جەل ەنەرگياسى مەن كۇن نۇرى ەنەرگياسىنىڭ تىڭ تەبىنى

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى شى شين

　　جىل سوڭى تاياپ قالدى، تيانشان الابىندا قاقاعان قىس باستالعانىمەن، شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسى جونىنەن العاندا، بۇل جەل ەنەرگياسى مەن كۇن نۇرى ەنەرگياسىنىڭ تاماشا مەزگىلى بولىپ، ەنەرگيا جەتكىلىكتى بولدى.

　　10 ـ ايدىڭ سوڭىندا شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيا گەنەراتورلار كولەمىنىڭ بۇكىل شينجياڭنىڭ تۇتاس ەنەرگيا قۇرىلىمىندا يەلەگەن سالىستىرماسى تۇڭعىش رەت تەڭ جارتىسىنان اسىپ، تاريحي سەكىرۋ جۇزەگە اسىرىلدى؛ 11 ـ ايدىڭ سوڭىندا شينجياڭنىڭ جاڭا تيپتى ەنەرگيا ساقتاۋ بويىنشا تورعا جالعانعان گەنەراتور كولەمى 8 ميلليون كيلوۆاتتان اسىپ، بۇكىل ەل بويىنشا 1 ـ ورىندى يەلەدى.

　　مەملەكەت تۇراقتاندىرعان ”ٴۇش بازا، ٴبىر ارنا“، مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا بايلىعى جاعىنداعى ستراتەگيالىق قامتاماسىزدىق بازاسى بولعان شينجياڭ بۇكىل ەلدىڭ ەنەرگيانى دامىتۋ كەلەلى جاعدايىندا ەرەكشە ماڭىزدى ستراتەگيالىق ورىنعا يە. قازىرگى شينجياڭ جاڭا تيپتى ەلەكتر جۇيەسى قۇرىلىسىن جەتەكشى ەتىپ، جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ اقاۋسىز، تەز دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، بۇكىل ەلدىڭ كەلەلى جاعدايىنا اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەۋدە.

جەلدى قۋىپ، كۇنگە ەردى

بۇكىل ەلدىڭ كەلەلى جاعدايىنا قىزمەت وتەۋ تەبىنى اناعۇرلىم نىعايدى

　　ۇلى تابيعاتتىڭ كۇشى شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيانى نەگىزگى تۇلعا ەتكەن جاڭا تيپتى ەلەكتر جۇيەسىن قۇرۋىنا تاماشا شەشۋشى شارت ازىرلەدى. مول جەل، جارىق بايلىعىندا شينجياڭنىڭ دامۋ پارقىن ازايتىپ، توپ جارىپ، توپتان وزۋدى جۇزەگە اسىرۋىنىڭ وراسان زور كومەسكى كۇشى جاسىرىنعان.

　　شينجياڭدا دابانچىڭ، الاتاۋ ساعاسى، شياۋساۋحۋ، شىسانجيانفاڭ سياقتى 10 ٴىرى جەل ٴوتى بار، جەل ەنەرگياسى بايلىعىنىڭ جالپى قورى 890 ميلليون كيلوۆات بولىپ، ەلىمىز بويىنشا 2 ـ ورىندا تۇرادى، تەحنيكا ارقىلى اشۋعا بولاتىن مولشەرى بۇكىل ەلدىڭ %15.4ىن ۇستايدى، شينجياڭدا تاعى قۇمىل، تۇرپان سياقتى كۇن ەنەرگياسىن اشۋعا بولاتىن بەس ۇلكەن جارىق ەنەرگياسى ٴوڭىرى بار. كۇن ەنەرگياسى بايلىعىنىڭ نازاريالىق ساقتالۋ مولشەرى بۇكىل ەلدەگى تەحنيكا ارقىلى اشۋعا بولاتىن مولشەرىنىڭ %40ىن ۇستاپ، بۇكىل ەل بويىنشا 1 ـ ورىندا تۇرادى.

　　شينجياڭداعى جەل ەنەرگياسى مەن كۇن نۇرى ەنەرگياسىنىڭ تىڭ تەبىنى _ جاڭا داۋىردەگى ستراتەگيالىق تالعام.

　　2022 ـ جىلى جانە 2023 ـ جىلى باس شۋجي شي جينپيڭ ٴۇرتىس 2 جىل شينجياڭعا كەلىپ ٴارى ماڭىزدى ٴسوز سويلەپ، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى جونىندە جوبا ـ جوسپار قۇرىپ، ورنالاستىرۋ جاسادى. پارتيا ورتالىق كوميتەتى شينجياڭعا مەملەكەتتىڭ جالپى جاعدايىنداعى ”5 ۇلكەن ستراتەگيالىق ورىندى“ جۇكتەپ، شينجياڭ قىزمەتى جونىندە جاڭا مىندەتتەردى، جاڭا تالاپتاردى ايقىن العا قويدى.

　　باس شۋجي كورسەتكەن بەتالىستى بويلاي، شينجياڭ شينجياڭنىڭ ەرەكشەلىگى مەن ابزالدىلىعىن ايگىلەيتىن وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل قۇرىپ، ”مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا بايلىعى جاعىنداعى ستراتەگيالىق قامتاماسىزدىق بازاسىن قۇرۋدى“، ”جاڭا ەنەرگيا، جاڭا ماتەريال سياقتى ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسى شوعىرىن زور كۇشپەن دامىتۋدى“ العا قويدى.

　　11 ـ ايدىڭ باسىندا قۇمىل قالاسى اراتۇرىك اۋدانى نوم قالاشىعىنان 100 كيلومەتردەي قاشىقتىقتاعى ٴشول دالادا ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن چۇڭچيڭگە جەتكىزۋ“ _ قۇمىل _ چۇڭچيڭ ±800 كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك جەتكىزۋ ينجەنەرياسىنىڭ شينجياڭ بولىگىندە ەڭ سوڭعى رەت وتكىزگىش سىم جاتقىزىلىپ بولدى. سونىمەن قۇمىل ـ چۇڭچيڭ تەمىر جولىنىڭ شينجياڭ بولىگى ينجەنەريا بويىنداعى 5 ولكە بويىنشا الدىمەن تۇتاستىرىلدى.

　　قۇمىل _ چۇڭچيڭ تۇراقتى ەلەكتر جەتكىزۋ قۇرىلىسى _ مەملەكەتتىڭ ”14 ـ بەسجىلدىق“ دامۋ جوباسىندا تۇراقتاندىرىلعان 102 كەلەلى ينجەنەريانىڭ ٴبىرى، سونداي ـ اق ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋدەگى“ ٴۇشىنشى تۇراقتى توك ارناسى. بۇل ينجەنەرياعا جەل ەلەكترى، فوتوۆولتتىق ەلەكتر، جارىق، جىلۋ سياقتى جاڭا ەنەرگيادان 10 ميلليون 200 مىڭ كيلوۆات جالعانىپ، جاڭا ەنەرگيالى ەلەكتر مولشەرىنىڭ سالىستىرماسى %70تەن استى.

　　قۇمىل _ چۇڭچيڭ تۇراقتى توك جەتكىزۋ ارناسىنىڭ شينجياڭ بولىگى ەڭ الدىمەن تۇتاستىرىلىپ، جاڭا ەنەرگيا قۇرىلىسىنىڭ شينجياڭ قارقىنىن ايگىلەدى. ٴىس جۇزىندە، تۇتاس جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى بارىسىندا شينجياڭ باستان ـ اياق يدەيانى ازات ەتىپ، باتىلدىقپەن ىزدەنىس جاساپ، رەفورما وي جەلىسىمەن بوگەتتەردى اشىپ، ومىرشەڭ كۇشىن قاۋلاتتى.

　　جاڭا ەنەرگيانى دامىتۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرىپ، جەل ەلەكتر، فوتوۆولتتىق ەلەكتر تاراتۋ نىساندارىن ەستەلىككە الۋ ۇقىق شەگىن ولكە دارەجەلىدەن ايماق، وبلىس دارەجەلى ورىندارعا ٴتۇسىردى.

　　جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن قولداۋ ساياساتىن شىعارىپ، سۋتەگى ەنەرگياسى، مۇناي ـ گاز بايلىعىن اشىپ پايدالانۋ، جاڭا ماتەريال، ەسەپتەۋ قۋاتى، كومىر قىشقىل گازىن جيناپ پايدالانۋ جانە پەشەتتەۋ سياقتى كاسىپ سالالارىنىڭ جاڭا ەنەرگيامەن ۇشتاسا دامۋىنا دەم بەردى.

　　11 ميلليون 30 مىڭ كيلوۆاتتىق جاڭا تيپتى ەنەرگيا ساقتاۋ قۇرىلىسىن ورنالاستىرىپ، باتىس سولتۇستىكتەگى تۇڭعىش ميلليون كيلوۆاتتىق سۋ تارتىپ ەنەرگيا ساقتاۋ ەلەكتر ستانسياسىن جاپپاي سالىپ، ىسكە قوسىپ، قۇمىل، بۋىرشىن، حىجيڭ، چارقىلىق سياقتى سۋ تارتىپ ەنەرگيا ساقتاۋ نىساندارىنىڭ قۇرىلىسىن جەدەلدەتتى....

　　سەزگىرلىگى كۇشتى باس كاسىپورىندار شينجياڭعا ىركەس ـ تىركەس ىرگە تەپتى، بۇرىنعى ٴشول ـ جازيرا جاڭا ەنەرگيا اشاتىن قۇتتى جەرگە اينالدى.

　　ساندى مالىمەتتەردە كورسەتىلۋىنشە، 1 ـ ايدان 9 ـ ايعا دەيىن، شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيا نىساندارىنىڭ تۇراقتى مۇلىككە قوسقان قارجىسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %32.6 ارتىپ، بۇكىل رايوننىڭ تۇراقتى مۇلىككە قوسقان قارجىسىنىڭ 4.5 پايىز ارتۋىن جەبەپ، شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىن ىلگەرىلەتۋگە بەرىك تىرەك ازىرلەگەن.

　　اماليات مىنانى دالەلدەدى: جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىن دامىتۋ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ الەمدىك ەنەرگيا دامۋىنىڭ ۇلكەن اۋقىمى مەن سىن ـ سايىسىن يگەرىپ جانە وعان سايكەسىپ، مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قورعاپ، جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋ بارىسىندا جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، كورىكتى شينجياڭ قۇرۋداعى ماڭىزدى شاراسى ٴارى شينجياڭنىڭ قان جاساۋ فۋنكتسياسىن كۇشەيتىپ، جاسىل دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىنداعى تابيعي تالعام.

وتكىر قۇرال ازىرلەندى

جاڭا تيپتى ەلەكتر جۇيەسى قۇرىلىسى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلدى

　　ٴىسىم ٴونسىن دەسەڭ، بەس قارۋىڭ ساي بولسىن. مول بايلىق قورىنا مەڭزەس، ٴسوز جوق، سايكەستى اينالىم جۇيەسى بولۋى كەرەك، سوندا عانا بايلىق كومەسكى كۇشىن تولىق ساۋلەلەندىرۋگە بولادى.

　　بۇگىنگى شينجياڭدا ۇشى ـ قيىرسىز قۇمدى ٴشولدىڭ تەرەڭ قويناۋىندا قاتار ـ قاتار تىزىلگەن فوتوۆولتتىق تاقتالار كوك تەڭىزدەي جالت ـ جۇلت ەتىپ تۇر؛ كەڭ ـ بايتاق ٴشول دالادا سامالاداي سامسىعان جەل گەنەراتورلارى قاز ـ قاتار ٴتىزىلىپ، 100 مەتر ۇزىندىقتاعى قالاقشالار گۇرىلدەپ اينالىپ، ٴشول دالاداعى ەڭ ايبىندى كورىنىسكە اينالدى.

　　ۇزاق ۋاقىتتان بەرى شينجياڭنىڭ جاراتىلىستىق ەرەكشەلىگىندەگى كەمىستىگى سانالىپ كەلگەن قۇمدى ٴشول، ٴشول دالا، قۇبا ٴتۇز جاڭا ستراتەگيالىق تالعام جاعدايىندا جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ جەدەل ەڭسە كوتەرۋىندەگى دارقان ورىسكە اينالدى.

　　مەملەكەت بويىنشا العاشقى ”قۇمدى شول، قۇبا ٴتۇز، قۋاڭ دالا“ ۇلكەن بازاسى بويىنشا سىرتقا جونەلتۋ ارناسىنىڭ جاڭا ەنەرگيا نىسانى، مەملەكەتتىڭ العاشقى توپتاعى ”قۇمدى شول، قۇبا ٴتۇز، قۋاڭ دالادا“ ٴىرى تيپتى جەل ەلەكتر، فوتوۆولت بازاسى نىسانى، جۇڭگوداعى ەڭ ۇلكەن كولەمدىك فوتوۆولتتىق جاسىل سۋتەگى ۇلگى كورسەتۋ نىسانى، باتىس سولتۇستىكتەگى العاشقى ميلليون كيلوۆات دارەجەلى ۇلكەن تيپتەگى سۋ تارتىپ ەنەرگيا ساقتاۋ ەلەكتر ستانسياسى... شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيا اشۋ كولەمىنىڭ رەكوردى ۇزدىكسىز جاڭالانۋدا.

　　مول بايلىق ابزالدىلىعىن كورە بىلۋمەن بىرگە، ٴبىز، ٴسوز جوق، شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىن دامىتۋدا ٴدوپ كەلگەن سىن ـ سايىستارعا دا تۋرا قاراۋىمىز كەرەك.

　　كوپكە ايان، جەل ەلەكترى، فوتوۆولتتىق ەلەكتر تاراتۋدىڭ ورنىقسىزدىعى، داعدىلى مەڭگەرۋگە بولاتىن ەلەكتر قاينارىمەن سالىستىرعاندا، پارقى وراسان زور، بۇل ەنەرگيامەن قامداۋدىڭ ورنىقتىلىعىنا، سەنىمدىلىگىنە زور دارەجەدە ىقپال جاسادى، ٴبىر مەزگىلدەن بەرى، جەل مەن جارىقتان باز كەشۋ قۇبىلىسى ارت ـ ارتىنان تۋىلدى. ەنەرگيانىڭ جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى بولۋعا قاراي تيپ جاڭالاپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەدەلدەتىپ، ەلەكترمەن جوعارى ٴونىمدى، ورنىقتى قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋ ٴۇشىن، ٴسوز جوق، اناعۇرلىم وزىق، اناعۇرلىم زەردەلىلەنگەن ەلەكتر قۋاتى جۇيەسى ارقىلى جاڭا ەنەرگيا سالاسىنىڭ اقاۋسىز دامۋىنا تىرەك بولۋ كەرەك.

　　جاڭا تيپتى ەلەكتر قۋاتى جۇيەسى دەگەنىمىز ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ ەلەكتر قۋاتىن دامىتۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋدى باستى نىسانا، جاڭا ەنەرگيانى ەڭ جوعارى شەكتە قابىلداۋدى باستى مىندەت، قۋاتتى، زەردەلى ەلەكتر تورىن توراپ تۇعىرى، ەلەكتر كوزىنىڭ، جەلىسىنىڭ، كوتەرىمدىلىگىنىڭ، ەنەرگيا ساقتاۋدىڭ ىقپالداسۋى مەن كوپ ەنەرگيانىڭ ٴبىرىن ـ ٴبىرى تولىقتاۋىن تىرەك ەتكەن، تازا، تومەن كومىر قىشقىل گازدى، حاۋىپسىز، مەڭگەرۋگە بولاتىن، يكەمدى، جوعارى ٴونىمدى، زەردەلى، ەتەنە، اشىق، ٴوزارا ىقپالداستىقتى نەگىزگى ەرەكشەلىك ەتكەن ەلەكتر جۇيەسى.

　　جوعارى ساپالى دامۋ مەن ”كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ“ نىساناسىنىڭ تالابى بويىنشا، شينجياڭنىڭ جاڭا تيپتى ەلەكتر جۇيەسى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ جەدەل دامۋىن جەبەۋ _ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە ـ ٴدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرۋدەگى، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىقتى جۇزەگە اسىرۋداعى نەگىزدى بەكەمدەۋ شاراسى، سونداي ـ اق ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جاپپاي جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى تيپ جاڭالاۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ٴونىمدى جولى، ونان دا ماڭىزدىسى، مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزدى شاراسى جانە ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋدىڭ رەال قاجەتى.

　　12 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ تۇراقتى كوميتەت ٴماجىلىسى جاڭا تيپتى ەلەكتر جۇيەسىن ”10 ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىنا“ ەنگىزدى.

　　جاڭا تيپتى ەلەكتر جۇيەسىن قۇرۋدا ەنەرگيانىڭ جاڭالانۋى وزەكتى تاقىرىپ بولىپ، جاڭا ەنەرگيانىڭ ۇستايتىن سالىستىرماسىنىڭ بىرتىندەپ جوعارىلاۋ ۇلكەن اۋقىمعا اينالدى.

　　”ٴتورت توڭكەرىس، ٴبىر سەلبەستىك“ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى جاڭا ستراتەگياسىنا ساي، شينجياڭ جاڭا تيپتى ەلەكتر جۇيەسى قۇرىلىسى مەن جاڭا ەنەرگيانى دامىتۋدى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ساپالى ورنالاستىرۋ، بازا قۇرىلىسى، نىسانداردى تياناقتاندىرۋ، جاڭالىق اشا دامۋ، كومىر ەلەكترىنىڭ تيبىن جاڭالاۋ، ەلەكتر تورىمەن قولداۋ، ەنەرگيا ساقتاۋ قۇرىلىسى، سايكەستى رەفورما سياقتى جاقتاردا ۇزدىكسىز كۇش سالدى. تازا، تومەن كومىر قىشقىل گازدى، حاۋىپسىز، جوعارى ٴونىمدى جاڭا ەنەرگيا كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ جارىس جولىنداعى نەگىزگى كۇشكە اينالۋدا.

　　بيىل 1 ـ ايدان 10 ـ ايعا دەيىن شينجياڭ ەلەكتر تورىنىڭ ورنالاستىرۋ ولشەمىندەگى جاڭادان ارتقان جاڭا ەنەرگيالى گەنەراتور اگراگاتتارىنىڭ كولەمى 20 ميلليون 350 مىڭ كيلوۆاتقا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %28.9 ارتىپ، قارىشتاپ ارتۋدى جۇزەگە اسىردى.

　　مۇنان سىرت، شينجياڭ مەملەكەتتىڭ قايتا تۋىندايتىن ەنەرگيا جونىندەگى ”14 ـ بەسجىلدىق“ جوباسىندا العا قويىلعان ”شينجياڭدا كولەمدى تازا ەنەرگيا بازاسىن قۇرۋعا“ قاتىستى مىندەتتەردى الدىن الا ورىندادى.

　　قازىر شينجياڭ ”ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋ، حاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ؛ جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى، تازا، جوعارى ٴونىمدى بولۋ؛ جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرۋ، رەفورما ارقىلى جەتەكشىلىك ەتۋ؛ دامۋدان بىرگە يگىلىكتەنۋ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جەتكىزۋ“ پرينسيبى بويىنشا جاڭا تيپتى ەلەكتر جۇيەسى قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋدە.

كوپ نەگىزدى دامىدى

شينجياڭ ەرەكشەلىگىندەگى جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىردى

　　شينجياڭنىڭ كەڭ كوسىلگەن ٴشول دالاسىنداعى، قۇبا تۇزىندەگى جەل، كۇن نۇرى بايلىعى جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ اقاۋسىز جەتىلۋىنە جەبەۋ بولدى دەسەك، ەندەشە، جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ وزىندىك جاسىل باياندى داميتىن تابيعي باسىمدىعىنا سۇيەنە وتىرىپ جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدە پايداسىن كورسەتۋى وسىناۋ توپىراقتىڭ مەيىرىن وتەگەندىك سانالادى.

　　جاڭا ەنەرگيا تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتتى _

　　قۇمىل قالاسىنىڭ جەل ەلەكتر جابدىعى كاسىپ سالاسى تۇيىننەن تىزبەككە، تىزبەكتى شوعىرلاندىرۋدان شوعىرعا اينالىپ، جەل ەلەكتر تۇتاس گەنەراتور اگراگاتتارى، گەنەراتور، ٴتىستى دوڭگەلەكتى ساندىق، قالاقشا، باعانا سياقتى ٴبىرشاما كەمەلدى كاسىپ سالاسى جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ، جەل ەلەكتر جابدىقتارىنىڭ ٴتۇرلى بولشەكتەرىنىڭ %70تەن استامى سول جەردە جاسالىپ، بۇكىل ەل بويىنشا 6 ـ ٴىرى جانە باتىس سولتۇستىك ٴوڭىر بويىنشا كولەمى ەڭ زور، كاسىپ سالاسى تىزبەگى ەڭ تولىق جەل ەلەكتر جابدىقتارىن جاسايتىن بازاعا اينالدى.

　　بىرەۋىن بىلسەڭ ٴبارىن بىلەسىڭ.

　　جەل ەنەرگياسىن، كۇن نۇرى ەنەرگياسىن كەڭ كولەمدى اشۋ ـ پايدالانۋدى ارقاۋ ەتە وتىرىپ شينجياڭ تومەنگى بۋىنداعى كاسىپ سالاسى تىزبەگىن بەلسەنە ۇزارتىپ، كەڭەيتىپ، جەل ەلەكتر جابدىقتارىن جاساۋدا، فوتوۆولتتىق جاڭا ماتەريال كاسىپ سالاسىن دامىتۋدا كەلەلى ونىمدىلىكتەرگە قول جەتكىزدى. جەل ەلەكتر جابدىقتارىن جاساۋ كاسىپ سالاسى ەل ىشىندە ماڭداي الدى ورىندا بولۋمەن بىرگە، جينفىڭ عىلىم ـ تەحنيكا جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى قاتارلى كاسىپورىندار حالىقارادا دا باسىم ورىندا تۇردى.

　　جاڭا تيپتى ەنەرگيا ساقتاۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ٴۇرتىس ىلگەرىلەتتى _

　　جاڭا تيپتى ەنەرگيا ساقتاۋدى دامىتۋ _ جاڭا ەنەرگيالى توك تاراتۋدىڭ تۇراقسىزدىعىنا توتەپ بەرۋدىڭ ٴونىمدى شاراسى. بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭنىڭ جاڭا تيپتى ەنەرگيا ساقتاۋ نىساندارى ارت ـ ارتىنان جاڭالاندى.

　　شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگياسىنىڭ زور كولەمدە جىلدام ارتۋىنا ىلەسە، جاڭا ەنەرگيانى سايكەستى ساقتايتىن جانە جاڭا تيپتى دەربەس ەنەرگيا ساقتايتىن اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى جىلدام ارتتى، 2024 ـ جىلدىڭ سوڭىندا شينجياڭنىڭ جاڭا تيپتى ەنەرگيا ساقتايتىن اگراگاتتارىنىڭ جەلىگە قوسىلۋ كولەمى 10 ميلليون كيلوۆاتقا تايايتىندىعى مەجەلەندى، سونىمەن بىرگە اۋانى سىعىپ ەنەرگيا ساقتاۋ، ٴتىستى دوڭگەلەك بويىنشا ەنەرگيا ساقتاۋ سياقتىلاردىڭ قولدانىسقا ەنگىزىلۋىنە ىلەسە، شينجياڭنىڭ ەنەرگيا ساقتاۋىندا كوپ نەگىزدى، كوپ جاعدايدا دامۋ تەبىنى جارىققا شىقتى.

　　مەملەكەت ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ساناعى بويىنشا، بيىل 1 ـ ايدان 11 ـ ايعا دەيىن، شينجياڭنىڭ جاڭا تيپتى ەنەرگيا ساقتاۋىنىڭ زاريادتاۋ مولشەرى 3 ميلليارد 950 ميلليون كيلوۆات ساعات، زاريادسىزداۋ مولشەرى 3 ميلليارد 400 ميلليون كيلوۆات ساعات، تۇرلەندىرۋ ونىمدىلىگى %86.5 بولعان؛ شينجياڭنىڭ جاڭا تيپتى ەنەرگيا ساقتاۋدان پايدالانۋ ۋاقىتى 1569 ساعات بولىپ، 2023 ـ جىلعى سول تۇستاعىنىڭ 4.1 ەسەسىندەي بولعان. ەنەرگيا ساقتايتىن ەلەكتر ستانسياسىنىڭ ارقاسىندا شينجياڭ ەلەكتر تورىنىڭ جاڭا ەنەرگيادان پايدالانۋ مولشەرى 3.4 پايىز جوعارىلاعان.

　　”سۋتەگى“ سامالى ەسىپ، جاڭا جول اشتى _

　　سۋتەگى ەنەرگياسى _ 21 ـ عاسىرداعى دامۋ بولاشاعى ەڭ زور قايتالاما ەنەرگيا. مول جەل ەنەرگياسى، كۇن ەنەرگياسى بايلىعىنا يە شينجياڭ سۋتەگى ەنەرگياسى كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ جاڭا ورايىن بەلسەنە مىقتى يگەرىپ، جەل ەنەرگياسى، كۇن ەنەرگياسىمەن ەلەكتر شىعارىپ، ەلەكتروليزدەۋ ارقىلى سۋتەگىن شىعارىپ، كۇنى بۇرىن قامدانىپ، ستراتەگيالىق جاڭا جارىس جولىن يەلەدى.

　　2023 ـ جىلى «اۆتونوميالى رايوننىڭ سۋتەگى ەنەرگياسى كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ 3 جىلدىق ارەكەت جوباسىن (2023 ـ جىلدان 2025 ـ جىلعا دەيىن)» شىعارىپ، ”سۋتەگى 10 تارماعىن“ جاريالادى، قارامايلى، ىلە، ٴۇرىمجى، قۇمىل تۇڭعىش توپتا سۋتەگى ەنەرگياسىنان ۇلگى كورسەتۋ رايونى بولىپ بەلگىلەندى .ٴبىر توپ كەلەلى سۋتەگى ەنەرگياسى نىساندارى باستالدى؛ ٴبىر توپ ٴتۇيىندى كاسىپورىندار شينجياڭدا سۋتەگى ەنەرگياسى كاسىپ سالاسىن جەدەل ورنالاستىرۋدا.

　　...

　　جەل ەنەرگياسى مەن كۇن نۇرى ەنەرگياسىنداعى وزگەرىس جاسىل بولۋدى جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ەڭ ايقىن ٴتۇپ بوياۋىنا اينالدىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋ حالىق تۇرمىسىنا اناعۇرلىم ويداعىداي تيىمدىلىك جاساۋدا.

　　_ جوعارى ساپالى زاريادتاۋ نەگىزدىك قۇرىلعىلار جۇيەسىن بار كۇشپەن ورناتتى. كەزەكتە بۇكىل شينجياڭداعى جوعارى جىلدامدىقتى تاس جول قىزمەت وتەۋ اۋماقتارىندا زاريادتاۋ باعاناسى نەگىزىنەن تۇگەلدەي جالپىلاستى. ايماق، وبلىس، قالالاردىڭ ٴتۇيىندى وڭىرلەرىندە، ايتالىق، ساۋدا ورتالىعى، قاتىناس تورابى، ساياحات كورىنىس ٴوڭىرى سياقتى جەرلەدە ٴبىر توپ وسىزاماندانعان زاريادتاۋ پۋنكتتەرى، تۇيىندەرى ارت ـ ارتىنان سالىنىپ ىسكە قوسىلدى.

　　_ 11 ـ ايدىڭ سوڭىنا دەيىن، 2024 ـ جىلى شينجياڭ ”كومىردىڭ ورنىنا ەلەكتر پايدالانۋ“ بويىنشا تۇرعىنداردى جىلۋمەن قامداۋ قۇرىلعىلارىن وتباسىلارىنا ەنگىزۋ ـ جاڭالاۋ 2 ـ مەرزىمدىك ينجەنەرياسىنىڭ مىندەتى تولىق ورىندالدى. 3 جىلعا جالعاسقان ”كومىردىڭ ورنىنا ەلەكتر پايدالانۋ“ 2 ـ مەرزىمدىك ينجەنەرياسى تابىسپەن اياقتاپ، اۋىل ـ قىستاقتارداعى 738 مىڭ 300 وتباسىنداعى تۇرعىننىڭ قىس ماۋسىمىنداعى جىلىنۋ ماسەلەسى ٴونىمدى شەشىلدى.

　　_ جاسىل ەلەكتر جانە جاسىل كۋالىك ساۋداسى كولەمىن كەڭەيتىپ، جاسىل تۇتىنۋعا جەتەكشىلىك ەتتى. 11 ـ ايدىڭ 19 ـ كۇنىنە دەيىن بيىل شينجياڭنىڭ جاسىل ەلەكتر ساۋدا مولشەرى 5 ميلليارد 298 ميلليون كيلوۆات ساعاتقا جەتكەن، بۇل بىلتىرعى تۇتاس جىلداعى ساۋدا كولەمىنىڭ 3.6 ەسەسىندەي. 2024 ـ جىلى شينجياڭ تۇڭعىش رەت ”جاسىل ەلەكتردى بەيجيڭگە جەتكىزۋدى“، ”جاسىل ەلەكتردى فۋجيانعا جەتكىزۋدى“ جۇزەگە اسىرىپ، جاڭا ەنەرگيانىڭ قابىلدانۋ كولەمى بۇكىل ەلدەگى 21 ولكەگە كەڭەيدى.

　　تاماشا جەل، كۇن نۇرى بايلىعى شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ەكپىندى قادامىنا ىلەسە، اناعۇرلىم كوپ اسەرلى حيكايالاردى جارىققا شىعاراتىن بولادى.