انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ليۋ ي
كوكتەم مەرەكەسىنىڭ الدىندا سۇڭ يۇي بىرنەشە قىزمەتتەسىمەن بىرگە اۆتوكولىكپەن ٴۇرىمجىنىڭ وڭتۇستىك ماڭىنداعى شۇيشيگوۋ قالاشىعىنا كەلدى. اۆتوكولىكتەن تۇسە سالا سۇڭ يۇي شينجياڭ كوكونىس كاسىپ سالاسى تەحنولوگيالىق جۇيەسىنىڭ قىزاناقتى قىستان وتكىزۋ سىناق جىلىجايىنا كىرىپ، شيىرشىقتاۋ ماشيناسىن جۇرگىزىپ شاتىردى اشىپ، كۇن نۇرىن ٴتۇسىرىپ، ”ۇيقىدا جاتقان“ قىزاناقتاردى وياتتى.
سۇڭ يۇي شينجياڭ كوكونىس كاسىپ سالاسى تەحنولوگيالىق جۇيەسىنىڭ ورىنباسار باس مامانى، جىلىجايدا كوكونىس ەگۋدى جەتىك يگەرگەن. الايدا جۋىقتان بەرى ول مازاسىزدانىپ ٴجۇر، قىستامالى اتىزدا وسىرىلگەن قىزاناق تۇڭعىش رەت مول ٴونىم بەرۋ الدىندا تۇر، اۋەلدەسەڭ، سىناق جىلىجايىندا جاتىپ، وسى اسىلدارىنان كوز العىسى كەلمەيدى.
سىناق جىلىجايىندا ايگىلى پروۆانس قىزاناعى ەگىلگەن، از ٴبولىمى پىسقان، جەسەڭىز ٴدامى ٴتىل ۇيىرەدى، قابىعى جۇقا، شىرىنى مول.
”الدىڭعى جىلى تۇڭعىش رەت سىناق رەتىندە ەككەن كەزدە قىزاناققا دەرت ٴتيدى، ٴونىم مولشەرى ويداعىداي بولمادى“. سۇڭ يۇي بىلاي دەدى: بىلتىر ەگۋدەن بۇرىن جۇيەدەگى ماماندار تاجىريبەلەردى مۇقيات قورىتىندىلاپ، تەحنيكالىق جوبانى ساپالىلاندىردى، قازىر قىزاناق قىستان ٴساتتى ٴوتىپ كەلەدى، مەجەمەن مۋ باسىندىق ٴونىمى 10 تونناعا جەتەدى.
ٴونىم الۋعا تاياعان سايىن بەيعامدىققا سالىنۋعا بولمايدى. سۇڭ يۇي سىناق جىلىجايىنا بارعاننان كەيىن قىزاناقتاردى ٴبىر ـ بىردەن تەكسەردى. ويلاماعان جەردەن ٴبىر ٴتۇپ قىزاناقتىڭ جەمىس ساباعىنداعى كوزگە وڭايشىلىقتا شالىنبايتىن سۇرى ٴتۇستى ”تۇك“ ونىڭ نازارىن اۋداردى.
”مىناۋ سۇرى باكتەريا، سىناق جىلىجايىنىڭ تۇنگى تەمپەراتۋراسى ٴبىرشاما تومەن بولعان بولۋى مۇمكىن“. كوپ وتپەي سۇڭ يۇي دياگنوز قويىپ، دەرەۋ ٴبىر سۋلياۋ دوربا الىپ، دەرتكە شالدىققان بۇتاقتى وراپ، كەسىپ تاستاعان سوڭ دوربانىڭ اۋزىن مىقتاپ بايلاپ، باكتەريانىڭ تارالىپ، اقاۋسىز قىزاناققا جۇعۋىنان ساقتاندى.
وسى كەزدە سۇڭ يۇيدىڭ كاسىپتەسى، اۆتونوميالى رايوندىق اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسى اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى ورنىنىڭ اعا ينجەنەرى زوۋ پيڭ اۋا رەتتەگىش جۇيەسىنىڭ الدىنا بارىپ، ساندى مالىمەتكە رەتتەۋ جۇرگىزدى. ”بۇل اۋا رەتتەگىشپەن جىلىجايدىڭ تەمپەراتۋراسىن مەڭگەرۋگە بولادى جانە ەنەرگيا ۇنەمدەيدى“، ـ دەدى زوۋ پيڭ.
نازارىمىزدا قىس ماۋسىمىندا جىلىجايلار نەگىزىنەن ”قىمتاۋعا“ سۇيەنەدى، قالىڭ ماقتالى كورپە قالتقى جارعاعىنا جابىلادى دا، قالتقى ٴىشى تىمىرسىق ٴارى دىمقىل بولادى، كوبىندە نە تەمپەراتۋراسى وتە جوعارى، نە ىلعالدىعى وتە جوعارى بولادى. الايدا بۇل سىناق جىلىجايىنىڭ اۋاسى تازا، تەمپەراتۋراسى ۇيلەسىمدى، ەگەر سىرت كيىم كيمەسەڭىز، سالقىن سەزىنەسىز.
”الاڭداماڭىز، قىزاناق ۇسىمەيدى“. زوۋ پيڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: سىناق جىلىجايىنا ورناتىلعان اۋا رەتتەۋ جۇيەسى كۇندىزگى اۋاداعى جىلۋدى گاز اۋىستىرۋ ارقىلى جەر استى قۇبىرىندا ساقتاپ، تۇندە جىلىتۋعا قويا بەرەدى. جيىنتىق تەمپەراتۋرا شارت ـ جاعدايى ٴتىپتى دە جاقسى وڭتۇستىك شينجياڭدا قىس ماۋسىمىندا قىزاناق ەككەن كەزدە بۇل جابدىقتى پايدالانسا، نەگىزىنەن ۇستەمە جىلىتۋ قاجەتسىز، ەنەرگيانىڭ سارىپ بولۋىن كورنەكتى تومەندەتەدى.
ادەتتەگى قىزاناقتى جىلىجايدا قىستان وتكىزۋ ٴۇشىن ورتا تەمپەراتۋراسى 12 سەلتسي گرادۋستان تومەن بولماۋى كەرەك، الايدا وسى سىناق جىلىجايىندا 8 سەلتسي گرادۋس بولسا جەتكىلىكتى. بۇل نە ٴۇشىن؟ ٴاسىلى جىلىجايدا ەگىلگەن ٴار ٴتۇپ قىزاناق تۇرۆۋمعا تەلىنگەن. تۇرۆۋم جابايى چيەزى تەكتەس تەلىتۋشى اعاش، ونىڭ كۇشتى تامىر جۇيەسىنە سۇيەنىپ، قىزاناق تومەن تەمپەراتۋرالى ورتادا جەتەرلىك سۋ مەن قورەكتىكتى ٴسىمىرىپ، سۋىققا توزىمدىلىك قۋاتىن ارتتىرىپ، قىستان امان وتە الادى.
”ەنەرگيا ۇنەمدەيدى، ٴونىمى جوعارى، ٴبىر جول الىنعان قىزاناقتان تۇسەتىن تازا كىرىس 30 مىڭ يۋاننان اسادى، وتە كەرەمەت!“، ـ دەدى قاسىندا ۇيرەنىپ تۇرعان قىستاق تۇرعىنى حاۋ باۋجيان القاپ.
(حابارلارعا قوسىپ بەرىلگەن تىلشىلەردىڭ باس سۋرەتى AI ارقىلى شارجعا اينالدىرىلعان)
ءتىلشى اسەرى
عىلىم ـ تەحنولوگياعا سۇيەنىپ ”كوكونىس ەگەتىن ديقاندار“ كوپ بولعان سايىن جاقسى
عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ سالاۋاتىن قايىرىپ قويىپ، عىلىم ـ تەحنولوگياعا سۇيەنىپ ”كوكونىس ەگەتىن ديقان“ بولۋعا پەيىل بولىپ، ٴبىرىنشى شەپكە ىشكەرىلەي ارالاسىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىسىندەگى ”القىمداعان“ قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، الا كەلگەن وزگەرىستەرى ادامداردى قايران قالدىرادى.
قازىر شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق تەحنولوگيا كاسىپ سالاسى جۇيەسى ورنالاسىمدى ورىنداپ بولدى، كوپ ٴپان سەلبەسىپ جەبەيتىن عىلمي زەرتتەۋ باسىمدىعى كورنەكتىلەندى، بولاشاقتا ٴتىپتى دە كوپ اۋىل شارۋاشىلىق سالاسىنداعى، ٴتىپتى، اۋىل شارۋاشىلىعىنا جاتپايتىن سالالارداعى ماماندار زەرتتەۋ ۇجىمىنا قاتىناسادى.
عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرى جاراتقان ”وي جەتپەيتىن“ ىستەرگە تاڭداي قاعۋدان تىس، تەحنولوگيانى جالپىلاستىرۋعا، كەڭەيتۋگە ٴتىپتى دە ٴمان بەرىپ، ٴتىپتى دە كوپ ”جەرگىلىكتى ماماندار“ مەن ”اتىز بىلىمدىلەرىن“ جەتىلدىرىپ، ٴوندىرۋ، وقىتۋ، زەرتتەۋدى ٴبىر تۇلعالاندىرىپ دامىتۋدى جۇزەگە اسىرۋدى ٴۇمىت ەتەمىز. تاجىريبەحانانىڭ ساندى مالىمەتىن اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ناقتى ٴونىم مولشەرىنە اينالدىرىپ، ٴوندىرىستىڭ ٴبىرىنشى شەبىندەگى شارۋالاردىڭ اناعۇرلىم كوپ وزىق تەحنولوگيالاردى يگەرۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ”كوجە ـ قاتىعىن“ اناعۇرلىم مول، ساپالى ونىمدەرمەن قامداۋ كەرەك.