تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋدى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيتىن ۇتىمدى اينالىم قالىپتاستىرامىز
— اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەڭگەرۋشى ۋاڭ كۇيرانمەن سۇحبات
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى شى شين
ىشكى سۇرانىس _ ەكونوميكانىڭ ارتۋىن جەبەيتىن ىرىقتى كۇش جانە ورنىقتىرعىش، قارجى قوسۋ مەن تۇتىنۋ ەكەۋى ٴبىر دەنەنىڭ ەكى جاعى، ٴبىرىنىڭ ولقىلىعىن ٴبىرى تولىقتايدى.
تۇتىنۋ كوركەيسە، ەكونوميكا جاندانادى؛ قارجى قوسۋ كۇشەيسە، تەبىن سەرپىندى بولادى. 2024 ـ جىلى شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرى جەلىلەس تۇتىنۋدى جەبەۋ قيمىلدارىن ورىستەتىپ، تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋ ساياساتى جۇيەسىن بەلسەنە قالىپتاستىرۋ، تۇنگى ەكونوميكادان ۇلگى كورسەتۋ رايونىن تۇلعالاۋ سياقتىلار ارقىلى تۇتىنۋ نەگىزىن ونان ارى بەكەمدەپ، جوعارىلاتىپ، سول ارقىلى ىشكى سۇرانىستى كەڭەيتتى. سونىمەن قاتار، نازاردى ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلار، شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋ سياقتى سالالارعا قارجى قوسۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، قارجى قوسۋدىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋدىڭ ۇتىمدى اينالىمىنىڭ لوگيكالىق تىزبەگىن قالىپتاستىردى.
بيىل شينجياڭنىڭ ىشكى سۇرانىسىن كەڭەيتۋگە قالاي كۇش سالۋ كەرەك؟ تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋ ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيتىن ۇتىمدى اينالىم قالاي قالىپتاسادى؟ قاتىستى ماسەلەلەر جونىندە، ٴتىلشى اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەڭگەرۋشى ۋاڭ كۇيرانمەن ارنايى سۇحباتتاستى.
قارجى قوسۋدىڭ شەشۋشى رولى ساۋلەلەندىرىلەدى
قارجى قوسۋ _ ەكونوميكانىڭ ارتۋىن جەبەيتىن ماڭىزدى قوزعاۋشى كۇش.
2024 ـ جىلى شينجياڭ ٴونىمدى قارجى قوسۋدى تەتىك ەتىپ، قارجى قوسۋدىڭ جەتەكتەۋ، ۇلعايتۋ اسەرىن ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرىپ، نىسان قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، دامۋ نەگىزىن نىعايتىپ، تۇتاس جىلداعى تۇراقتى مۇلىككە قارجى قوسۋ جالپى سوماسى (شارۋالار قامتىلمايدى) سايكەس مەزگىلدەگىدەن %6.9 ارتىپ، ارتۋ قارقىنى بۇكىل ەلدىكىنەن 3.7 پايىز جوعارى بولىپ، شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ تەبىنىن ونان ارى كۇشەيتتى.
”ٴتۇيىندى يگەرىپ، بۇكىل رايوننىڭ قارجى قوسۋىن ارتتىرۋ قوزعالىس قۋاتىن توپتاپ، جوعارى ساپالى قارجى قوسۋ ارقىلى جوعارى ساپالى دامۋدى جەبەۋ كەرەك“. ۋاڭ كۇيران بىلاي دەدى: بيىل اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى ”ەرتە“ بولۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، بۇكىل رايوننىڭ قارجى قوسۋ قىزمەتىن ەگجەي ـ تەگجەيلى، ناقتى يگەرىپ، پايداسى بار قارجى قوسۋدى كۇش سالا كەڭەيتىپ، قورا ـ جاي اشۋعا قارجى قوسۋدىڭ قۇلدىراۋ كۇيىن ۇزدىكسىز باسەيتىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلارعا قارجى قوسۋ كۇشەمەلىلىگىن ساقتاپ، جاساۋ كاسىبىنە قارجى قوسۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، جەل ەلەكتر، كومىر، كومىر حيميا ونەركاسىبى، كەن اشۋ جانە تومەنگى بۋىنداعى كاسىپ سالالارى سياقتىلارعا قارجى قوسۋدىڭ ارتۋ ٴتۇيىنىن زور كۇشپەن ويداعىداي يگەرىپ، شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ناقتى شارامەن اناعۇرلىم ويداعىداي ساپالىلاندىرىپ، حالىقتىق كاپيتالدىڭ كەلەلى نىسان قۇرىلىسىنا ات سالىسۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتەدى.
بىلتىر جىل سوڭىندا ـ اق، شينجياڭ ”جىلى قىسقا قارجى قوسۋ“ ارناۋلى ارەكەتىن باستاپ، 3 جاقتاعى 9 ٴتۇيىندى مىندەتتى اتقارۋ ارقىلى بۇكىل شينجياڭدا نىسان قۇرىلىسىنا قارجى قوسۋدىڭ جىلدامدىعىن، ساپاسىن، ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋدى ىلگەرىلەتىپ، بيىلعى قارجى قوسۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ ٴۇشىن ۋاقىت ۇتىپ، ويداعىداي نەگىز قالاپ، ىرىقتىلىققا قول جەتكىزدى.
ٴبىرىنشى ماۋسىمداعى ”ٴساتتى باستاماعا“ شىنايى كەپىلدىك ەتۋ ٴۇشىن، اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى 10 كۇن بويىنشا ٴتۇيىلىستىرۋدى، ورنالاستىرۋدى اتقارىپ، ٴار ايداعى قارجى قوسۋدىڭ ورىندالۋ احۋالىن قاداعالاپ، يگەرىپ، كەلەلى نىساندار ٴتىزىمىن شىعارىپ، قۇرىلىستى قالپىنا كەلتىرۋ، قۇرىلىس باستاۋ ۋاقىتىن ايقىنداپ، قاتىستى ايماق، وبلىس، قالالاردى، كاسىپ باسقارۋ تاراۋلارىن بىردەن قاداعالاپ بىتىرۋگە، قۇرىلىستى جەدەلدەتۋگە قۋزاپ، بەلسەندى سيگنال تاراتتى. نازاردى ٴتۇيىندى ايماق، وبلىس، قالالارعا، ٴتۇيىندى كاسىپتەرگە، ٴتۇيىندى كاسىپورىندارعا شوعىرلاندىرىپ، ”ٴبىر كاسىپورىنعا ٴبىر ارناۋلى القا“، ”ٴبىر جەرگە ٴبىر گرۋپپا“ بويىنشا بىرلەستىرىپ كوتەرمەگە بەرۋ مەحانيزمىن ۇزدىكسىز اتقارىپ، تۇتاس جىلدا جەتەكشىلىك ەتۋدى، ىلگەرىلەتۋدى ويداعىداي يگەرىپ، تومەنگە ٴتۇسىرۋ رەت سانىن جانە ىلگەرىلەتۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، قامال الۋ شايقاسىن زەيىندى، بايلىقتى، باسىمدىقتى شوعىرلاندىرىپ ويداعىداي جۇرگىزىپ، نىسانا ـ مىندەتتەردى ورىنداۋعا، قاناعاتتانارلىقتاي جاۋاپناما تاپسىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
سونىمەن قاتار، اۆتونوميالى رايوندىق قارجى قوسۋدى باسقارۋ جانە نىسان قۇرىلىسىن سايكەستىرۋ قىزمەت مەحانيزمىنەن ويداعىداي پايدالانىپ، قارجى قوسۋعا ىشكەرىلەي تالداۋ جاساۋدى، باعىتتامالى زەرتتەۋدى، بولجامپازدىقپەن الدىن الا تۇجىرىمداۋدى كۇشەيتىپ، قارجى قوسۋ اينالىمىنداعى سىڭايلىق ماسەلەلەردى دەر كەزىندە بايقاپ، ويداعىداي بەلسەنە توتەپ بەردى.
”قارجى قوسۋ قىزمەتىن جوعارى دەڭگەيدە جوسپارلاپ، ىلگەرىلەتىپ، نازاردى مەملەكەتتىڭ قاجەتىنە، شينجياڭنىڭ قۋاتىنا شوعىرلاندىرىپ، قارجى قوسۋدىڭ تىڭ ارتۋ ٴتۇيىنىن ٴدال تاۋىپ، قارجى قوسۋدا ۇزدىكسىز وڭ باعىتتى اينالىم قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتىپ، قارجى قوسۋدىڭ ەكونوميكانىڭ ارتۋىنداعى شەشۋشى رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرەمىز“، ـ دەدى ۋاڭ كۇيران.
قارجى قوسۋ ويداعىداي يگەرىلسە، تەتىك تە ويداعىداي يگەرىلەدى.
بيىل شينجياڭ تاعى قاتاڭ تۇردە ”ٴبىر توبىن اتقارۋ، ٴبىر توبىنىڭ الدىڭعى جۇمىستارىن ىستەۋ، ٴبىر توبىن زاپاسقا قوسۋ، ٴبىر توبىن جوسپارلاۋ“ تالابى بويىنشا، كەلەلى نىسانداردى جوسپارلاۋ، دايىنداۋ جانە سالۋ، اتقارۋ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى تۇردە ويداعىداي يگەرەدى. ساياساتتى زەرتتەۋدى، ٴتۇسىندىرۋدى جانە جەتەكشىلىك ەتۋدى ويداعىداي ىستەپ، مەملەكەتتىڭ كەلەلى ستراتەگياسىنىڭ اتقارىلۋىن جانە ٴتۇيىندى سالالاردىڭ حاۋىپسىزدىك قابىلەتى قۇرىلىسىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتەدى.
حالىقتىق قارجى قوسۋ بار كۇشپەن جەبەلەدى
حالىقتىق قارجى قوسۋ _ بازاردىڭ قارجىمەن بولاشاق دامۋعا داۋىس بەرۋ سەنىمىن ايگىلەيدى.
2024 ـ جىلى شينجياڭ حالىقتىق قارجى قوسۋدىڭ ومىرشەڭ قۋاتىن اناعۇرلىم زور دارەجەدە قاۋلاتتى، حالىقتىق قارجى قوسۋدى ىنتالاندىراتىن ٴبىر قىدىرۋ ساياتتاردىڭ ىركەس ـ تىركەس ۇزدىكسىز تياناقتانىپ ونىمدىلىك كورسەتۋىنە ىلەسە، حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ قارجى قوسۋىنا، قارجى قوسۋعا شەبەر بولۋىنا، ساپالى قارجى قوسۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، حالىقتىق قارجى قوسۋدىڭ پەيىلى مەن قۋاتىن ۇزدىكسىز ارتتىردى.
ۋاڭ كۇيران بىلاي دەپ تانىستىردى: اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى حالىقتىق قارجى قوسۋ نىساندارىنىڭ ”ورنىقتى تياناقتانۋىنا“ كومەكتەسىپ، 33 نىساندى اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴتۇيىندى حالىقتىق قارجى قوسۋ نىساندارى قامباسىنا ەنگىزۋدى بەلسەندى جەبەپ، جالپى قوسىلعان قارجىسى 112 ميلليارد 293 ميلليون يۋان بولدى، مۇنىڭ ىشىندە 6 نىسان مەملەكەتتىك ٴتۇيىندى حالىقتىق قارجى قوسۋ نىسانى قامباسىنا ەنگىزىلدى. حالىقتىق قارجى قوسۋعا بەلسەندىلىكپەن ”نىسان قاراستىرىپ“، 2024 ـ جىلى حالىقتىق كاپيتالعا 120 نىسان تانىستىردى، جالپى قوسىلعان قارجىسى 75 ميلليارد 327 ميلليون يۋان بولدى.
ساناق ساندى مالىمەتتەرىندە كورسەتىلۋىنشە، 2024 ـ جىلى شينجياڭداعى حالىقتىق قارجى قوسۋ سايكەس مەزگىلدەگىدەن %24.3 ارتىپ، تۇراقتى مۇلىككە قوسىلعان قارجىنىڭ %37.2ىن يەلەپ، تۇراقتى مۇلىككە قارجى قوسۋدى 7.8 پايىز ارتتىرعان.
بيىل شينجياڭ حالىقتىق قارجى قوسۋعا اناعۇرلىم زور سەرپىنمەن نىسان تانىستىرىپ، حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ تەمىر جول، ەنەرگيا، سۋ يگىلىگى، قالا جاڭارتۋ سياقتى كەلەلى نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسى نىسان قۇرىلىسىنا ات سالىسۋىنا قولداۋ كورسەتەدى. ۇكىمەتتىك جانە قوعامدىق كاپيتالدىڭ سەلبەسۋىنىڭ جاڭا مەحانيزمىن جۇيەلى اتقارىپ، جەر ـ جەردىڭ رەفورما جانە دامۋ تاراۋلارىنىڭ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋگە ەرەكشە رۇقسات ەتۋ جوباسىن تەكسەرۋ سياقتى نىسانداردى ىلگەرىلەتۋ قىزمەتىن قاعيدالى، ورنىقتى تۇردە ويداعىداي ىستەۋىنە جەتەكشىلىك ەتىپ، حالىقتىق كاسىپورىنداردى ات سالىسۋعا ەڭ جوعارى دەڭگەيدە ىنتالاندىرىپ، حالىقتىق قارجى قوسۋ كەڭىستىگىن كەڭەيتىپ، نەگىزدىك قۇرىلعى جانە الەۋمەتتىك ىستەر نىسان قۇرىلىسىنىڭ ىسكە قوسىلۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتادى.
سونىمەن قاتار، نەگىزدىك قۇرىلعى REITs نىسانىن جەتىلدىرۋ جانە دايىنداۋ قىزمەتىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، تاراتىلعان نىساننىڭ ۇلگى كورسەتۋ، جەتەكتەۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، اناعۇرلىم كوپ كاسىپورىندى ات سالىسۋعا ىنتالاندىرىپ، جەتەكتەپ، نىساننىڭ تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋىن بەلسەنە ىلگەرىلەتەدى. اۆتونوميالى رايوننىڭ نىساندى يگەرۋ، قارجى قوسۋدى جەبەۋ، ارتۋدى ورنىقتىرۋ بويىنشا قارجى قوسۋ، قارجى قۇراۋ مەحانيزمى ارقىلى ۇكىمەت، بانكە، كاسىپورىن سەلبەستىگىن ونان ارى كۇشەيتىپ، فينانس قۇرىلىمدارىنا حالىقتىق قارجى قوسۋ نىساندارى ٴتىزىمىن تانىستىرىپ، فينانس قۇرىلىمدارىنىڭ سەنىمدى قارىز ارقىلى قولداۋ سەرپىنىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتادى.
تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋ ۇتىمدى تۇردە ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەيدى
تۇتىنۋ، ٴبىر جاعىنان، ماكرولىق ەكونوميكاعا، ەندى ٴبىر جاعىنان، سان مىڭداعان وتباسىنا بايلانىسىپ جاتىر، ول ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ماڭىزدى قوزعالتقىشى.
2024 ـ جىلى شينجياڭ ىشكى سۇرانىستى كەڭەيتۋدى ماڭىزدى ستراتەگيالىق ٴتۇيىن ەتۋگە تاباندى بولىپ، ساياسات ـ شارالاردا جاڭالىق اشىپ، تۇتىنۋدى 16 جاقتان ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، ”تۇتىنۋدى جەبەۋ جىلى“ جەلىلەس قيمىلىن زور كۇشپەن ورىستەتىپ، تۇتىنۋدىڭ جاڭا جاعدايىن كۇش سالا تۇلعالاپ، تۇتىنۋدىڭ جاڭا ارتۋ ٴتۇيىنىن جەتىلدىرىپ، 5 ميلليارد 340 ميلليون يۋان قوسىمشا قاراجات قارجىسىن ٴتۇسىرىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ زور كولەمدە جابدىق جاڭالاۋىنا جانە تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋىنا قولداۋ كورسەتتى، تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋ كومەسكى كۇشى ونان ارى اشىلدى.
”قامداۋ ـ قاجەت ەكى جاعىنا سايكەستى كۇش سالۋعا، ٴسوز جوق، تاباندى بولىپ، تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋدى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ٴار ٴتۇرلى ساياساتتىڭ، قارجىنىڭ، نىساننىڭ فۋنكتسياسىنا تالداۋ جاساۋدى كۇشەيتىپ، ٴارى قارجى قوسۋدى كەڭەيتەتىن، ٴارى تۇتىنۋدى جەبەيتىن، اسىرەسە، مەجەنى ورنىقتىراتىن ۇشتاسۋ ٴتۇيىنىن ٴدال تاۋىپ، ونى ىشكى سۇرانىستى كەڭەيتۋدىڭ كۇش سالۋ ٴتۇيىنى، كۇش جۇمساۋ ٴتۇيىنى ەتىپ، ٴبىر ىسپەن كوپ يگىلىككە كەنەلۋدى، جارتىلاي كۇشپەن ەسەلەي ونىمدىلىككە جەتۋدى ورىنداۋ كەرەك“، ـ دەدى ۋاڭ كۇيران.
بيىل اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى ىشكى سۇرانىستى كەڭەيتۋ ستراتەگياسىن بۇلجىماي اتقارىپ، قاتىستى تاراۋلارمەن بىرگە تۇتىنۋدى سەرپىلتۋ ارەكەتىن اتقارىپ، تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋدىڭ ۇتىمدى تۇردە ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەۋىن ٴبىر تۇتاس جوسپارلايدى.
ارەكەتتە، باستىسى، كىرىستى ارتتىرىپ، اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتۋ، قامداۋدى بايىتۋ، قورشاعان ورتانى ساپالىلاندىرۋ سياقتى جاقتاردا جان ـ جاقتى كۇش سالىپ، تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋ قابىلەتىن، قالاۋىن جانە دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، اناعۇرلىم كوپ ٴونىمدى قاجەتتى جارىققا شىعارۋ ەسكەرىلەدى. تۇتىنۋدى شەكتەيتىن ۇيلەسىمسىز شارالار دەر كەزىندە اداقتالىپ جانە ازايتىلىپ، ٴارٴتۇرلى تاۋارلارمەن جانە قىزمەت كورسەتۋ تۇتىنۋىمەن قامداۋ بەلسەنە كەڭەيتىلىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كوپ تۇرلىلەنگەن تۇتىنۋ قاجەتى اناعۇرلىم ويداعىداي قاناعاتتاندىرىلادى، كوپشىلىكقولدى تۇتىنۋدىڭ جاڭالانۋى، دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋى پارمەندى ىلگەرىلەتىلىپ، تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋدى قولداۋ سەرپىنى ارتتىرىلىپ، تۇرعىن ٴۇي قاجەتى كومەسكى كۇشى ۇزدىكسىز اشىلادى.
مۇنان تىس، اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى ماكرولىق ساياساتتىڭ ٴبىر ىزدىلىگىن ساراپتاۋدى كۇشەيتىپ، باسقا ساياساتتاردىڭ تۇتىنۋ ساياساتىمەن سايكەسە ىقپالداسۋىن ىلگەرىلەتىپ، تۇتىنۋعا اناعۇرلىم پايدالى ساياسات جۇيەسىن قالىپتاستىرادى.
