□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ٴپاريزات ابدۇل
”كەلىڭىزدەر، ٴبىزدىڭ شەريا اۋدانىنىڭ قانت قۇراعىنان ٴدام تاتىڭىزدار، ٴدامى ٴتىل ۇيىرەدى.“ 12 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى تۇستە شەريا اۋدانى شەريا قالاشىعى بازارىندا جۇما ٴساپار شاعىن جۇك اۆتوكولىگىنىڭ كەبەجەسىندە قانت قۇراعى قابىعىن ارشىپ وتىر.
ايعايلاپ زات ساتقان داۋىسقا ەلىتىپ كەلگەن جۇرتشىلىق ارت ـ ارتىنان قولدارىن سوزىپ جۇما ۇسىنعان قانت قۇراعىن الىپ اۋىزدارىنا سالدى...
جۇما شەريا قالاشىعى جيننان جاڭا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، بيىل ونىڭ شەشەسى ٴمارامحان رەجەپپەن بىرگە قانت قۇراعىن ەككەن ەكىنشى جىلى.
جيننان جاڭا قىستاعى قونىس جاڭالاپ، كوشىرىلگەن قىستاق، 2018 ـ جىلى جۇما وتباسىنداعىلار قونىس جاڭالاعان قىستاق تۇرعىندارى سياقتى بەيقۇت ۇيگە كوشىپ كىرىپ، قالتقىدا قىزاناق، قىزىل بۇرىش، شياۋٴبايساي سياقتى كوكونىستەر ەكتى. ”وتباسىمىز ەكى ۇلكەن قالتقىنى كوتەرمەگە الىپ، بارلىعىنا قىزاناق ەكتىك، قىزاناق ٴتۇسىمدى، باعاسى جاقسى كەزدە ٴبىر قالتقىدان 30 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزۋگە بولادى“، ـ دەدى جۇما.
جيننان جاڭا قىستاعىندا 482 كوكونىس قالتقىسى بار، كوبىندە قىزاناق، قىزىل بۇرىش، قيار، قاۋىن، مايلى شاپتول، بۇلدىرگەن سياقتى ٴداستۇرلى جەمىس ـ جيدەكتەردى، كوكونىستەردى ەگۋ نەگىز ەتىلەدى. قايتكەندە كىرىستى ٴتىپتى دە مولايتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قالتاسىن قامپايتۋعا بولادى؟ قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى نازارىن وڭتۇستىكتەگى ”سيرەك كەزدەسەتىن“ جەمىستەرگە اۋداردى. 2023 ـ جىلى 3 ـ ايدا جيننان جاڭا قىستاعى گۋاڭشيدىڭ قانت قۇراعىن ەنگىزەدى، قانت قۇراعىن كورمەگەن ٴمارامحان تۇڭعىش ”قىسقىش جەگەن“ ادامعا اينالۋدى ويلايدى.
تەحنيكتەردىڭ دەن قويا جەتەكتەۋىندە، ونىڭ ۇستىنە قالتقىدا كوكونىس ەگۋ تاجىريبەسى بار بولعاندىقتان، ٴمارامحان بىرتىندەپ قانت قۇراعىنىڭ ٴوسۋ زاڭدىلىعىن جانە باپتاۋ ٴادىسىن ٴدال يگەرىپ، ٴبىرىنشى جىلى سىناق رەتىندە ەككەندە ـ اق تابىسقا جەتتى.
تاكلاماكان ٴشولىنىڭ وڭتۇستىك جيەگىنە ورنالاسقان جيننان جاڭا قىستاعىنىڭ توپىراعى قۇنارلى، كۇن نۇرى تولىق تۇسەدى، ەككەن قانت قۇراعىنىڭ ٴدامى ٴتاتتى، سۋ قۇرامى مول بولعاندىقتان جەرگىلىكتى ورىنداعى بۇقارانىڭ ۇناتۋىنا يە بولدى. ”بىلتىر ٴبىر قالتقىداعى قانت قۇراعىن 13 مىڭ يۋانعا ساتتىق، بيىل قانت قۇراعى جاڭادان بازارعا سالىندى، شامامەن 25 مىڭ يۋانعا ساتۋعا بولادى“. جۇما قانت قۇراعىن ٴوزى بازارعا اپارىپ ساتاتىندىعىن، بىلتىر وزدەرى ەككەن قانت قۇراعى ساتىلىپ تاۋسىلعان سوڭ، شينجياڭ سىرتىنان تولايىم باعادا ازىراق اكەلىپ ساتقاندىعىن ايتتى.
قاتار ـ قاتار تىزىلگەن قانت قۇراعى كوككە بوي سوزىپ، پيپالار سارعىش رەڭدى گۇل اشىپ، اناناس مايساسى ٴونىپ شىقتى... جيننان جاڭا قىستاعىنا بارا قالساڭىز، جىلىجاي قالتقىلارىندا وڭتۇستىكتىڭ ”سان الۋان“ ەرەكشە جەمىس ـ جيدەكتەرىنىڭ ٴوسۋى كىسىنى جەلپىندىرەدى.
جيننان جاڭا قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى گۇلباھرام اكىم بىلاي دەپ تانىستىردى: قىستاق ارناۋلى تەحنيك، مامانداردى شاقىرىپ اكەلىپ توپىراقتى ولشەپ تۇراقتاندىرىپ، قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ سىناق اتىزىندا سىناق رەتىندە ەگىپ تابىسقا جەتكەننەن كەيىن بارىپ قىستاق تۇرعىندارىن ەگۋگە باستادىق. قازىر قانت قۇراعى، پيپا، اناناس، ازىق ـ تۇلىككە ىستەتىلەتىن كۇرەڭكەي سياقتى 10عا تارتا ەرەكشە جەمىس ـ جيدەك، كوكونىس ەگىلەدى.
”قانت قۇراعى جاڭادان بازارعا سالىنعاندا ماڭايداعى كوپتەگەن بۇقارا اپتا سوڭىندا كەلىپ جەمىس ٴۇزۋ قىزىعىن سەزىندى“. گۇلباھرام بىلاي دەدى: جيننان جاڭا قىستاعى مەن شەريا اۋدانى شاحاي بيحۋ كورىنىس اۋماعىنىڭ ارالىعى تەك ٴبىر كيلومەتر عانا، ساياحاتشىلاردى باۋراۋ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىسىن ارتتىرۋ ٴۇشىن، قىستاقتا كۇرەڭكەي ەگىلگەن قالتقىدا سۋرەتكە ٴتۇسۋ ٴتۇيىندى جەرىن تۇلعالادىق. بولاشاقتا تاعى وڭتۇستىكتىڭ ەرەكشە جەمىس ـ جيدەگىن ەگۋ اۋماعىن كەڭەيتىپ جانە ٴتۇرىن مولايتىپ، جيننان جاڭا قىستاعىن ەرەكشە ەگىمشىلىكتى، اۋىل ـ قىستاق ساياحاتىن نەگىز ەتكەن ەگىنجاي اۋىل ـ قىستاق ۇلگى كورسەتۋ قىستاعى ەتىپ تۇلعالايمىز.
