— باس شۋجي جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدا ۇدەرە العا تارتۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى
حالىق گازەتىنىڭ تىلشىلەرى ۋاڭ شياۋدۇڭ، ۋ چيۋيۇي، ۋاڭ حاۋ
العا باسۋ جولىندا اسقار تاۋلاردان اسىپ، تار جول، تايعاق كەشۋلەردەن ٴوتىپ، داڭعىل جول اشتىق.
2024 ـ جىل _ ”شەشۋشى ٴبىر جىل“، سونداي ـ اق ”ماڭىزدى جىل“، رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ مىندەتى جاپالى دا اۋىر بولدى.
وسى ٴبىر جىلدا حالىقارالىق ورتادا داۋىلدى تولقىن بولدى، ەل ٴىشى دامۋىندا حاۋىپ ـ قاتەر، سىن ـ سايىس ٴومىر ٴسۇردى؛
وسى ٴبىر جىلدا قامال الىپ قيىندىقتاردى جەڭۋدە ايانباي شايقاس جۇرگىزۋ بولدى، رەفورما جاساپ جاڭالىق اشۋدا قاجىماس تالپىنىس بولدى.
اۋقىم مەن جاعدايدى باعامداپ، حاۋىپ ـ قاتەر مەن ورايعا تالداۋ جاسالدى.
شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى بۇكىل پارتيانى، بۇكىل ەلدەگى ٴار ۇلت حالقىن ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ، قىسىمعا توتەپ بەرىپ، قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، سالماقتىلىقپەن وزگەرىسكە توتەپ بەرىپ، كەشەندى شارا قولداندى، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق اينالىمى جالپى جاقتان ورنىقتى بولىپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەدى، تۇتاس جىلداعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نەگىزگى نىسانا ـ مىندەتتەرى ٴساتتى ورىندالادى، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدا جاڭادا نىق قادام تاستالادى، ”رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ تىڭ ٴورىسى قۇلشىنا اشىلادى“.
قيىنشىلىق پەن سىن ـ سايىستارعا توتەپ بەرىپ، تۇتاس جىلداعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نىسانا ـ مىندەتتەرىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرۋ
”بۇل ارا سۇراپىل بوران، تۇتقيىل نوسەرگە توتەپ بەرە الادى، بولاشاعى اناعۇرلىم نۇرلى.“ 11 ـ اي، قوڭىر كۇزدەگى حۋبەيدىڭ بايتاق دالاسىنا قادام تاستاعان باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ باتىل دا ەكپىندى سوزدەرى شىنايى ۇمىتكە تولدى ٴارى سەنىمدىلىكتى، بايىپتىلىقتى اڭعارتتى.
ەكى قيسىق سىزىق ارقىلى جۇڭگو ەكونوميكاسىنا كوز جىبەرەيىك.
ٴبىر قيسىق سىزىق، الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمداعى ەكونوميكانىڭ ارتۋ قارقىنى بولىپ، ٴبىرىنشى ماۋسىمدا %5.3، ەكىنشى ماۋسىمدا %4.7 ٴۇشىنشى ماۋسىمدا %4.6 بولدى، تولقۋ بولعانىمەن، جالپى بەتالىس %5 اينالاسىنداعى مەجەلى نىسانانى كورسەتتى.
ەندى ٴبىر قيسىق سىزىق، جاساۋ كاسىبىنىڭ ساتىپ الۋ مەنەدجەرى كورسەتكىشى 8 ـ ايداعى تومەن نۇكتەدەن كوتەرىلىپ، 10 ـ ايدا كەڭەيۋ ارالىعىنا قايتا ورالدى ٴارى 11 ـ ايدا 0.2 پايىزدان %50.3كە دەيىن ٴۇرتىس جوعارىلاپ، ەكونوميكانىڭ جاقسارۋ جاعدايىنىڭ ونان ارى تۇراقتانعاندىعىن ايگىلەدى.
نەگىز بەكەمدەلىپ ورنىقتى بولدى، كوركەيۋ جاعدايى قايتا ورلەدى، بيىلعى وزگەشە بارىستى ەسكە العاندا، مۇنداي جاعدايعا قول جەتكىزۋ وڭايعا تۇسكەن جوق، حالىقاراداعى كوپتەگەن قايراتكەر ”بۇل جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ پارمەندى سەرپىمدىلىگى مەن وراسان زور كومەسكى كۇشىن كورنەكتىلەندىردى“ دەپ بەلسەندى باعا بەردى.
2024 ـ جىلعا كىرگەندە، جۇڭگونىڭ ەكونوميكا كەمەسى جاڭا اساۋ اعىن، حاۋىپتى قايراڭعا كەز بولدى _
ساۋدا قورعامپازدىعى، سىڭار جاقتىلىق پەن وڭىرلىك ساياسي قاقتىعىستار ارالاسىپ، دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسى اينالىمىنىڭ ايقىنسىزدىعىن كۇشەيتتى. ”دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسى توقىرادى“، ”الەمدىك ەكونوميكا ارتۋ تومەندەپ، قارىز جوعارىلاۋ جولىنا ٴتۇسۋ سىندى حاۋىپ ـ قاتەرگە ٴدوپ كەلدى“، حالىقارالىق اقشا قورى ۇيىمى قايتا ـ قايتا ەسكەرتۋ بەردى.
ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ دامۋى سىرتقى ورتانىڭ وزگەرىسى الا كەلگەن ٴتيىمسىز ىقپالعا بەتپە ـ بەت كەلۋدەن سىرت، ەل ىشىندە دە كەيبىر قيىنشىلىقتار مەن سىن ـ سايىستارعا ٴدوپ كەلىپ وتىر، باستىسى، ىشكى سۇرانىس جەتكىلىكسىز، ەكونوميكالىق اينالىمدا جىكتەلۋ جارىققا شىقتى، ٴتۇيىندى سالالارداعى حاۋىپ ـ قاتەرلەر مەن كومەسكى كىناراتتار ٴالى دە ٴبىرشاما كوپ، جاڭا، كونە قوزعالىس قۋاتتاردىڭ الماسۋىندا ۋاقىتشا قيىندىق ورىن تەۋىپ وتىر.
شەشۋشى ساتتە، ەڭ ۇلكەن باسىمدىق قيىنشىلىق پەن سىن ـ سايىستارعا توتەپ بەرۋ سەنىمى مەن جىگەرىن كۇشەيتتى.
”دۇنيە جۇزىندەگى ەكىنشى ٴىرى ەكونوميكالىق تۇلعانى ويداعىداي مەڭگەرە الۋ ـ الماۋ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ ٴۇرتىس، اقاۋسىز دامۋىن ساقتاي الۋ ـ الماۋ، تۇبىرىنەن العاندا، پارتيانىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋداعى باسشىلىق ۇيتقىلىق رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرە الۋ ـ الماۋىنا بايلانىستى“.
بىلتىر جىل سوڭىنداعى ورتالىقتىڭ ەكونوميكالىق قىزمەت ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”سەنىم مەن نەگىزدى كۇشەيتۋ كەرەك“، بيىلعى مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە ”ۇيىرمە ـ گرۋپپالارعا“ بارعاندا بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”تۇتاس قوعامنىڭ دامۋ سەنىمىن سەرپىلتۋدە پارتيالى كادرلار، الدىمەن، سەنىمدى بەكەمدەپ، شىنايى يگەرىپ ناقتى ىستەۋى كەرەك“، حالىقارالىق ورىنداردا بىلاي دەپ جاريالادى: ”جۇڭگونىڭ دامۋ بولاشاعى نۇرلى، بىزدە مۇنداي نەگىز جانە سەنىم بار“...
ايقىن يدەيالىق جەتەكشىلىك تە، جۇيەلى ستراتەگيالىق جوبا دا بار.
ۇزاق بولاشاققا كوز جىبەرگەن پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسى جوبا جاساپ، ”ەكونوميكالىق ٴتۇزىلىس رەفورماسىن جەتەكشى ەتىپ“، رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدەگى ٴتۇيىندى مىندەتتەردى ايقىندادى، نەگىزگى قامال الۋ بەتالىسىن ايقىن كورسەتتى.
باتىل شەشىم جاسالدى، 9 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ ماجىلىسىندە ورنالاستىرۋ جاسالىپ، ٴبىر قىدىرۋ تىڭنان قوسىلعان ساياساتتار شوعىرلى العا قويىلىپ، قازىرگىگە پايدا جەتكىزىپ، ۇزاق بولاشاققا تيىمدىلىك جاساپ، ”ماكرولىق رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋدەگى ٴبىر رەتكى بەلەستىك كىرىسۋ“ دەپ اتالدى.
شەشۋشى ساتتە ىسكە كىرىسىپ، ماڭىزدى ورىنعا كۇش سالدى. ىركىندى ساياساتتىڭ ٴونىمدى تياناقتانۋىنا، تىڭنان قوسىلعان ساياساتتىڭ جەدەل العا قويىلۋىنا ىلەسە، ەكونوميكالىق اينالىمدا بەلسەندى وزگەرىستەر جارىققا شىعىپ، %5 اينالاسىنداعى مەجەلى نىسانانى جۇزەگە اسىرۋ سەنىمى كۇشەيدى.
ماكرولىق شەشىم جاساۋ جوباسى دايىندالىپ، ورنالاستىرۋ، تياناقتاندىرۋ عىلمي، پارمەندى بولدى. فۋجياننىڭ تاۋ ـ وزەندەرىن باسىپ، چاڭجياڭ _ حۋايحى ٴوڭىرىنىڭ بايتاق دالاسىن ارالاپ، جياڭحان جازىعىنا بارىپ، ”شەشۋشى ازشىلىققا“ ”شەشۋشى ساباقتى“ جاقسى ٴوتتى، باس شۋجي شي جينپيڭ ”تۇتاس جىلداعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نىسانا ـ مىندەتتەرىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرۋدى“ قايتا ـ قايتا قاداعالادى.
نىسانادان كوز جازباي، ٴارى قىزمەتتى بايىپتىلىقپەن ىستەدى، ٴارى باتىلدىقپەن قامال الدى. پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، جۇڭگو ەكونوميكاسى تولقىن جارا العا ىلگەرىلەپ، ۇدەرە العا تارتىپ، ”ساپا جاعىندا ٴونىمدى جوعارىلاۋ مەن سان جاعىندا ۇيلەسىمدى ارتۋدى جۇزەگە اسىردى“.
قىسىمعا توتەپ بەردى، الدىڭعى 3 ماۋسىمدا ەكونوميكانىڭ %4.8 ارتۋ قارقىنى دۇنيە جۇزىندەگى نەگىزگى ەكونوميكالىق تۇلعالاردىڭ ىشىندە تاعى دا الدىڭعى قاتاردا تۇردى.
ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەدى، الدىڭعى 3 ماۋسىمدا جوعارى تەحنيكالىق كاسىپ سالاسىنا قارجى قوسۋ مەن جوعارى تەحنيكالىق جاساۋ كاسىبىنىڭ ارتقان قۇنىنىڭ ارتۋ قارقىنى جالپىلىق ورەدەن زور مولشەردە الدا بولدى. نەعۇرلىم جوعارى عىلىم ـ تەحنيكالىق، جوعارى ٴونىمدى، جوعارى ساپالى ەرەكشەلىك العان كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى سولعۇرلىم جاقساردى.
اسىرەسە، 9 ـ ايدان بەرى ەكونوميكالىق اينالىمدا جارىققا شىققان بەلسەندى وزگەرىستەر بارعان سايىن كوبەيىپ، بازار سەنىمى كۇشەيىپ، قوعامدىق مەجە جاقساردى.
كوپتەگەن مامان ـ وقىمىستى بىلاي دەپ قارادى: ەلىمىزدىڭ 4 ـ ماۋسىمداعى ەكونوميكالىق اينالىمىندا جالپى تۇلعالىق جاقتان قايتا ورلەۋ، جاقسارۋ جاعدايى جارىققا شىقتى، تۇتاس جىلداعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ باستى نىسانا ـ مىندەتتەرى ٴساتتى ورىندالادى. ”ساياسات ونىمدىلىگىنىڭ ۇزدىكسىز كورنەكتىلەنۋىنە ىلەسە، تۇتاس جىلدا ەكونوميكادا الدىڭعى مەرزىمدە جوعارى، ورتا مەرزىمدە تومەن، سوڭعى مەرزىمدە كوتەرىلۋ‘ سىندى بەتالىس جارىققا شىعادى“، ـ دەدى جۇڭگو ماكرولىق ەكونوميكانى زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى حۋاڭ حانچۋان.
”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدا حالىق تۇرمىسى زور ٴىس سانالادى“. وسى ٴبىر جىلدا اسقار اسۋلاردان اسىپ، اساۋ وزەندەردەن ٴوتىپ قىستاقتاردى، وتباسىلارىن ارالاپ، تۇرعىنداردىڭ وتباسىنا بارعاندا، حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسى باستان ـ اياق باس شۋجيدىڭ ەڭ كوكەي تەستى شارۋاسى بولدى.
”بۇقارانىڭ ٴىسى ەڭ ماڭىزدى ٴىس“، بيىل كوكتەم مەرەكەسى قارساڭىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ تيانجينگە بارىپ نەگىزگى ساتىداعى كادرلارعا، بۇقاراعا امانداسىپ، ولاردان حال سۇرادى.
ديليۋبۋ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى دۋ حۇڭگاڭنىڭ ۇيىنە بارعاندا، قارتتاردىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى، بالالاردىڭ وقۋى، جاستاردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋى تۋرالى باس شۋجي ەگجەي ـ تەگجەيلى سۇرادى. سۇراۋ ـ جاۋاپ اراسىندا جىلى لەپ ەسىپ تۇردى.
ەكونوميكانىڭ دامۋى نەعۇرلىم قىسىمعا ٴدوپ كەلگەن سايىن، حالىق تۇرمىسىنىڭ حال ـ جايىنا سولعۇرلىم بارىنشا نازار اۋدارۋ كەرەك. ادامدى نەگىز ەتۋگە، حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولىپ، ەلىمىز ٴبىر قىدىرۋ تىڭنان قوسىلاتىن ساياساتتاردىڭ ٴتۇيىنىن حالىق تۇرمىسى سالاسىنا قاراتىپ، رەفورمانى رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋگە ٴسىڭىرىپ، جالپى حالىقتى بىرگە كۇرەس جۇرگىزۋ بارىسىندا رەفورما جاساپ دامۋدىڭ جەتىستىكتەرىنەن بىرگە يگىلىكتەندىرۋگە قۇلشىندى.
جاڭا داۋىردەن بەرى تۇڭعىش رەت ورتالىق دەڭگەيىندە جۇمىستانۋدى جەبەۋدىڭ جەتەكشى حۇجاتىن شىعاردى، ”ەكى ماڭىزدى“ قۇرىلىسى قالانىڭ جاڭالانۋى سياقتى حالىق تۇرمىسى نىساندارىنا كۇش سالا قولداۋ كورسەتتى، حالىق تۇرمىسى سالاسىنا قارجى قوسۋ ورنىقتى ارتتى، ”ەكى جاڭا“ تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋىن سەرپىلتىپ، حالىقتىڭ جوعارى ساپالى تۇرمىس قاجەتىن اناعۇرلىم ويداعىداي قاناعاتتاندىردى... الدىڭعى 3 ماۋسىمدا بۇكىل ەلدەگى قالا ـ قالاشىقتاردا جاڭادان جۇمىسقا ورنالاسقاندار 10 ميلليون 490 مىڭ ادامعا جەتىپ، تۇرعىندار كىرىسىنىڭ ناقتى ارتۋ قارقىنى GDPدىڭ ارتۋ قارقىنىنان ٴسال جوعارى بولىپ، ادام باسىنا تۋرا كەلەتىن قوعامدىق قۇتقارۋ جانە كومەك قاراجات كىرىسى، ادام باسىنا تۋرا كەلەتىن زەينەتاقى نەمەسە دەمالىس، زەينەتاقى جەكە ـ جەكە %11.5، %8.1 ارتىپ، حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ پارمەندى، ٴونىمدى بولىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى اناعۇرلىم مەيىرگە تولى ەتتى.
بۇرىن ٴبىزدى تابىسقا جەتەلەگەندەر، ٴسوز جوق، ٴبىزدى باستاپ ۇزدىكسىز تابىسقا جەتكىزەدى. وراي الدىندا ىرىقتىلىقپەن ىسكە كىرىسىپ، قيىنشىلىق الدىندا قيىندىققا قارسى اتتانىپ، حاۋىپ ـ قاتەر الدىندا بەلسەنە توتەپ بەرۋ كەرەك، پارتيا باستان ـ اياق ”ٴبىزدىڭ ۇلى ىستەردى تىندىرۋداعى ەڭ سەنىمدى سۇيەنىشىمىز“ بولىپ كەلەدى.
باستى مىندەتتەردى كوزدەپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتتى
جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا جاۋاپناماسىن جاقسى جازۋدا دۇرىس يدەيا جانە ساياسات بولۋى، دۇرىس قىزمەت تاكتيكاسى مەن ٴادىسى بولۋى كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭ جاڭاشا وندىرگىش كۇش ماڭىزدى تياناق دەپ تەرەڭنەن تولعاندى.
1 ـ ايدىڭ 31 ـ كۇنى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ بيىلعى تۇڭعىش توپتىق ۇيرەنۋى نازاردى ”جوعارى ساپالى دامۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋگە“ شوعىرلاندىردى. ”جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋ _ جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ىشكى تالابى جانە ماڭىزدى كۇش سالۋ ٴتۇيىنى، جاڭالىق اشۋ سىندى وسى ۇلكەن ٴىستى، ٴسوز جوق، ۇزدىكسىز ويداعىداي ىستەپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردىڭ جەدەل دامۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك“. ۇيرەنۋدى باسقارعاندا، باس شۋجي شي جينپيڭ وسىلاي دەپ ايقىن تالاپ قويدى.
”جوعارى ساپالى دامۋ سىندى وسى ماڭداي الدى مىندەتتى مىقتاپ يگەرىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي دامىتۋ كەرەك“. مەملەكەت ٴىسىن بىرگە اقىلداسۋدى باس شۋجي شي جينپيڭ ٴارقاشان ەستەن شىعارمادى.
اماليات، تانىم، تاعى دا اماليات، تاعى دا تانىم بارىسىندا اياق الىسى توقتامادى، ىزدەنىسى توقتامادى.
2 ـ ايدا تيانجيندى ”جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدا ەرلىكپەن العا ۇمتىلىپ، شەبەرلىكپەن ٴىس تىندىرۋعا“ شابىتتاندىردى؛ 3 ـ ايدا جاڭا داۋىردە ورتا بولىك وڭىرلەردىڭ ەڭسە كوتەرۋىن ىلگەرىلەتۋ اڭگىمە ماجىلىسىندە ”جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرۋ جانە دامىتۋ _ ورتا بولىك وڭىرلەردىڭ جەدەل ەڭسە كوتەرۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ جاڭا قوزعالىس قۋاتى“ دەپ باسا دارىپتەدى؛ 4 ـ ايدا جاڭا داۋىردە باتىس بولىكتى قاۋىرت اشۋدى ىلگەرىلەتۋ اڭگىمە ماجىلىسىندە ”جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي دامىتىپ، وسى زامانعى جاساۋ كاسىبى مەن ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسىن دامىتۋ جاعىندا ىزدەنىس جاساۋ“ ورنالاستىرىلدى... ماڭىزدى ماجىلىستەردە، ماڭىزدى تەكسەرۋلەردە باس شۋجي شي جينپيڭ ٴبىر قىدىرۋ جاڭا تۇجىرىمداردى، جاڭا تالاپتاردى العا قويىپ، شي جينپيڭ ەكونوميكا يدەياسىن اناعۇرلىم بايىتىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەدەل دامىتۋعا ايقىن بەتالىس كورسەتتى.
بۇل ماركسيزمنىڭ وندىرگىش كۇش نازارياسىندا جاڭالىق اشۋ جانە ونى دامىتۋ بولىپ تابىلادى. ”وندىرگىش كۇش _ ادامزات قوعامى دامۋىنىڭ ٴتۇبىرلى قوزعاۋشى كۇشى، سونداي ـ اق بارلىق قوعامدىق وزگەرىستىڭ جانە ساياسي وزگەرىستىڭ ٴتۇبىرلى سەبەبى“.
بۇل ىشكى ـ سىرتقى جاعدايدىڭ دامۋ وزگەرىسىن تەرەڭ اڭعارعاندىق. دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدا بولماعان زور وزگەرىس جان ـ جاقتى، تەرەڭ دەڭگەيدە جەدەل قۇبىلىپ، ”بايلانىستى الشاقتاتىپ، تىزبەكتى ٴۇزۋ“، ”شاعىن اۋلاعا بيىك داۋال تۇرعىزۋ“ ٴورشىدى. وزىمىزگە ٴار جاقتان ۇڭىلە قاراساق، ەلىمىز ەكونوميكاسى جوعارى جىلدامدىقپەن ارتۋ كەزەڭىنەن جوعارى ساپالى دامۋ كەزەڭىنە بۇرىلىس جاسادى، ”جاڭالىق اشۋ قابىلەتى جوعارى ساپالى دامۋدىڭ تالابىنا ۇيلەسە المادى“، تەك ”جاڭالىق اشۋ جەتەكشى رول اتقاراتىن“ جاڭاشا وندىرگىش كۇشتى دامىتقاندا عانا، وندىرگىش كۇش دەڭگەيىندە اناعۇرلىم زور سەرپىلىستى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى.
بۇل جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ امالياتتىق تالابىن دۇرىس يگەرۋ بولىپ تابىلادى. ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ تەتىگى عىلىم ـ تەحنيكانى وسىزامانداندىرۋدا“، بىزدەن عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى، اسىرەسە، ٴتول جاسامپازدىق سيپاتتى، توڭكەرىس سيپاتتى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى كۇشەيتىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى عىلىم ـ تەحنيكادا ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋدى، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدى جەدەل جۇزەگە اسىرۋدى تالاپ ەتەدى.
يدەيانىڭ ۇلى كۇشى امالياتتىڭ سان الۋان قۇبىلىسىندا ايگىلەندى.
باس شۋجي شي جينپيڭ 2013 ـ، 2018 ـ، 2022 ـ جىلدارى 3 رەت حۋبەيدا قىزمەت تەكسەرگەندە، تۇگەلدەي عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا جانە كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋعا ايرىقشا نازار اۋداردى. بيىل حۋبەي ساپارىندا باس شۋجي ۋحان كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشا دامۋدى زەرتتەۋ ورنىنا بارىپ، عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ قامداۋ تىزبەگى تۇعىرىنىڭ تابىستى مىسالدارى كورمەسىن جانە عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىن كوردى.
”قانشا ۋاقىتتا جەتىلدىرىپ شىعاردىڭىزدار“؟ ”وزىندىك قۇن قانشالىقتى تومەندەدى“؟ ”حالىقارالىق تۇرعىدان الىپ قاراعاندا، قانداي ارتىقشىلىعى بار“؟ ”كاسىپورىنمەن ٴتۇيىلىسۋ اياق الىسى ٴساتتى بولدى ما“؟ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قامقورلىعىندا جاڭالىق اشۋ جونىندەگى تولعانىس قامتىلعان: ”جوعارى دەڭگەيلى عىلىم ـ تەحنيكادا ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋدى، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدى، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدى جۇزەگە اسىرۋ عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدى توعىستىرۋعا اناعۇرلىم كوكەي تەستى سۇرانىس قويدى“.
عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ _ دۇنيە ٴجۇزىنىڭ 100 جىلدىق وزگەرىس جاعدايىنداعى ”شەشۋشى اينىمالى شاما“، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدىڭ وزەكتى فاكتورى. تاريحقا كوز جىبەرسەك، ٴار رەتكى وندىرگىش كۇشتەردىڭ قارىشتاۋى تۇگەلدەي عىلىم ـ تەحنيكا توڭكەرىسىنىڭ جەتەكشىلىگىنەن، تۇگەلدەي اۋدارىپ تاستاۋ سيپاتتى جاڭالىق اشۋدان تۋىنداعان.
جاعداي ماجبۇرلەپ وتىر، سىن ـ سايىس ماجبۇرلەپ وتىر، بورىش ماجبۇرلەپ وتىر.
گانسۋعا ”جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتىپ، بۇكىل ەلدىڭ ماڭىزدى جاڭا ەنەرگيا جانە جاڭا ەنەرگيا جابدىقتارىن جاساۋ بازاسىن قۇرۋدى“ تاپسىردى؛ نيڭشيانى ”ٴداستۇرلى كاسىپ سالالارىنىڭ تيپ جاڭالاپ، دارەجەسىن ٴوسىرۋدى جەبەپ، ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارىن جەتىلدىرىپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋعا“ شابىتتاندىردى؛ حۋناننان ”كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى دەڭگەيلى، زەردەلى، جاسىل دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەت دارەجەلى كاسىپ سالاسى شوعىرىن قالىپتاستىرۋدى“ ٴۇمىت ەتتى... باس شۋجي شي جينپيڭ دالمە ـ ٴدال يگەرىپ، ”جاڭاشا وندىرگىش كۇش دەگەن نە، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتى قالاي دامىتۋ كەرەك“ دەگەن داۋىرلىك تاقىرىپقا تەرەڭ جاۋاپ بەردى.
ٴتۇيىن مەن كولەم، نازاريا مەن رەالدىق ٴوزارا توعىسىپ، ۇلان ـ بايتاق دالادا تۋىنداپ، دامىپ، جوعارى ساپالى دامۋ ماسەلەسىن شەشتى.
شيۇڭ ـ ان جاڭا رايونى جاڭا ۇرپاق ينفورماتسيا تەحنيكاسى، وسى زامانعى تىرشىلىك عىلىمى جانە بيوتەحنيكاسى، جاڭا ماتەريال سىندى 3 ۇلكەن جەتەكشى كاسىپ سالاسىن ٴتۇيىندى ارقاۋ ەتىپ، بىرەگەي جاڭالىق اشۋ تۇعىرىن ورناتىپ، تۇتاس بارىستاعى جاڭالىق اشۋ ەكولوگيالىق تىزبەگىن العاشقى ادىمدا قالىپتاستىرىپ تۇلعالادى؛
گۋاڭدۇڭ _ شياڭگاڭ _ اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونىندا شىنجىن جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردىڭ دامۋىن ارناۋلى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتەتىن ۇكىمەت قۇرىلىمى لۇڭگاڭ رايونىنىڭ جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەبەۋ ورتالىعىن قۇرىپ، نازاردى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا، ساندى مالىمەتتەردى قولداۋعا جانە كورىنىس قۇرۋعا ٴتۇيىندى تۇردە شوعىرلاندىرىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردىڭ كاسىپ سالاسى كاسىپ كۇيىن كۇش سالا قالىپتاستىردى؛
...
جاڭالىق اشۋدى يگەردى، جاڭالىق اشۋدى كوزدەدى، جەر ـ جەر، تاراۋلار تاپسىرمانى ەستە بەرىك ساقتاپ، ورايدى مىقتى يگەرىپ، بەلسەنە ىزدەنىس جاساپ، قۇلشىنا العا ىلگەرىلەدى.
جاڭا ەنەرگيالى اۆتوكولىكتەردىڭ ٴونىم مولشەرى تۇڭعىش رەت جىلىنا 10 ميلليوننان استى، الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا ينفورماتسيا جەتكىزۋ، جۇمساق بولشەك جانە ينفورماتسيا تەحنيكاسى قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ ارتقان قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %11.3 ارتتى... جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ”ناتيجە تىزىمىنە“ كوز جىبەرسەك، تەبىندى ساندى مالىمەتتەر ”جاڭا“ اۋقىمعا اينالىپ، ساننىڭ توپتالۋى ”ساپانىڭ“ پوتەنسيال ەنەرگياسىن تۋىنداتتى.
جاڭالىق اشۋ جولىمەن ويداعىداي جۇرۋدە تاباندى بولۋ ٴارى سەرگەك بولۋ كەرەك. ”جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋ _ ٴداستۇرلى كاسىپ سالالارىن ەلەۋسىز قالدىرۋ، ودان باز كەشۋ ەمەس، دۇرمەككە اينالۋدان، جەلكەۋەكتەنۋدەن ساقتانۋ ٴارى ٴبىر تۇردەگى ۇلگىمەن عانا جۇرگىزبەۋ كەرەك. جەر ـ جەر ٴىس جۇزىندىكتى شىعار ٴتۇيىن ەتۋگە تاباندى بولىپ، الدىمەن ورناتىپ، سوڭىنان كۇشىنەن قالدىرۋى، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەپ، تۇرلەر بويىنشا جەتەكشىلىك ەتۋى كەرەك“.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ بۇل سوزىندە ديالەكتيكالىق وي جەلىسى قامتىلعان، تەرەڭ تولعانىس توپتالعان. ٴارقايسىنىڭ كەلەلى جاعدايداعى باسىمدىعىن، ورايداعى باسىمدىعىن، سالىستىرمالى باسىمدىعىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، ٴداستۇرلى كاسىپ سالاسىنىڭ دارەجەسىن ٴوسىرىپ، جاڭالاپ، ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسىن زورايتىپ، بولاشاق كاسىپ سالاسىن الدىن الا ورنالاستىرىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردىڭ ورلەۋىن كوتەرگەن جۇڭگو ەكونوميكاسى ”جاڭاعا“ قاراي قادام تاستادى.
رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋعا ۇزدىكسىز قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى
”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ بارىسىندا ۇزدىكسىز ىلگەرىلەيدى، سونداي ـ اق رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ بارىسىندا جارقىن بولاشاق اشاتىندىعى داۋسىز“. پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”ٴسوز جوق، رەفورمانى سانالى تۇردە اناعۇرلىم كورنەكتى ورىنعا قويۋ كەرەك“.
ٴدال وسى ساتتە، ”ٴداۋىر بولگىش“ پارتيا 11 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن بەرى 46 جىل وتكەن؛ ”ٴداۋىر بولگىش“ پارتيا 18 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن بەرى دە 10 جىلدان ارتىق ۋاقىت ٴوتتى.
46 جىلدان بەرى، قاراپايىم دا تەرەڭ قيسىن جۇرت جۇرەگىنە تىكە جەتتى: رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ _ پارتيا مەن حالىق ىستەرىنىڭ ارشىندى قاداممەن داۋىرگە ىلەسۋدەگى ماڭىزدى اسىلى.
10 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، بەرىك ٴارى تاباندى سەنىمنەن ەشقاشان اۋىتقىمادى: رەفورما جالعاسا بەرەدى، اياقتامايدى.
دامۋدا تاقىرىپ بەلگىلەپ، رەفورمادا جۇمىس تىندىرۋ كەرەك. جوعارى ساپالى دامۋ ۇدەرە العا تارتىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ ارىنداي ىلگەرىلەدى.
رەفورما جاساۋ _ قوعامدىق وندىرگىش كۇشتەردى ازات ەتۋدىڭ جانە دامىتۋدىڭ تەتىگى، مەملەكەتتىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ٴتۇبىرلى قوزعاۋشى كۇشى. رەفورمانى قالاي جۇرگىزۋ كەرەك؟ بوگەتتى تالقانداپ، مەحانيزمدى ساپالىلاندىرىپ، ومىرشەڭ كۇشتى قاۋلاتىپ، قوزعاۋشى كۇش ۇستەپ، جۇرەكتىلىكپەن سىناق جۇرگىزىپ، باتىلدىقپەن اتوي سالىپ، ”جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قوردالانعان ەنەرگياسىن“ جالىنداتتى.
رەفورما جوباسى نەعۇرلىم ايبىندى بولعان سايىن، رەفورماشىلاردىڭ باتىلدىعى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن سولعۇرلىم قاجەت ەتەدى. 10 ـ ايدىڭ 16 ـ كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ شيامىنعا بارىپ قىزمەت تەكسەردى، كوك ٴتۇستى مۇقابالى «1985 ـ جىلدان 2000 ـ جىلعا دەيىنگى شيامىننىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ ستراتەگياسى» باس شۋجيدى سان قيلى ويعا شومدىردى. ول كەزدە كوپتەگەن بەلگىسىز بار ەدى، ”بىلمەسەك ىزدەنىپ، تۇيىندە سىناق ەتىپ، الدىمەن اتقارىپ، ىزدەنە ٴجۇرىپ جول تابۋ كەرەك“.
قازىر تاعى دا ٴداۋىردىڭ الدىڭعى لەگىندە ٴجۇردى. فۋجيان ولكەلىك پارتكوم مەن ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداعان كەزدە، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەدى: ”فۋجيان ەجەلدەن رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋ رۋحىنا باي، كوپتەگەن رەفورمادا بۇكىل ەلدىڭ الدىندا كەلەدى“.
ٴبىر وڭىردەن جالپى جاعدايعا كوز جىبەرىپ، رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدە تەرەڭ ايدىنعا باتىلدىقپەن بويلاپ، قيىن تۇيىندەردەن باتىلدىقپەن قامال الىپ، حاۋىپ ـ قاتەردى باستان كەشىرۋدەن جاسقانباۋ كەرەك.
10 نەشە كۇننەن كەيىن، ورتالىق كوميتەت پارتيا مەكتەبىنىڭ (مەملەكەتتىك اكىمشىلىك شۋەيۋانى) ساباقحاناسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ ىقىلاستى تاپسىرما بەرىپ بىلاي دەدى: ”ساياسي جاۋاپكەرشىلىك سەزىمدى، تاريحي بورىشتىلىق سەزىمدى كۇشەيتىپ، قامال الىپ قيىندىقتاردى جەڭەتىن، قيىندىقتارعا قارسى اتتاناتىن ساياسي باتىلدىقپەن، قايشىلىققا، ماسەلەلەرگە ٴدوپ كەلگەندە تايساقتاماي، ٴسىڭىستى كىناراتتار مەن قاساڭ دەرتتەردى الاستاۋدا جاسقانباي، حاۋىپ ـ قاتەرگە، سىن ـ سايىستارعا توتەپ بەرۋدە شەگىنشەكتەمەي، رەفورما جاساپ دامۋدىڭ جاڭا ٴورىسىن قۇلشىنا اشۋ كەرەك“.
تاۋ كەزىكسە جول جاساپ، سۋ جولىقسا كوپىر سالدى. بۇل جاڭا ٴورىس بۇرىن بولىپ كورمەگەن جاڭا بەينەنى ايگىلەۋدە.
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋ ٴتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتىپ، اشىق، جاريا، ولشەمدى، ٴتارتىپتى، تەرەزەسى تەڭ تۇرعىدا باسەكەلەسەتىن، ۇقىعى مەن جاۋاپكەرشىلىگى ايقىن، باقىلاۋ ـ باسقارۋى پارمەندى بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋ ٴتۇزىمى جۇيەسىن ورناتۋدى ىلگەرىلەتتى؛ 10 ـ ايدىڭ 10 ـ كۇنىنەن باستاپ حالىقتىق شارۋاشىلىقتى جەبەۋ زاڭى جوباسى جونىندە قوعامنان اشىق پىكىر الىندى... ٴبىر قىدىرۋ ناقتى رەفورما شارالارى دامۋعا قوزعاۋشى كۇش قوسىپ، پايدا جەتكىزىپ، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ قۇدىرەتتى ومىرشەڭ كۇشى مەن وراسان زور كومەسكى كۇشىن ۇزدىكسىز قاۋلاتتى.
ۋاقىت شكالاسىندا ٴوسىپ ـ جەتىلۋدىڭ كۇشى جاسىرىنىپ جاتادى.
لاتىن امەريكاسى ساپارى اياقتاپ جارتى ايعا جەتپەي، 4 ـ رەتكى ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ قۇرىلىسى قىزمەتى اڭگىمە ٴماجىلىسى وتكىزىلدى.
G20 باسشىلار ماجىلىسىندە باس شۋجي ”ورتاق داميتىن ادىلەتتى دۇنيە ٴجۇزىن قۇرۋ“ باستاماسىن العا قويىپ، جاڭا بولاشاقتى كەسكىندەدى.
اڭگىمە ماجىلىسىندە باس شۋجي ” ’ ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى‘ جوعارى ساپالى بىرگە قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋدى“ ورنالاستىرىپ، ”نازىك كارتينا“ كەسكىندەدى.
”تەك ەسىك اشقان جۇڭگو عانا وسىزاماندانعان جۇڭگو بولا الادى“، ەسىك اشۋ مەن رەفورما جاساۋ قاتار ٴومىر سۇرەدى، ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيدى.
11 ـ ايدىڭ 15 ـ كۇنى تاۋ قالاسى چۇڭچيڭنەن گۋدوك شالىپ جولعا شىققان 100 مىڭىنشى جۇڭگو _ ەۆروپا كەزەكشى پويەزى ازيا _ ەۆروپا ۇلى قۇرلىعىن ەندەي ٴوتىپ، رەين وزەنىنىڭ جاعاسىنداعى گەرمانيانىڭ دۋيسبۋرگ قالاسىنا جول الىپ، ”رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ جۇڭگو مەن دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بىرگە دامۋىنىڭ، العا باسۋىنىڭ تاريحي ٴۇردىسى ەكەندىگىنە“ كۋا بولدى.
جۇڭگو _ ەۆروپا كەزەكشى پويەزى ەسىك اشۋ سەبەبىنەن جارىققا شىقتى. 2013 ـ جىلى باس شۋجي شي جينپيڭ ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسىن العا قويدى، جۇڭگو _ ەۆروپا كەزەكشى پويەزى جاعدايعا سايكەس جارىققا شىقتى.
جۇڭگو _ ەۆروپا كەزەكشى پويەزى رەفورما جاساۋ سەبەپتى گۇلدەندى. ”سيفرلى شەكارا وتكەلى“ جۇيەسىن زەرتتەپ اشىپ، ىسكە قوسىپ، تەمىر جولدا كەدەننەن تەز ٴوتۋ كاسىبى ۇلگىسىن جالپىلاستىرىپ، كەدەننەن ٴوتۋ ونىمدىلىگى مەن قولايلىلانۋ دەڭگەيىن مۇمكىندىگىنشە جوعارىلاتتى.
جاز ٴوتىپ، قىس كەلدى، كوكتەمدە گۇلدەپ، كۇزدە ماۋەلەدى. جوسپارداعى كوپىر، قۇبىر تورى، پورت بارعان سايىن كوپ ەلدىڭ تاۋ ـ وزەندەرىنە ورنالاسىپ، سان مىڭداعان وتباسىنىڭ ەلەكترىن، اۆتوكولىكتەر قايشالىسقان جولدى نۇرلاندىرىپ، كۇندەلىكتى تۇرمىستىڭ جالىنىمەن توعىسىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ دۇنيە جۇزىندە كولەمى ەڭ ۇلكەن، اۋماعى ەڭ كەڭ، ىقپالى ەڭ تەرەڭ حالىقارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىك تۇعىرىنا اينالدى.
12 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنىنەن باستاپ جۇڭگومەن ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقان ەڭ دامىماعان ەلدەردىڭ بارىنە %100 باجى تۇرىندەگى ونىمدەرىنەن كەدەن باجىسىن الماۋ مامىلەسىن جاسادى؛ 11 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنىنەن باستاپ بۇكىل ەل بويىنشا شەتەل قارجىسىنىڭ بازارعا كىرۋىنە رۇقسات ەتۋدىڭ جاڭا ۇنامسىز ٴتىزىمى رەسمي اتقارىلدى؛ بەيجيڭ قاتارلى 9 ولكە، قالا شەتەل ساۋداگەرلەرى دەربەس قارجى قوسقان شيپاحانا قۇرۋعا رۇقسات ەتتى... سىرتقا ەسىك اشۋ قاقپاسى بارعان سايىن ايقارا اشىلىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ دامۋ كەڭىستىگىن كەڭەيتتى، سونداي ـ اق دۇنيە جۇزىنە اناعۇرلىم كوپ بىرگە دامۋ ورايىن ازىرلەپ، نە ٴۇشىن ”كەلەشەكتەگى ’جۇڭگونىڭ‘ باياعىداي سول جۇڭگو“ بولاتىنىن جاندى ٴتۇسىندىردى.
”دۇنيە جۇزىنە تۇتاسىپ، بولاشاقتى بىرگە اشتى.“ 11 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنىنەن 30 ـ كۇنىنە دەيىن 2 ـ كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق قامداۋ تىزبەگىن جەبەۋ كورمەسى بەيجيڭدە ٴساتتى وتكىزىلدى. ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”ەكونوميكا جاھاندانعان داۋىردە الەمدىك كاسىپ سالاسى تىزبەگىندە، قامداۋ تىزبەگىندە ەسىكتى اشىق ۇستاۋعا، سەلبەستىك جاساسۋعا تاباندى بولعاندا عانا، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋگە، دامۋعا بولادى“. پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ «قاۋلىسىندا» مىنالار العا قويىلدى: ”شارۋاشىلىق تىزبەگىنىڭ، ۇسىنىلىم تىزبەگىنىڭ حالىقارالىق سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك“.
”قامداۋ تىزبەگىن جەبەۋ كورمەسىنە قاتىناسۋ ارقىلى جۇڭگو _ شەتەل كاسىپورىندارى مەن قۇرىلىمدارى ٴبىر ـ بىرىنە جول الىپ، ٴوزارا تابىسقا جەتىپ، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن دامۋدىڭ تىڭ ٴورىسىن كەڭەيتتى“، ـ دەدى جۇڭگو ساۋدانى جەبەۋ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار باستىعى جاڭ شاۋگاڭ.
تاريحتىڭ تەرەڭ قويناۋىنان جوڭكىلە اعىپ، ۇلتتىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنە قاراي وركەشتەنە جول تارتۋدا. ”مۇنان جۇڭگونىڭ رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ جولى، ٴسوزسىز، تابىستى بولادى دەيتىن سەنىمدى بەكەمدەۋگە ٴتيىسپىز“.
وراي مەن اۋقىم ٴبىز جاقتا. ٴسوز جوق، قايراتتى تاسقىنداتىپ، اۋىر مىندەتتى باتىلدىقپەن ارقالاۋ كەرەك.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 12 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
