□ەرىكتى ٴتىلشى يان شاشا
قايتكەندە قورشاعان ورتا تازالىعىن وڭاۋمەن بىرگە، قىستاق كوللەكتيۆ ەكونوميكاسىن زورايتۋعا، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جايلى بولۋىنا، كوڭىلى تولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋعا بولادى؟ ساۋان قالاسى داچۋان اۋىلى سانداۋگوۋ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ قوقىر ـ قوقسىق الاڭىن ”كوڭىلدى ەگىس الاڭىنا“ اينالدىرعان تابىستى جاسامپازدىق امالياتى بۇنىڭ جاۋابىن بەردى.
سانداۋگوۋ قىستاعىنداعى بۇرىنعى قوقىر ـ قوقسىق الاڭى تيانيۋان ليجيڭ شاعىن اۋماعىندا بولاتىن، 5 مۋ جەر يەلەيتىن، ۇزاق ۋاقىتتان بەرى تۇرمىستىق قوقىر ـ قوقسىقتاردى، قۇرىلىس قوقىر ـ قوقسىقتارىن ٴۇيىپ قويۋعا پايدالانىلىپ كەلگەن بولاتىن. سوڭعى جىلدارى شاعىن اۋماقتا قونىستانۋ سالىستىرماسىنىڭ جوعارىلاۋىنا بايلانىستى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قونىس ورتاسىنا تالابى دا اناعۇرلىم جوعارىلاپ، قوقىر ـ قوقسىق الاڭىن وڭاۋ قىزمەتى كەزەك كۇتتىرمەيتىن ىسكە اينالعان ەدى، ايتسەدە، قىستاق كوللەكتيۆىندە ارتىق قارجى جوق، قالاي وڭاۋ كەرەك؟
2023 ـ جىلى 10 ـ ايدا قوقىر ـ قوقسىقتى وڭاۋ مەن قىستاق كوللەكتيۆ ەكونوميكاسىن زورايتۋداي قيىن ماسەلەنى شەشۋ ٴۇشىن، سانداۋگوۋ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسى ياچەيكا القاسى ٴماجىلىسىن، قىستاق ”2 كوميتەت“ ٴماجىلىسىن، پارتيا مۇشەلەرى جينالىسىن، قىستاق تۇرعىندارى قۇرىلتايىن اشىپ، ٴبىر ـ بىردەن ىلگەرىلەتەتىن ٴداستۇرلى قىزمەت ۇلگىسىن قالاي وزگەرتۋدى اقىلداسىپ، سوڭىندا قورشاعان ورتانى وڭاۋ مەن قىستاق كوللەكتيۆ ەكونوميكاسىن زورايتۋ سىندى 2 تۇردەگى قىزمەتتى توعىستىرىپ جوسپارلاپ، قوقىر ـ قوقسىق الاڭىن جاڭالاۋ ينجەنەرياسىنىڭ جينالۋ دابىلىن قاقتى.
5 مۋلىق قوقىر ـ قوقسىق الاڭىنان جاڭالاۋ قارجىسىن قالاي تابۋ كەرەك، بۇل الدىمەن شەشەتىن ماسەلە، مۇنان سىرت، باسقا دا قوسالقى قۇرىلعىلاردى جاڭادان ورناتۋعا وزىندىك قۇن كوپ كەتەدى، كوتەرتىپ بەرگەنگە كولەمى تىم كىشكەنە... كوپشىلىك قايتەرىن بىلمەي داعدارىسىپ، الدەنەشە كۇن وتسەدە تاماشا ٴادىس تابا المادى، ٴتىپتى، بىرەۋلەر قوقىر ـ قوقسىقتاردى تازالاپ، قورشاعان ورتانى وڭاۋ قىزمەتىن الدىمەن تامامداۋ ۇسىنىسىن قويدى...
قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ادال بولات تالاي رەت قىستاق ”2 كوميتەتىن“ باستاپ، سول ورىندى ارالاپ، اقىلداسىپ، تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، شاعىن اۋماقتاعى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ٴىس جۇزىندىك قاجەتىن شىعار ٴتۇيىن ەتىپ، 5 مۋ جەردى ٴبىرقانشا شاعىن كوكونىس باعى ەتىپ تەڭ ٴبولىپ، ولاردى شاعىن اۋماقتاعى قىستاق تۇرعىندارىنا كوتەرمەگە بەرىپ، شاعىن اۋماقتا كوكونىس باعى بولماۋ ماسەلەسىن شەشۋدى، سونىمەن بىرگە، كوكونىس باعىن ”كوڭىلدى ەگىس الاڭى“ ەتىپ اشەكەيلەپ، ٴارى كورىكتى، ٴارى پايدالانۋعا كەلەتىن، ٴارى سەيىل قۇراتىن ورىن ەتۋدى ۇيعاردى.
”ٴتورتتى كەڭەسۋ، ەكىنى اشىق ۇستاۋ“ تارتىبىنەن كەيىن سانداۋگوۋ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسى دەرەۋ قيمىلداپ، ٴتۇرلى ماشينالاردى، اۆتوكولىكتەردى ىسكە قوسىپ قوقىر ـ قوقسىقتاردى تازالاپ ـ تاسىپ، جەردى تەگىستەدى؛ قىستاق ”2 كوميتەتى“، پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلار كوكونىس باعىن ٴبولۋ، قورشاۋ ورناتۋ سياقتى قىزمەتتەرگە بەلسەنە ات سالىستى؛ كاسىپتىك قۇرىلىس جۇرگىزۋشى قىزمەتكەرلەر جەرگە كەرپىش توسەپ، سۋ قۇبىرىن جاتقىزىپ، سۋ ساعاتىن ورناتتى... ”كوڭىلدى ەگىس الاڭى“ 2024 ـ جىلى 4 ـ ايدىڭ سوڭىندا ٴبىتتى. شاعىن اۋماقتاعى قىستاق تۇرعىندارى جاپا ـ تارماعاي قىستاق تۇرعىندارى كوميتەتىنە كەلىپ، شاعىن كوكونىس باعىن كوتەرمەگە الۋ بويىنشا تىزىمگە الدىرىپ، ونى كوكونىس، گۇل ەگۋگە پايدالانباقشى بولدى.
قازىر سانداۋگوۋ قىستاعىنىڭ تيانيۋان ليجيڭ شاعىن اۋماعىنا كىرسەڭىز، الىستان اۋىق ـ اۋىق شادىمان كۇلكىلەردى، ويىن سالعان داۋىستاردى ەستي الاسىز... ”كوڭىلدى ەگىس الاڭىنا“ كەلگەنىمىزدە، 38 بولەككە بولىنگەن شاعىن كوكونىس باعىنىڭ سارى قورشاۋمەن رەتتى بولىنگەندىگىن، كوكونىس باعىندا ەگىلگەن قىزىل بۇرىش، چيەزى، كوك بۇرشاق، قىزاناق سياقتى كوكونىستەردىڭ الدەقاشان جەمىس بەرىپ، جاقسى ٴوسىپ كەلە جاتقاندىعىن كوردىك. كوكونىس باعىندا قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كەيبىرەۋى سۋارىپ جاتسا، ال، ەندى بىرەۋلەرى قىزىل بۇرىش تەرىپ جاتىر، ال، ەندى بىرەۋلەرى بالالارىن ەرتىپ گۇل ـ شوپتەردى تاماشالاپ دىر ـ دۋمان بولىپ جاتىر...
”بۇرىن جاز كىرىسىمەن بۇل ارا قاتتى ساسىپ كەتەتىن، ال، قازىر ەگىس الاڭى بولىپ جاڭالانىپ، ٴارى تازا، ٴارى كوركەم بولدى. ٴوزىمىزدىڭ كوكونىس باقشامىز بولعانىنا قاتتى ريزا بولدىق، جىلدىق كوتەرمەگە بەرۋ اقىسى نە بارى 100 يۋان عانا، توتەنشە ارزان“، ـ دەدى سانداۋگوۋ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى قىدىربەك ٴسابيت قۋانا.
قازىر ”كوڭىلدى ەگىس الاڭى“ سىرتقا اشىق ۇستالىپ، جينالعان كوتەرمەگە بەرۋ اقىسى قوقىر ـ قوقسىق ساندىعى مەن قوقىر ـ قوقسىق شەلەگىن ساتىپ الۋعا پايدالانىلدى ٴارى ٴبىر ٴبولىم ەگىس الاڭىن جاڭالاۋعا تولەندى.
ادال ”جاڭالانعاننان كەيىنگى ەگىس الاڭى قورشاعان ورتانى كورىكتەندىرۋ، كىرىستى ارتتىرۋ، قىستاق تۇرعىندارىنا قىزمەت وتەۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىردى، مۇنى ۇشەۋىن ٴبىر ـ اق جولدا ٴبىتىرۋ دەۋگە دە بولادى. سوڭعى كەزەڭدە ٴبىز ەگىس الاڭى ماڭىندا بالالار ساۋىق ـ سايران قۇرىلعىلارىن كوبەيتىپ ورناتامىز ٴارى كوكونىس تەرۋ، اتا ـ انالارى مەن بالالارى بىرگە تاماق جاساۋ سياقتى زەرتتەپ ۇيرەنۋ قيمىلدارىن بىرتىندەپ اتقارىپ، مادەنيەت ـ ساياحاتتى دامىتۋعا ٴورىس اشىپ، ەگىس الاڭىنىڭ پايدالانىلۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، قىستاقتىڭ كوللەكتيۆ كىرىسىن ۇزدىكسىز ارتتىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز“.
