انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى چىن چياڭۋي
1 ـ ايدىڭ 27 ـ كۇنى جۇڭگو _ قازاقستان قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعىنىڭ (تومەندە قىسقارتىلىپ ”سەلبەستىك ورتالىعى“ دەلىنەدى) جۇڭگو جاق رايونى ايرىقشا دۋمانعا بولەندى. بۇل اراعا ىرگە تەپكەن ساۋدا دۇكەنى 1000نان اسادى، ونىڭ ىشىندە سالىق كەشىرىم ەتىلەتىن دۇكەن 200دەن اسادى، جۇك سورەسىنە 10 نەشە مەملەكەتتەن كەلگەن 1000 تۇرگە جۋىق تاۋار تولتىرا تىزىلگەن.
قازاقستاننىڭ ۇنى، رەسەيدىڭ كامپيتى، گرۋزيانىڭ قىزىل اراعى قاتارلى تاۋارلار جۇڭگو جاق ساياحاتشىلارى ۇناتىپ ساتىپ الاتىن ”شەتەل مەرەكەلىك بۇيىمدارىنا“ اينالدى.
”بۇل ارادا ’شەتەل مەرەكەلىك بۇيىمدارىنىڭ‘ ٴتۇرى مول، باعاسى دا ٴتيىمدى. تۋىس ـ تۋعاندار مەن دوس ـ جارانداردى كۇتۋگە ازىن ـ اۋلاق ساتىپ الا كەتسەم، ولار، ٴسوز جوق، ۇناتادى“، ـ دەدى مەرەكەلىك بۇيىم تاڭداپ جۇرگەن جەرگىلىكتى تۇرعىن ليۋ جياڭ.
”بۇل ارادا كوشە ارالاساڭ، شەتەلدە كوشە ارالاپ جۇرگەندەي بولادى ەكەنسىڭ. مەن جۇڭگو _ قازاقستان جالعاساتىن ارنادا سۋرەتكە ٴتۇستىم، تەرىنى قورعاۋ بۇيىمدارىن جانە كەيبىر ۇساق ـ تۇيەك نارسەلەر ساتىپ الدىم“. گانسۋلىق ساياحاتشى جاڭ شياۋتيڭ وتباسىنداعىلارىن ەرتىپ وسى اراعا ساياحاتتاي كەلىپتى، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ كوزدىڭ جاۋىن الاتىن جاقسى زاتتارى ونى قاتتى قىزىقتىردى.
كوپتەگەن ساياحاتشى جونىنەن سەلبەستىك ورتالىعىنا كەلىپ زات ساتىپ الۋ تەك زات ساتىپ الۋ ساياحاتى عانا سانالمايدى، قايتا وزگەشە ”شەتەلگە شىعۋ“ اسەرىن سيلايدى. پاسپورت، شەكارادان كىرۋ ـ شىعۋ رۇقسات قاعازى سياقتى جارامدى كۋالىك ارقىلى جۇڭگو جاق ساياحاتشىلارىنىڭ سەلبەستىك ورتالىعىنا ەركىن كىرىپ ـ شىعۋىنا، ٴار ادامنىڭ كۇنىنە ٴبىر جولدا 8000 يۋاندىق سالىقسىز زات ساتىپ الۋىنا بولادى.
جولاۋشىلاردىڭ كەدەننەن جوعارى ٴونىمدى، حاۋىپسىز ٴوتۋىن قامتاماسىزداندىرۋ ٴۇشىن، قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعى كەدەنى كوكتەم مەرەكەسى كەزىندەگى ادام اعىنى جاعدايىن الدىن الا مولشەرلەپ، ”كەدەننەن ۋاقىتقا ٴبولىپ وتكىزۋ، كەدەننەن كۇنى بۇرىن كەلىسۋ ارقىلى وتكىزۋ، كەدەننەن وتكىزۋ ۋاقىتىن ۇزارتۋ“ سياقتى قىزمەت وتەۋ تۇرلەرىن العا قويدى، سونىمەن قاتار تاۋارلاردى تولىقتاۋ ارناسىن دا ىركىلىسسىزدەندىرىپ، مول، الۋان ٴتۇرلى ”شەتەل مەرەكەلىك بۇيىمدارىن“ دەر كەزىندە جۇك سورەسىنە شىعارۋعا مۇمكىندىك جاسادى.
قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعى كەدەن تەكسەرۋ 2 ـ ٴبولىمىنىڭ باستىعى ما شياۋلۇڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: ساياحاتشىلارعا جوعارى ٴونىمدى، جايلى، قولايلى كەدەننەن ٴوتۋ اسەرىن سيلاۋ ٴۇشىن، كەدەنىمىز ەڭ الدىڭعى ارنادا جول نۇسقاۋ + زەردەلى كەدەن قاراۋىلى ارقىلى ادامداردى بىتىراتۋدى ورنالاستىرىپ، اۋماق ىشىندەگى قىزمەتكەرلەر مەن ساياحاتشىلاردى ”اۋماققا شوعىرلى مەزگىلدەن اۋاشا كىرگىزۋدى“ اتقاردى، تاعى ”كەڭەس سۇراۋ، قىزمەت وتەۋ ورنىن“ جانە ”جاسىل ارنا“ اشىپ، بالالاردىڭ، ەرەكشە جاعدايى بار ساياحاتشىلاردىڭ كەدەننەن قولايلى وتۋىنە كومەكتەستى، سونىمەن قاتار شىعار اۋىزداعى بوگەتسىز ارنانى دا اشىپ، جولاۋشىلاردىڭ كەدەننەن ٴوتۋ سەزىمىن جوعارىلاتتى.
سەلبەستىك ورتالىعىنا تاياۋ جەردە قورعاس كەشەندى قورعامالى باجى اۋماعى شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا قامباسىندا كوكتەم مەرەكەسى ەرەكشەلىگىنە يە تاۋارلاردى كورىپ ۇلگىرە المايسىز، قىزمەتكەرلەر تىنىم تاپپاي زاتتاردى تۇرگە ايىرىپ قوراپتاۋدا، ىلە ـ شالا وسى تاۋارلار دۇنيە ٴجۇزىنىڭ جەر ـ جەرىنە جونەلتىلۋدە.
بىرنەشە كۇننەن بەرى دۇنيە ٴجۇزىنىڭ كوكتەم مەرەكەسىنە قاتىستى تاۋارلارعا سۇرانىسى قاۋىرت ارتىپ، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا زات ساتۋدىڭ قاۋىرت مەزگىلىن قارسى الدى.
سوڭعى 2 ايدا قورعاس شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا جولدامالارىنىڭ ىشىندە كوكتەم مەرەكەسى بوساعالىعى، جۇڭگو تۇيىنشەگى، جىل قۋىرشاعى سياقتى ٴداستۇرلى كوكتەم مەرەكەسى اشەكەي بۇيىمدارىنىڭ ساتىلۋ مولشەرى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %110.3 ارتتى، جۇڭگو فاكتورىنا يە كيىم ـ كەشەك، بەزەنۋ بۇيىمدارى قاتارلى ونىمدەر شەتەلدىك تۇتىنۋشىلاردىڭ قىزۋ قارسى الۋىنا يە بولدى.
شينجياڭ سانشۇنتۇڭ حالىقارالىق ساۋدا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى جاڭ دۇڭچيڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: تاياۋدا شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدانىڭ ەكسپورت جولدامالارى زور مولشەردە ارتتى. قورعاس كەشەندى قورعامالى باجى اۋماعى شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا ەكسپورت ەتكەن زاتتاردىڭ قايتارىلعانىن اۋماققا ەنگىزۋ كاسىبىن اشقان سوڭ، بارلىق تاۋار قايتارۋ بۋىنى قورعامالى باجى اۋماقتا ورىندالاتىن بولدى، بۇل جولدامانىڭ اينالىم قارقىنىن زور مولشەردە جوعارىلاتتى. كەزەكتە، سەرىكتەستىگىمىز 3 ـ توپتاعى شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدادا قايتارىلعان جولدامالاردى قايتارۋدا.
قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعى كەدەنىنىڭ ورىنباسار باستىعى ياڭ يۋان مىنالاردى ٴبىلدىردى: كوكتەم مەرەكەسى كەزىندە شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدادا ەكسپورت جانە يمپورت ەتىلگەن تاۋارلاردىڭ حاۋىپسىزدىگىنە قاداعالاي نازار اۋدارامىز. ٴونىمدى باقىلاۋ ـ باسقارۋمەن قاتار، جۇڭگونىڭ ٴتىپتى دە مول ساپالى تاۋارلارىنىڭ دۇنيە جۇزىنە بەت الۋىن، ٴتىپتى دە مول ساپالى ”شەتەل مەرەكەلىك بۇيىمدارىنىڭ“ جۇڭگونىڭ تۇتىنۋ بازارىنا كىرۋىن ىلگەرىلەتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى تۇتىنۋشىلاردىڭ جۇڭگونىڭ كوكتەم مەرەكەسىنىڭ دۋماندى رايىنان بىرگە يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاسايمىز.