ەركىن تۇنياز بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىندا تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى
ىستەۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، تۇتاس جىلدىق نىسانا ـ مىندەتتەردى قۇلشىنا ورىنداۋ كەرەك
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى لي ياڭ 11 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى حوشۇتتان حابارلايدى. 11 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴتوراعاسى ەركىن تۇنياز بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنا بارىپ، يانجي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانىن، حوشۇت اۋدانىن ىشكەرىلەي ارالاپ، ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى، حالىق تۇرمىسى، ساياحات سياقتىلار جونىندە تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ول مىنالاردى ٴبىلدىردى: ەكونوميكالىق قىزمەتتى بار كۇشپەن ويداعىداي يگەرىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەدەل جەتىلدىرىپ جانە دامىتىپ، ىستەۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، قامال الۋعا ۇمتىلىپ، تۇتاس جىلدىق ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ نىسانا ـ مىندەتتەرىن قۇلشىنا ورىنداپ، ناقتى ناتيجە، ناقتى ونىمدىلىك ارقىلى حالىقتىڭ قۇت ـ ىرىسىن ارتتىرۋ كەرەك.
”تۇتاس جىلدىق ەلەكتر تاراتۋ مولشەرى قانشا“؟ ”جىل باسىنداعى نىسانا ـ مىندەتتىڭ قانشاسى ورىندالدى“؟ يانجي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانىندا ەركىن تۇنياز حۋاديان 400 مىڭ كيلوۆاتتىق وت ەلەكتر، فوتوۆولت، ەنەرگيا ساقتاۋ سىندى كوپ ٴتۇرلى ەنەرگيا ٴوزارا ٴبىرىن ـ ٴبىرى تولىقتايتىن جاڭا ەنەرگيا نىسانىنىڭ جۇمىس جاعدايىنا جۇمىس باسىندا تەكسەرۋ جۇرگىزگەننەن كەيىن بىلاي دەدى: ورتالىق كاسىپورىندارىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جاڭا ەنەرگيانى نەگىزگى تۇلعا ەتكەن جاڭاشا ەلەكتر جۇيەسىن جەدەل ورناتىپ، عىلىم ـ تەحنيكالىق زەرتتەۋ ـ اشۋعا ۇسىنىلىمدى ارتتىرىپ، ەنەرگيا اشۋ جانە ودان پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، قايتا تۋىندايتىن ەنەرگيانى سول جەردىڭ وزىندە پايدالانۋ سالىستىرماسىن جوعارىلاتۋ كەرەك. قىس ماۋسىمىنداعى قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ، حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ جاۋاپكەرشىلىگىن باتىل ارقالاپ، ٴوندىرىس حاۋىپسىزدىگى نەگىزىندە بار كۇشتى سالىپ، ەلەكتردەن پايدالانۋدىڭ قىسقى قاۋىرت مەزگىلىندەگى ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
شينجياڭ تيانساي شاراپ قورجاسى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىندە ەركىن تۇنياز جەر استى شاراپ قويماسىن، مادەنيەت ـ ساياحات قۇرىلعىسىن ەكسكۋرسيالاپ، تيانساي شاراپ قورجاسىنىڭ قول جەتكىزگەن ناتيجەلەرىن تۇراقتاندىردى ٴارى كاسىپورىندى يانجي ويپاتىنىڭ ٴجۇزىم اراعى كاسىپ سالاسىن دامىتۋداعى تاماشا جاراتىلىستىق ەكولوگيالىق ورتا باسىمدىعىنان ويداعىداي پايدالانىپ، كاسىپ سالاسىن زورايتىپ، ماركانى كۇشەيتىپ، ساپانى ساپالىلاندىرىپ، ەگىمشىلىك، شاراپ اشىتۋ، ساراپتاۋ، تاماشالاۋ، سەيىل ـ سەرۋەن قۇرۋ سياقتىلار ٴبىر تۇلعالاندىرىلعان ”شاراپ + ساياحات“ جاڭا كاسىپ كۇيىنىڭ قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتىپ، ٴجۇزىم اراعى كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى دەڭگەيگە قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتۋگە شابىتتاندىردى.
يانجي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانى يانجي قالاشىعى دوستىق الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ كۇندىزگى قارايلاسۋ ورتالىعى قارتتارعا ۇيدە كۇتىمدەلۋ، ەمدەلۋ، ساۋىقتىرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، مادەنيەت، كوڭىل اشۋ سياقتىلار بويىنشا قىزمەت وتەيدى. ەركىن تۇنياز وسى اراعا كەلىپ، تاماقتانىپ، كوڭىل اشىپ، سەيىل قۇرىپ جاتقان الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارىمەن ىقىلاستى اڭگىمەلەستى. ول بىلاي دەدى: كۇندىزگى قارايلاسۋ ورتالىعى قارتتاردىڭ كۇتىنۋ قاجەتىن شىعار ٴتۇيىن ەتە وتىرىپ اتقارىلعان حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ ينجەنەرياسى، قىزمەت وتەلەتىن قاۋىمدى كەڭەيتىپ، قىزمەت وتەۋ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، قارتتاردىڭ قارتايعاندا كۇتىمدەلەتىن ورنى بولۋىنا، قارتايعاندا سۇيەنىشى بولۋىنا، قارتايعاندا شات ـ شادىمان وتۋىنە، قارتايعاندا الاڭسىز بولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.
ەركىن تۇنياز حۇڭفان بيولوگياسى، جۇڭجياۋحۇڭ بيولوگياسى، جۇڭشى تيانشي قاتارلى كاسىپورىنداردى دا ارالاپ، قىزاناقتى، قىزىل بۇرىشتى جىنتىكتەي وڭدەۋ جانە كومىر قىشقىل كالتسيلى ونىمدەردى ٴوندىرۋ جاعدايىن جۇمىس باسىندا ۇعىستى. ول مىنالاردى ٴبىلدىردى: كاسىپورىن عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىمەن سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، عىلىم ـ تەحنيكالىق تىرەك ارقىلى جاڭالىق اشۋ قۋاتىن جوعارىلاتىپ، ٴىرى بازارعا قول جەتكىزۋ كەرەك. اناعۇرلىم كوپ تىزبەك باسى كاسىپورنىن جەتىلدىرىپ، شارۋالارمەن بايلانىس ورناتۋ، شارۋالاردى جەتەكتەۋ، شارۋالارعا پايدا جەتكىزۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، جەرگىلىكتى بۇقارانى كاسىپ سالاسى دامۋىنىڭ تابىسىنان يگىلىكتەندىرۋ كەرەك.
حوشۇتتاعى جينشاتان ساياحات دەمالىس اۋماعىندا ەركىن تۇنياز كورىنىس ٴوڭىرىن جاڭالاۋ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ، ساياحاتشىلاردى قابىلداۋ، كاسىپ كۇيىنىڭ ورنالاسۋى سياقتى جاعدايلاردى ۇعىسىپ، ساياحات قاجەتى كوپ نەگىزدەنۋ، قىزمەت وتەۋ ەگجەي ـ تەگجەيلىلەنۋ بەتالىسىنا ىرىقتىلىقپەن ۇيلەسىپ، ”اس ـ سۋ، جاتىن ورىن، ٴجۇرىس ـ تۇرىس، ساياحات، زات ساتىپ الۋ، كوڭىل اشۋ“ تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگى فاكتورىن بايىتىپ، ”سايابىر كەزدە سايابىر بولماۋدى، قاۋىرت مەزگىلدە ٴتىپتى دە قاۋىرت بولۋدى“ جۇزەگە اسىرۋ كەرەكتىگىن اتاپ كورسەتتى.
تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋدە ەركىن تۇنياز بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ورنىقتىلىقتى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋعا تاباندى بولىپ، قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋ شارالارىن ناقتى تياناقتاندىرىپ، ەگجەي ـ تەگجەيلى تياناقتاندىرىپ، بۇقارالىق قىزمەتتى دەن قويا، سۇيىسپەنشىلىكپەن، كۇش سالا ويداعىداي ىستەپ، قايشىلىقتار مەن داۋ ـ شارلاردى دەر كەزىندە جويىپ، قوعامدىق كەلەلى جاعدايدىڭ ورنىقتىلىعىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. سالىستىرمالى باسىمدىقتى ساۋلەلەندىرىپ، جاڭا ەنەرگيا، جاڭا ماتەريال، بيولوگيالىق ٴدارى ـ دارمەك، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن جىنتىكتەي وڭدەۋ سياقتى كاسىپ سالاسى شوعىرىن زورايتىپ، كۇشەيتىپ، دامۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ كەرەك. جىل باسىنداعى نىسانالاردى كوزدەپ، ماسەلەنى باعدار ەتۋگە تاباندى بولىپ، قىزمەت اياق الىسىن جەدەلدەتىپ، ٴبىر ٴوڭىردىڭ كۇش ـ قۋاتى ارقىلى بۇكىل رايوننىڭ مارتەبەسىن اسىرۋ كەرەك. ٴتۇيىندى سالالارداعى حاۋىپسىزدىككە ساياتىن كومەسكى كىناراتتاردى ٴبىر ـ بىردەن تەكسەرىپ وڭاۋدى كۇشەيتىپ، ناشار اۋا رايىنا توتەپ بەرۋگە ويداعىداي دايىندالىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى حاۋىپسىزدىك ارقىلى جوعارى ساپالى دامۋدى قامتاماسىز ەتۋ كەرەك.
