكەسى شينجياڭ بولىمشە بانكەسى مىندەتىنە العان بانكەلەردىڭ تاراتىلىپ بولعان مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشا ساندى مالىمەتىن ۇزدىكسىز باقىلاپ ـ تەكسەرۋىنە جەتەكشىلىك ەتىپ، ەكونوميكالىق قيىنشىلىعى بار وقۋشىلارعا ۇزدىكسىز تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، جاعدايىن ۇعىسىپ، نىسانالى قارجىلاي كومەك بەرۋگە تاباندى بولىپ، دالمە ـ ٴدال كومەك بەرىپ، مەملەكەتتىڭ قارجىلاي كومەك بەرۋ ساياساتىنىڭ دالمە ـ ٴدال تياناقتانۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، ”قارىز بەرۋگە تيىستىلەرىنە مۇمكىندىگىنشە قارىز بەرۋدى“ ورىندادى.

　　2023 ـ جىلدىڭ وزىندە شينجياڭنىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىنىڭ تاراتىلۋ سوماسى 620 ميلليون يۋانعا جەتىپ، 57 مىڭ وقۋشىعا تيىمدىلىك جاسالىپ، دايىندىق كلاس وقۋشىلارى، تولىق كۋرس، ارناۋلى كۋرس وقۋشىلارى، اسپيرانتتار سياقتى ٴتۇرلى وقۋشىلار مەن جوعارى دارەجەلى كاسىپتىك مەكتەپتەر، تولىق كۋرس مەكتەپتەرى، عىلمي زەرتتەۋ ورىندارى، پارتيا مەكتەبى سياقتى ٴتۇرلى مەكتەپتەردى جاپپاي قامتۋ جۇزەگە اسىرىلدى.

　　2023 ـ جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بۇكىل شينجياڭدا مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشاسىنىڭ قالدىق سوماسى ٴبىر ميلليارد 70 ميلليون يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 1.3 ەسە ارتقان.

　　”وقۋعا كومەك قارىز اقشاسى _ وقۋ ـ اعارتۋدىڭ ادىلدىگىن جەبەۋدىڭ ٴونىمدى تۇتقاسى، ول وتباسىندا قيىنشىلىق بار ٴاربىر وقۋشىنىڭ ومىرلىك ارمانى مەن دامۋ بولاشاعىن ارقالاپ وتىر. ٴبىز ’قارىز بەرۋگە تيىستىلەرىنە مۇمكىندىگىنشە قارىز بەرۋ، دالمە ـ ٴدال قارجىلاي كومەك بەرۋ‘ پرينسيبى بويىنشا، قارىز اقشا بەرۋ كولەمى مەن قولداۋ جاسالاتىن ادام سانىنىڭ جوعارى شەگىن بەلگىلەمەي، وتباسىندا ەكونوميكالىق قيىنشىلىعى بار وقۋشىلاردىڭ وقۋعا كومەك قارىز اقشا قاجەتىن بار كۇشپەن قاناعاتتاندىرامىز، بىردە ـ ٴبىر بالانىڭ وتباسىنىڭ ەكونوميكالىق قيىنشىلىعى سەبەبىنەن ٴومىرىنىڭ باستالۋ كومبەسىندە ـ اق ۇتىلىپ قالۋىنا استە جول بەرمەيمىز“، ـ دەدى ديڭ رۇي.