— اۆتونوميالى رايوندىق 10 ـ كەزەكتى پارتكوم ون ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرۋ، تياناقتاندىرۋ جونىندە (2)
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى حي حۇڭۋي
تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋدىڭ ديالەكتيكالىق قاتىناسى ۋاقىت وتكەن سايىن جاڭالانىپ وتىراتىن ەكونوميكالىق ماسەلە. 1 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق 10 ـ كەزەكتى پارتكومنىڭ ون ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسى اشىلىپ، ”ەكى كەلەلى نىسانعا“ قول جەتكىزىپ، ”ەكى جاڭا“ ساياساتتى اتقارۋ ورتاعا قويىلدى، بۇل ەكەۋى بيىلعى ىشكى سۇرانىستى جان ـ جاقتىلى كەڭەيتۋدىڭ ماڭىزدى تۇتقاسى.
تۇتىنۋ قاۋىرت بولسا، ەكونوميكا جاندانادى؛ قارجى قوسۋ كۇشەيسە، تەبىن جەتكىلىكتى بولادى. 2025 ـ جىلى شينجياڭ قارجى قوسۋ مەن تۇتىنۋ ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيتىن تاماشا اينالىمدى قالاي قالىپتاستىرادى؟ ىشكى سۇرانىستى كەڭەيتۋ جاعىندا قايتكەندە ۇزدىكسىز كۇش سالۋعا بولادى؟
كومەسكى قۋاتقا يە تۇتىنۋدى جانداندىرۋ
تۇتىنۋ ٴبىر جاعىنان، ماكرولىق ەكونوميكاعا، ەندى ٴبىر جاعىنان، سان مىڭداعان وتباسىنا بايلانىسىپ جاتىر، ول ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ماڭىزدى قوزعالتقىشى.
2024 ـ جىلى شينجياڭ تۇتىنۋدى جەبەيتىن، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاسايتىن ٴبىر قىدىرۋ ساياسات ـ شارالاردى ىركەس ـ تىركەس شىعارىپ، قىزمەت وتەۋ سيپاتتى تۇتىنۋدىڭ دارەجەسىن جاپپاي جوعارىلاتۋدى ىلگەرىلەتتى. مەيتۋاننىڭ ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، 2024 ـ جىلى شينجياڭنىڭ تۇرمىستىق قىزمەت وتەۋ تۇرىندەگى تۇتىنۋ سوماسىنىڭ ارتۋ مولشەرى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %26.6 ارتقان، تاپسىرىس مولشەرىنىڭ ارتۋ مولشەرى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %33.7 ارتقان، ساۋدا ـ ساتتىق دۇكەندەرى سانىنىڭ ارتۋ مولشەرى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %53.5 ارتقان. تاماق جەتكىزۋدىڭ، دەر كەزىندە بولشەك ساتۋدىڭ بەينەسى ورنىقتى بولدى، تۇتىنۋ سوماسىنىڭ ارتۋ مولشەرى، تاپسىرىس مولشەرىنىڭ ارتۋ مولشەرى جانە ساۋدا ـ ساتتىق دۇكەندەرى سانىنىڭ ارتۋ مولشەرى جەكە ـ جەكە سايكەس مەزگىلدەگىدەن %26.4، %30.7، %29.1 ارتقان.
كومەسكى قۋاتى بار تۇتىنۋ حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىس قاجەتىن قاناعاتتاندىراتىن، تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋ قۇرىلىمىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ جاڭا بەتالىسىنا ۇيلەسەتىن، تۇتىنۋشىلاردىڭ كومەسكى قاجەتى مەن قابىلەتىن بەينەلەيتىن تۇتىنۋ بولۋعا ٴتيىس.
”ساپالى قامداۋ ارقىلى سۇرانىستى جەبەۋ _ تۇتىنۋدىڭ جاڭا ارتۋ ٴتۇيىنىن جاراتۋدىڭ تەتىگى“. اۆتونوميالى رايوندىق ساۋدا ىستەرى مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەڭگەرمە باستىعى شيڭ تاۋ بىلاي دەدى: ساۋدا ىستەرى تاراۋلارى جاڭا كاسىپ كۇيىنىڭ، جاڭا ۇلگىنىڭ اقاۋسىز، ٴتارتىپتى دامۋىن ونان ارى جەبەپ، تۇتىنۋدىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ بەتالىسىنا سايكەسىپ، ٴداستۇرلى تۇتىنۋدىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، جاڭاشا تۇتىنۋدى جەتىلدىرىپ، كوپ نەگىزدى تۇتىنۋ جاعدايىندا جاڭالىق اشىپ، قىزمەت وتەۋ تۇتىنۋىن كەڭەيتىپ، الەۋمەتتىك تۇتىنۋدى لايىقتى ارتتىرىپ، تۇتىنۋ كومەسكى كۇشىن ۇزدىكسىز تاسقىنداتىپ، تۇتىنۋ بازارىنىڭ ۇزدىكسىز جاندانۋىن جەبەيدى.
سونىمەن بىرگە، شينجياڭنىڭ تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋ ساياساتى تۇرمىس ساپاسىن جوعارىلاتتى، 2024 ـ جىلى 12 ـ ايدىڭ 31 ـ كۇنىنە دەيىن جيىنى ٴبىر ميلليارد 931 ميلليون يۋان قوسىمشا قاراجات ٴبولىپ، تۇتىنۋ مولشەرىنىڭ جالپى 15 ميلليارد 910 ميلليون يۋانعا جەتۋىن جەبەدى. كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋ قيمىلىنىڭ ۇزدىكسىز ورىستەتىلۋىنە جانە تۇتىنۋشىلاردىڭ ناقتى يگىلىككە كەنەلۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ ٴۇشىن، اۆتونوميالى رايوندىق ساۋدا ىستەرى مەڭگەرمەسى 2025 ـ جىلعى تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋ ساياساتىنىڭ 1 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنىنەن باستاپ تۇتاس جىل بويى اتقارىلاتىندىعىن ايقىندادى.
شيڭ تاۋ مىنالاردى ٴبىلدىردى: ”ەكى جاڭا“ ساياساتتى اتقارۋدىڭ كولەمىن بارىنشا كەڭەيتۋگە مەڭزەس، مەملەكەتتىڭ ورنالاستىرۋلارىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋ ارەكەتىنىڭ ٴتۇرلى شارالارىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، تۇتىنۋدىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، كولەمىن كەڭەيتۋدى اناعۇرلىم جەبەيمىز.
ٴونىمدى قارجى قوسۋدى ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ
ٴونىمدى قارجى قوسۋ دەگەنىمىز قىسقا مەرزىمدى ٴونىمدى سۇرانىستى جەبەۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋمەن بىرگە، ۇزاق ۋاقىت ٴونىمدى قامداۋدى قالىپتاستىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتەتىن، ساپالى، ٴونىمدى، قارىمجى قايتاراتىن قارجى قوسۋدى مەڭزەيدى.
شينجياڭ نازاردى مەملەكەتتىڭ كەلەلى ستراتەگياسىنا قىزمەت وتەۋگە شوعىرلاندىرىپ، ىشكى سۇرانىستى كەڭەيتۋ ستراتەگيالىق نەگىزگى ٴتۇيىنىن مىقتاپ يگەرىپ، ٴبىر قىدىرۋ پارمەندى شارالار ارقىلى ٴونىمدى قارجى قوسۋدىڭ كەڭەيۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتتى. ساندى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، 2024 ـ جىلى الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا شينجياڭنىڭ تۇراقتى مۇلىككە قوسقان قارجىسىنىڭ جالپى سوماسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %6.2 ارتىپ، ارتۋ جىلدامدىعى بۇكىل ەلدىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن 2.8 پايىز جوعارى بولعان.
ٴداستۇرلى كاسىپ سالالارىنا قارجى قوسۋدان سىرت، شينجياڭ تاعى جاڭادان گۇلدەنگەن سالالارعا قارجى قوسۋ جونىندە بەلسەنە ىزدەنىس جاساۋدا. 2024 ـ جىلى شينجياڭ 75 قالانىڭ جەر استى قۇبىر تورابى قۇرىلىسى نىسانىن ٴساتتى ٴوتىنىش ەتتى، بۇعان جالپى 5 ميلليارد 288 ميلليون يۋان قارجى قوسىلدى.
اۆتونوميالى رايوندىق تۇرعىن ٴۇي جانە قالا، اۋىل قۇرىلىسى مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى ٴمۇتالىپ ٴالي بىلاي دەپ تانىستىردى: بيىل قالانىڭ توزىمدىلىگىن جوعارىلاتۋدى، ٴونىمدى قارجى قوسۋدى كەڭەيتۋدى، قالا ىستەرى نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنداعى ولقىلىقتاردى تولىقتاۋدى ارقاۋ ەتىپ، جەر استى قۇبىر تورىن زەردەلىلەندىرۋ قۇرىلىسى جونىندە بەلسەنە ىزدەنىس جاساپ، شينجياڭداعى قالالاردىڭ دامۋى مەن تۇرعىنداردىڭ تۇرمىسىن پارمەندى قامتاماسىز ەتەمىز.
شىنار اعاشىن جاقسى ەكسە، سامۇرىق كەلىپ قونادى.
تاماشا قارجى قوسۋ ورتاسى شينجياڭنىڭ اناعۇرلىم كوپ قارجى قوسۋشىلاردى باۋراۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
ساپالى نىسانداردى ەنگىزىپ، شينجياڭنىڭ دامۋ قوزعالىس قۋاتىن ۇزدىكسىز قاۋلاتتى جانە ىسكە قوستى. 2024 ـ جىلى تەمىر جول قۇرىلىسى اۋىر ونەركاسىپ شينجياڭ شەكتى سەرىكتەستىگى زەرتتەپ وندىرگەن تۇڭعىش وتاندىق ٴونىم _ زەردەلى قىزاناق جيۋ ماشيناسى بازارعا سالىندى، بۇل شينجياڭنىڭ جوعارى دەڭگەيلى زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى سالاسىندا تىڭ تابىسقا جەتكەندىگىنىڭ بەلگىسى. ”ٴىرى تۇرپاتتى ەكونوميكالىق داقىلداردى جيناۋ ماشينالارىن زەرتتەپ جاساۋدى قامال الۋ ٴتۇيىنى ەتىپ، زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋ بەتالىسىمەن ۇشتاستىرىپ، زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىن، جوعارى دالدىكتەگى اۋىل شارۋاشىلىعى ماشينالارىن دامىتامىز“، ـ دەدى وسى سەرىكتەستىكتىڭ جوعارى دەڭگەيلى اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىن زەرتتەۋ ـ جوبالاۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى سۇن كۇي.
تاماشا اينالىمدى لوگيكالىق تىزبەك قالىپتاستىرۋ
تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋ ەكونوميكانىڭ ارتۋىن جەبەيتىن ەكى ۇلكەن قوزعالتقىش رەتىندە ونىڭ تاماشا اينالىمدى لوگيكالىق تىزبەگى ايقىن ٴارى شەشۋشى ورىندا تۇرادى.
شينجياڭدا وسى لوگيكالىق تىزبەك جاندى امالياتقا يە بولدى. 2024 ـ جىلى شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرى تۇتىنۋدى جەبەۋ جەلىلەس قيمىلدارىن ورىستەتىپ، تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋ ساياسات جۇيەسىن بەلسەنە قالىپتاستىرۋ، كەشكى ەكونوميكادان ۇلگى كورسەتۋ رايونىن قۇرۋ، ايتۋلى كاسىپورىنداردى تۇراقتاندىرۋ، حالىققا قولايلى تۇرمىس شەڭبەرىن قۇرۋ سىناق ٴتۇيىنى قالاسى سياقتىلار ارقىلى تۇتىنۋ نەگىزىن ونان ارى بەكەمدەپ، جوعارىلاتىپ، سول ارقىلى تۇتىنۋ قاجەتىن كەڭەيتتى.
سونىمەن بىرگە، شينجياڭ نازاردى ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، نەگىزدىك قۇرىلعى، شەشۋشى وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋ سياقتى سالالارعا قارجى قوسۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، قارجى قوسۋدىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى.
”بۇل شارالار قامداۋ مەن قاجەتسىنۋ سىندى ەكى جاقتى دا يگىلىككە كەنەلتۋدى جەبەۋمەن بىرگە، كاسىپورىندارعا تيىمدىلىك جاسايتىن، حالىققا پايدا جەتكىزەتىن قامداۋ ـ قاجەتسىنۋ تاماشا اينالىمىن قالىپتاستىردى“، ـ دەدى شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق داشۋەسى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ٴبۇاجار ابىلا.
بيىل ”تۇتىنۋدى زور كۇشپەن سەرپىلتۋ، قارجى قوسۋدىڭ پايداسىن جوعارىلاتۋ، ىشكى سۇرانىستى جان ـ جاقتى كەڭەيتۋ“ ماڭىزدى ورىنعا قويىلدى.
اۆتونوميالى رايوندىق قازىنا مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى ليۋ حاييان مىنالاردى ٴبىلدىردى: تۇتاس رايونىمىزداعى ٴار دارەجەلى قازىنا تاراۋلارى نازاردى ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، شينجياڭ ەرەكشەلىگىنە يە جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى كۇش سالا جەتىلدىرىپ، قازىنالىق شىعىستىڭ كۇشەمەلىلىگىن ارتتىرىپ، مەملەكەتتىڭ كەلەلى ستراتەگيالىق مىندەتتەرىنىڭ جانە اۆتونوميالى رايوننىڭ كەلەلى ورنالاستىرۋلارىنىڭ ناقتىلانۋىن، تياناقتانۋىن قامتاماسىز ەتىپ، ”ەكى كەلەلى“، ”ەكى جاڭا“ سياقتى كەلەلى ساياساتتاردىڭ اتقارىلۋىن ۇزدىكسىز قولداپ، ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشى مەن ومىرشەڭ كۇشىن ۇزدىكسىز قاۋلاتادى.
تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋ ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيتىن تاماشا اينالىم قالىپتاستىرۋدا، ٴسوز جوق، شەشۋشى جولدى دۇرىس تابۋ كەرەك.
بۇاجار ابىلا مىنالاردى ٴبىلدىردى: تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋ ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيتىن تاماشا اينالىم قالىپتاستىرۋ ٴۇشىن، ٴسوز جوق، ”قاۋلاتۋ“، ”كەڭەيتۋ“، ”كومەسكى قۋاتى بار بولۋ“، ”پايداسى بار بولۋ“ سىندى ٴتۇيىندى سوزدەرگە كۇش سالۋ كەرەك. ۇكىمەت تۇتىنۋ ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، ساياساتتىڭ اتقارىلۋ ونىمدىلىگى مەن قولايلىلىعىن جوعارىلاتىپ، تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋ ىنتاسىن قاۋلاتۋ كەرەك. سونىمەن بىرگە، ٴونىمدى قارجى قوسۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، نازاردى شەشۋشى سالالار مەن ٴالسىز بۋىندارعا شوعىرلاندىرىپ، قارجى قوسۋدىڭ ساپاسى مەن ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ كەرەك. وسى شارالاردىڭ اتقارىلۋى ارقىلى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ونان ارى ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
