شۇي چاڭگىن
مەن شينجياڭ گازەتىنىڭ وقىرمانىمىن، شينجياڭ گازەتىنە ماقالا دا جازىپ تۇرامىن. 40 نەشە جىلدان بەرى گازەت وقىپ، ماقالا جازىپ كەلەمىن، شينجياڭ گازەتى مەنىڭ شىعارماشىلىق قاقپاسىن اشۋىما دەم بەرىپ، ادەبيەت ارمانىما جول اشتى.
شينجياڭ گازەتىنە تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىمدى وتكەن عاسىردىڭ 80 ـ جىلدارىنىڭ باسىنان باستاپ ايتۋعا تۋرا كەلەدى.
«شينجياڭ گازەتىن» 1983 ـ جىلى 1 ـ ايدىڭ ٴبىر جەكسەنبى كۇنى كەشتە تۇڭعىش رەت وقىعانىم كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەسىمدە. سول كۇنى كەشتە مەنىڭ حىناننان اسكەري قوسىنعا قاتىناسىپ، ساۋاندا تۇراتىن بەلگىلى اسكەري ٴبولىمنىڭ ليان ـ دۇيىنە كەلگەننەن كەيىن بان ىستەرى جيىنىنا 3 ـ رەت قاتىناسۋىم ەدى. ٴارقايسى بان جيىندا گازەت وقىپ ۇيرەنەتىن، «ازاتتىق ارميا گازەتىن»، «شينجياڭ گازەتىن»، ٴسوز جوق، وقۋ كەرەك بولاتىن. ول كەزدە ٴبىزدىڭ باندە ورتا مەكتەپ بىتىرگەن مەن عانا ەدىم، سونىمەن بان باستىعىمىز گازەت وقۋ مىندەتىن ماعان تاپسىردى. 1983 ـ جىلى 5 ـ اي _ شينجياڭنىڭ تۇڭعىش ۇلتتار ىنتىماعى تاربيە ايى، «شينجياڭ گازەتى» ارناۋلى ايدار اشىپ، ۇلتتار ىنتىماعى ىزگى ىستەرىن حابارلادى، بۇل ماقالالاردىڭ بارلىعىن ٴبىز ۇيرەنۋدە، ٴسوز جوق، وقيمىز. ول كەزدە مەن اسكەري مەكتەپكە ەمتيحان بەرۋگە دايىندالىپ جاتقان ەدىم، اعىمداعى ىستەر ساياسيى، ٴسوزسىز، ەمتيحان الىناتىن مازمۇن بولاتىن، گازەت تە مەنىڭ ۇيرەنۋىمنىڭ كومەسكى وقۋلىعىنا اينالدى. «شينجياڭ گازەتى» مەنىڭ تۇرمىسىما وسىلايشا قادام تاستاپ، مەنىڭ جاقسى ۇستاز، سىرلاس دوسىما اينالدى.
2001 ـ جىلى 2 ـ ايدا شيزاڭنىڭ اليىنان ۇرىمجىگە قايتىپ كەلگەننەن كەيىن، ىلگەرىندى ـ كەيىندى ەكى رەت الي ايماعى رىتۋ اۋدانى بانگۇڭ كولى قۇس ارالىنا بارعانداعى كورىنىس كوز الدىما ەلەستەپ، شىعارماشىلىق شابىتىمدى باسا الماي، «بانگۇڭ كولى قۇس ارالىنا ساياحات» دەگەن شالقىمانى جازدىم. قولجازبامدى شاقپاق قاعازعا ادەمىلەپ كوشىرىپ جازىپ، 3 رەت مۇقيات تەكسەرىپ، «شينجياڭ گازەتىنە» جولدادىم. مەنىڭ نازارىمدا «شينجياڭ گازەتى» _ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورگان گازەتى، مەن باستان ـ اياق ىنتىعا وقىپ كەلە جاتقان گازەت. ەشبىر رەداكتورمەن تانىس ەمەسپىن، سونىمەن تاپسىرىپ الۋشىنىڭ اتى جازىلاتىن ورىنعا ”ساياحات بەتى رەداكتورىنا“ دەپ جازدىم.
ٴبىر كۇنى تۇستەن بۇرىن مەنىڭ شاقىرعىما مىناداي ٴبىر ينفورماتسيا جەتتى: ”مەن شينجياڭ گازەتىنىڭ رەداكتورىمىن، ماقالاڭىز جايلى سويلەسپەكشىمىن، تەلەفون قايتارىڭىز“. بۇل ينفورماتسيا مەنى قاتتى اسەرلەندىردى. تەلەفون جالعاعاننان كەيىن، ٴبىر رەداكتور ماعان: «بانگۇڭ كولىندەگى قۇس ارالىنا ساياحات» كەلەسى ساندا ”باۋدي“ قوسىمشا بەتىندە جاريالانادى، بانگۇڭ كولىندەگى قۇس ارالىنىڭ سۋرەتى بار ما، جوق پا، ماقالاعا قوسىپ بەرمەكشىمىز، ـ دەدى. توسىن قۋانىش بولدى، مەن سۋرەتتى دەرەۋ گازەت مەكەمەسىنە اپارىپ بەردىم. شامامەن ٴبىر اپتادان كەيىن، مەن بۇل ماقالانىڭ 2001 ـ جىلى 3 ـ ايدىڭ 8 ـ كۇنگى «شينجياڭ گازەتىنىڭ» 8 ـ بەتىنىڭ باس ستونىنا كورنەكتى تۇردە باسىلعانىن كوردىم. گازەتتىڭ بوياۋ يىسىنەن تۇڭعىش رەت ٴوزىم جىبەرگەن ماقالانىڭ قورعاسىن ارىپتەرگە اينالعاندىعىن كوردىم، تەبىرەنگەندىگىمنەن بىرنەشە رەت وقىپ شىقتىم، سول ٴبىر قۋانىش كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەسىمدە.
بۇل شالقىمانىڭ جاريالانۋى تاماشا باستاما سياقتى مەنىڭ ادەبي شىعارما جازۋ سەنىمىم مەن قوزعاۋشى كۇشىمدى ەسەلەپ ارتتىردى. مەن ”باۋدي“ قوسىمشا بەتىنە نازار اۋدارىپ، ٴار كەزەكتى تۋىندىلاردى مۇقيات ۇيرەنىپ، قايتا ـ قايتا زەرتتەپ وقىپ، باسقالاردىڭ ارتىقشىلىعىن قابىلدادىم. سونىمەن بىرگە مادەنيەت، تاريح سياقتى جاقتارداعى كىتاپتاردى كوپتەپ وقىدىم، وقۋدىڭ تەرەڭدەۋىنە بايلانىستى، جازۋ ىنتام ۇزدىكسىز تاسقىندادى. مەن بەلسەندى تۇردە ماقالا جازىپ، ماقالا جولدادىم، ”باۋدي“ قوسىمشا بەتىندە ٴبىراز تۋىندىلارىم ىركەس ـ تىركەس جاريالاندى. گازەتكە باسىلعاننان كەيىن، رەداكسيالاپ، وزگەرىس ەنگىزىلگەن جەرلەردى مۇقيات سالىستىرىپ، جازۋ شەبەرلىگى جونىندە وي جۇگىرتىپ جانە ونى سەزىنىپ، ٴوزىمنىڭ جازۋ دەڭگەيىمدى ۇزدىكسىز ٴوسىردىم.
وسىناۋ جىلداردا مەن «شينجياڭ گازەتىنە» ماقالا جولداۋعا دەن قويدىم، قازىرگە دەيىن ىلگەرىندى ـ كەيىندى شالقىما، ەستەلىك، وچەرك تۋىندىلارىنان نەشە 100 مىڭ ارىپتىك ماقالا جاريالادىم ٴارى 3 شالقىمالار جيناعىن باسپادان شىعاردىم، سونداي ـ اق جۇڭگو جازۋشىلار قوعامىنا مۇشە بولدىم، بۇل سول كەزدەگى تينامداي ادەبيەت ارمانىمنىڭ ورىندالعانى سانالادى.
ٴشوپ توپىراققا العىس ايتۋى كەرەك؛ قۇس اسپانعا العىس ايتۋى كەرەك. شينجياڭ گازەتى _ مەنىڭ ادەبيەتتەگى ٴوسىپ ـ جەتىلۋىمنىڭ توپىراعى، قانات قاققان اسپانىم.
شينجياڭ گازەتىنىڭ بارعان سايىن جاقسى بولۋىن تىلەيمىن، ”باۋدي“ قوسىمشا بەتىنەن ماڭگى حوش ٴيىس اڭقىپ تۇرۋىن تىلەيمىن!
(اۆتور: اۆتونوميالى رايوندىق ارميادان دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان كادرلارعا قىزمەت وتەۋدى باسقارۋ ورتالىعىنىڭ زەينەتكەر كادرى)
