□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى گو حۇڭلەي
”سۇرىلەنگەن قازى، ٴوزىمىز سۇرىلەگەن قازى، جيدە اعاشىمەن سۇرىلەنگەن...“، ـ دەپ ايعايلادى سوعىم مەرەكەسىنىڭ بازارىندا ارشىن بولات، ايعايلاعاندا اۋزىنان شىققان دەمى اۋادا اق بۋعا اينالدى.
12 ـ ايدىڭ 6 ـ كۇنى ٴۇرىمجى ەكونوميكالىق، تەحنولوگيالىق اشۋ رايونى (توۋتۇنحى رايونى) شيحۋ ٴمالىسى 3 ـ كەزەكتى سوعىم مەرەكەسىن قارسى الدى، قيمىل ماجياجۋاڭزى قىستاعىندا وتكىزىلدى. ارشىن ماجياجۋاڭزى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، ٴار رەت ساياحاتشىلار كەلگەن سايىن ۋاقىت شىعارىپ ٴۇيىنىڭ الدىندا جايما جاياتىن.
جۋىق جىلداردان بەرى، ماجياجۋاڭزى قىستاعىنا كەلەتىن ساياحاتشىلاردىڭ بارعان سايىن كوبەيۋىنە ىلەسە، وسى قىستاقتىڭ ادامدارى عانا ەمەس، ماڭايداعى قىستاقتاردىڭ تۇرعىندارى دا ارت ـ ارتىنان ماجياجۋاڭزى قىستاعىنا كەلىپ جايما جاياتىن بولدى.
ۇيىندە ٴتۇيىپ قويعان سامسالارىن كوشەگە الىپ شىعىپ دوحوپكىدا پىسىردى؛ تۋرالعان كىلكىلدەكتى، جۇلىنعان سالمانى جانە ٴسابىزدى رەتىمەن قازانعا سالىپ، وجاۋمەن قازاندا بىرنەشە رەت ارالاستىرعان سوڭ، ىڭعايىنا قاراي قازاننىڭ قاقپاعىن جاۋىپ قويعان سوڭ، ٴدامدى تاعامنىڭ پىسۋىن جانە تاماقتانۋشىلاردىڭ كەلۋىن سابىرمەن كۇتۋدەن باسقا ٴىس جوق. سالدەن سوڭ نولدەن تومەن ون نەشە سەلتسي گرادۋس ايازدا ساتۋعا دايىنداعان ىستىق استىڭ بۋى بۇرقىرادى. ساياحاتشىلار بىرتىندەپ مولايدى، ولار قىستاققا كىرە سالا سوعىم مەرەكەسى بازارىن ارالادى.
قۇرت، ىرىمشىك، قول كەستە، وزدەرى جاساعان ات ابزەلدەرى، كەپتىرىلگەن ەت... جايمالار قىستاقتىڭ باتىسىنداعى كىرەر اۋىزدان شىعىسقا قاراي ٴتىزىلىپ، قىستاق ورتالىعىنا دەيىن جالعاستى.
تۇستەن بۇرىن ساعات 11 جارىمدا قىستاق ورتالىعىنداعى ساحنادا شيحۋ ٴمالىسىنىڭ الەۋمەتتىك اۋماقتارى دايىنداعان كونسەرت نومىرلەرى ارت ـ ارتىنان قويىلدى. «المانىڭ ٴيىسى»، «قاراجورعا» سياقتى ويناقى مۋزيكا ٴۇنى بۇكىل قىستاقتا جاڭعىرىپ، كورەرمەندەردىڭ الاقايلاعان ٴۇنى بىردە كوتەرىلىپ، بىردە باسەڭدەدى. شاشۋ _ كونسەرتتىڭ نەگىزگى مازمۇنىنا اينالدى، دالا قاتتى سۋىق بولعانىمەن، كورەرمەندەر قولدارىن سوزىپ اپانىڭ اماندىق، باقىت تىلەپ شاشقان ٴتاتتى كامپيتتەرىن الدى.
وسى ساتتە قىستاقتىڭ باتىس باسىندا قىستاق تۇرعىندارى وزدەرى الدىن الا تاڭداپ قويعان بوس جەرگە مالدارىن اكەلىپ سويا باستادى. سوعىم مەرەكەسى _ قازاق ۇلتىنىڭ ٴداستۇرلى مەرەكەسى، ادەتتە ٴار جىلدىڭ 11 ـ ايىنان كەلەر جىلدىڭ 1 ـ ايى ارالىعىندا وتكىزىلەدى. وسى مەزگىلدە قازاق مالشىلارى سەمىز دە كەسەك ٴبىتىمدى مالدارىن سويىپ، قىستا جەۋگە دايىندايدى. سوعىم مەرەكەسى تەك قىس ماۋسىمىنداعى ازىق ـ تۇلىك دايىندالاتىن مەزگىل عانا ەمەس، قازاق ۇلتىنىڭ قىستاقتاعى شاتتىقپەن باس قوسۋى سانالادى.
ماجياجۋاڭزى قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى شۇي جياميڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: سوعىم مەرەكەسى كەزىندە قازاق مالشىلارى ٴدامى وزگەشە جىلقى ەتىن دايىنداپ، قازى اۋدارادى، بۇلاردىڭ بارلىعى ولاردىڭ قىستان وتۋدە ەڭ الدىمەن تاڭدايتىن ەت ٴتۇرى، ”بۇگىن جيىنى 112 جايما ورنى بار، قازاق ۇلتىنىڭ ەرەكشەلىككە يە ونىمدەرى ساتىلادى، كوپشىلىك وزدەرى جاساعان جاقسى دۇنيەلەرىن الىپ شىعىپ كوپپەن ٴبولىسۋدى ويلايدى“.
كوز جاۋىن الاتىن بۇيىمداردان تىس، سوعىم مەرەكەسى كەزىندە ەل نازارىن وزىنە ايرىقشا اۋدارعانى، بازاردى ”ارالاپ“ جۇرگەن اتتىلار اترەتى بولدى. باستاپ جۇرگەنى قىستاقتاعى جىلقى مادەنيەتى كاسىپ باقشاسىنىڭ 18 جاستاعى شاباندوزى ما شۇيبين بولاتىن. ول قازاق ۇلتىنىڭ ٴساندى كيىمىن كيىپ، تۇلپارعا ٴمىنىپ، قول تەلەفونىن كوتەرىپ ات ۇستىندە توراپتاستارعا سوعىم مەرەكەسىنىڭ دۋماندى بەينەسىن تىكە تاراتتى.
ۋاقىت تۇسكە تاياسادا ساياحاتشىلاردىڭ بۇل ارادان كەتكىسى كەلمەدى، كەيبىرەۋلەرى جول اۋزىندا تۇرىپ ٴبىر شىنى بۇرشاق بالدىرشاسىن ۇستاپ، ٴبىر جاعىنان، قولىن جىلىتىپ، ەندى ٴبىر جاعىنان، بۋىن ۇرلەپ جەپ جاتتى.
سوعىم مەرەكەسى بازارىندا ٴۇرىمجى ەكونوميكالىق، تەحنولوگيالىق اشۋ رايونى (توۋتۇنحى رايونى) اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى ۋاڭ فىڭپيڭ ٴسۇيىنىش بىلدىرە بىلاي دەدى: ”مەرەكەنى بايىتا ٴتۇسۋ تەك ٴداستۇرلى حالىقتىق سالت ـ سانا مادەنيەتىن تارتىمدى ايگىلەۋ عانا ەمەس، اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋدىڭ دا ناقتى بەينەسى بولىپ، اۋىل ـ قىستاق ەكونوميكاسىن جانداندىرۋدىڭ جاڭا قوزعالىس قۋاتىنا اينالدى“.
