— باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حالىقتىق كاسىپورىندار اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندە
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
”پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتى دامىتۋ جونىندەگى نەگىزگى باعىت ـ ساياساتتارى جۇڭگوشا سوتسياليستىك ٴتۇزىم جۇيەسىنە ەنگىزىلدى، وعان باستان ـ اياق تاباندى بولادى جانە تياناقتاندىرادى، ونى وزگەرتۋگە بولمايدى ٴارى وزگەرتپەيدى“.
2 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى اشىلعان حالىقتىق كاسىپورىندار اڭگىمە ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ ماڭىزدى ٴسوز سويلەپ، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋدا قول جەتكىزگەن كەلەلى جەتىستىكتەرىن جانە مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا قوسقان ماڭىزدى ۇلەسىن تولىق تۇراقتاندىرىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتى دامىتۋ جونىندەگى نەگىزگى باعىت ـ ساياساتتارىنا باستان ـ اياق تاباندى بولاتىندىعىن جانە ونى تياناقتاندىراتىندىعىن ەگجەي ـ تەگجەيلى جيناقتاپ ٴارى باسا دارىپتەپ، قالىڭ حالىقتىق كاسىپورىندار مەن حالىقتىق كاسىپورىنشىلاردىڭ دامۋعا الاڭسىز تالپىنۋىنا وراي جاراتىپ، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ اقاۋسىز دامۋىن، جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋگە ”قۋاتتاندىرعىش“ ۇستەدى.
1980 ـ جىلى جىجياڭنىڭ ۋىنجوۋىنداعى جاڭ حۋامەي تۇڭعىش جەكە ساۋدا ـ ونەركاسىپشىلەردىڭ تيجارات جۇرگىزۋ كۋالىگىن الدى. 40 نەشە جىلدان بەرى، رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ ەكونوميكانى جانداندىرىپ، وزگەرىس تولقىنىن قوزعاپ، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ تەز قارقىنمەن دامۋىنا بۇرىن بولماعان تاريحي وراي جاراتتى؛ حالىقتىق شارۋاشىلىق كىشكەنەدەن زورايىپ، السىزدەن كۇشەيىپ، رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ ۇلى بارىسىمەن بىرگە قارىشتاپ دامىپ، ارتۋدى ورنىقتىرۋ، جاڭالىق اشۋدى جەبەۋ، جۇمىستانۋدى ارتتىرۋ، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ سياقتى جاقتاردا ورنىن وگەيسىتۋگە بولمايتىن رول اتقارىپ، ەلىمىزدىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە كەم بولسا بولمايتىن ماڭىزدى كۇشكە اينالدى. مەيلى دامۋدى كوزدەۋ، جاڭالىق اشۋدى جەبەۋ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋدا بولسىن، الدە كەلەلى جاعدايدى ورنىقتىرۋ، وزگەرىسكە توتەپ بەرۋ، جاڭا جاعداي اشۋدا بولسىن، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ ەڭبەگى زور.
پارتيا 18 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىنا ايرىقشا ٴمان بەرىپ، ”حالىقتىق شارۋاشىلىق _ ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق ٴتۇزىمىنىڭ ىشكى فاكتورى“، ”حالىقتىق كاسىپورىندار مەن حالىقتىق كاسىپورىنشىلار ٴبىزدىڭ ٴوز ادامدارىمىز“ دەگەن كەلەلى تۇجىرىمداردى ايقىن العا قويىپ، پارتيامىزدىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتى دامىتۋ جونىندەگى زاڭدىلىق سيپاتتى تانىمىن تەرەڭدەتتى. پارتيا 19 ـ قۇرىلتايى ”ەكىدەن تيتتەي دە اۋىتقىماۋدى“ جاڭا داۋىردە جۇڭگوشا سوتسياليزمگە تاباندى بولۋدىڭ جانە ونى دامىتۋدىڭ نەگىزگى جالپى جوباسىنا ەنگىزدى، پارتيانىڭ 20 ـ قۇرىلتايىندا ”حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ دامۋ ورتاسىن ساپالىلاندىرىپ، حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ مال ـ مۇلىك ۇقىعىن جانە كاسىپورىنشىلاردىڭ ۇقىق ـ مۇددەسىن زاڭ بويىنشا قورعاۋ“ ورتاعا قويىلدى، پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسى ”جالپىلىق مەنشىككە جاتپايتىن شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىنا تاماشا ورتا ازىرلەۋگە جانە وعان اناعۇرلىم كوپ وراي بەرۋگە كۇش سالاتىن باعىت ـ ساياساتتارعا تاباندى بولۋدى“ ارقاۋ ەتە وتىرىپ ٴبىر قىدىرۋ رەفورما شارالارىن ورنالاستىردى. پارتيامىز تانىمدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ستراتەگيانى ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، امالياتتى ۇزدىكسىز بايىتىپ، ”ەكىدەن تيتتەي دە اۋىتقىماۋ“، ”ٴۇش وزگەرگەن جوق“، ”ەكى اقاۋسىزدىق“ سياقتى كەلەلى باعىت ـ ساياساتتاردى باستان ـ اياق كورنەكتىلەندىرىپ، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىن، زورايۋىن جەبەيتىن تالىقپاس تالپىنىسىن باستان ـ اياق بەينەلەدى.
جاڭا داۋىردە پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىندە ۇلى تابىستارعا قول جەتتى، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدا نىق قادام تاستالدى، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋ ومىرشەڭ كۇشى بارىنشا تاسقىندادى، دامۋ ناتيجەلەرى اناعۇرلىم كورنەكتى بولدى، دامۋ رولى اناعۇرلىم ايگىلەندى. جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەدەل جەتىلدىرۋدى جانە دامىتۋدى مىسالعا الساق، مەملەكەتتىڭ جوعارى، جاڭا تەحنولوگيا كاسىپورىندارىنداعى حالىقتىق كاسىپورىندار 2012 ـ جىلعى 28 مىڭنان بۇگىنگى كۇندە 420 مىڭنان استامعا جەتىپ، يەلەگەن سالىستىرماسى %62.4تەن %92تەن استامعا جوعارىلادى. 2024 ـ جىلى جاڭا ەنەرگيالى اۆتوكولىكتىڭ ٴونىم مولشەرى 13 ميلليوننان اسقاننان جاساندى زەردە، سيفرلى ەكونوميكا سياقتى سالالارداعى جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىنىڭ ۇزدىكسىز جارىققا شىعۋىنا دەيىن بارلىق جەردەن حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ بار ونەرىن ايگىلەگەنىن كورۋگە بولادى. اماليات حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ جالىندى كۇشى، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ماڭىزدى نەگىزى، ەلىمىزدىڭ جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى مەملەكەت قۇرۋىن، ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى ماڭىزدى كۇشى ەكەندىگىن دالەلدەدى.
رەفورما جاساعاننان، ەسىك اشقاننان، اسىرەسە، جاڭا داۋىردەن بەرگى دامۋ بارىسى ”نەشە ون جىلدان بەرى، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ رەفورما جاساۋداعى، ەسىك اشۋداعى جانە سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسى ىستەرىندەگى ورنى مەن رولى جونىندەگى تانىم، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتى دامىتۋ جونىندەگى باعىت ـ ساياساتتارى پارتيامىزدىڭ نازارياسىمەن جانە امالياتىمەن تامىرلاس بولىپ، داۋىرمەن بىرگە العا باسقاندىعىن“ تولىق ايگىلەپ، پارتيامىزدىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىن، زورايۋىن جەبەۋدەگى بەرىك بەكىمىن، ايقىن تۇرعىسىن، بەرىك جىگەرىن جانە ستراتەگيالىق تاباندىلىعىن تەرەڭ اشىپ كورسەتتى.
اڭگىمە ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتى دامىتۋ جونىندەگى نەگىزگى باعىت ـ ساياساتتارىن ەگجەي ـ تەگجەيلى جيناقتاپ، بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”پارتيا مەن مەملەكەت سوتسياليستىك نەگىزگى شارۋاشىلىق تۇزىمىنە تاباندى بولىپ جانە ونى كەمەلدەندىرىپ، جالپىلىق مەنشىكتەگى شارۋاشىلىقتى تاباندىلىقپەن بەكەمدەپ جانە دامىتىپ، جالپىلىق مەنشىككە جاتپايتىن شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىنا تاباندىلىقپەن دەم بەرىپ، قولداۋ كورسەتىپ، جەتەكشىلىك ەتتى؛ پارتيا مەن مەملەكەت ٴتۇرلى مەنشىكتەگى شارۋاشىلىقتىڭ ٴوندىرىس فاكتورلارىنان زاڭ بويىنشا تەڭ پايدالانۋىنا، بازار باسەكەسىنە ٴادىل قاتىناسۋىنا، زاڭنىڭ قورعاۋىنا تەڭ دارەجەدە يە بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، ٴتۇرلى مەنشىكتەگى شارۋاشىلىقتىڭ باسىمدىقتار ارقىلى ٴبىرىن ـ ٴبىرى تولىقتاۋىن، بىرگە دامۋىن جەبەدى، جالپىلىق مەنشىككە جاتپايتىن شارۋاشىلىقتىڭ اقاۋسىز دامۋىن جانە جالپىلىق مەنشىككە جاتپايتىن شارۋاشىلىق قايراتكەرلەرىنىڭ اقاۋسىز جەتىلۋىن جەبەدى“. وسى نەگىزگى باعىت ـ ساياساتتاردىڭ جۇڭگوشا سوتسياليستىك ٴتۇزىم جۇيەسىنە ەنگىزىلىپ، پارتيا ۋستاۆى مەن نەگىزگى زاڭدا بەينەلەنۋى ٴبىر مەزەتتىك شارا ەمەس، قايتا ۇزاق ۋاقىتتىق شارا، بۇرىن وزگەرگەن جوق، بۇدان بىلاي ٴتىپتى دە وزگەرمەيدى. جاڭا جورىقتا پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتى دامىتۋ جونىندەگى نەگىزگى باعىت ـ ساياساتتارىنا باستان ـ اياق تاباندى بولعاندا جانە تياناقتاندىرعاندا، ٴسوز جوق، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ تىڭ شۇعىلا شاشۋىن، جاڭا ۇلەس قوسۋىن ىلگەرىلەتۋگە بولادى.
قازىر جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە تۇرعان حالىقتىق شارۋاشىلىق اناعۇرلىم كەڭ دامۋ بولاشاعىن قارسى الدى. جاڭا ٴداۋىردىڭ جاڭا جورىعىندا قالىڭ حالىقتىق كاسىپورىندار مەن حالىقتىق كاسىپورىنشىلار يدەيا مەن ارەكەتتى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ رۋحىمەن بىرلىككە كەلتىرىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتى دامىتۋ جونىندەگى باعىت ـ ساياساتتارىن دۇرىس ٴتۇسىنىپ، ٴتۇرلى ٴتيىمدى شارالاردان ويداعىداي، تولىق پايدالانىپ، سەنىمدى بەكەمدەپ، رۋحتى سەرپىلتىپ، قايراتتى تاسقىنداتىپ، ناقتى ىستەر تىندىرىپ، جاڭالىق اشىپ، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ اقاۋسىز دامۋىن، جوعارى ساپالى دامۋىن جۇزەگە اسىرۋى كەرەك.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 2 ـ ايدىڭ 18 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
