— باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حالىقتىق كاسىپورىندار اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندە
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
”حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىن جەبەيتىن ساياسات ـ شارالاردى تىڭعىلىقتى تياناقتاندىرۋ — كەزەكتەگى حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى قىزمەت ٴتۇيىنى. پارتيا ورتالىق كوميتەتى بەلگىلەگەندى تۇگەلىمەن باتىل اتقارۋ كەرەك، تولىق اتقارۋ كەرەك“. حالىقتىق كاسىپورىندار اڭگىمە ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ كەزەكتەگى جانە بۇدان بىلايعى ٴبىر مەزگىلدەگى حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ اقاۋسىز دامۋىن، جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جونىندە جاپپاي ورنالاستىرۋ جاسادى، اسىرەسە، 5 جاقتاعى ٴتۇيىندى ساياسات ـ شارالاردى باسا دارىپتەپ، تاعى دا پارمەندى سيگنال تاراتتى.
ٴبىر مەزگىلدەن بەرى، بۇرىن بار ساياساتتار مەن تىڭنان قوسىلعان ساياساتتاردىڭ ٴونىمدى تياناقتاندىرىلۋىنا ىلەسە، حالىقتىق كاسىپورىندار ٴوندىرىس شارۋاشىلىعى، جاڭالىق اشۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ، سەنىم، مەجە سياقتى جاقتاردا دەرلىك جاقسارىپ، ورنىقتى قاداممەن جاقسى جاققا قاراي بەت الدى. ”ٴوندىرىس فاكتورلارىنان زاڭ بويىنشا تەڭ پايدالانۋداعى، بازار باسەكەسىنە ٴادىل قاتىناسۋداعى ٴتۇرلى كەدەرگىلەردى باتىل الاستاۋ كەرەك“، ”حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ ەسەپتەگى اقشاسىن كەشەۋىلدەتۋ ماسەلەسىن كۇش سالا شەشۋ كەرەك“، ”حالىقتىق كاسىپورىندار مەن حالىقتىق كاسىپورىنشىلاردىڭ زاڭدى ۇقىق ـ مۇددەسىن شىن مانىندە زاڭ بويىنشا قورعاۋ كەرەك“، ”قيىنشىلىق قىسپاعىنان ارىلتۋ ساياساتتارىن مۇقيات تياناقتاندىرۋ كەرەك“، ”ۇكىمەت پەن ساۋداگەرلەردىڭ ەتەنە، پاك قاتىناسىن ونان ارى ورناتۋ كەرەك“، وسى 5 جاقتاعى ٴتۇيىندى ساياسات ـ شارالار حالىقتىق كاسىپورىندار اڭىس ەتكەن ٴبىرشاما شوعىرلى ٴىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشۋدى كوزدە ۇستاپ، ماسەلەنى باعدار ەتۋ مەن ونىمدىلىكتى باعدار ەتۋدىڭ ٴوزارا بىرلىگىنە تاباندى بولۋداعى ىشكى تالاپتى بەينەلەدى، ەرەكشە كۇشتى رەال باعىتتامالىلىق جانە جەتەكشىلىك سيپاتقا يە.
بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋ شارۋاشىلىق تۇلعالارىنىڭ ەكونوميكالىق قيمىلعا قاتىناسۋىنداعى العى شارت، ٴادىل باسەكە بازار شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزگى پرينسيبى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”ٴوندىرىس فاكتورلارىنان زاڭ بويىنشا تەڭ پايدالانۋداعى، بازار باسەكەسىنە ٴادىل قاتىناسۋداعى ٴتۇرلى كەدەرگىلەردى باتىل الاستاۋ كەرەكتىگىن“ باسا دارىپتەۋى حالىقتىق كاسىپورىندارعا اناعۇرلىم ٴادىل دامۋ ورايىن ازىرلەۋدى ماقسات ەتكەن.
2023 ـ جىلى العا قويىلعان «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىن، زورايۋىن جەبەۋ جونىندەگى پىكىرىندە» بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋ قامالىن ۇزدىكسىز تالقانداپ، ٴادىل باسەكە ساياساتىن، ٴتۇزىمىن جاپپاي تياناقتاندىرۋ سياقتى ساياسات ـ شارالار ايقىن ورتاعا قويىلدى، بۇل ورنىقتى، ٴادىل، جاريا، مەجەلەۋگە بولاتىن دامۋ ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرۋدى ماقسات ەتكەن. 2024 ـ جىلعى ورتالىقتىڭ ەكونوميكالىق قىزمەت ماجىلىسىندە ”حالىقتىق شارۋاشىلىقتى جەبەۋ زاڭىن شىعارۋ“، ”كاسىپورىندارعا ساياتىن زاڭ اتقارۋدى ارناعا ٴتۇسىرۋ ارناۋلى ارەكەتىن ورىستەتۋ“، ”مەملەكەت بويىنشا بىرلىككە كەلگەن ۇلكەن بازار قۇرىلىسى نۇسقاۋىن جاساۋ“ سياقتىلار بيىلعى ٴتۇيىندى مىندەتتەر قاتارىنا ەنگىزىلدى. پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىق جونىندەگى باعىت ـ ساياساتتارى باستان ـ اياق دايەكتىلىككە يە ٴارى توتەنشە ايقىن.
”ٴبىر ٴتىزىمنىڭ“ وزگەرىسى ايرىقشا تيپتىك ٴمان الادى. بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋدىڭ ۇنامسىز ٴتىزىم ٴتۇزىمى جاپپاي اتقارىلعاننان بەرى، 4 رەت يكەمدى وزگەرىس ەنگىزىلىپ، 151 تۇردەن 117 تۇرگە ىقشامدالىپ، قارتايعاندا كۇتىمدەلۋ، ەمدەلۋ سياقتى كوپ سالاداعى ٴبىر توپ رۇقسات ەتۋ شەكتەمەسى جەڭىلدەتىلىپ، ٴتۇرلى شارۋاشىلىق تۇلعالارىنىڭ ەكونوميكانى دامىتاتىن، بايلىق جاراتاتىن اناعۇرلىم كوپ ومىرشەڭ كۇشى جانە اناعۇرلىم زور كەڭىستىگى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسالدى. قازىر مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى سياقتى تاراۋلار جاڭا نۇسقاداعى بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋ ۇنامسىز ٴتىزىمىن وزگەرىس ەنگىزىپ شىعارىپ، ”تيىم سالىنباعان بولسا تاباندا كىرگىزۋ“ تالابىن ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، شارالاردى ەگجەي ـ تەگجەيلىلەندىرىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلارداعى باسەكەلىك سيپاتقا يە سالالار، مەملەكەتتىڭ كەلەلى عىلمي زەرتتەۋ نەگىزدىك قۇرىلعىلارى سياقتىلاردىڭ حالىقتىق كاسىپورىندارعا ٴادىل، اشىق ۇستالۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ ”ەكى كەلەلى نىسان“ قۇرىلىسىنا جانە ”ەكى جاڭا“ قىزمەتكە بەلسەنە ات سالىسۋىنا قولداۋ كورسەتۋدە. وسى ساياساتتاردى، تالاپتاردى ناقتى، ەگجەي ـ تەگجەيلى تياناقتاندىرۋدا قازىرگى كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشۋ تياناق ەتىلسە ٴارى ۇزاق بولاشاقتى كوزدەپ باياندى مەحانيزم ورناتىلسا، ٴسوز جوق، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ تىرشىلىك تىنىسىن، ومىرشەڭ كۇشىن ۇزدىكسىز قاۋلاتۋعا بولادى.
ۇكىمەت پەن ساۋداگەرلەردىڭ ەتەنە، پاك قاتىناسىن ونان ارى ورناتۋدى الىپ ايتساق، بۇل تاماشا ساياسي ەكولوگيا قالىپتاستىرۋدىڭ، شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋدىڭ ماڭىزدى قامتاماسىزدىعى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”ۇكىمەت پەن ساۋداگەرلەردىڭ ەتەنە، پاك قاتىناسىن جاپپاي ورناتۋدا، پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار ٴارى حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ دامۋىنا كوڭىل ٴبولۋى، قولداۋ كورسەتۋى، ىرىقتىلىقپەن ۋايىمنان ارىلتىپ، قيىنشىلىعىن شەشۋى ٴارى كىرشىكسىزدىك تومەنگى شەگىن ساقتاۋى كەرەك“. پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ «قاۋلىسىندا» ”ۇكىمەت پەن ساۋداگەرلەردىڭ ەتەنە، پاك قاتىناسىن جاپپاي ورناتىپ، جالپىلىق مەنشىككە جاتپايتىن شارۋاشىلىقتىڭ اقاۋسىز دامۋىن، جالپىلىق مەنشىككە جاتپايتىن شارۋاشىلىقپەن شۇعىلداناتىن قايراتكەرلەردىڭ اقاۋسىز جەتىلۋىن جەبەيتىن قىزمەت مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ كەرەك“ دەپ تۇراقتاندىرىلىپ، ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزم قۇرىلىسى جاعىندا اناعۇرلىم جوعارى تالاپ قويىلدى.
ۇكىمەت پەن ساۋداگەرلەردىڭ ەتەنە، پاك قاتىناسىن ورناتۋدى ناقتى تياناقتاندىرۋدا، تانىم جەتەرسىز بولۋ، قىزمەتتە سىڭار جاقتىلىق ىستەۋ، قاراپايىمداستىرۋ ماسەلەلەرىن، ٴسوز جوق، شەشۋ كەرەك. ”ەتەنە بولۋ“ مەن ”پاك بولۋ“ ماندىك جاقتان العاندا ٴىس ىستەۋ مەن كىرشىكسىزدىكتىڭ قاتىناسى ەكەندىگىن، ديالەكتيكالىق بىرلىككە يە ەكەندىگىن، بۇكىلدەي قاتار ىلگەرىلەتۋگە بولاتىندىعىن، ٴبىر ـ بىرىنە قايشى كەلمەيتىندىگىن تەرەڭ تانۋ كەرەك. ٴار دارەجەلى كادرلار ۇقىقتى حالىق ٴۇشىن ىستەتۋ، باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ تابىسقا جەتۋ، پاك بولۋ قيسىنىن ىشكەرىلەي ٴتۇسىنىپ، سانالىلىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ مەن سانالى بولۋدى بىرلىككە كەلتىرىپ، ۇكىمەت پەن ساۋداگەرلەردىڭ ەتەنە، پاك قاتىناسىن ورناتۋدا ايقىن پوزيتسيا كورسەتىپ، ونى ارەكەتكە اينالدىرىپ، ەتەنە دە لايىقتى، كىرشىكسىز دە ىسكەر بولۋدى جۇزەگە اسىرۋى كەرەك. حالىقتىق كاسىپورىنشىلار دا كادرلارمەن بۇكپەسىز ارالاسىپ، شىن سويلەپ، ناقتى جاعدايدى ايتىپ، كەڭەس بەرىپ، ٴوزىن كىرشىكسىزدەندىرىپ دۇرىس جولمەن ٴجۇرىپ، تارتىپكە، زاڭعا بويسۇنىپ كاسىپورىن قۇرىپ، اشىق ـ جاريا شارۋاشىلىق جۇرگىزۋى كەرەك، كادرلاردى پايدامەن شىرعالاپ شىرىكتەستىرۋگە استە بولمايدى.
حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتۋ پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ دايەكتى باعىتى. ٴار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر ٴىس جۇزىندىكتى تياناق ەتىپ، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىن جەبەيتىن ساياسات ـ شارالاردىڭ تياناقتاندىرىلۋىن ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ ويداعىداي يگەرىپ، كوزى جەتكەندەرىن قاۋىرت ىستەۋى، شالاعايلىق ىستەمەۋى، كەشەۋىلدەتپەۋى كەرەك. ٴتۇرلى ساياساتتاردى قاز ـ قالپىندا تياناقتاندىرعاندا عانا، ٴسوز جوق، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋ جاڭا جاعدايىن اشىپ، ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتەتىن كۇشتى قوزعالىس قۋاتىن توپتاۋعا بولادى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 2 ـ ايدىڭ 20 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
