انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى سۇڭ حايبو
”بۇل راۋابىم ٴبارىن ٴبىلىپ سەزەدى، ىشەگى ونىڭ شيراتىلعان تەرى ەدى، قوناق كەلسە شابىتى ونىڭ شارىقتاپ، كۇمبىرلەتىپ شاتتىق كۇيىن توگەدى“... 10 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى كەشتە، شينجياڭ مادەنيەت سارايىندا دۋتاردىڭ مامىرلاعان، سىبىزعىنىڭ سىڭعىرلاعان ٴۇنى مەن راۋاپتىڭ قوڭىر سارىنى قوسىلعاندا، جاعىمدى دا جاتىق مۋزيكا اسپاپتارىنىڭ داۋىسى قۇلاققا ۇرىلىپ، ٴاربىر نوتادا ايتىپ تاۋىسقىسىز حيكايالار قامتىلىپ جاتقانداي ەلەستەدى.
انار گۇلى انسامبىلى تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو شينجياڭ حالىقتىق كوركەمونەر ماۋسىمىنىڭ 2 ـ كەزەكتى ويىن نومىرلەرىن تاڭداۋ قيمىلىندا ويىن كورسەتۋدە. سۋرەتتى انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى سۇڭ حايبو تۇسىرگەن
جاتتىعۋ زالىنا بارعانىمدا، بالعىن ٴجۇزدى، اسقاق سەزىمدى 8 ٴوسپىرىمنىڭ قولدارىنا وزدەرى ۇناتاتىن مۋزيكا اسپاپتارىن ۇستاپ، بىردە باستارىن ٴسال ەڭكەيتە باياۋ شەرتىپ، بىردە ٴبىر ـ بىرىنە كۇلىمسىرەي قاراعانىن، ٴوزارا سايكەستىك پەن ۇندەستىكتىڭ اۋادا باياۋ ٴتىل تابىسىپ جاتقاندىعىن سەزىندىم، مىنە ولار 12 مۇقام ٴان ـ كۇيىن ورىنداپ جاتىر. ورتاشا جاس شاماسى 10 جاس كەلەتىن وسى انار گۇلى انسامبىلى تۇرلىشە 5 ۇلت وسپىرىمدەرىنەن قۇرام تاپقان. قۇرىلعانىنا ٴبىر جىل بولماسا دا، مۋزيكاعا دەگەن ورتاق سۇيىسپەنشىلىك ولاردىڭ تىلەگىن تىعىز توعىستىردى.
”بالالار ٴتىپتى دە جاقسى مۋزيكا ورىنداۋ ٴۇشىن نەگىزگى مۋزيكا نازارياسىن يگەرۋى قاجەت“. وسى انسامبىلدىڭ جەتەكشى وقىتۋشىسى — شينجياڭ كوركەمونەر تەاترحاناسى مۇقام كوركەمونەر ۇيىرمەسىنىڭ مۋزيكا ورىنداۋشىسى احتار اسقاردىڭ ولارعا سەنىمى كامىل. شينجياڭ مادەنيەت سارايىندا ەرىكتى بولعان كەزىندە احتار ٴبىر جاستار مەن ورەندەر انسامبىلىن قۇرۋ ويىنا كەلەدى. احتار جۇڭگو مۋزيكا شۋەيۋانىنىڭ مۋزيكا جازۋ ماماندىعىنان وقۋ تاۋىسقان، كەزىندە بەيجيڭ قالاسى چاڭپيڭ رايوندىق 2 ـ ورتا مەكتەپتە مۋزيكا وقىتۋشىسى بولعان. ”بەيجيڭدە قىزمەت ىستەگەن كەزىمدە، مەن شينجياڭ ورتا مەكتەپ كلاسىنىڭ وقۋشىلارىنان قۇرام تاپقان ٴبىر انسامبىل قۇرعان بولاتىنمىن ٴارى ولاردىڭ شينجياڭنىڭ حالىقتىق مۋزيكاسىن ورىنداۋىنا جەتەكشىلىك ەتتىم، وسى كەشىرمەلەرىم ٴداستۇرلى حالىق مۋزيكاسىن جالعاستىرۋ جانە ونى اسقاقتاتۋ بەكىمىمدى بەكەمدەي ٴتۇستى“.
شينجياڭعا قايتىپ كەلىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن، احتار ۇنەمى شينجياڭ مادەنيەت سارايىندا وقۋشىلارعا مۋزيكا اسپاپتارىن ۇيرەتەدى. ۇزاق ۋاقىتتىق وقىتۋ بارىسىندا ول كوپتەگەن وقۋشىنىڭ مۋزيكا جاعىندا تالانتى بار ەكەندىگىن، ٴداستۇرلى حالىق مۋزيكاسىنا دا قاتتى قىزىعاتىندىعىن بايقايدى. سونىمەن ول شينجياڭ مادەنيەت سارايىنا جاستار مەن ورەندەر انسامبىلىن قۇرۋ ۇسىنىسىن قويادى. كوپ وتپەي، ”انار گۇلى“ اتتى وسى انسامبىل رەسمي قۇرىلادى، بۇل ۇلتتار ارا ىنتىماقتى، جاراسىمدى بولۋ دەگەن ماعىنادا.
احتاردىڭ كوڭىلىندە انسامبىلدىڭ بەينەلەۋ قۋاتى مەن ورىنداۋ ستيلى توتەنشە ماڭىزدى، ”شينجياڭ ۇيعۇر مۇقام كوركەمونەرى سۇيەمەلدەيتىن مۋزيكا اسپاپتارىنىڭ الۋان تۇرلىلىگىمەن اتى شىققان، ۇرلەمەلى مۋزيكا اسپاپتارى، مىسالى، كەرناي، سىرناي، دوعالى مۋزيكا اسپاپتارى، مىسالى، عىجەك، سونداي ـ اق شەرتپەلى مۋزيكا اسپاپتارى، مىسالى، ٴتامبۇر، دۋتار قاتارلىلار، جالپى سانى 10 تۇردەن اسادى“. بۇدان سىرت، انسامبىل مۇشەلەرى تۇرلىشە ۇلتتان قۇرالعان، ولار ٴوز ۇلتىنىڭ مۋزيكا اسپاپتارىن توعىستىرىپ، ۇيعۇر مۇقامىن بىرگە ورىنداپ، مۋزيكاعا الۋان تۇرلىلىك قوسادى. وسىلايشا، تۇرلىشە ۇلتتان قۇرالعان، شينجياڭنىڭ ٴداستۇرلى مۋزيكا اسپاپتارىنا شەبەر ٴبىر توپ ٴوسپىرىم مۋزيكانىڭ جەتەگىندە ٴبىر اراعا باس قوستى. العاش تانىسقان كەزدە ٴبىر ـ بىرىنە بەيتانىس بولعانىمەن، الايدا مۋزيكا بەينە كوزگە كورىنبەيتىن كوپىر سياقتى، بىرتىندەپ ولاردىڭ اراسىن جاقىنداتتى.
انار گۇلى انسامبىلى ويىن قويۋ ارەدىگىندە جاتتىعۋدا. سۋرەتتى احتار اسكەن تۇسىرگەن
وسى ٴبىر توپ بالانىڭ ىشىندە جاسى ەڭ كىشىسى ٴجاۋلان الىمجان 7 جاستا عانا، ول ورتا شىعىس بارابانىنا ەرەكشە ىقىلاستى. العاش قوسىلىپ ورىنداعان كەزدەگى كورىنىس ونىڭ ٴالى ەسىندە: ”ول كەزدە ٴبىزدىڭ سايكەسۋىمىز وتە قيىن ەدى، بەينە ٴبىر توپ العاش كەزىككەن قۇستار سياقتى، بىرگە ۇشۋعا تالپىنعانىمىزبەن، سەلبەسپەيتىنبىز، مۋزيكا اسپاپتارىن ٴارقايسىمىز ٴوز الدىمىزعا ورىندايتىنبىز“. احتار مۋزيكا ورىنداۋشىلاردىڭ جاسى كىشكەنە، ونىڭ ۇستىنە سەلبەسۋ تاجىريبەسى جەتكىلىكسىز بولعاندىقتان، ولارعا ەڭ نەگىزدىك مۋزيكا بىلىمدەرىنەن باستاپ ۇيرەتۋگە تۋرا كەلەتىنىن سەزگىرلىكپەن بايقايدى، ”مەن وقۋشىلاردى باستاپ قايتا ـ قايتا نوتا تانىتىپ، ىرعاق پەن نوتا تانۋ شەبەرلىگىن ەگجەي ـ تەگجەيلى ٴتۇسىندىرىپ، ونان سوڭ مۋزيكا اسپاپتارىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ ٴبىر ـ بىرلەپ جەتەكشىلىك ىستەدىم. بالالار وتە قۇلشىندى، ولار قوسىلىپ ورىنداۋ قابىلەتتەرىن بىرتىندەپ جوعارىلاتىپ قانا قويماي، ٴتىپتى دە سەنىمدى، اشىق ـ جارقىن بولا ٴتۇستى“.
مۋزيكا ورىنداۋشىلاردىڭ سايكەسۋى جونىندەگى ماسەلە شەشىلگەننەن كەيىن، جاتتىعۋ ۋاقىتى جونىندە تاعى دا قيىنشىلىققا ٴدوپ كەلدى. بالالار تۇرلىشە مەكتەپتەن كەلگەندىكتەن، جاتتىعۋ ۋاقىتىن سايكەستىرۋ ٴبىرشاما قيىنعا سوقتى. سونىمەن احتار مەن بالالار بەينە ەكران ارقىلى ەستەلىككە الۋ ٴتاسىلىن قولداندى، ولار وزدەرىنىڭ جاتتىعۋ جاعدايىن ەستەلىككە العاننان كەيىن، احتار وعان ەگجەي ـ تەگجەيلى باعا بەردى جانە جەتەكشىلىك ىستەدى. بۇدان سىرت، ٴار جۇما كۇنى وقۋدان تاراعاننان كەيىن، بالالار شينجياڭ مادەنيەت سارايىنا كەلۋگە ۋادەلەسىپ، بەتپە ـ بەت بىرگە ورىنداپ جاتتىقتى. ولار اپتا سوڭىنداعى ۋاقىتتارىنىڭ كوبىن جاتتىعۋعا جۇمساپ، جاتتىعۋ ۋاقىتى ٴار كۇنى 4 ساعاتتان كەم بولمادى، تىنباي جاتتىعۋدىڭ جانە دەن قويا جەتەكشىلىك ەتۋدىڭ ارقاسىندا وسى ٴبىر توپ بالا كۇن سايىن ٴوزارا سايكەسىپ كەتتى. راۋاپ شەرتەتىن جوۋ مۋياڭ بىلاي دەدى: ” كوپشىلىك ٴار جولعى بىرگە ورىنداۋ ورايىن ەرەكشە قاستەرلەيدى، بارا ـ بارا ٴبىر ـ ٴبىرىمىزدىڭ جانارىمىزدان ـ اق مۋزيكانى قاي كەزدە جالعاۋ كەرەكتىگىن بىلە قوياتىن بولدىق، مۇنداي ىشتەي ٴتۇسىنىسۋ مەن ىنتىماق سەزىمى، شىنىندا، كەرەمەت“.
انار گۇلى انسامبىلى نيڭبودا مەملەكەتتىك جاستار مەن ورەندەردىڭ ەستەتيكالىق تاربيەسىنەن ۇلگى كورسەتۋ بايقاۋىنا قاتىناستى. سۋرەتتى احتار اسكەن تۇسىرگەن
تالاپتى ەرگە نۇر جاۋار دەگەندەي، ”انار گۇلى“ دە گۇل اشىپ، جەمىس بەرەتىن ٴساتتى قارسى الدى. بيىل 8 ـ ايدا نيڭبودا وتكىزىلگەن مەملەكەتتىك جاستار مەن ورەندەردىڭ ەستەتيكالىق تاربيەدەن ۇلگى كورسەتۋ قويىلىمىندا — ” 2024 ـ جىل جالپى حالىقتىق ەستەتيكالىق تاربيە“ جاستار مەن ورەندەردىڭ جالپىلىق كورمەلىك قويىلىمىندا ولار ايرىقشا ورىنداۋ شەبەرلىگى جانە سايكەسە سەلبەسۋدىڭ ارقاسىندا قايتا قۇراستىرىلعان «شينجياڭ 12 مۇقامىن» ناشىنا كەلتىرە ورىنداپ، ٴادىلعازىلار مەن كورەرمەندەردىڭ بىردەي جاقسى باعاسىنا يە بولىپ، تاڭداۋلى كونسەرت قويىلىمى سىندى ەرەكشە داڭققا يە بولدى. 10 ـ ايدا ولار تاعى دا ۇسىنىس بويىنشا تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو شينجياڭ حالىقتىق كوركەمونەر ماۋسىمىنىڭ 2 ـ كەزەكتى باعدارلاماسىن سارالاۋعا قاتىناستى، ساحنادا ولار تاعى دا تاماشا بەينەمەن كورەرمەندەر مەن ٴادىلعازىلار القاسىن مويىنداتتى، كونسەرت اياقتاعاننان كەيىن، ولار تولىق ماراپاتتاۋعا جانە شاپالاق ۇنىنە يە بولدى.
”قازىر انسامبىلىمىزدەگى 8 مۋزيكا ورىنداۋشى تۇگەلدەي ونەرلى، ٴار ادام ەكىدەن ارتىق مۋزيكا اسپابىن ورىنداي الادى“. احتار مۇنى ەرەكشە ماقتانىش سەزىندى ٴارى بۇدان بىلاي ٴتىپتى دە كوپ ٴتۇرلى مۋزيكا اسپاپتارىن ەنگىزىپ، ٴتىپتى دە باي مازمۇندى ٴداستۇرلى ۇلتتىق مۋزيكالاردى ورىنداۋدى جوسپارلاپ وتىر، ”ٴبىز ٴتىپتى دە كوپ بالانىڭ انسامبىلىمىزگە قاتىناسىپ، انار گۇلىن كوپشىلىكتىڭ ورتاق قۇلشىنۋىندا ٴتىپتى دە جايقالتا ٴتۇسۋدى ٴۇمىت ەتەمىز“.
