ەركىن تۇنياز التاي ايماعىندا تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى
سەنىمدى بەكەمدەپ، تۇتاس جىلداعى نىسانا ـ مىندەتتەردى بار كۇشپەن ورىنداۋ كەرەك
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى لي ياڭ 11 ـ ايدىڭ 18 ـ كۇنى جەمەنەيدەن حابارلايدى. 11 ـ ايدىڭ 18 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴتوراعاسى ەركىن تۇنياز التاي ايماعىنا كەلىپ، قابا اۋدانىن، جەمەنەي اۋدانىن ىشكەرىلەي ارالاپ، كەن ونىمدەرى بايلىعىن بارلاۋ ـ اشۋ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ، شەكارا وتكەلى قۇرىلىسى سياقتىلار جونىندە تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە ـ ٴدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ تالابى بويىنشا، نىسانانى ٴجىتى قاداعالاپ، سەنىمدى بەكەمدەپ، ىستەۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، ەرلىكپەن العا ۇمتىلىپ، تۇتاس جىلداعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ نىسانا ـ مىندەتتەرىن بار كۇشتى سالىپ ورىنداۋ كەرەك.
”بايلىقتىڭ ساپاسى، قورى قانداي؟ كاسىپورىننىڭ ٴوندىرىس، شارۋاشىلىق احۋالى قانداي؟“ ەركىن تۇنياز ىلگەرىندى ـ كەيىندى شينجياڭ اشىلى مىس شارۋاشىلىعى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنە، قابا حۋاتاي التىن شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنە كەلىپ، ورنالاستىرۋ ورتالىعىنا كىرىپ بەينەبايلانىس ارقىلى ورنالاستىرۋ جۇرگىزدى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: كەن ونىمدەرى بايلىعىن بارلاۋ ـ اشۋ سەرپىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، كەن شارۋاشىلىعى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزمى رەفورماسى جونىندە بەلسەنە ىزدەنىس جاساپ، كاسىپ سالاسى تىزبەگىن ۇزارتىپ، كەن ونىمدەرى بايلىعىن سول جەردە كادەگە جاراتۋ سالىستىرماسىن جوعارىلاتۋ كەرەك. ۇلكەن ەسەپ جانە بولاشاقتىق ەسەپ جاساپ، جاسىل كەن قۇرىلىسى سەرپىنىن ارتتىرىپ، عىلىم ـ تەحنيكا ۇسىنىلىمىن ارتتىرىپ، عىلىم ـ تەحنيكا ٴتاسىلى ارقىلى حاۋىپسىزدىكتەگى كومەسكى كىناراتتاردى ٴبىر ـ بىردەن تەكسەرۋدى، رەتتەۋ ـ جونگە سالۋدى كۇشەيتىپ، كومەسكى كىناراتتىڭ شىرعالاڭعا اينالۋىنا استە مۇمكىندىك بەرمەۋ كەرەك.
شينجياڭ كاڭيۋان بيولوگيالىق تەحنيكا توبى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىندە ەركىن تۇنياز بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ساپا ارقىلى كاسىپورىن قۇرۋعا تاباندى بولىپ، شىرعاناق ٴوندىرۋ، وڭدەۋ كاسىپ سالاسى تىزبەگىن ۇزدىكسىز ۇزارتىپ، ەل ٴىشى ـ سىرتىنداعى جوعارى دەڭگەيلى بازاردى بەلسەنە اشىپ، شىرعاناقتى شينجياڭنىڭ تانىسقىسى ەتىپ تۇلعالاۋعا قۇلشىنۋ كەرەك. شارۋالارمەن بىرلەسۋ، شارۋالاردى جەتەكتەۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جەرگىلىكتى بۇقارانى جۇمىس ىستەۋگە، ٴىس ىستەۋگە، اقشا تابۋعا جەتەكتەۋ كەرەك.
جەمەنەي شەكارا وتكەلىندە ەركىن تۇنياز بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: سىرتتان كىرەتىن حاۋىپ ـ قاتەردەن ساقتانىپ، سىرتقى ساۋدا جاعدايىنىڭ ۇزدىكسىز جاقسارۋ باسىمدىعىن بەكەمدەپ، ساۋدانى قولايلىلاندىرۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ساۋدا زات اينالىمى، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن جىنتىكتەي وڭدەۋ سياقتى كاسىپ سالالارىن زور كۇشپەن دامىتىپ، ۆيزا كەشىرىم ەتۋ ساياساتىنان ويداعىداي پايدالانىپ، شەكارا اتتاعان ساياحاتتى گۇلدەندىرىپ، شەكارا بويىندا ەسىك اشۋدىڭ بيىگىن كۇش سالا تۇلعالاۋ كەرەك. جەمەنەي اۋىل شارۋاشىلىعىندا سىرتقا ەسىك اشۋ سەلبەستىگى سىناق رايونىندا ەركىن تۇنياز كاسىپورىنداردىڭ ىرگە تەبۋى، ٴوزارا بازارشىلاۋ ساۋداسى، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن يمپورت ـ ەكسپورت ەتۋ احۋالدارىن ناقتى ورىندا ۇعىسىپ، بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ەل ٴىشى، حالىقارا سىندى ەكى بازاردان، ەكى ٴتۇرلى بايلىقتان ويداعىداي پايدالانىپ، ساياساتتىڭ قاباتتاسۋ باسىمدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، اناعۇرلىم كوپ تىزبەك باسى كاسىپورىندارىن ەنگىزىپ جانە جەتىلدىرىپ، ۇزدىكسىز جۇرتتى باۋراۋ، كاسىپ كۇيىن شوعىرلاندىرۋ، قىزمەت وتەۋدى شوعىرلاندىرۋ كەرەك. ول تاعى شينجياڭ شينپۋيۋان يمپورت ـ ەكسپورت ساۋدا شەكتى سەرىكتەستىگىنە كەلىپ، سۋ ونىمدەرىن يمپورت ەتۋ سەرپىنىن ونان ارى ارتتىرىپ، شەكارا وتكەلى ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا جاڭا قوزعالىس قۋاتىن قوسۋ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى.
التاي شەكارا باسقارۋ تارماق اترەتى شارشاتى شەكارالىق تەكسەرۋ پۋنكتىندە ەركىن تۇنياز مىندەت اتقارىپ جاتقان حالىق ساقشىلارىنا امانداسىپ، حال سۇراپ: شەكارا قورعاۋدا جاۋاپكەرشىلىكتى بىلۋگە، شەكارا قورعاۋدا جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاۋعا، شەكارا قورعاۋدا جاۋاپكەرشىلىكتى ادا ەتۋگە تاباندى بولىپ، شەكارانى باسقارۋ ـ مەڭگەرۋ جانە بۇقاراعا قىزمەت وتەۋ جۇمىستارىن تىڭعىلىقتى ويداعىداي ىستەۋ كەرەك، ـ دەپ باسا دارىپتەدى. ەركىن تۇنياز تاعى ەرتىس وزەنىنىڭ قابا اۋدانى جەرىندەگى بولىگىنە كەلىپ، وزەندى ناقتى ورىندا شارلاپ، وزەن، كول باستىعى ٴتۇزىمىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، وزەنى ىركىلىسسىز، سۋى تۇنىق، جاعالاۋى جاسىل، كورىنىسى كوركەم، حالقى جاراسىمدى كورىكتى وزەن ـ كولدەردى قۇلشىنا قۇرۋ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى.
تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ كەزىندە ەركىن تۇنياز بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: التاي ايماعى بايلىقتىڭ قورىن انىقتاپ، كەن ونىمدەرى بايلىعىن بارلاۋدى ـ اشۋدى جەدەلدەتىپ، بايلىق باسىمدىعىن ەكونوميكالىق باسىمدىققا اينالدىرۋى كەرەك. قارلى ماۋسىمداعى ساياحات قيمىلدارىن جۇيەلى جوسپارلاپ، قىزمەت وتەۋدى ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، جاقسى باعا ارقىلى جۇرتتى باۋراۋ كەرەك. ەكونوميكانىڭ اينالىمىن رەتتەۋدى كۇشەيتىپ، ٴتۇيىندى يگەرىپ قيىندىققا قارسى اتتانىپ، سىرگە جيار شايقاستى باتىلدىقپەن ويداعىداي جۇرگىزۋ كەرەك. 2025 ـ جىلعى ٴتۇيىندى قىزمەتتەردى الدىن الا جوسپارلاپ، كەلەر جىلعى قىزمەتتەردىڭ جاقسى باستاما اشۋىنا، جاقسى قادام تاستاۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. حاۋىپ ـ قاتەرلەردى، كومەسكى كىناراتتاردى ٴبىر ـ بىردەن تەكسەرۋدى جانە حاۋىپ ـ قاتەردەن قاينارىنان ساقتانۋدى، تىزگىندەۋدى كۇشەيتىپ، ٴتۇرلى قايشىلىقتاردى نەگىزگى ساتىدا جويۋعا، وركەن كۇيىندە شەشۋگە قۇلشىنىپ، قوعامدىق كەلەلى جاعدايدىڭ ورنىقتىلىعىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
