ازيا قىسقى سپورت جارىسىنىڭ اسەرى شينجياڭنىڭ قار ـ مۇز ەكونوميكاسىن قىزدىرا ٴتۇستى
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ياۋ گاڭ
9 ـ كەزەكتى ازيا قىسقى سپورت جارىسى الاڭىندا ٴار ەلدەن كەلگەن سپورت ساڭلاقتارى ٴوز كەلبەتتەرىن ايگىلەپ، كورەرمەندەرگە كوركەم، تارتىمدى جوعارى دەڭگەيلى ونەر باسەكەسى سالتاناتىن كورسەتىپ، قار ـ مۇز سپورتىنىڭ وزگەشە تارتىمدىلىعىن جان ـ جاقتى ايگىلەدى.
وسى جولعى سالتاناتتى جارىستا جۇڭگو دەنە تاربيە ۋاكىلدەر قۇراماسىنداعى شينجياڭنىڭ سپورت ساڭلاقتارى جارقىراعان جۇلدىزداي جاينادى، ولار ەرەكشە ونەر باسەكەسى دەڭگەيىمەن قايتا ـ قايتا القاۋعا جانە الاقايلاعان ۇنگە يە بولدى. قۇيىنداي جۇيتكىپ كومبەگە اتويلاعان ساتتەر، جارقىراعان داڭق مەدالدارى شينجياڭنىڭ قار ـ مۇز سپورتىنىڭ كوپ جىلدان بەرى قول جەتكىزگەن شۇعىلالى تابىستارىن تولىق ايگىلەۋمەن بىرگە، دۇنيە جۇزىنە مىناداي ايبىندى جوبانى دا كەسكىندەدى: شينجياڭ ٴوزىنىڭ وزگەشە قار ـ مۇز بايلىعىنا سۇيەنىپ قار ـ مۇز سپورتىنىڭ كەڭدىگى مەن تەرەڭدىگىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، قار ـ مۇز ساياحاتىنىڭ قارىشتاپ دامۋىن كۇش سالا ىلگەرىلەتتى ٴارى قار ـ مۇز كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدى، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى بەلسەنە كۇشەيتتى.
تيانشان الابىندا قار ـ مۇز سپورتىنىڭ قىزۋى تاسقىندادى
ازيا قىسقى سپورت جارىسىندا ايەلدەردىڭ 5 كيلومەترلىك (ەركىن شەبەرلىك) دالالىق قار شاڭعى شەشۋشى جارىسىندا التايلىق بويجەتكەن بايان جالىن مەن دىلنيگار يىلھامجان ەرەكشە كوزگە ٴتۇسىپ، جەكە ـ جەكە التىن مەدال جانە كۇمىس مەدال الدى. ولاردىڭ اۋىلى التاي ٴار جىلى قىس ماۋسىمىندا قار ـ مۇز سپورتىنىڭ شاتتىق تەڭىزىنە اينالادى، ٴتۇرلى قار ـ مۇز سپورتىنىڭ قىسقى لاگەرى، تارتىمدى قار ـ مۇز جارىستارى ارت ـ ارتىنان جارىققا شىعادى.
2 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى ەلىمىزدىڭ جەر ـ جەرىندەگى شاڭعى اۋەسكەرلەرى التاي گەنەرال تاۋى حالىقارالىق شاڭعى تەبۋ، دەمالۋ اۋماعىندا شاڭعى تەبۋ ٴلاززاتىنا بارىنشا قانعاندا، دەمالىس اۋماعىنىڭ شىعىس سولتۇستىك تۇمسىعىنداعى سارقوبى دالالىق شاڭعى الاڭىندا التاي ايماعىنىڭ 6 اۋدان، ٴبىر قالاسىنان كەلگەن 300 بالا بار ىنتا ـ پەيىلىمەن ”جۇگىرەيىك · ورەندەر “ 2025 ـ جىلعى التاي ايماعىنداعى جاستار مەن ورەندەردىڭ قىسقى دەنە تاربيە شوعىرلى جاتتىعۋىنىڭ (قىسقى لاگەر) قىزۋ ماشىعىنا ات سالىستى. وسى قىسقى لاگەر قيمىلى ٴۇرتىس 3 جىل وتكىزىلىپ، جاستار مەن ورەندەردىڭ قار ـ مۇز سپورتىنىڭ نەگىزگى شەبەرلىگىن جەتىك يگەرۋىنە كومەكتەسىپ قانا قويماي، ونان دا ماڭىزدىسى، ولاردىڭ قار ـ مۇز سپورتىنا دەگەن كۇشتى اۋەسى مەن سۇيىسپەنشىلىگىن بىرتىندەپ جەتىلدىردى.
سوڭعى جىلدارى شينجياڭ ”قار ـ مۇز سپورتىن مەكتەپكە ەنگىزۋ“ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، ٴتۇرلى قار ـ مۇز جاتتىعۋى، قىسقى لاگەر سياقتى قيمىلداردى دەن قويا ۇيىمداستىرۋ ارقىلى قار ـ مۇز سپورتىنا ٴبىر توپ كومەسكى كۇشكە يە جاس ـ ورەن دارىندىلارىن دايىندادى. شينجياڭدا قار قالىڭ جاۋادى، الۋان ٴتۇرلى جەر بەدەرى بار، دالالىق شاڭعى جاتتىعۋى مەن جارىسى سياقتى قار ـ مۇز سپورتىن ورىستەتۋگە تاماشا تابيعي ورتا ازىرلەنگەن. قازىر بۇكىل شينجياڭدا تەك شاڭعى الاڭىنىڭ وزىنەن 101ى بار، مۇنىڭ ىشىندە 5S دارەجەلى 6 قار شاڭعى الاڭى بار. جوبا بويىنشا 2027 ـ جىلعا جەتكەندە شينجياڭ بويىنشا 5S دارەجەلى قار شاڭعى الاڭىن 10عا جەتكىزۋگە كۇش سالىنادى، مۇنىڭ قار ـ مۇز سپورتىنىڭ قارىشتاپ دامۋىنا اناعۇرلىم كەڭ دامۋ كەڭىستىگىن ازىرلەيتىندىگى ٴشۇباسىز.
قىس ماۋسىمىندا قاشقار، اقسۋ سياقتى وڭتۇستىك شينجياڭ وڭىرىندەگى قار ـ مۇز بايلىعى مول اۋدان، قالالار دا دۋمانعا بولەنىپ، بۇقارالىق قار ـ مۇز دەنە تاربيە جارىستارىن ارت ـ ارتىنان وتكىزدى. وسى جارىستار ٴتىپتى دە كوپ ادامدى قار ـ مۇز سپورتىنا باستاپ، قار ـ مۇزدان ٴلاززات الۋىنا مۇمكىندىك جاساۋمەن بىرگە، دەنە قۋاتتارىن كۇشەيتتى. اق قار جامىلعان تيانشان الابىندا بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ كۇشتى شىعىس جەلىنەن پايدالانىپ، ٴتۇرلى قار ـ مۇز جارىستارى جاڭبىردان كەيىنگى جاۋقازىنداي قاۋلاپ، قار ـ مۇز سپورتىنىڭ ورىستەتىلۋى مەن جالپىلاسۋىن پارمەندى ىلگەرىلەتتى. تەك 2024 _ 2025 ـ جىلعى قار ـ مۇز ماۋسىمىنىڭ وزىندە شينجياڭ مەملەكەتتىك دالالىق قار شاڭعى اعا جۇلدەگەرلىك جارىسى، مەملەكەتتىك مۇزدا تەز سىرعاناۋ اعا جۇلدەگەرلىك جارىسى، شينجياڭ دابىرالى قار مەرەكەسى جارىسى، اۆتونوميالى رايوننىڭ 2 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى سياقتى ٴبىر قىدىرۋ باي مازمۇندى قار ـ مۇز جارىستارىن وتكىزىپ، 9 ميلليوننان استام ادامدى (رەت) قاتىناسۋعا باۋرادى.
تيانشان الابىنان كەلگەن سپورتشىلاردىڭ ازيا قىسقى سپورت جارىسىندا وتانعا داڭق اپەرۋى استە كەزدەيسوق ەمەس. شينجياڭ ىلگەرىندى ـ كەيىندى «بوگەتتىك شەكتەمەلەردى ىشكەرىلەي ارىلتىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ قار ـ مۇز سپورتى مەن قار ـ مۇز ساياحاتىن جوعارى ساپالى دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى ارەكەت جوباسى (2022 _ 2025 ـ جىل)»، «اۆتونوميالى رايوننىڭ قار ـ مۇز سپورتىن جوعارى ساپالى دامىتۋ ارقىلى قار ـ مۇز ەكونوميكاسىنىڭ ومىرشەڭ كۇشىن قاۋلاتۋ جونىندەگى اتقارۋ جوباسى» سياقتى ٴبىر قىدىرۋ ساياساتتىق حۇجاتتاردى شىعاردى، بۇل حۇجاتتار نازاردى قار ـ مۇز سپورتىنا جانە قار ـ مۇز دارىندىلارىن باۋلۋعا شوعىرلاندىرىپ، شينجياڭنىڭ قار ـ مۇز سپورتى مەن قار ـ مۇز كاسىبى سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋ جولىنا قادام تاستاۋىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتتى.
جارىسقا ىلەسىپ، شينجياڭ قار ـ مۇز ساياحاتىنىڭ جاڭا سەزىنۋلەرىن اشتى
ازيا قىسقى سپورت جارىسىندا بۋىرشىن اۋدانى قوم قاناس موڭعۇل اۋىلى قوم قىستاعىنان كەلگەن بۇلۇردىڭ بەينەسى ەرەكشە كورنەكتى بولدى، ول شاڭعىمەن تاۋعا شىعۋ ەرلەردىڭ قىسقا ارالىقتى جارىسىندا التىن مەدال الۋمەن بىرگە، سىدان يۇيجىنمەن بىرگە شاڭعىمەن تاۋعا شىعۋ ارالاس ۇتىلامالى جارىسىندا اعا جۇلدەگەر بولدى. قوم قىستاعىنىڭ قىسى ۇزاق، جارتى جىلدان اسادى، توڭىرەگىندەگى اسقار تاۋلاردى جىل بويى قار باسىپ جاتادى. كەزىندە قالىڭ قار قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قىسقى ٴوندىرىسى مەن تۇرمىسىنا كوپتەگەن قولايسىزدىق الا كەلگەن ەدى، قازىر اق قار ساياحاتشىلاردىڭ نازارىنداعى سۇلۋ جىر، ادەمى سۋرەتتەگىدەي اسەم كورىنىسكە اينالدى.
قوم قىستاعىندا ساياحاتشىلار ٴموپ ـ ٴمولدىر ساڭىراۋقۇلاق ٴتارىزدى قاردى تاماشالاي الادى، حادىن تۇعىرىنا شىعىپ كۇننىڭ شۇعىلالى كورىنىسىن تاماشالاي الادى، جىكپەلەڭ حالىقارالىق شاڭعى تەبۋ، دەمالۋ اۋماعىنا بارىپ، تابيعي ۇلپا قاردىڭ شاتتىعىنا شومادى، ونىڭ ۇستىنە اق قار، كوك مۇزدا بۋى بۇرقىراعان قارلى دالا وتتىقتى قازان تاعامىنان ٴدام تاتىپ، شات ـ شادىمان قۋانىشتان ٴلاززات الادى... قىس ماۋسىمىنداعى قوم قىستاعى قيال ـ عاجايىپتاعىداي قارلى كورىنىسىمەن توڭىرەكتىڭ ٴتورت بۇرىشىنان كەلگەن ساياحاتشىلاردى وزىنە باۋرادى.
ازيا قىسقى سپورت جارىسى ماڭىزدى حالىقارالىق قار ـ مۇز سپورتى جارىسى رەتىندە، قار ـ مۇز ساياحاتىنىڭ دامۋىنا شىت جاڭا ومىرشەڭ كۇش قوستى، سپورتشىلار دا قار ـ مۇز ساياحاتىنىڭ تانىستىرۋشىسىنا اينالدى. بۇلۇر كورەرمەندەردىڭ جارىسقا نازار اۋدارۋمەن بىرگە، قىس ماۋسىمىندا اۋىلىنا بارىپ، وسى ارانىڭ كوركەم كورىنىسى مەن وزگەشە تۇرمىسىن سەزىنۋىن شىن جۇرەكتەن ٴۇمىت ەتتى.
شينجياڭ ”جارىس + ساياحات“ سىندى جاڭالىق اشۋ ۇلگىسىنەن شەبەرلىكپەن پايدالانىپ، قار ـ مۇز بايلىعىن بار كۇشپەن ۇگىتتەپ، ساياحاتشىلاردىڭ جارىستىڭ ىقپالىنا ىلەسە، قار قىزىعىنداعى شينجياڭنىڭ شەكسىز تارتىمدىلىعىن سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى. بيىل كوكتەم مەرەكەسى كەزىندە شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرى 700 نەشە رەت باي مازمۇندى قار ـ مۇز ساياحاتى، قار ـ مۇز جارىسى قيمىلدارىن وتكىزدى. مادەنيەت، ساياحات تاراۋلارى دەنە تاربيە جارىستارىمەن ۇشتاستىرىپ، ەرەكشەلىككە يە ساياحات ونىمدەرى مەن جەلىلەرىن دەن قويا شىعارىپ، ساياحات پەن دەنە تاربيەنىڭ ىشكەرىلەي توعىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، ساياحاتشىلارعا اناعۇرلىم باي مازمۇندى، الۋان ٴتۇرلى قىسقى ساياحات تالعامىن ازىرلەدى.
2024 _ 2025 ـ جىلعى قار ـ مۇز ماۋسىمىندا ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى 11 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك بۇقارالىق قار ـ مۇز ماۋسىمى شينجياڭ 2 ـ كەزەكتى يۇيحۋ مۇزداعى جەلكەندى قايىق جارىسى، اۆتونوميالى رايوندىق 2 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىنىڭ قارلى دالاداعى ات بايگەسى (بۇقارالىق گرۋپپا) جانە ىلە وبلىستىق 2 ـ كەزەكتى قارلى دالاداعى ات بايگەسى جۇلدەگەرلەر جارىسى سياقتى 15 ٴتۇرلى قار ـ مۇز ساياحات جارىسى قيمىلدارىن ٴساتتى وتكىزدى. ات سالىسۋ دارەجەسى جوعارى، ەرەكشەلىگى ايقىن قار ـ مۇز جارىس قيمىلدارى كوپتەگەن قار ـ مۇز سپورتى اۋەسكەرلەرىن ىلەگە كەلۋگە باۋرادى.
اۆتونوميالى رايوندىق دەنە تاربيە مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى بىلاي دەدى: ازيا قىسقى سپورت جارىسى ازياداعى ەڭ جوعارى دەڭگەيدەگى قىسقى سپورت سالتاناتى رەتىندە، ەل ٴىشى ـ سىرتىنداعى ساياحاتشىلار مەن مەديالاردىڭ نازارىن كەڭىنەن اۋداردى. شينجياڭ ساڭلاقتارىنىڭ جارىس بارىسىندا قول جەتكىزگەن ۇزدىك ناتيجەلەرى شينجياڭنىڭ حالىقاراداعى اتاق ـ ابىرويى مەن ىقپالىن كورنەكتى جوعارىلاتىپ، ٴتىپتى دە كوپ حالىقارالىق ساياحاتشىلاردى شينجياڭنىڭ قار ـ مۇزىنىڭ وزگەشە تارتىمدىلىعىن سەزىنۋگە باۋراۋدا.
قار ـ مۇز كاسىبى سالاسى جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا جورىعىنا قادام تاستادى
ازيا قىسقى سپورت جارىسى جارقىراعان تەرەزە ىسپەتتى، شينجياڭ سپورتشىلارىنا، جاتتىقتىرۋشىلارىنا، سونداي ـ اق قار ـ مۇز كاسىپ سالاسىمەن شۇعىلدانۋشىلارعا حيلۇڭجياڭنىڭ قار ـ مۇز سپورتىن جوعارى ساپالى دامىتۋداعى، قار ـ مۇز ساياحاتىنداعى وزگەشەلىگىن ايقىن كورسەتتى.
”قار ـ مۇز سپورتىن، قار ـ مۇز ساياحاتىن دامىتقان تاجىريبەلى ولكەلەرمەن، قالالارمەن سالىستىرعاندا، بىزدە ٴالى دە بەلگىلى پارىق بار. الايدا ٴبىز ازيا قىسقى سپورت جارىسى سىندى قىمباتتى ۇيرەنۋ ورايىنان پايدالانىپ، حيلۇڭجياڭنىڭ، حاربيننىڭ قار ـ مۇز كاسىبىن دامىتۋ جاعىنداعى وزىق تاجىريبەلەرىن ىشكەرىلەي ۇيرەنەمىز ٴارى التاي ايماعىنىڭ قار ـ مۇز بايلىعىنىڭ ەرەكشەلىگىمەن تىعىز ۇشتاستىرىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ قار ـ مۇز كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن اناعۇرلىم ىلگەرىلەتەمىز“، ـ دەدى التاي ايماقتىق مادەنيەت، دەنە تاربيە، راديو ـ تەلەۆيزيا جانە ساياحات مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى شى جىچياڭ.
شينجياڭ ”دۇنيە جۇزىندەگى قار ـ مۇز التىن ەندىك بەلدەۋىنە“ ورنالاسقان، جاعراپيالىق باسىمدىعى توتەنشە كورنەكتى، وزگەشە قار ـ مۇز بايلىعىنا يە. مادەنيەت، ساياحات كاسىپ سالاسى اۆتونوميالى رايوننىڭ ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىنا“ ەنگىزىلدى، ال قار ـ مۇز كاسىپ سالاسى سونىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى رەتىندە بۇرىن بولماعان زور دامۋدى قارسى الۋدا.
2024 ـ جىلدىڭ سوڭىندا اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى كەڭسەسى «اۆتونوميالى رايوننىڭ قار ـ مۇز سپورتىن جوعارى ساپالى دامىتۋ ارقىلى قار ـ مۇز ەكونوميكاسىنىڭ ومىرشەڭ كۇشىن قاۋلاتۋ جونىندەگى اتقارۋ جوباسىن» باسىپ تاراتىپ، ٴۇرىمجى قالاسى، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى، التاي ايماعى، سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى، بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى سياقتى قار ـ مۇز بايلىعى مول وڭىرلەردىڭ قار ـ مۇز سپورتى، قار ـ مۇز ساياحاتى، قار ـ مۇز جاساۋ كاسىبى سياقتى جاقتارداعى دامۋى جونىندە جان ـ جاقتى ٴارى ناقتى ورنالاستىرۋ جاسادى.
ىلە وبلىسى بۇكىل شينجياڭنىڭ ”ٴبىر ورتالىق، ەكى بەلدەۋ، كوپ ۇيىرمە“ سىندى قار ـ مۇز ەكونوميكاسىن دامىتۋ جۇلگەسىن نەگىز ەتىپ، قار ـ مۇز ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋ جوباسىن دەن قويا جاساپ، ٴتۇرلى قار ـ مۇز نىساندارىن ۇيلەسىمدى ورنالاستىرىپ، حالىقارالىق ىقپالعا يە قار ـ مۇز ەكونوميكاسى شوعىرلانعان رايون قۇرۋعا كۇش سالدى. كوكتەم مەرەكەسى دەمالىسىندا ىلە وبلىسى مول قار ـ مۇز بايلىعى مەن وزگەشە جاراتىلىستىق كورىنىسكە سۇيەنىپ، ٴبىر قىدىرۋ وزىندىك ەرەكشەلىككە يە قار ـ مۇز ساياحات ونىمدەرى مەن جەلىلەرىن قالىپتاستىرىپ، ەل ٴىشى ـ سىرتىنداعى قىرۋار ساياحاتشىلاردى بارىپ سەزىنۋگە ٴساتتى باۋرادى. سونىمەن بىرگە قار ـ مۇز ساياحات قۇرىلعىلارىنىڭ قۇرىلىسى مەن دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدى بارىنشا كۇشەيتىپ، ساياحاتقا قىزمەت وتەۋدىڭ ساپاسى مەن دەڭگەيىن جاپپاي جوعارىلاتتى.
اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى بىلاي دەدى: بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ، حاربين ازيا قىسقى سپورت جارىسىنىڭ پارمەندى جەبەۋىندە، شينجياڭ قار ـ مۇز سپورتى، قار ـ مۇز ساياحاتى، قار ـ مۇز جابدىقتارى سياقتى كاسىپ سالالارىنىڭ عىلمي ورنالاستىرىلۋى مەن دامۋىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، تەز ارادا كوپ نەگىزدى، باياندى قار ـ مۇز كاسىپ سالاسى جۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا كۇش سالۋدا.
