10 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ٴتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭ حالىق سارايىندا جۇڭگوعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەن فينلانديا زۇڭتۇڭى ستۋبپەن كەڭەس وتكىزدى. سۋرەتتە: كەڭەستەن ىلگەرى شي جينپيڭ مەن حانىمى پىڭ لييۋان ستۋبپەن جانە حانىمى سۋسانامەن بىرگە سۋرەتكە تۇسۋدە.
□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى شيە حۋانچى تۇسىرگەن
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 10 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى (تىلشىلەر فىڭ شينران، شاۋ يبو). 10 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ٴتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭ حالىق سارايىندا جۇڭگوعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەن فينلانديا زۇڭتۇڭى ستۋبپەن كەڭەس وتكىزدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: فينلانديا جاڭا جۇڭگومەن ەڭ ەرتە ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقان باتىس ەلدەرىنىڭ ٴبىرى ٴارى جۇڭگومەن ۇكىمەتتەر ارا ساۋدا كەلىسىمىن جاساسقان باتىستاعى تۇڭعىش ەل. ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقاننان بەرى، جۇڭگو مەن فينلانديا باستان ـ اياق ەتەنە ارالاسىپ، ٴبىر ـ بىرىنە قۇرمەت ەتىپ، ٴوزارا سەنىم ارتىپ، تاريح، مادەنيەت، ٴتۇزىم پارقىنان اتتاپ، مەملەكەتتەر ارا تەپە ـ تەڭ بارىس ـ كەلىس جاساۋدىڭ ۇلگىسىن ورناتتى. قازىر دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدىق وزگەرىس جاعدايى جەدەل قۇبىلۋدا، ادامزات قوعامى ٴدوپ كەلگەن حاۋىپ ـ قاتەرلەر مەن سىن ـ سايىستار كوبەيە ٴتۇستى. وسىنداي جاعدايدا جۇڭگو مەن فينلانديانىڭ بولاشاقتى بەتكە العان جاڭاشا سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىنىڭ وزگەشە قۇنى ٴتىپتى دە كورنەكتىلەندى، بۇل ايرىقشا قاستەرلەۋگە جانە ساۋلەلەندىرە تۇسۋگە تاتيدى. جۇڭگو جاق فينلانديا جاقپەن بىرگە ستراتەگيالىق سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، دوستىق ٴداستۇردى اسقاقتاتىپ، جۇڭگو مەن فينلانديانىڭ بولاشاقتى بەتكە العان جاڭاشا سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن ونان ارى العا ىلگەرىلەتىپ، ەكى ەلگە جانە ەكى ەل حالقىنا اناعۇرلىم ويداعىداي باقىت سيلاپ، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنا جاڭا ۇلەس قوسۋدى قالايدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو _ فينلانديا قارىم ـ قاتىناسىنىڭ ۇزاق ۋاقىت اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋىنداعى ەڭ ماڭىزدى سەبەپ ەكى ەل باستان ـ اياق ٴوزارا قۇرمەت ەتۋگە، تەڭ تۇرعىدا مامىلە جاساۋعا تاباندى بولىپ، ٴبىر ـ ٴبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە جانە ٴجىتى قاداعالاپ وتىرعان كەلەلى ىستەرىنە كوڭىل ٴبولدى. جۇڭگو مەن فينلانديانىڭ ناقتى ىستەر سەلبەستىگى ەرتە باستالعان، جەتىستىگى كوپ، كومەسكى كۇشى زور. جۋىقتا اشىلعان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىندە رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندە جۇيەلى ورنالاستىرۋلار جاسالدى، بۇل جۇڭگو مەن فينلانديا ەكى ەلدىڭ سەلبەستىگىنە جانە دۇنيە ٴجۇزىنىڭ دامۋىنا جاڭا قوزعاۋشى كۇش، جاڭا وراي اكەلەدى. فينلانديا جاقتىڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ۇردىسىنە بەلسەنە ات سالىسىپ، جاسىل تيپ جاڭالاۋ، ينفورماتسيا تەحنيكاسى، سيفرلى ەكونوميكا، جاساندى زەردە، جاڭا ەنەرگيا سياقتى جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى سەلبەستىگىن كەڭەيتىپ، جاڭا داۋىردەگى ەكى ەلدىڭ ٴوزارا تيىمدىلىك جەتكىزۋ سەلبەستىگىنىڭ جاڭا ارناسىن ورناتۋىن قارسى الامىز. جۇڭگو جاق فينلانديا جاقپەن گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىستى ونان ارى كەڭەيتۋدى قالايدى، فينلانديانى ٴبىر تاراپتى ۆيزا كەشىرىم ەتۋ ساياساتى كولەمىنە ەنگىزۋدى ۇيعاردى، اناعۇرلىم كوپ فينلانديالىق دوستىڭ جۇڭگوعا كەلىپ ساۋدامەن شۇعىلدانۋىن، ساياحاتتاۋىن، وقۋىن قارسى الامىز.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن فينلانديا ەكى ەل دە بەيبىتشىلىكتى سۇيەدى، ەكەۋى دە كوپ جاقتىلىقتى جانە ەركىن ساۋدانى دارىپتەيدى. جۇڭگو جاق فينلانديا جاقپەن كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ، ورگانيزمدەردىڭ الۋان تۇرلىلىگىن قورعاۋ، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ باياندى دامۋى، جاساندى زەردەنى باسقارۋ سياقتى ماسەلەلەر جونىندەگى تىلدەسۋدى جانە سەلبەستىكتى كۇشەيتۋدى، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن ورنىقتىلىعىن قول ۇستاسا قورعاۋدى، تەپە ـ تەڭ، ٴتارتىپتى دۇنيە ٴجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن، جالپىعا ٴتيىمدى، سيىسىمدى ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىن قالىپتاستىرۋدى ىلگەرىلەتۋدى قالايدى. كەلەر جىلى جۇڭگونىڭ ەۆروپا وداعىمەن ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 50 جىلدىعى، فينلانديا جاقتىڭ جۇڭگو _ ەۆروپا قارىم ـ قاتىناسىنىڭ اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە ۇزدىكسىز بەلسەندى رول ساۋلەلەندىرىپ، جۇڭگو _ فينلانديا قارىم ـ قاتىناسىنىڭ، جۇڭگو _ ەۆروپا قارىم ـ قاتىناسىنىڭ ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەۋىن، بىرگە دامۋىن جۇزەگە اسىرۋىن ٴۇمىت ەتەمىز.
ستۋب مىنالاردى ٴبىلدىردى: زۇڭتۇڭدىققا تاعايىندالىپ كوپ ۇزاماي جۇڭگودا ساپاردا بولعاندىعىما، اراعا 14 جىل سالىپ ٴتوراعا شي جينپيڭمەن تاعى كەزدەسكەنىمە توتەنشە قۋانىشتىمىن. سول تۇستان باستاپ دۇنيە ٴجۇزى جاعدايىندا زور وزگەرىستەر تۋىلدى. جۇڭگو جۇرتتى تاڭ قالدىرعان دامۋ تابىستارىنا قول جەتكىزدى. ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقان 74 جىلدان بەرى فينلانديا مەن جۇڭگو باستان ـ اياق ٴبىر ـ بىرىنە قۇرمەت ەتىپ، شىنايى مامىلە جاساپ، تەڭ تۇرعىدا تىلدەسىپ، ەكى جاقتى قارىم ـ قاتىناس تاماشا دامۋدى ساقتاپ، سەلبەستىك اياسى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، سۇبەلى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدى. فينلانديا جاق ٴبىر جۇڭگو پرينسيبىنە تاباندى بولادى، جۇڭگو جاقپەن بىرگە كەلەر جىلعى ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقاندىعىمىزدىڭ 75 جىلدىعىن ويداعىداي قۇتتىقتاۋدى، جوعارى جىكتەگىلەردىڭ بارىس ـ كەلىسىن جيىلەتۋدى، گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىستى كەڭەيتۋدى، ەكونوميكا ـ ساۋدا، جاسىل ەنەرگيا، باياندى دامۋ سياقتى سالالارداعى ناقتى ىستەر سەلبەستىگىن تەرەڭدەتۋدى قالايدى. فينلانديا جاق جۇڭگو جاقتىڭ حالىقارالىق قارىم ـ قاتىناستا ٴىرى، شاعىن ەلدەردىڭ ٴبارىنىڭ تەرەزەسى تەڭ دەگەنگە تاباندى بولعاندىعىن القايدى، ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ قازىرگى دۇنيە جۇزىندەگى ٴتۇرلى الەمدىك سايىستاردى شەشۋ ٴۇشىن العا قويعان ماڭىزدى باستامالارىن، ۇستانىمدارىن القايدى، جۇڭگو جاقتىڭ حالىقارالىق ىستەردەگى ماڭىزدى ىقپالىنا جانە اتقارعان ورنىقتى، سىندارلى رولىنا ٴمان بەرەدى، جۇڭگو جاقپەن كوپ جاقتى بايلانىستى، ىستەستىكتى كۇشەيتۋدى، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن ورنىقتىلىعىن جەبەۋگە ۇلەس قوسۋدى قالايدى. ەۆروپا مەن جۇڭگو ەكونوميكاسى تىعىز بايلانىسقان، ”بايلانىستى الشاقتاتىپ، تىزبەكتى ٴۇزۋ“، ”جاڭا قىرعي قاباق سوعىس“ ٴارقانداي ٴبىر جاقتىڭ مۇددەسىنە ۇيلەسپەيدى. فينلانديا جاق ەۆروپا _ جۇڭگو قارىم ـ قاتىناسىنىڭ ٴساتتى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە بەلسەندى رول ساۋلەلەندىرۋدى قالايدى.
ەكى جاق ۋكراينا داعدارىسى جانە پالەستينا _ يزرايل قاقتىعىسى سياقتى ماسەلەلەر جونىندە دە ىشكەرىلەي پىكىر اۋىستىردى. شي جينپيڭ جۇڭگو جاقتىڭ پرينسيپتىك تۇرعىسىن بايىمداپ، فينلانديانى قامتىعان قاتىستى جاقتارمەن بىرگە قۇلشىنىپ، داعدارىستى بەيبىت جولمەن شەشۋدى ىلگەرىلەتۋدە ۇزدىكسىز بەلسەندى رول ساۋلەلەندىرۋدى قالايتىندىعىن ٴبىلدىردى.
كەڭەستەن كەيىن ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى وقۋ ـ اعارتۋ، سۋ يگىلىگى، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، اينالمالى ەكونوميكا، اۋىل شارۋاشىلىق، ازىق ـ تۇلىك ونىمدەرى سياقتى سالالارداعى كوپ ٴتۇرلى ەكى جاقتى سەلبەستىك حۇجاتتارىنا قول قويىلۋىنا بىرگە كۋا بولدى.
ەكى جاق «جۇڭگو مەن فينلانديانىڭ بولاشاقتى بەتكە العان جاڭاشا سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى بىرلەسكەن قىزمەت جوسپارىن (2029 _ 2025)» جاريالادى.
كەڭەستەن ىلگەرى شي جينپيڭ مەن حانىمى پىڭ لييۋان حالىق سارايىنىڭ سولتۇستىك زالىندا ستۋبتى جانە حانىمى سۋسانانى قارسى الۋ سالتىن وتكىزدى.
تيان ـ انمىن الاڭىندا 21 رەت ساليۋت اتىلىپ، قۇرمەت قاراۋىلى قاتار تۇزەپ قۇرمەت ٴبىلدىردى. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى كوزدەن كەشىرۋ مىنبەسىنە شىقتى، اسكەري وركەستر جۇڭگو مەن فينلانديا ەكى ەلدىڭ مەملەكەت ٴانىن ورىندادى. ستۋب شي جينپيڭنىڭ سەرىك بولۋىندا جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسىنىڭ قۇرمەت قاراۋىلىن كوزدەن كەشىردى ٴارى سالتانات قاتارىن تاماشالادى.
سول كۇنى كەشتە شي جينپيڭ مەن پىڭ لييۋان حالىق سارايىنىڭ جينسى زالىندا ستۋبتى جانە ونىڭ حانىمىن قارسى الۋ قوناعاسىن وتكىزدى.
ۋاڭ ي جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.
