شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 10 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى رەسەيدىڭ قازانىنان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر جاۋ يان، ان شۋپيڭ). جەرگىلىكتى ۋاقىت 10 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ٴتوراعاسى شي جينپيڭ قازاندا بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ديدارلاسۋىنا قاتىناسىپ جاتقان كەزىندە يران زۇڭتۇڭى پەزەشكيانمەن كەزدەستى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: يران _ ماڭىزدى وڭىرلىك جانە حالىقارالىق ىقپالعا يە ەل، سونداي ـ اق جۇڭگونىڭ جاقسى دوسى، جاقسى سەرىگى. دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدىق وزگەرىس جاعدايى جەدەل قۇبىلعان جاعدايدا، جۇڭگو مەن يران قارىم ـ قاتىناسىنىڭ ستراتەگيالىق ٴمانى اناعۇرلىم كورنەكتىلەنە ٴتۇستى. مەيلى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك جاعدايدا قانداي وزگەرىس بولسىن، جۇڭگو جاق ەش اۋىتقىماس تاباندىلىقپەن يرانمەن دوستىق سەلبەستىكتى دامىتادى. جۇڭگو جاق يراننىڭ مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن جانە ۇلت نامىسىن ويداعىداي قورعاپ، ٴوز ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن ورنىقتى ىلگەرىلەتىپ، توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن تاتۋ كورشىلىك، دوستىق قارىم ـ قاتىناسىن جاقسارتۋىنا ٴارى تەرەڭدەتۋىنە قولداۋ كورسەتەدى. جۇڭگو جاق يران جاقپەن تاباندىلىقپەن ٴوزارا قولداۋ كورسەتىپ، ىشكى ىسىنە كيلىكپەۋ سياقتى حالىقارالىق قارىم ـ قاتىناستىڭ نەگىزگى ولشەمىن قورعاپ، ەكى ەلدىڭ ۇيلەسىمدى ۇقىق ـ مۇددەسىن قورعاۋدى قالايدى. جۇڭگو جاق يران جاقپەن ٴار سالاداعى اۋىس ـ كۇيىستى، سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، ەكى ەلدىڭ جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىنىڭ اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەكى ەل حالقىنا اناعۇرلىم ويداعىداي قۇت ـ ىرىس جاراتۋدى قالايدى.
شي جينپيڭ يراننىڭ تۇڭعىش رەت رەسمي مۇشە ەل رەتىندە بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ديدارلاسۋىنا قاتىناسقانىن قۇتتىقتادى ٴارى قارسى الىپ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو جاق يران جاقپەن بريكس سياقتى كوپ جاقتى جۇلگەدە سەلبەستىك جاساۋدى كۇشەيتىپ، جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگىنىڭ ىقپالى مەن ٴسوز سويلەۋ ۇقىعىن اناعۇرلىم جوعارىلاتىپ، حالىقارالىق ٴتارتىپتىڭ اناعۇرلىم ٴادىل، ۇيلەسىمدى باعىتقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.
پەزەشكيان مىنالاردى ٴبىلدىردى: جۇڭگو _ يراننىڭ ەڭ ماڭىزدى سەلبەستىك سەرىگى، يران مەن جۇڭگونىڭ جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسى جانە ٴار سالاداعى سەلبەستىگى تاماشا دامۋ ارىنىن ساقتادى. يران جاق جۇڭگو جاقپەن بىرگە قۇلشىنىس جاساپ، ەكى ەلدىڭ جالپى بەتتىك سەلبەستىك جوسپارىن ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، ەكى ەلدىڭ ٴوزارا ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، نەگىزدىك قۇرىلعى، تازا ەنەرگيا سياقتى سالالاردا سەلبەستىك جاساۋدى تەرەڭدەتۋىن ىلگەرىلەتىپ، ٴتىپتى دە مول جەتىستىككە قول جەتكىزۋدى ٴۇمىت ەتەدى، بۇل يران مەملەكەتىنىڭ دامۋىنا دەم بەرىپ قانا قويماي، ٴوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگى مەن ورنىقتىلىعىن جەبەۋگە دە پايدالى. يران جاق جۇڭگو جاقپەن بىرگە ٴبىر ـ ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە ساياتىن ماسەلەلەردە ۇزدىكسىز تاباندىلىقپەن ٴوزارا قولداۋ كورسەتىپ، زورەكەرلىككە، وكتەمدىككە بىرگە قارسى تۇرۋدى قالايدى. جۇڭگو جاقتىڭ يراننىڭ بريكس سەلبەستىك مەحانيزمىنە رەسمي مۇشە بولۋىنا قولداۋ كورسەتكەنىنە العىس ايتادى، جۇڭگو جاقپەن بىرگە بريكس ەلدەرى سياقتى كوپ جاقتى تۇعىردا ٴجيى ىستەستىك جاساۋدى ٴۇمىت ەتەدى.
ەكى جاق تاعى قازىرگى ورتا شىعىس ٴوڭىرىنىڭ جاعدايى جونىندە پىكىر اۋىستىردى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو جاق قازىرگى ورتا شىعىس ٴوڭىرىنىڭ جاعدايىنان ايرىقشا الاڭدايدى. گازادا قاقتىعىستى دوعارىپ، سوعىستى توقتاتۋدى ەرتەرەك جۇزەگە اسىرۋ _ وڭىرلىك جاعدايدىڭ شيەلەنىسۋىن باسەڭدەتۋدىڭ شەشۋشى تەتىگى. حالىقارالىق قوعام بىرىككەن كۇش قالىپتاستىرىپ، قاتىستى جاقتاردى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى حاۋىپسىزدىك القالار كەڭەسىنىڭ قارارىن شىنايى اتقارۋعا قۋزاپ، وڭىرلىك جاعدايدىڭ ونان ارى ۋشىعۋىنان ساقتانۋعا ٴتيىس.
ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار كەزدەسۋگە قاتىناستى.
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 10 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى رەسەيدىڭ قازانىنان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر سۇن ي، شى شياۋمىڭ). جەرگىلىكتى ۋاقىت 10 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى كەشتە مەملەكەت ٴتوراعاسى شي جينپيڭ قازاندا بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ديدارلاسۋىنا قاتىناسىپ جاتقان كەزىندە ەگيپەت زۇڭتۇڭى سيسيمەن كەزدەستى.
شي جينپيڭ ەگيپەتتىڭ تۇڭعىش رەت رەسمي مۇشە ەل رەتىندە بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ديدارلاسۋىنا قاتىناسقانىن قۇتتىقتادى ٴارى قارسى الدى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بيىل _ ”جۇڭگو _ ەگيپەت سەرىكتەستىك جىلى“ جانە ەكى ەلدىڭ جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 10 جىلدىعى. جۇڭگو جاق ەگيپەتتىڭ مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن، دامۋ مۇددەسىن قورعاۋىنا باتىل قولداۋ كورسەتەدى، ەگيپەت جاقپەن ٴوزارا قارايلاساتىن شىنايى دوس، قول ۇستاسا داميتىن جاقىن سەرىك بولۋدى قالايدى. ەكى جاق ۇزدىكسىز تاباندىلىقپەن ٴوزارا قولداۋ كورسەتىپ، ساياسي ٴوزارا سەنىمدىلىكتى بەكەمدەپ، ناقتى ىستەر سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرىپ، گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىستى جيىلەتىپ، ەكى جاقتى قارىم ـ قاتىناستىڭ جاڭا داۋىرگە بەت العان جۇڭگو _ ەگيپەت تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ نىساناسىنا قاراي ۇزدىكسىز قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتۋى كەرەك. جۇڭگو جاق سونىمەن بىرگە ەگيپەت جاقپەن سايكەستىرۋدى كۇشەيتىپ، ”ۇلكەن بريكس سەلبەستىگىنىڭ“ ورنىقتى قاداممەن الىسقا جەتۋىن ىلگەرىلەتىپ، جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگىنىڭ ىقپالى مەن ٴسوز سويلەۋ ۇقىعىن اناعۇرلىم جوعارىلاتىپ، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسىن قورعاۋدى قالايدى.
سيسي مىنالاردى ٴبىلدىردى: جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 75 جىلدىعىن تاعى ٴبىر مارتە قۇتتىقتايمىن. ەگيپەت پەن جۇڭگو جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناس ورناتقان 10 جىلدان بەرى، ەكى ەلدىڭ ٴار سالاداعى سەلبەستىگى سۇبەلى جەتىستىككە قول جەتكىزدى. جۇڭگو ەگيپەت پەن افريكا ەلدەرىنىڭ ەڭ شىنايى دوسى. جۇڭگو جاقتىڭ ەگيپەت جاققا كورسەتكەن ٴتۇرلى قۇندى كومەگىنە العىس ايتامىز. ەگيپەت جاق ٴبىر جۇڭگو پرينسيبىن باتىل اتقارادى، تايۋان ماسەلەسىنىڭ جۇڭگو جونىنەن ەرەكشە ماڭىزدىلىعىن تولىق تۇسىنەدى. ەگيپەت جاق ٴوزىنىڭ دامۋ ستراتەگياسىن ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسىمەن ىشكەرىلەي ٴتۇيىلىستىرىپ، ەكى ەلدىڭ ٴار سالاداعى ناقتى ىستەر سەلبەستىگىن اناعۇرلىم كۇشەيتۋدى قالايدى. جۇڭگو جاقتىڭ ەگيپەتتىڭ بريكس سەلبەستىك مەحانيزمىنە رەسمي مۇشە بولۋىنا قولداۋ كورسەتكەنىنە العىس ايتادى، جۇڭگو جاقپەن كوپ جاقتى ىستەستىكتى جيىلەتىپ، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ جانە جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگىنىڭ ورتاق مۇددەسىن بىرگە قورعاپ، اناعۇرلىم ٴادىل، ۇيلەسىمدى الەمدىك باسقارۋ جۇيەسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.
ەكى جاق قازىرگى ورتا شىعىس ٴوڭىرىنىڭ جاعدايى جونىندە پىكىر اۋىستىردى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو جاق قازىرگى ورتا شىعىس ٴوڭىرىنىڭ جاعدايىنان ايرىقشا الاڭدايدى. وڭىردە سوعىس تۋىلۋ، بىلىقپالىق تۋىلۋ ٴارقانداي ٴبىر جاقتىڭ مۇددەسىنە ۇيلەسپەيدى. پالەستينا ماسەلەسى _ ورتا شىعىس ماسەلەسىنىڭ وزەگى. قازىرگى كەزەك كۇتتىرمەيتىن مىندەت _ بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى حاۋىپسىزدىك القالار كەڭەسىنىڭ قاتىستى قارارىن جان ـ جاقتى، ٴونىمدى تۇردە اتقارىپ، گازادا قاقتىعىستى دوعارىپ، سوعىستى تەزىرەك توقتاتۋ. تەك ”ەكى ەل جوباسىن“ ناقتى تياناقتاندىرعاندا عانا، پالەستينا ماسەلەسىن ەرتەرەك جالپى بەتتىك، ٴادىل، باياندى شەشۋدى ىلگەرىلەتۋگە بولادى. جۇڭگو جاق ەگيپەت جاقتىڭ قاقتىعىستى دوعارىپ، سوعىستى توقتاتۋدى ىلگەرىلەتۋدە جاساعان قۇلشىنىسىن القايدى، ەگيپەت جاقپەن سايكەسۋدى، سەلبەسۋدى كۇشەيتىپ، پالەستينا _ يزرايل قاقتىعىسىن ەرتەرەك تىنىشتاندىرىپ، وڭىرلىك جاعدايدىڭ باسەڭدەۋگە قاراي بەت الۋىن بىرگە ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.
ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار كەزدەسۋگە قاتىناستى.
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 10 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى رەسەيدىڭ قازانىنان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر حان لياڭ، پىڭ پەيگىن). جەرگىلىكتى ۋاقىت 10 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى مەملەكەت ٴتوراعاسى شي جينپيڭ قازاندا بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ديدارلاسۋىنا قاتىناسىپ جاتقان كەزىندە ٴۇندىستان زۇڭليى موديمەن كەزدەستى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن ٴۇندىستان بىردەي وركەنيەتتى بايىرعى ەلدەر، وركەندەپ كەلە جاتقان ٴىرى ەلدەر، جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگىنىڭ ماڭىزدى مۇشەسى، ەكەۋى دە ٴوز ەلىنىڭ وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ شەشۋشى مەزگىلىندە تۇر. جۇڭگو مەن ٴۇندىستاننىڭ تاريح اعىمىن جانە ەكى ەل قارىم ـ قاتىناسىنىڭ دامۋ بەتالىسىن دۇرىس يگەرۋى ەكى ەلدىڭ جانە ەكى ەل حالقىنىڭ ٴتۇبىرلى مۇددەسىنە ۇيلەسەدى. ەكى جاق بايلانىستى، سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، ستراتەگيالىق ٴوزارا سەنىمدىلىكتى نىعايتىپ، ٴبىر ـ ٴبىرىنىڭ دامۋ ارمانىنىڭ ورىندالۋىنا ٴوزارا قولداۋ كورسەتۋى كەرەك. ەكى جاق حالىقارالىق جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاپ، قالىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ بىرلەسىپ ٴوزىن الۋەتتەندىرۋىنىڭ ۇلگىسى بولۋى، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن، حالىقارالىق قارىم ـ قاتىناستىڭ دەموكراتيالانۋىن ىلگەرىلەتۋگە دە ۇلەس قوسۋى كەرەك.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو _ ٴۇندىستان قارىم ـ قاتىناسىنىڭ ٴمانى _ ٴبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام جان سانى بار وركەندەپ كەلە جاتقان كورشىلەس ەكى ٴىرى ەلدىڭ قالاي قارىم ـ قاتىناس جاساۋ ماسەلەسى. دامۋ _ جۇڭگو مەن ٴۇندىستان ەكى ەلدىڭ قازىرگى ەڭ ۇلكەن ”ورتاق بولگىشى“. ەكى جاق جۇڭگو مەن ٴۇندىستاننىڭ ”ٴبىرىن ـ ٴبىرى دامۋ ورايى ەتۋ، ٴبىر ـ بىرىنە قاتەر توندىرمەۋ“، ”باسەكەلەستەر ەمەس، قايتا سەلبەستىك سەرىكتەر بولۋ“ سياقتى ماڭىزدى ورتاق تانىمدارعا ۇزدىكسىز تاباندى بولۋى، دۇرىس ستراتەگيالىق تانىمعا تاباندى بولۋى، كورشىلەس ٴىرى ەلدەردىڭ تاتۋ ـ ٴتاتتى بولۋىنىڭ، بىرگە دامۋىنىڭ شۇعىلالى دۇرىس جولىن بىرگە قاراستىرۋى كەرەك.
مودي مىنالاردى ٴبىلدىردى: ٴۇندىستان _ جۇڭگو قارىم ـ قاتىناسىنىڭ ورنىقتى دامۋدى ساقتاۋى ەكى ەل جانە ەكى ەل حالقى جونىنەن توتەنشە ماڭىزدى، بۇل 2 ميلليارد 800 ميلليون حالىقتىڭ قۇت ـ ىرىسىنا جانە بولاشاعىنا سايادى، ٴوڭىردىڭ، ٴتىپتى، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن ورنىقتىلىعى جونىنەن دە توتەنشە ماڭىزدى. قازىرگى كۇردەلى حالىقارالىق جاعدايدا ەكى ٴىرى بايىرعى وركەنيەت جانە ەكى ٴىرى ەكونوميكالىق قوزعالتقىش رەتىندە، ٴۇندىستان _ جۇڭگو سەلبەستىگى ەكونوميكانىڭ جاندانۋىن جانە دۇنيە ٴجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن جەبەۋگە ٴتيىمدى. ٴۇندىستان جاق جۇڭگو جاقپەن ستراتەگيالىق بايلانىستى كۇشەيتىپ، ستراتەگيالىق ٴوزارا سەنىمدىلىكتى نىعايتۋدى، ٴوزارا تيىمدىلىك جەتكىزۋ سەلبەستىگىن كەڭەيتۋدى قالايدى. ٴۇندىستان جاق جۇڭگو جاقتىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ٴتوراعا ەلى بولۋ قىزمەتىنە بار كۇشپەن قولداۋ كورسەتۋدى ٴارى بريكس سياقتى كوپ جاقتى جۇلگەدە بايلانىستى، سەلبەستىكتى كۇشەيتۋدى قالايدى.
ەكى باسشى تاياۋدا ەكى جاقتىڭ ٴجيى كەڭەسۋ ارقىلى شەكارا وڭىردەگى قاتىستى ماسەلەلەردى شەشۋ جونىندە ماڭىزدى ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزگەندىگىنە بەلسەندى باعا بەردى. مودي ەكى ەل قارىم ـ قاتىناسىن جاقسارتۋ جانە دامىتۋ جونىندە ويىن ايتتى جانە ۇسىنىس بەردى، شي جينپيڭ مۇنى پرينسيپتىك جاقتان قۇپتايتىندىعىن ٴبىلدىردى.
ەكى جاق ەكى ەلدىڭ شەكارا ماسەلەسى جونىندەگى ەرەكشە ۋاكىلدەر ديدارلاسۋ مەحانيزمىنىڭ رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، شەكارا ٴوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگىن، تىنىشتىعىن بىرگە ويداعىداي قورعاپ، ٴادىل دە ۇيلەسىمدى شەشۋ جوباسىن قاراستىرۋدى قۇپتادى.
ەكى جاق ەكى ەل سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى مەن ٴار دارەجەلى ٴمانساپتىلارىنىڭ كەڭەس وتكىزۋ ارقىلى ەكى ەل قارىم ـ قاتىناسىنىڭ ورنىقتى دامۋ ارناسىنا ەرتەرەك قايتا ورالۋىن ىلگەرىلەتۋدى قۇپتادى.
ەكى جاق كوپ جاقتى ورىندا بايلانىس جانە سەلبەستىك جاساۋدى كۇشەيتىپ، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسىن قورعاۋدى قۇپتادى.
ەكى جاق بىلاي دەپ قارادى: بۇل جولعى كەزدەسۋ ورەلى جانە ماڭىزدى مانگە يە، جۇڭگو _ ٴۇندىستان قارىم ـ قاتىناسىنا ستراتەگيالىق دەڭگەيدەن جانە ۇزاق بولاشاقتىق تۇرعىدان مامىلە جاساۋدى جانە ونى ٴبىر جاقتى ەتۋدى قۇپتايمىز، ناقتى الاۋىزدىقتاردىڭ ەكى ەل قارىم ـ قاتىناسى كەلەلى جاعدايىنا ىقپال جاساۋىنا جول بەرمەيمىز، ٴوڭىردىڭ جانە دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن گۇلدەنۋىنە، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن ىلگەرىلەتۋگە بەلسەندى ۇلەس قوسامىز.
ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار كەزدەسۋگە قاتىناستى.
