تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ەل ءىشى حابارى

ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «ەگىستىك جەردى قورعاۋدى كۇشەيتۋ، ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ، يەلەۋ مەن تولىقتاۋدى تەڭگەرۋدى كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتتى

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 ـ ايدىڭ 24 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. تاياۋدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «ەگىستىك جەردى قورعاۋدى كۇشەيتۋ، ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ، يەلەۋ مەن تولىقتاۋدى تەڭگەرۋدى كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى پىكىردى» (تومەندە قىسقارتىلىپ «پىكىر» دەلىنەدى) باسىپ تاراتتى.

  «پىكىردە» بىلاي دەپ اتاپ كورسەتىلدى: استىق حاۋىپسىزدىگى _ ”مەملەكەتتىڭ زور ٴىسى“، ەگىستىك جەر _ استىق ٴوندىرىسىنىڭ جان تامىرى. پارتيا 18 ـ قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى ٴبىر قىدىرۋ قاتاڭ شارالار قولدانىپ، ەگىستىك جەردى قورعاۋ قىزىل سىزىعىن بەرىك ساقتادى. سونىمەن بىرگە، ەلىمىزدە ادام كوپ، جەر از بولۋداي مەملەكەت جاعدايى وزگەرمەدى، ەگىستىك جەردى ”اۋىل شارۋاشىلىعىنان باسقاعا پايدالانۋ“، ”استىق ەگۋدەن باسقاعا پايدالانۋ“ ماسەلەسى ٴالى ٴبىرشاما كورنەكتى، ەگىستىك جەردى قورعاۋ جاعدايى ٴالى دە قيىن، مىندەت ٴالى دە جاپالى. ەگىستىك جەردى قورعاۋدى، ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋدى كۇشەيتۋ، يەلەۋ مەن تولىقتاۋدى تەڭگەرۋدى كەمەلدەندىرۋ ٴۇشىن، «پىكىردە» مىنالار تالاپ ەتىلدى: شي جينپيڭ جاڭا ٴداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، استىق وندىرىسىندە جەرگە سۇيەنۋ، استىق وندىرىسىندە تەحنيكاعا سۇيەنۋ ستراتەگياسىن تياناقتاندىرىپ، ەگىستىك جەردى قورعاۋدى جۇيەلى ينجەنەريا رەتىندە قاراپ، ەگىستىك جەردىڭ مولشەرىن، ساپاسىن، ەكولوگياسىن _ ”ٴۇشتى ٴبىر تۇلعالاندىرا“ قورعاۋعا تاباندى بولىپ، زاڭدىلىققا قۇرمەت ەتىپ، جاعدايعا قاراي دۇرىس جەتەكتەپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەپ، ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوسىپ، ٴتۇرلى نەگىزگى تۇلعالاردىڭ ەگىستىك جەردى قورعاۋ بەلسەندىلىگىن تولىق جۇمىلدىرىپ، ەگىستىك جەردىڭ ٴوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ٴوندىرىس كەڭىستىگىن ورنىقتى كەڭەيتىپ، استىق حاۋىپسىزدىگىنىڭ ىرىقتىلىعىن مىقتى يگەرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىن، ۇلتتى گۇلدەندىرۋ ۇلى ٴىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋدىڭ استىق حاۋىپسىزدىگى نەگىزىن بەكەمدەۋ كەرەك.

  قىزمەت بارىسىندا مىنالاردى ورىنداۋ كەرەك:

  _ سان مەن ساپاعا تەڭ ٴمان بەرۋگە تاباندى بولۋ. ەگىستىك جەردىڭ سان مولشەرىنىڭ جالپى تۇلعالىق ورنىقتىلىعىن ساقتاۋ العى شارتىندا، ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن بار كۇشپەن جوعارىلاتىپ، جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسى مەن ەگىنجاي، سۋ يگىلىگى قۇرىلىسىن ٴوزارا ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، ماڭگىلىك نەگىزگى ەگىنجايلاردى جوعارى ولشەمدى ەگىنجايعا شىن مانىندە اينالدىرۋ كەرەك. ەگىستىك جەردى يەلەۋ مەن تولىقتاۋدى تەڭگەرۋدى قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، سانى تەڭگەرىمدى بولۋدى، ساپاسى تەڭگەرىمدى بولۋدى، ٴوندىرىس قۋاتى تەڭگەرىمدى بولۋدى شىنايى ورىنداپ، كوپ يەلەۋدى، از تولىقتاۋدى، ساپالىسىن يەلەۋ، ناشارىن تولىقتاۋدى، تۇتاستاي يەلەۋدى، بىتىراندى تولىقتاۋدى باتىل تەجەۋ كەرەك.

  _ زاڭدى قاتاڭ اتقارۋعا تاباندى بولۋ. ەڭ قاتاڭ ەگىستىك جەردى قورعاۋ ٴتۇزىمىن اتقارىپ، ەگىستىك جەردى بۇلجىماس قاتاڭ شارا قولدانىپ قورعاپ، ٴار دارەجەلى پارتكومداردىڭ جانە ۇكىمەتتەردىڭ ەگىستىك جەردى قورعاۋ نەگىزگى تۇلعالىق جاۋاپكەرشىلىگىن دارەجەگە ٴبولىپ تياناقتاندىرىپ، باقىلاۋ مەن زاڭ اتقارۋ كۇشتەرىن بىرىكتىرىپ، قىزمەت بىرىككەن كۇشىن قالىپتاستىرىپ، ەگىستىك جەردىڭ ”اۋىل شارۋاشىلىعىنان باسقاعا پايدالانىلۋىن“ باتىل تەجەپ، ماڭگىلىك نەگىزگى ەگىنجايلاردىڭ ”استىق ەگۋدەن باسقاعا پايدالانىلىپ كەتۋىنەن“ ساقتانۋ كەرەك.

  _ جۇيەلى ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولۋ. ەگىستىك جەردى قورعاۋدى ادام مەن تابيعات جاراسىمدى قاتار ٴومىر سۇرەتىن جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرۋ بارىسىنا قويىپ وي جۇگىرتىپ، نەگىزگى تۇلعالىق فۋنكتسيالىق رايوندار ستراتەگيالارىن ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، تاۋ، سۋ، ورمان، اتىز، كول، جايلىم، قۇمدى ٴبىر تۇلعالاندىرا قورعاۋعا جانە جۇيەلى وڭاۋعا تاباندى بولۋ كەرەك.

  _ باياندى پايدالانۋعا تاباندى بولۋ. تاياۋ مەزگىل مەن ۇزاق بولاشاقتىڭ قاتىناسىن ويداعىداي ٴبىر جاقتى ەتىپ، ەگىستىك جەردەن پايدالانۋ مەن باپتاۋدى ۇشتاستىرۋدى جانە باياندى پايدالانۋدى ىلگەرىلەتىپ، ەگىستىك جەردىڭ قۇنارلىلىعىن ساقتاپ جانە ارتتىرىپ ٴارى قازىرگى ادامداردىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋ، ونان دا ماڭىزدىسى، ۇرپاقتارعا اناعۇرلىم كوپ دامۋ كەڭىستىگىن قالدىرۋ كەرەك.

  «پىكىردە» ايقىندالعان نەگىزگى نىسانا: جاڭا ٴبىر كەزەكتى مەملەكەت جەرى كەڭىستىگى جوباسىندا ايقىندالعان ەگىستىك جەردى جانە ماڭگىلىك نەگىزگى ەگىنجايلاردى قورعاۋ مىندەتىن تياناقتاندىرىپ، مەملەكەت بويىنشا ساقتالعان ەگىستىك جەر مولشەرى ٴبىر ميلليارد 865 ميلليون مۋدان تومەن بولماۋ، ماڭگىلىك نەگىزگى ەگىنجايلاردىڭ قورعالاتىن كولەمى ٴبىر ميلليارد 546 ميلليون مۋدان تومەن بولماۋ، ماڭگىلىك نەگىزگى ەگىنجايلاردى بىرتىندەپ ەگىستىككە ۇيلەسەتىن، قۋاڭشىلىقتا دا، سۋ باسقاندا دا ٴتۇسىمى كەمەيمەيتىن، مول، ورنىقتى ٴونىم الۋعا بولاتىن وسىزاماندانعان قۇنارلى اتىز ەتىپ بىرتىندەپ قۇرىپ شىعۋ؛ ەگىستىك جەردى قورعاۋ جاۋاپكەرشىلىگىن جاپپاي ناقتىلاندىرىپ، ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن باسقارۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، ەگىستىك جەردى يەلەۋ جانە تولىقتاۋدى تەڭگەرۋ ٴتۇزىمىن قاتاڭ ارناعا ٴتۇسىرىپ، ٴتۇرلى نەگىزگى تۇلعالاردىڭ ەگىستىك جەردى قورعاۋ، استىق ەگۋ، استىقتى يگەرۋ بەلسەندىلىگىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، ٴتۇرلى ەگىستىك جەر بايلىعىنان ٴونىمدى پايدالانىپ، استىق ٴوندىرىسى جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋ قابىلەتىنە تىرەك بولۋدى ونان ارى كۇشەيتىپ، مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە، اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى ەل قۇرۋعا بەرىك نەگىز قالاۋ.

  «پىكىردە» مىنالار باسا دارىپتەلدى: ەگىستىك جەردى قورعاۋ جاۋاپكەرشىلىگىن جاپپاي ناقتىلاندىرىپ، ەگىستىك جەردىڭ جالپى مولشەرىن باتىل ورنىقتىرىپ، ەگىستىك جەر ورنالاسىمىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، ەگىستىك جەردى قورعاۋ جاۋاپكەرشىلىگىن باعالاۋدى قاتاڭ ورىستەتۋ كەرەك.

  ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن بار كۇشپەن جوعارىلاتىپ، جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ەگىستىك جەردى سۋارۋدى، سۋدى ىعىستىرۋدى قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسى قۇرىلىسن كۇشەيتىپ، قارا توپىراقتى قورعاۋ ينجەنەرياسىن اتقارىپ، ازعان ەگىستىك جەرلەردى وڭاۋدى كۇشەيتىپ، سورتاڭ جەرلەردى كەشەندى وزگەرتىپ پايدالانۋدى مىقتى يگەرىپ، ورگانيكالىق زاتتاردى كوبەيتۋ ارەكەتىن اتقارىپ، ەگىستىك جەر ساپا قۇرىلىسىن قورعاۋ ٴتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك.

  ەگىستىك جەردى يەلەۋ مەن تولىقتاۋدى تەڭگەرۋ تۇزىمىنە رەفورما جاساپ جانە ونى كەمەلدەندىرىپ، ەگىستىك جەردى يەلەۋ مەن تولىقتاۋدى تەڭگەرۋدى باسقارۋ تاسىلىندە رەفورما جاساپ، ەگىستىك جەردى يەلەۋ مەن تولىقتاۋدى تەڭگەرۋدى تياناقتاندىرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، تولىقتانعان ەگىستىك جەرلەردىڭ نەگىزگى تۇلعالارىنا تولەم بەرۋدى، ىنتالاندىرۋدى كۇشەيتىپ، تولىقتانعان ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن تەكسەرىپ وتكىزىپ الۋ ٴتۇزىمىن اقاۋسىزداندىرۋ كەرەك.

  شارۋالاردىڭ جانە جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەگىستىك جەردى قورعاۋ، استىق ەگۋ، استىقتى يگەرۋ بەلسەندىلىگىن جۇمىلدىرىپ، استىق ەگەتىن شارۋالاردىڭ كىرىسىن جوعارىلاتىپ، ەگىستىك جەردى قورعاۋ مەن استىق وندىرىسىنە مۇددەلىك تولەم بەرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، بوس جەرلەردى وڭاۋدى، پايدالانۋدى كۇشەيتۋ كەرەك.

  «پىكىردە» تاعى داستۇرگە جاتپايتىن ٴتۇرلى ەگىستىك جەر بايلىعىن بەلسەنە اشۋ، قامتاماسىزداندىرۋ شارالارىن كۇشەيتۋ جونىندە تالاپتار العا قويىلدى.

جاۋاپتى رەداكتور : ريزا حاميت قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.