”14 ـ بەسجىلدىقتىڭ“ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتىپ، جاڭا جورىققا ارشىندى قادام تاستايىق
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى جاڭ يۇنمەي
بيىل — ”14 ـ بەسجىلدىق“ جوبا اياقتالاتىن جىل.
قايتكەندە ”14 ـ بەسجىلدىق“ جوبانىڭ نىسانا ـ مىندەتتەرىن جوعارى ساپامەن ورىنداپ، ” 15 ـ بەسجىلدىقتىڭ“ تاماشا باستاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا بەرىك نەگىز قالاۋعا بولادى؟ ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا مىندەتتەمە جاسالىپ، جول كارتاسى سىزىلدى.
شينجياڭنان كەلگەن مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلدەرى، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەلەرى شينجياڭنىڭ دامۋى جونىندەگى كوكەي تەستى تىلەكتەرى مەن ويلارىن ارقالاپ، مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە ۇسىنىس قويىپ، دامۋدى تىلگە تيەك ەتىپ، ورتاق تانىم ۇيىستىرىپ، تولىق سەنىممەن ”14 ـ بەسجىلدىقتىڭ“ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، شينجياڭنىڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ جولىندا ارشىندى قاداممەن العا باسۋىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتتى.
نىسانانى قاداعالاپ، ورايدى مىقتى يگەردى
ىشكى ٴوندىرىس جالپى ٴونىم قۇنىن %5 شاماسىندا ارتتىرۋ؛ قالا ـ قالاشىقتاردا 12 ميلليوننان استام ادامدى تىڭنان جۇمىستاندىرۋ؛ استىق ٴونىم مولشەرىن ٴبىر تريلليون 400 ميلليارد جىڭ شاماسىندا بولۋ... ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا بيىلعى دامۋدىڭ باستى مەجەلى نىسانالارى العا قويىلۋمەن بىرگە، تۇتىنۋ، جاڭاشا وندىرگىش كۇش، رەفورما سياقتى ٴتۇيىندى قىزمەتتەر جونىندە دە ورنالاستىرۋ جاسالدى.
شينجياڭ — جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وزەكتى رايونى، مەملەكەتتىك ەنەرگيا بايلىعى ستراتەگيالىق قامتاماسىزدىق بازاسى جانە مەملەكەتتىڭ ساپالى ەگىن، مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن ماڭىزدى قامداۋ بازاسى. ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا ٴتۇرلى نىسانا ـ مىندەتتەردىڭ العا قويىلۋى شينجياڭنىڭ دامۋىنا اناعۇرلىم كوپ جاڭا قوزعالىس قۋاتىن ۇستەيتىندىگى ٴشۇباسىز.
شينجياڭ قايتكەندە ۇتىمدى جاعدايدان پايدالانىپ العا ىلگەرىلەپ، اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسا الادى؟
ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا تۇتىنۋ جاعدايىندا جاڭالىق اشۋ جانە ونى بايىتۋ ورتاعا قويىلدى. ”بۇل شينجياڭ ٴۇشىن ٴارى نىسانا، ٴارى وراي، ٴبىز تاپتىرماس ورايدى مىقتى يگەرۋىمىز كەرەك“، ـ دەدى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى كۇڭ فيفي.
شينجياڭ مادەنيەت بايلىعىندا ٴىرى رايون، ساياحات بايلىعى مول شوعىرلانعان رايون، كوپتەگەن ساياحاتشى اڭساعان ”ارمان القابى“. بىلتىر شينجياڭ تۇتاس جىلدا جيىنى 300 ميلليوننان استام ساياحاتشى (رەت) قابىلداپ، ساياحاتشىلار جۇمساعان اقشا 359 ميلليارد 542 ميلليون يۋان بولىپ، جەكە ـ جەكە %14 جانە %21 ارتىپ، شينجياڭ ساياحاتتاعى ٴىرى رايوننان ساياحاتتاعى قۋاتتى رايونعا قاراي قادام تاستادى.
تۇتىنۋ جاعدايىندا جاڭالىق اشۋعا جانە ونى بايىتۋعا ۋاكىل كۇڭ فيفيدىڭ سەنىمى بار.
بىلتىر ۋاكىل كۇڭ فيفي شاپشال سىبە اۆتونوميالى اۋدانى شاپشال قالاشىعىنىڭ باستىعى قىزمەت ورنىنان اۋىسىپ مادەنيەت ـ ساياحات ”جاڭا اسكەرىنە“ اينالدى. ساياحات كاسىبىنىڭ قاۋىرت دامۋى جونىندە ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى ساياحاتقا قىزمەت وتەۋ قۇرىلعىلارىن ارتتىرۋ، ساياحات كاسىپ كۇيىن بايىتۋ، باسقا كاسىپ كۇيىنىڭ جالپى تۇلعالىق دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋ سياقتى شارالار ارقىلى ساياحاتشىلارعا قىزمەت وتەۋ قاجەتىنىڭ ارتۋى الا كەلگەن جاڭا سىن ـ سايىستارعا توتەپ بەرۋ جونىندە بەلسەنە ىزدەنىس جاسادى. ول بىلاي دەپ قارادى: دەمالىس ٴتۇزىمىن تياناقتاندىرۋ جانە ساپالىلاندىرۋ ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋى جونىنەن پايدالى جاقسى حابار ەكەندىگى ٴشۇباسىز، ساياحات نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسى مەن قىزمەت وتەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدى ارقاۋ ەتىپ، قىزمەت تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، ساياحات كاسىبى دامۋىنىڭ جالپى تۇلعالىق ساپاسىن، ونىمدىلىگىن كۇشەيتەمىز.
عىلىم ـ تەحنولوگيا، وقۋ ـ اعارتۋ ارقىلى مەملەكەتتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن كۇش سالا ويداعىداي يگەرۋ كەرەك... ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا العا قويىلعان نىسانا مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى ۋاڭ ۋيعا جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ اۋىر، بورىشىنىڭ داڭقتى ەكەندىگىن سەزىندىردى.
مۇشە ۋاڭ ۋيدىڭ ساپالى تۇقىمدىق زات بايلىعىن اشۋ جانە قورعاۋ قىزمەتىمەن شۇعىلدانعانىنا 39 جىل بولدى، ىلگەرىندى ـ كەيىندى 14 ٴتۇرلى كاسىپتىك ولشەمدى، 5 ٴتۇرلى مەملەكەتتىك ولشەمدى زەرتتەپ جاساۋعا قاتىناسىپ، ولكە، مينيسترلىك دارەجەلى 3 ٴتۇرلى عىلىم ـ تەحنولوگيا العاباسارلىعى سيلىعىنا يە بولدى. بيىل مۇشە ۋاڭ ۋي ماجىلىسكە قاتىناسقان كەزدە ٴبيداي ماساعىن الا بارىپ، استىق حاۋىپسىزدىگى مەن تۇقىم شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا دەم بەردى جانە ٴۇن قوستى.
بوي كوتەرگەن ”باتىس بولىك استىق قامباسى“ رەتىندە، بىلتىر شينجياڭنىڭ استىق جالپى ٴونىمى 46 ميلليارد 600 ميلليون جىڭعا جەتىپ، بۇكىل ەل بويىنشا 13 ـ ورىندى يەلەدى، استىقتىڭ بىرلىك ٴونىمى مۋ باسىنا 524.8 كيلوگرامنان اينالىپ، بۇكىل ەل بويىنشا 1 ـ ورىندى يەلەدى، شينجياڭ بۇكىل ەلدەگى استىق ٴوندىرىس قۋاتى ەڭ كوپ ارتقان ولكەگە اينالدى. بيىل شينجياڭ كەڭ كولەمدە بىرلىك ٴونىمدى جوعارىلاتۋ ارەكەتىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، استىق ٴونىمىن تاعى ٴبىر ميلليارد جىڭ ارتتىرۋعا كۇش سالادى.
”بىرلىك ٴونىمنىڭ تەتىگى — تاڭداۋلى تۇقىم“. مۇشە ۋاڭ ۋي بىلاي دەپ قارادى: ساياسات جاعىنداعى سۇيەمەلدەۋ سەرپىنىن اناعۇرلىم ارتتىرىپ، شارۋالاردىڭ استىق ەگۋ بەلسەندىلىگىن تولىق جۇمىلدىرۋ كەرەك. سونىمەن بىرگە عىلىم ـ تەحنولوگيانىڭ تىرەك بولۋىن كۇشەيتىپ، تۇقىم شارۋاشىلىعىن باسقارۋ ساياساتىن ساپالىلاندىرىپ، كەمەلدەندىرىپ، تۇقىم جەتىلدىرۋدە جاڭالىق اشۋعا اناعۇرلىم ويداعىداي شابىتتاندىرىپ، تۇقىم شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا دەم بەرىپ، جۇڭگو كەسەسىنە ٴتىپتى دە كوپ ساپالى شينجياڭ استىعىن سالۋعا ۇلەس قوسۋ كەرەك.
رەفورمانى مىقتى يگەرىپ، باتىلدىقپەن ٴداۋىردىڭ الدىندا ٴجۇردى
بيىل — رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدەگى ماڭىزدى جىل.
بىلتىر اشىلعان پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىندە 300دەن استام ماڭىزدى رەفورما شاراسى ورتاعا قويىلدى. بيىلعى مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە ”رەفورما“ ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا كوپ تىلگە الىنعان سوزگە اينالدى.
”ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا بەلگى سيپاتتى رەفورما شارالارىنىڭ جەدەل تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتۋ العا قويىلىپ، ٴبىزدىڭ بۇدان بىلايعى قىزمەتىمىزگە ايقىن بەتالىس كورسەتتى“، ـ دەدى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ماحمۇت ٴومارجان.
اۆتونوميالى رايون حوتان ايماعىندا كەن ۇقىعىن وتكەرمەلەۋدى تىزىمدەۋ رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋدى ورىستەتكەننەن بەرى، بازاردىڭ ومىرشەڭ كۇشىن ٴونىمدى تاسقىنداتىپ، قازىنالىق كىرىستى ارتتىرۋ مەن كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىندا بىردەي پايداعا كەنەلۋدى ىلگەرىلەتتى. ”قىسقا عانا بىرنەشە ايدا حوتان ايماعى 17 كەن ۇقىعىن وتكەرمەلەپ، جالپى 826 ميلليون يۋان پايدا تاپتى، بۇل رەفورمادان بۇرىنعى 3 جىلدا كەن ۇقىعىن وتكەرمەلەۋدە كەلىسكەن باعا سوماسى جيىنتىعىنىڭ 1.08 ەسەسىندەي“. ۋاكىل ماحمۇت ٴومارجان بىلاي دەدى: حوتان ايماعىنىڭ ”بايلىق شوعىرلانۋدان” “كاسىپ سالاسى شوعىرلانۋعا“ قاراي بۇرىلىس جاساۋ اياق الىسىن جەدەلدەتكەندىگىن، شينجياڭنىڭ مەملەكەتتىك ەنەرگيا بايلىعى ستراتەگيالىق قامتاماسىزدىق بازاسىن قۇرىپ شىعۋىنا ساناۋلى كۇن قالعاندىعىن شىنايى سەزىندىم.
مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى ما حۋادۇڭ گرۋپپا تالقىسىنا قاتىناسقان كەزدە، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى چىن شياۋپيڭ ورتاعا قويعان ”حاڭجوۋداعى التى كىشكەنتاي ايداعاردىڭ“ كۇشتى بوي كوتەرۋىنىڭ استارىنداعى تەرەڭ قاتپارلى لوگيكاعا قىزىعىپ قالدى.
’”حاڭجوۋداعى التى كىشكەنتاي ايداعاردىڭ‘ بوي كوتەرۋى عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋداعى كەرەمەت عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسى، فينانستىڭ قۋات ۇستەۋى، جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسى، كاسىپ سالاسى سەلبەستىگى، دارىندىلار قۇنارلى توپىراعى جانە نەگىزدىك زەرتتەۋ بىرگە سومداعان جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسىنىڭ جۇيەلى تىرەك بولۋىنىڭ ناتيجەسى“، ـ دەدى مۇشە ما حۋادۇڭ.
بيىلعى ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا ٴتۇرلى شارۋاشىلىق تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭ كۇشىن ٴونىمدى تاسقىنداتۋ رەفورما نىسانالارىنىڭ ٴبىرى بولدى. ”بىلتىر شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرۋ ارقىلى شينجياڭ كاسىپورىندارىنىڭ دامۋ جاعدايى جاقسى بولىپ، كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپ كاسىپورنى 5000نان اسىپ، تىركەۋگە الىنعان ٴتۇرلى شارۋاشىلىق تۇلعاسى 2 ميلليون 594 مىڭ 700گە جەتتى“. مۇشە ما حۋادۇڭ بىلاي دەدى: ٴبىز رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ سىندى وسى ”شەشۋشى شارادان“ ويداعىداي پايدالانىپ، ٴتۇرلى شارۋاشىلىق تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭ كۇشىن ۇزدىكسىز تاسقىنداتىپ، شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدا تىڭ ساتىعا كوتەرىلۋىن ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك.
”حاڭجوۋداعى التى كىشكەنتاي ايداعاردىڭ“ بوي كوتەرۋىنىڭ استارىنداعى لوگيكاعا ىشكەرىلەي وي جۇگىرتۋ ارقىلى مۇشە ما حۋادۇڭ بىلاي دەپ قارادى: شينجياڭنىڭ شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرىپ، ٴتۇرلى شارۋاشىلىق تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭ كۇشىن ٴونىمدى قاۋلاتۋىندا ىستەۋگە ٴتيىستى قىزمەتتەر ٴالى كوپ. ول مىناداي ۇسىنىس قويدى: ”قاجەت بولماسا اۋرەلەمەۋ“ ارقىلى ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋ ۇستانىمىن قايتا سومداۋ؛ ”تۇتاس ٴومىر پەريودى“ بويىنشا فينانستىق قولداۋ جۇيەسىن ورناتۋ؛ ”ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى + سيفرلى قۋات ۇستەۋ“ ەكولوگيالىق جاڭبىرلى ورمان قالىپتاستىرۋ؛ ”قوس اينالىمدى“ دارىندىلار ستراتەگياسىن اتقارۋ؛ قولدانۋدى باعدار ەتكەن نەگىزدىك زەرتتەۋ تۇعىرىن بەكەمدەۋ كەرەك.
”ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋ ’باسقارۋ وي جەلىسىنەن’ ‘ەكولوگيالىق وي جەلىسىنە‘ بۇرىلىس جاساعاندا، كاسىپ سالاسى ساياساتى ’قان بەرىپ سۇيەمەلدەۋدەن’ ‘قان جاساپ قۋات ۇستەۋگە‘ بۇرىلىس جاساعاندا، شينجياڭ، ٴسوز جوق، وزىندىك ەرەكشەلىككە يە جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا تاراۋىن جازاتىن بولادى“، ـ دەدى مۇشە ما حۋادۇڭ.
تىعىز ىنتىماقتاسىپ، ۇزدىكسىز ەكپىندەي ىلگەرىلەدى
جورىقتىڭ وڭتايلى ٴساتى كەلدى، نىق قاداممەن بولاشاققا بەت الايىق. جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ تاماشا كارتيناسى ٴار ۇلت حالقىنىڭ بىرگە كەسكىندەۋىن قاجەت ەتەدى.
قازىر شينجياڭنىڭ ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسى دابىرالى جۇرىلۋدە. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ۋاڭ كۇيران مىنالاردى ٴبىلدىردى: شينجياڭ باستان ـ اياق بايلىق ارتىقشىلىعىن، وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن جانە كاسىپ سالاسى نەگىزىن كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ ماڭىزدى بويسۇنۋ ولشەمى ەتىپ، ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە كاسىپ سالاسىن جەتىلدىرۋدى، زورايتۋدى نەگىزگى قامال الۋ بەتالىسى ەتتى. بيىل شينجياڭ ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن“ ارقاۋ ەتىپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي شينجياڭ ەرەكشەلىگىندەگى جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرىپ، كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرىپ، جۇمىستاندىرۋدى ارتتىرىپ، جۇرت تىلەگىن توعىستىرىپ، نيەتتەس بولۋدى كۇشەيتىپ، شينجياڭنىڭ ساياسات، بايلىق، وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن شىن مانىندە ناقتى وندىرگىش كۇشكە اينالدىرادى، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمىنە، باقىت سەزىمىنە، حاۋىپسىزدىك سەزىمىنە اينالدىرادى.
”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەۋىنە جانە جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ قۇرىلۋىنا ىلەسە، قاشقار مەملەكەتتىڭ سىرتقا ەسىك اشۋ ۇلكەن ارناسىمەن بۇرىن بولماعان بەينەمەن توعىستى. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ٴانۋار تۇرسۇن مىنالاردى ٴبىلدىردى: بيىل قاشقار ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، حالىقارالىق ەكونوميكا ـ ساۋدا ەرەجەسىمەن جوعارى ولشەممەن ٴتۇيىلىسىپ، تۇزىمدە جاڭالىق اشۋدى وزەك ەتىپ، ٴتۇرلى رەفورما سىناق ٴتۇيىنى مىندەتتەرىنىڭ تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتىپ، شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، قاشقار اۋماعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتەدى.
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە عىلىم ـ تەحنولوگيادا الدا ٴجۇرۋى كەرەك. عىلىم ـ تەحنولوگيا شەبىنەن كەلگەن مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى شياۋ ۋىنجياۋ مىنالاردى ٴبىلدىردى: وقۋ ـ اعارتۋ، عىلىم ـ تەحنولوگيا، دارىندىنى ٴبىر تۇلعالى ورنالاستىرۋعا، ٴبىر تۇلعالى ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، جاستاردان ۇزدىك عىلىم ـ تەحنولوگيا دارىندىلارىن تاربيەلەۋدى اناعۇرلىم كۇشەيتىپ، ٴتىپتى دە كوپ جوعارى دەڭگەيدەگى عىلىم ـ تەحنولوگيا جاعىنداعى قامداۋدى اناعۇرلىم جاراتىپ، شەشۋشى سيپاتتى، ٴتول جاسامپازدىق سيپاتتى، جەتەكشى سيپاتتى جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىنەن ٴبىر توبىن جەدەل جاراتىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋدى جوعارى ساپالى دامۋدىڭ قۋاتتى قوزعالتقىشىنا اينالدىرىپ، ”14 ـ بەسجىلدىق“ جوبانىڭ نىسانا ـ مىندەتتەرىن جوعارى ساپالى ورىنداۋعا، ”15 ـ بەسجىلدىقتىڭ“ تاماشا باستاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا پارمەندى عىلىم ـ تەحنولوگيا تىرەگىن ازىرلەۋ كەرەك.
دابىل قاعىلىپ ەكپىندەي ىلگەرىلەۋگە جىگەرلەندىردى، تاعى دا جاڭا جورىققا قادام تاستالدى. ۋاكىلدەر مەن مۇشەلەردىڭ سەنىمى بەرىك: جوبا جاسالىپ بولدى، ارمانعا قۇلاش سەرمەۋدە تەك شىنايى اتقارۋ كەرەك. كوپشىلىك ەل بىرلىگىنەن بەرىك قامال تۇرعىزىپ، قيىندىقتان تايسالماي العا ۇمتىلىپ، ىستەۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، ٴورىس اشا العا ىلگەرىلەپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ تاراۋىن قۇلشىنا جازىپ، اۆتونوميالى رايون قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن ۇزدىك ناتيجەلەرمەن قارسى الادى.
