ەركىن تۇنياز تۇرپان قالاسىندا تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى
ىرىقتىلىقپەن ىسكەرلىك كورسەتىپ، ٴبىرىنشى ماۋسىمدا ٴساتتى باستامانى جۇزەگە اسىرۋعا شىنايـى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى لي ياڭ 1 ـ ايدىڭ 9 ـ كۇنى ٴپىشاننان حابارلايدى. 1 ـ ايدىڭ 9 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴتوراعاسى ەركىن تۇنياز تۇرپان قالاسىنىڭ گاۋچاڭ رايونىن، ٴپىشان اۋدانىن ىشكەرىلەي ارالاپ، ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسىن دامىتۋ، ساياحات، مۇنايمەن، گازبەن قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋ سياقتىلار جونىندە تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، جاڭا ٴبىر جىلداعى ٴتۇيىندى قىزمەتتەردى ورنالاستىردى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق 10 ـ كەزەكتى پارتكوم ون ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ ورنالاستىرۋى بويىنشا، يدەيانى ازات ەتۋگە، شىندىقتى ٴىس جۇزىنەن ىزدەۋگە تاباندى بولىپ، ۋاقىت كۇتىپ تۇرمايدى دەيتىن، ۋاقىتپەن جارىساتىن كوكەي تەستىلىك سەزىممەن جانە جاۋاپكەرشىلىك سەزىممەن تياناقتاندىرۋدى قاز ـ قالپىندا، قاتاڭ دا شاپشاڭ يگەرىپ، ٴبىرىنشى ماۋسىمداعى ”ٴساتتى باستاماعا، جاقسى باستاماعا“ شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
تۇرپان ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنىڭ اۋەجاي ماڭى كاسىپ سالاسى باقشاسىندا ەركىن تۇنياز امبەباپ ساياحاتتىق قىزمەت وتەۋ ورتالىعى قۇرىلىسىنىڭ احۋالى، دامۋ جوباسى سياقتىلاردى ەگجەي ـ تەگجەيلى ۇعىستى. ول مىنانى ٴبىلدىردى: اۆياتسيا _ جوعارى جىلدامدىقتى تەمىر جول _ تاس جول ٴبىر تۇلعالانعان قاتىناس تورابىن تۇلعالاپ، ساياحاتشىلاردىڭ ٴجۇرىس ـ تۇرىسى ٴۇشىن اناعۇرلىم ساپالى قىزمەت وتەۋ ازىرلەۋ كەرەك. اۆياتسيالىق عىلىم ـ تەحنولوگيا، حالىقارالىق ٴماجىلىس ـ كورمە، مادەنيەت ـ ساياحات سياقتى سايكەستى كاسىپ سالالارىن بەلسەنە جەتىلدىرىپ، اۋەجاي ماڭى ەكونوميكاسىن زور كۇشپەن دامىتۋ كەرەك.
ەركىن تۇنياز شين ـ ياڭ جاڭا ەنەرگياسىنىڭ جىلىنا 600 قالاقشا ٴوندىرۋ نىسانىن ناقتى ورىندا كورىپ، قارجى قوسۋ جوسپارىن، قۇرىلىس اياق الىسىن ۇعىسىپ، قيىنشىلىقتاردى، تالاپ ـ تىلەكتەردى تىڭدادى. ول كاسىپورىنداردى سەنىمدى بەكەمدەپ، شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيانى دامىتۋدى جەدەلدەتۋىندە جارىققا شىققان جابدىق قاجەتىن مىقتى يگەرىپ، نىسان قۇرىلىسىن جوعارى باستامامەن، جوعارى ولشەممەن ىلگەرىلەتۋگە؛ تىزبەك باسى كاسىپورىندارىنىڭ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، تىزبەكتى ۇزارتۋدى، تىزبەكتى تولىقتاۋدى، تىزبەكتى كۇشەيتۋدى جەدەلدەتىپ، اناعۇرلىم كوپ جەرگىلىكتى بۇقارانى جۇمىستانۋعا جەتەكتەۋگە جىگەرلەندىردى.
مەملەكەتتىك قۇبىر تورى باتىس بولىك قۇبىر سەرىكتەستىگى تۇرپان بايلانىس، گاز سىعۋ پۋنكتىندە ەركىن تۇنياز وڭدەۋ تەحنولوگياسى اۋماعىنا، ورتالىق مەڭگەرۋ بولمەسىنە كەلىپ، جابدىقتىڭ اينالىمى، ٴوندىرىس حاۋىپسىزدىگى سياقتى احۋالداردى كوردى. ول بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: اتالعان پۋنكت _ گازدى باتىستان شىعىسقا جەتكىزۋ 4 ـ جەلىسىندەگى ماڭىزدى ٴتۇيىن، ٴوندىرىس حاۋىپسىزدىگى تومەنگى شەگىن مىقتى ساقتاپ، كۇندەلىكتى ارالاپ تەكسەرۋدى كۇشەيتىپ، قىس ماۋسىمىنداعى تابيعي گازبەن قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋدى شىن مانىندە ويداعىداي يگەرۋى كەرەك. ٴپىشان اۋدانى تۇرپان _ قۇمىل مۇناي الابى ۋىنجيساڭ گاز ساقتاۋ قامباسىنىڭ شوعىرلى قۇيۋ پۋنكتىندە ەركىن تۇنياز مىنانى ٴبىلدىردى: گاز قۇيۋ جۇمىسىن جاقسى ىستەپ، گاز ساقتاۋ قامباسىنىڭ شۇعىل جاعدايداعى، پايدالانۋدىڭ قاۋىرت كەزىندەگى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ كەرەك.
ەركىن تۇنياز ٴپىشان اۋدانى تايشين كۇندى كومىر كاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ چيكىتاي كەن اۋماعىنا كەلگەندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىر بار ساپالى كومىر بايلىعىنا سۇيەنىپ، تيانشان تاجىريبەحاناسى سياقتىلارمەن سەلبەستىك ورىستەتىپ، كومىردىڭ سوڭعى بۋىنىنداعى جىنتىكتەي وڭدەۋ نىسانىن بەلسەنە دالەلدەپ، ورنالاستىرىپ، كومىر حيميا ونەركاسىبى كاسىپ سالاسىنىڭ تومەن كومىر قىشقىل گازدى، جاسىل، جوعارى دەڭگەيلى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. حىشىڭ كرەمني كاسىبى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىندە ەركىن تۇنياز كاسىپورىندى ”ونەركاسىپ كرەمني + كرەمني حيميا ونەركاسىبى + كرەمني فوتوۆولت“ ٴۇش ٴبىر تۇلعالانعان جاسىل كرەمني نەگىزدى كاسىپ سالاسى تىزبەگىن جەدەل تۇلعالاپ، كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ دامۋ دەڭگەيىن كوتەرۋگە جىگەرلەندىردى.
تۇرپان بايىرعى قالا اسەرى مادەنيەت ـ ساياحات شاعىن قالاشىعىندا ەركىن تۇنياز بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: گاۋچاڭ مادەنيەتىن نەگىزگى تاقىرىپ ەتىپ، اناعۇرلىم كوپ كاسىپ كۇيىن تۇلعالاپ، ساياحات ارقىلى ارالاسۋدى، ىشتەسۋدى، توعىسۋدى جەبەپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن ۇزدىكسىز بەكەمدەۋ كەرەك.
تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ بارىسىندا ەركىن تۇنياز بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: تۇرپان قالاسى ارتۋ ٴتۇيىنىن، سەرپىلىس ٴتۇيىنىن، تىرەك ٴتۇيىنىن جانە حاۋىپ ـ قاتەر ٴتۇيىنىن اناعۇرلىم ٴدال تاۋىپ، ىرىقتىلىقپەن ىسكەرلىك كورسەتىپ، الدا ٴجۇرىپ كۇش سالۋى كەرەك. قازىر بار باسىمدىقتى بەكەمدەپ، كەلەلى نىسانداردى عىلمي جوبالاپ، ”ەكى كەلەلى“، ”ەكى جاڭا“ ساياساتتان ويداعىداي پايدالانىپ، جابدىق جاساۋ، كومىر، مۇناي ـ گاز، مادەنيەت ـ ساياحات، ساۋدا، زات اينالىمى سياقتى كاسىپ سالالارىن جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي دامىتۋ كەرەك. دامۋ مەن حاۋىپسىزدىكتى، ەسىك اشۋ مەن حاۋىپسىزدىكتى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، حالىق تۇرمىسىنداعى ناقتى ىستەردى ويداعىداي ىستەپ، قىس ماۋسىمىنداعى جىلۋمەن قامداۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، ٴار ٴتۇرلى حالىق تۇرمىسى تاۋارلارىمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتىپ، بۇقارانىڭ ”شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ٴزارۋ“ ماسەلەلەرىن كۇش سالا ويداعىداي شەشۋ كەرەك. كونە جىلدىڭ سوڭى مەن جاڭا جىلدىڭ باسىنداعى ٴوندىرىس حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىن ويداعىداي يگەرىپ، اۋىر، ەرەكشە اۋىر ٴوندىرىس حاۋىپسىزدىگى شىرعالاڭدارىنىڭ تۋىلۋىن باتىل تەجەۋ كەرەك.
