ۋاكىل زويا باقىت:
مادەني ەسكەرتكىشتەر ”جاندانىپ“، مادەنيەت ”الاۋى“ لاۋلادى
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى جاڭ لەي
”جاڭادان وزگەرىس ەنگىزىلگەن مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ زاڭىنىڭ تياناقتانىپ ونىمدىلىك كورسەتۋىن ەرەكشە ٴۇمىت ەتەمىن“. 3 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنىنەن باستاپ جاڭادان وزگەرىس ەنگىزىلگەن «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ زاڭى» رەسمي اتقارىلادى، بۇل زاڭ شىعارۋ جونىندە پىكىر جيناۋعا قاتىناسقان مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ شينجياڭداعى ۋاكىلى زويا باقىتتىڭ قاجىر ـ قايراتىن اناعۇرلىم قاۋلاتتى.
زويا باقىت التاي ايماقتىق مادەني ەسكەرتكىشتەر ـ مۇراجاي مەكەمەسىنىڭ (مۇراجاي) قىزمەتكەرى، ول بىلاي دەدى: نەگىزگى ساتىداعى مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ قىزمەت تاجىريبەسىنەن پايدالانىپ، مەملەكەتتىڭ زاڭ شىعارۋىنا اقىل ـ كەڭەس بەرىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردىڭ ”جاندانۋىنا“، مادەنيەت ”الاۋىن“ لاۋلاتۋعا دەم بەرۋ _ حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى.
2024 ـ جىلى ”التايىم“ تەلەفيلمى بۇكىل ەلدە قىزۋ ورلەۋ كوتەرىپ، التاي ايماقتىق مادەني ەسكەرتكىشتەر ـ مۇراجاي مەكەمەسى (مۇراجاي) بۇرىن بولىپ كورمەگەن دارەجەدە جۇرت نازارىن اۋداردى. التاي ايماعىنىڭ مول مادەني ەسكەرتكىش بايلىعىن تولىق اشىپ، ويداعىداي قورعاپ، ويداعىداي جالعاستىرىپ، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋ تاريحي حيكايالارىنان، ارحەولوگيالىق ناقتى زاتتاردان ٴونىمدى پايدالانىپ، شينجياڭ حيكاياسىن قالاي جاقسى بايانداۋ جونىندە زويا باقىتتىڭ ٴوز ويى بار.
كۇندەلىكتى قىزمەت بارىسىندا زويا باقىت مۇراجايدا ساقتالعان مادەني ەسكەرتكىشتەردى تۇسىندىرۋگە جانە دالاداعى كوشىرۋگە بولمايتىن مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋعا جاۋاپتى. التاي ايماقتىق مادەني ەسكەرتكىشتەر ـ مۇراجاي مەكەمەسى (مۇراجاي) زەردەلى مۇراجايىن سالۋ بارىسىندا، ول مادەني ەسكەرتكىشتەردىڭ قىسقاشا بايانىن جازىپ، ”بالبال تاسقا بارۋ شاعىن باعدارلاماسى“ سياقتى سيفرلاندىرۋ نىساندارىن جوبالاۋعا قاتىناسىپ، مۇراجايدا ساقتالعان مادەني ەسكەرتكىشتەردىڭ استارىنداعى حيكايالاردى جاندى، وبرازدى بايانداپ قانا قويماي، مۇراجايدىڭ باۋراۋ قۋاتىن دا جوعارىلاتتى، ٴتىپتى كوپ ساياحاتشىنى مۇراجايعا كەلۋگە، مۇراجايعا قىزىعۋعا باۋرادى.
”مادەني ەسكەرتكىشتەردى زەرتتەۋ، ٴتۇسىندىرۋ قىزمەتىن ۇزدىكسىز جاقسى ىستەپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا حيكاياسىن ويداعىداي باياندايمىن“، ـ دەدى زويا باقىت.
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى بولىپ سايلانعاننان كەيىن، زويا باقىت نازارىن باستان ـ اياق نەگىزگى ساتىداعى مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ قىزمەتىندەگى قولامتالى، قيىن ماسەلەلەرگە شوعىرلاندىرىپ، بەلسەنە اقىل ـ كەڭەس بەردى. بىلتىر مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىندا ول العا قويعان ”عىلىم ـ تەحنولوگيالىق تاسىلدەردەن پايدالانىپ، دالالىق مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋدى كۇشەيتۋ تۋرالى“ سياقتى 3 ۇسىنىسقا قاتىستى تاراۋلار تۇگەلدەي جاۋاپ قايتاردى. ۇسىنىستارىنىڭ پارمەندى شارالارعا اينالىپ، ەلىمىزدىڭ مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ قىزمەتىنىڭ ۇزدىكسىز العا باسۋىن جەبەگەندىگىن كورگەن زويا باقىتتىڭ بولاشاققا سەنىمى ارتا ٴتۇستى.
2024 ـ جىلى زويا باقىت التاي ايماعىنىڭ مەملەكەتتىك 4 ـ رەتكى مادەني ەسكەرتكىشتەردى جاپپاي تەكسەرۋىنە قاتىناسىپ، دالالىق مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ جونىندە اناعۇرلىم كوپ جاڭا تانىمعا يە بولدى. ”بيولوگيالىق زيانداۋ، كليمات وزگەرىسى سياقتىلاردىڭ بارلىعى دالالىق مادەني ەسكەرتكىشتەرگە ىقپال جاسايدى“. ول بىلاي دەدى: دالالىق مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ قىزمەتىنە ۇزدىكسىز نازار اۋدارىپ، نەگىزگى ساتىداعى مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ٴۇنىن ۇزدىكسىز جەتكىزەمىن.
”ۇزدىكسىز ۇيرەنۋ بارىسىندا مىندەت اتقارۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ساپالى ۇسىنىس قويامىن“. ٴبىر جىلدىق مىندەت وتەۋ بارىسىنا قايىرىلا قاراعان زويا باقىت مىنالاردى ٴبىلدىردى: حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى رەتىندە، بۇقارانىڭ مادەنيەت قاجەتىن ۇزدىكسىز ۇعىسىپ، تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋگە كەڭ كولەمدە ات سالىسىپ، بەلسەنە اقىل ـ كەڭەس بەرىپ، قىزمەتتى جاقسى ىستەۋگە، ٴسوزدى ساپالى سويلەۋگە، سالماقتى ۇسىنىس قويۋعا كۇش سالامىن.
مىندەت وتەۋ جاۋابىن مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ ءبىرىنشى شەبىندە جازدى
ءتىلشى ەستەلىگى
”جاڭا داۋىردەگى مادەني ەسكەرتكىش قىزمەتكەرلەرى ’مەملەكەتتىڭ زور ءىسىن‘ كوكەيدە ساقتاپ، ’كىشكەنتاي كىرىسۋ ءتۇيىنى‘ ارقىلى ’ۇلكەن زەرتتەۋدى‘ ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ قىزمەتىنىڭ ءبىرىنشى شەبىندە شىن مانىندە زەرتتەۋ جۇرگىزۋ كەرەك“. تىلشىلىك بارىسىندا ۋاكىل زويا باقىتتىڭ ءسوزى ادامعا تەرەڭ اسەر قالدىردى.
ۋاكىل زويا باقىت نەگىزگى ساتىداعى تاڭداۋلى مادەني ەسكەرتكىشتەر - مۇراجاي قىزمەتكەرى عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋعا ىنتالى مادەنيەت تاراتۋشى. ول زەردەلى ءتاسىل ارقىلى شىرت ۇيقىدا جاتقان مادەني ەسكەرتكىشتەردى وياتىپ، تاريحي ەستەمەلەردى سيفرلى داۋىردە تىڭ ومىرشەڭدىككە يە ەتىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ قۇنىن جۇرتقا ۇزدىكسىز تاراتتى.
مادەنيەتتى جالعاستىرۋ جاڭالىق اشۋدى قاجەت ەتەدى، تاباندى بولۋدى ءتىپتى قاجەت ەتەدى، ۋاكىل زويا باقىتتىڭ تاباندىلىعى مەن ىستىق ىقىلاسى ءتىپتى كوپ جاستى مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ قىزمەتىنە ات سالىسۋعا شابىتتاندىرىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردىڭ شۇعىلالى تىڭ ومىرشەڭدىك بايقاتۋىنا جاستىق كوكتەمنىڭ اناعۇرلىم كوپ كۇش - قۋاتىن ۇستەدى.
