”يۇڭجيۋ ماركالى زىڭ بو“
40 جىلدىڭ الدىندا لوس ـ انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىندا ۆەلوسيپەدپەن زىمىراعان
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى حۋاڭ شيڭ
8 ـ ايدىڭ 4 ـ كۇنى ٴۇرىمجى قالاسىنىڭ دەنە تاربيە باقشاسىندا ۇستىنە شولاق جەڭ جەيدە، ۇزىن سپورت سىمىن كيگەن زىڭ بو سايا جولدا جەڭىل جۇگىرىپ بارادى. وسى ارادا ۇنەمى دەنە شىنىقتىراتىندار نەشە ون مىڭداپ كەزدەسەدى، الايدا ونىڭ شينجياڭنان تۇڭعىش توپتا وليمپيادا سپورت جارىسىنا قاتىناسقان جۇڭگو دەنە تاربيە ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ساڭلاعى، مەملەكەتتىك ۆەلوسيپەد جارىسىنىڭ بۇرىنعى اعا جۇلدەگەرى زىڭ بو ەكەنىن كوپ ادام بىلە بەرمەيدى.
ٴار اپتادا زىڭ بو ٴۇرىمجىنىڭ توڭىرەگىندەگى تاۋ ـ تاستى جەرلەردى ۆەلوسيپەدپەن ٴبىر دە ەكى رەت ارالايدى، ٴار رەتىندە 50 دە 60 كيلومەتر جول باسادى. ۆەلوسيپەد ونىڭ ٴومىرىنىڭ كەم بولسا بولمايتىن ٴبىر بولشەگى.
61 جاستاعى زىڭ بو اۆتونوميالى رايوندىق دەنە تاربيە مەكەمەسىنەن زەينەتكە شىققان، شينجياڭ ۆەلوسيپەد سپورتى قوعامىنىڭ ٴتوراعاسى رەتىندە، ۆەلوسيپەدكە دەگەن ٴبىر قيماستىق سەزىممەن بۇقاراعا ۆەلوسيپەد سپورتىن كەڭەيتۋگە جانە جالپىلاستىرۋعا كۇش سالىپ كەلەدى.
شينجياڭدىق جىگىت لوس ـ انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىندا بوي كورسەتتى
1984 ـ جىلى 21 جاستاعى شىحىزىلىق جاس زىڭ بو ۆەلوسيپەد ٴمىنىپ جۇڭگو ۆەلوسيپەد كومانداسىنداعى ساپتاستارىمەن بىرگە لوس ـ انجەلەستىڭ تەڭىز جاعالاۋىنداعى تاس جولدا زىمىرادى، بۇل وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ الدىنداعى ٴبىر رەتكى ماڭىزدى دالالىق جاتتىعۋ بولاتىن. دالالىق جاتتىعۋ جولىندا بەتكەيدەن تاس دومالاپ، زىڭ بو ۆەلوسيپەدتەن جىعىلىپ قالادى.
شيپاحانادا 2 كۇن جاتقان سوڭ، جىعىلىپ 11 ٴتىسى ٴتۇسىپ، اۋزىن بىرنەشە جىپپەن تىكتىرگەن شينجياڭنىڭ قايسار ۇلى جۇرتتى تاڭ قالدىرا وليمپيادا سپورت جارىس جولىنا شىعىپ، شينجياڭدىق ساڭلاقتىڭ جۇڭگو ۇيىرمەسى اتىنان وليمپيادا سپورت جارىسىندا تۇڭعىش رەت بوي كورسەتۋىن ورىندادى.
”سول كەزدە جۇڭگو سپورتشىلارى لوس ـ انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىندا ارت ـ ارتىنان التىن مەدال الىپ، سپورتشىلار ايرىقشا شابىتتاندى، %1تىك ٴۇمىت بولسا دا، بارلىعى بار كۇش ـ قايراتىن سارقا جۇمسادى.“ 40 جىلدىڭ الدىنداعى لوس ـ انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ وتكەن ىستەرىن ەسكە العاندا، زىڭ بو كوڭىلىندەگى ٴسوزىن اقتاردى.
سول كەزدە جۇڭگو ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باستىعى مىندەتىن اتقارعان لي مىڭحۋا دا زىڭ بونىڭ قايسارلىقپەن ايانباي الىسقان رۋحىنان اسەرلەنىپ، جۇڭگو ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ىشكى جيىنىندا زىڭ بو مەن جۇڭگو ۆەلوسيپەد كومانداسىنداعىلاردى جوعارى باعالايدى.
زىڭ بو جانە مەملەكەت كومانداسىنداعى ساپتاستارى 100 كيلومەترلىك تاس جولداعى توپتىق جارىستا 2 ساعات 17 مينۋت 34 سەكۋندتىق ناتيجەمەن 21 ـ ورىنعا جايعاسىپ، كورەيانىڭ، جاپونيانىڭ مىسىن باسىپ، ازياداعى مەملەكەت پەن رايونداردىڭ قاتار تىزىمىندە ٴبىرىنشى ورىنعا شىقتى.
”جارىستان بۇرىنعى 3 كۇندە تەك ٴبىراز سۇيىق تاماق قانا ٴىشتىم، اۋزىمدى تىكتىرگەن سوڭ تىنىس الۋىم دا ٴبىرشاما قيىندادى، اۋا رايىنا، جارىس جولىنا تىم ۇيلەسە الماعاندىعىمىزدان جارىس ناتيجەمىز ەل ىشىندەگى توپتىق جاتتىعۋ ناتيجەسىندەگىدەي جاقسى بولماي قالدى“، ـ دەدى ٴوزىنىڭ وليمپيادا سپورت جارىس ساپارىن ەسكە العاندا، زىڭ بو ٴبىراز وكىنگەندەي بولىپ.
يۇڭجيۋ ماركالى ۆەلوسيپەدپەن مەملەكەتتىك اعا جۇلدەگەر بولدى
”1978 ـ جىلى مەن ورتالاۋدىڭ 3 ـ جىلدىعىندا وقىپ جاتقان كەزىمدە، شىحىزى مەن تۇرپاندا وتكىزىلگەن ەكى مايدان شينجياڭ ۆەلوسيپەد كومانداسىنا ادام تاڭداۋ جارىسىندا تۇگەلدەي ٴبىرىنشى بولدىم“. وسى ەكى مايدان جارىس زىڭ بونىڭ ٴومىر جولىن وزگەرتتى، الايدا ول وقۋىنان قول ۇزگەن جوق، جازعى، قىسقى دەمالىس جانە مەرەكە ـ مەيرام دەمالىسىندا ۋاقىت شىعارىپ شينجياڭ ۆەلوسيپەد توپتىق جاتتىعۋ كومانداسىنىڭ جاتتىعۋىن ورىندادى.
سول كەزدە زىڭ بونىڭ تۇتاس شينجياڭ بويىنشا ادام تاڭداۋ جارىسىنا قاتىناسقان كەزدەگى ”جارىس ۆەلوسيپەدى“ قاراپايىم عانا يۇڭجيۋ ماركالى ”28 داگاڭ“ بولاتىن، ول بالشىق توسقىشتى الىپ تاستاپ اۋا كەدەرگىسىن ازايتاتىن. ادەتتەگى جاتتىعۋ كەزىندە ول ۆەلوسيپەدىنىڭ ارتقى قوندىرعىسىنا قۇم دوربا قويىپ الاتىن.
1981 ـ جىلى جازعى دەمالىس كەزىندە ورتا مەكتەپتى بىتىرگەن زىڭ بو شينجياڭ ۆەلوسيپەد كومانداسىنا كىرىپ، جاتتىعۋعا قاتىناسادى. ”سول كەزدە ٴبىز تاس جولدا جاتتىعۋ جاسايتىنبىز، جۇك اۆتوموبيلدەرىنەن تۇسكەن كومىر ۇساعى، تەمىر جوڭقاسى، ۇساق تاستاردان قاتتى قورقاتىنبىز، ەگەر ەڭىس جەر بولسا، وڭاي جىعىلىپ قانا قويماي، ۇنەمى دوڭگەلەك جارىلىپ كەتەتىن. ٴار كۇنى كەشتە كوماندا مۇشەلەرى بىرگە سۋعا اياعىمىزدى مالىپ، بىرگە دوڭگەلەك جامايتىنبىز، وتە كوڭىلدى كۇندەر ەدى“، ـ دەدى زىڭ بو وتكەندى ەسىنە الىپ.
1981 ـ جىلى زىڭ بو شينجياڭنىڭ ٴبىرىنشى ٴنومىرلى ساڭلاعى بولدى. سول كەزدە جاڭا عانا قۇرىلعان شينجياڭ كومانداسىنىڭ پايدالانعانى يۇڭجيۋ ماركالى 10 ٴجۇرىستى جارىس ۆەلوسيپەدى بولاتىن. مۇنداي ۆەلوسيپەد، قاراپايىم ادامدار ٴۇشىن العاندا، وتە ”جوعارى دارەجەلى“ بولعانىمەن، ەل ىشىندەگى وزگە ولكەلەردىڭ ۆەلوسيپەد كومانداسىنىڭ جابدىقتارىمەن سالىستىرعاندا، جانە دە وتە ۇلكەن پارىق بار ەدى.
”مەنىڭ بويىم الاسا، كۇش ـ قۋاتىم دا ٴالسىز بولاتىن، تەگىس جولدا بويشاڭدارمەن مۇلدە تىرەسە المايتىنمىن؛ ال ورگە قاراي شىعاتىن جولدا مەنىڭ باسىمدىعىم كورنەكتى بولاتىن“. مىنە وسىلايشا، يۇڭجيۋ ماركالى ۆەلوسيپەدپەن بۇكىل مەملەكەتتىك جارىستا زىڭ بو كۇشتى ورگە شىعۋ قۋاتىن ايگىلەدى. 1981 ـ جىلى ”ورگە شىعۋ ەگەيى“ زىڭ بو بۇكىل مەملەكەت بويىنشا 2 ـ ورىندى يەلەسە، 1982 ـ جىلى تاعى بۇكىل مەملەكەت بويىنشا 2 ـ ورىندى يەلەدى، 1983 ـ جىلى مەملەكەتتىك اعا جۇلدەگەر بولدى. ”يۇڭجيۋ ماركالى زىڭ بو“ سول كەزدەگى جۇڭگو ۆەلوسيپەد الەمىنىڭ اڭىزىنا اينالىپ، مەملەكەتتىك كومانداعا ساتىمەن كىردى.
مەملەكەتتىك كومانداعا كەلگەن سوڭ، زىڭ بو يتاليادان يمپورت ەتىلگەن مەيحۋا ماركالى ۆەلوسيپەدكە ٴمىندى، ٴار رەت ”جۇڭگو“ دەگەن ٴارىپ ويىپ باسىلعان سپورت كيىمىن كيىپ شەتەلگە شىعىپ جارىسقا قاتىناسقاندا، ونىڭ جۇرەگى شەكسىز ماقتانىشقا تولاتىن. لوس ـ انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىنا دايىندالۋ ٴۇشىن، 1983 ـ جىلى 11 ـ ايدا جۇڭگو ۆەلوسيپەد كومانداسى بۇكىل مەملەكەتتەن 100دەن ارتىق سپورتشى سارالاپ، توپتىق جاتتىعۋعا قاتىناستىردى.
تورەشى سالاۋاتىمەن وليمپيادا سپورت جارىس الاڭىنا ورالدى
”مەملەكەت كومانداسىنا كىرگەن سوڭ عانا وليمپيادا سپورت جارىسى دەيتىن جارىس بار ەكەنىن ٴبىلدىم. سول كەزدە مەن وزىمە، ٴسوز جوق، لوس ـ انجەلەسكە بارۋ سىندى ايقىن نىسانا بەلگىلەدىم. مەملەكەتتىك كوماندانىڭ توپتىق جاتتىعۋى يۇنناندا ورنالاستىرىلدى، ول ارادا تاۋ كوپ، تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىك، ورگە شىعۋ قۋاتى مەن دەنە قۋاتىنا بولعان تالاپ وتە جوعارى بولاتىن، مەن كوماندا ىشىندە ٴبىرىنشى دەڭگەيدى ساقتاپ، لوس ـ انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ جۇڭگو دەنە تاربيە ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنە ٴساتتى تاڭدالىپ، 100 كيلومەترلىك تاس جول ۆەلوسيپەد جارىسىنا قاتىناستىم“، ـ دەدى زىڭ بو ماقتانىشپەن.
سول جىلى زىڭ بومەن بىرگە تاڭدالعانداردان تاعى شينجياڭدىق ساداق اتۋ سپورتشىسى با يۇڭشان بار بولاتىن.
لوس ـ انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسى كەزىندە نىسانا اتۋ سپورتشىسى شۇي حايفىڭ جۇڭگو ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ التىن مەدال الۋىنداعى ٴنولدى جاردى، لي نيڭ، ما يانحۇڭ، لۋان جۇيجيە جانە جۇڭگو ايەلدەر ۆولەيبول كومانداسى سياقتى ۇزدىك سپورتشىلار، سپورت كومانداسى جۇڭگوعا 15 التىن مەدەل الىپ بەردى، وسى ناتيجە بۇكىل ەلدى سەرپىلتتى.
وليمپيادا قىستاعىندا زىڭ بو وسى بۇكىل ەلگە اتى ايگىلى دەنە تاربيە جۇلدىزدارىمەن بىرگە تاماقتانىپ، بىرگە تۇردى، بۇدان ايرىقشا شابىت الدى.
لوس ـ انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىنان كەيىن، ۆەلوسيپەد شينجياڭنىڭ باسىمدىققا يە جارىس تۇرىنە اينالدى. كەيىن، شينجياڭنان تاعى ليۋ تاۋ مەن ليۋ حۇڭ سىندى مەملەكەتتىك كوماندانىڭ 2 سپورتشىسى شىقتى.
1987 ـ جىلعى 6 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك سپورت جارىسىندا ليۋ حۇڭ، ليۋ تاۋ، زىڭ بو قاتارلىلاردان قۇرالعان شينجياڭ كومانداسى باس جۇلدەگە تالپىندى.
”قارسىلاستارىنىڭ جارىس ۆەلوسيپەدىنىڭ ارتقى دوڭگەلەگى بىتەۋ دوڭگەلەك، ال بىزدىكى اشىق دوڭگەلەك بولاتىن، اۋا كەدەرگىسى كۇشتىرەك ەدى. اسپاپ پارقى سەبەبىنەن ٴار كيلومەتردە ٴبىز ٴبىر سەكۋندقا جۋىق ارتتا قالاتىنبىز، 100 كيلومەتر اياقتاعانشا پارىق ەرەكشە ۇلكەيىپ كەتەتىن. ەڭ سوڭىندا ٴبىز بولماشى پارىقپەن 2 ـ ورىندى يەلەدىك“، ـ دەدى زىڭ بو.
1988 ـ جىلعى سەۋل وليمپيادا سپورت جارىسىندا زىڭ بو ەكىنشى رەت وليمپيادا سپورت جارىسىنا ۇمتىلدى. جارىستان بۇرىنعى جاتتىعۋدا ول تاعى ۆەلوسيپەدتەن جىعىلدى، بۇل جولى مەرتىگىپ قالدى. زىڭ بو جاراقاتىن ەمدەتكەن كەزىندە جاتتىعۋعا قاتىناسا الماي، تاعى ٴبىر رەتكى وليمپيادا سپورت جارىسىنا قاتىناسۋ ورايىنان قۇر قالدى. الايدا ونىڭ شينجياڭ كومانداسىنداعى ساپتاسى ليۋ حۇڭ اقىرىندا جۇڭگو ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنە تاڭدالدى.
ليۋ حۇڭ وسىدان كەيىن 1990 ـ جىلعى بەيجيڭ ازيا سپورت جارىسىندا التىن مەدال الدى. كوماندادان شەگىنگەن سوڭ، ليۋ حۇڭ شينجياڭ ۆەلوسيپەد كومانداسىندا جاتتىقتىرۋشى بولدى، ارتىنان انحۇي ۆەلوسيپەد كومانداسىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسى مىندەتىن ارقالاپ، جۇڭگونىڭ تاۋلى جەردەگى ۆەلوسيپەد ٴبىرىنشى ادامى جي جيانحۋانى تاربيەلەپ شىقتى.
2008 ـ جىلعى بەيجيڭ وليمپيادا سپورت جارىسىندا زىڭ بو تورەشى سالاۋاتىمەن وليمپيادا سپورت جارىس الاڭىنا قايتا شىقتى، بۇل ونىڭ ەڭ تاماشا وليمپيادا ەستەمەسى بولاتىن. ”استانامىز بەيجيڭدە ٴبىر كەزەك وليمپيادا سپورت جارىسىن باستان كەشىرگەنىمدى قاتتى باقىتتى سەزىنەمىن. بەيجيڭ وليمپيادا سپورت جارىسى وتانىمىزدىڭ قۇدىرەتتەنگەن جالپىلىق كۇش ـ قۋاتىن ايگىلەدى، جۇڭگولىق رەتىندە، مەن شىن جۇرەكتەن اسەرلەندىم جانە ماقتانىش سەزىندىم. كۇندەردىڭ بىرىندە شينجياڭنان، ٴسوز جوق، ۆەلوسيپەد سپورتشىسى جۇڭگو ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنە تاڭدالىپ، وليمپيادا سپورت جارىس الاڭىنا شىعاتىن بولادى“، ـ دەدى زىڭ بو بولاشاققا ٴۇمىت ارتىپ.
