كوكتەمدە ارمانعا قۇلاش سەرمەپ، ٴبىر نيەتپەن بولاشاققا اتتاندى
— 14 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى 3 ـ ٴماجىلىسىنىڭ جابىلعاندىعى جونىندە ەستەلىك
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى \ سۇن شاۋلۇڭ
كوكتەم كەلىپ، گۇلدەر شەشەك اتىپ، يۇيلان اعاشى بۇرشىكتەدى. 3 ـ ايداعى استانا بەيجيڭدە كوكتەمنىڭ لەبى ەسەدى.
3 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 3000عا جۋىق ۋاكىلى حالىق سارايىنا جينالىپ، 14 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى 3 ـ ٴماجىلىسىنىڭ جابىلۋ جينالىسىنا قاتىناستى.
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى حى گۋاڭحۋانىڭ كوڭىلى كولدەي تولقىدى. نەشە كۇننىڭ الدىندا حالىق سارايىنىڭ شىعىس زالىندا ول باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جياڭسۋ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باياندامانى قاراۋىنا قاتىناسقان كەزدەگى ماڭىزدى ٴسوزىن سول جەردىڭ وزىندە دەن قويا تىڭداعان بولاتىن.
”بيىل ’14 ـ بەسجىلدىق‘ جوبا اياقتالاتىن جىل، تەك جۇرەكتىلىكپەن جۇكتىڭ اۋىرىن كوتەرىپ، قيىندىققا قارسى اتتانعاندا عانا نىسانا ـ مىندەتتەردى جوعارى ساپالى ورىنداپ، ’15 ـ بەسجىلدىقتىڭ‘ تاماشا باستاماسىن اشۋعا بەرىك نەگىز قالاۋعا بولادى“. حى گۋاڭحۋا بىلاي دەدى: كاسىپ سالاسى تەحنيگى رەتىندە، باس شۋجيدىڭ تالابىن ويداعىداي تىڭعىلىقتى تياناقتاندىرىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋدى، كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدى ناقتى يگەرىپ، اناعۇرلىم كوپ عىلىم ـ تەحنولوگيا جەتىستىگىنىڭ تاجىريبەحانادان ٴوندىرىس جەلىسىنە، ٴىرى بازارعا بەت الۋىنا مۇمكىندىك جاسايمىن.
جاسى 80گە تاياعان سانشي ولكەسى جينجۇڭ قالاسى شيياڭ اۋدانى داجاي قىستاعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، ۋاكىل گو فىڭلياننىڭ قادامى نىق، شيراق.
”مىندەت اتقارعان 30 نەشە جىلدا مەن ٴوزىمىزدىڭ پارتيا جانە ۇكىمەت پەن حالىق بۇقاراسى اراسىنداعى كوپىر ەكەندىگىمىزدى بارعان سايىن سەزىندىم“. گو فىڭليان اۋىلداستار كوڭىل ٴبولىپ وتىرعان قوقىر ـ قوقسىقتى ٴبىر جاقتى ەتۋ ماسەلەسىنەن ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتۋعا دەيىن اۋىل ـ قىستاق قىزمەتىن ارقاۋ ەتە وتىرىپ 100دەن استام ۇسىنىس قويعاندىعىن، ونىڭ كوبى قابىلدانعاندىعىن ايتتى.
جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدان شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋعا دەيىن، ساپالى وقۋ ـ اعارتۋ بايلىعىمەن قامداۋدى كۇشەيتۋدەن مادەنيەت ـ ساياحاتتى دامىتۋدىڭ تىڭ ورايىن مىقتى يگەرۋگە دەيىن... بىرنەشە كۇننەن بەرى ۋاكىلدەر ۇكىمەت قىزمەتىنەن بايانداما سياقتىلاردى مۇقيات قاراپ، تەكسەرىپ، بەلسەنە اقىل ـ كەڭەس بەردى. تۇرعان جەرلەرىندە، ٴماجىلىس ورنىندا كوپشىلىك رەفورمانى اقىلداسىپ، حالىق تۇرمىسىن ٴسوز ەتىپ، دامۋدى تالقىلاپ، تولىق پىكىر اۋىستىرىپ، قىزۋ تالقى ورىستەتتى.
3 ـ ايدىڭ 8 ـ كۇنى ساعات 12گە دەيىن ٴماجىلىس حاتشىلار باسقارماسى ۋاكىلدەر ۇسىنعان جالپى 269 كەڭەستىك جوبانى تاپسىرىپ الدى. بۇدان سىرت، ٴماجىلىس حاتشىلار باسقارماسى ۋاكىلدەردەن تاعى 8000نان استام ۇسىنىس تاپسىرىپ الدى.
”شىنايى دا ناقتى اڭگىمەلەسىپ، كەڭەسۋمەن بىرگە، جوعارى ونىمدىلىكپەن دەر كەزىندە جاۋاپ قايتارىلدى جانە تياناقتاندىرىلدى“. بيىل مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە گۋاڭدۇڭ ولكەلىك حالىق شيپاحاناسى (گۋاڭدۇڭ ولكەلىك مەديتسينالىق عىلىم اكادەمياسى) پارتكومىنىڭ شۋجيى، ۋاكىل جوۋ لين ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باياندامانى قاراۋىنا قاتىناسقان كەزدە ساپالى ەمدەۋ بايلىعىنىڭ نەگىزگى ساتىعا جەتكىزىلۋى ونان ارى ”قولمەن ۇستاپ، كوزبەن كورەرلىك“ دارەجەدە بولۋى تۋرالى ۇسىنىس قويىپ، كەلەسى كۇنى ـ اق مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتى قىزمەتكەرىنىڭ جاۋابىنا يە بولدى.
جابىلۋ جينالىسىنىڭ الدىندا حالىق سارايى ورتالىق زالىنىڭ سولتۇستىك بۇيىرىندە 3 ـ رەتكى ”ۋاكىلدەر ارناسى“ توپتىق تىلشىلىك جاساۋ قيمىلى وتكىزىلىپ جاتتى.
ۋاكىل تان شينپيڭ اتىزعا ەگىلگەن ”توپىراق تۇيىرتپەكتىڭ“ قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىسىن ارتتىراتىن ”التىن تۇيىرتپەككە“ اينالعانى تۋرالى قۋانىشىن ٴبولىستى، ۋاكىل ۋاڭ شيۋيىڭ قۇمدى دالانى ”توننالىق ەگىنجايعا“ اينالدىرۋ ارمانىنا جەتكەن حيكاياسىن باياندادى، ۋاكىل زويا باقىت مادەني ەسكەرتكىشتەردى ”جالعاستىرۋ“، ”جانداندىرۋ“ جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاعاندىعىن ايگىلەدى...
ٴماجىلىس كەزىندە ٴار كاسىپ، ٴار سالادان، بۇكىل ەلدىڭ جەر ـ جەرىنەن كەلگەن جالپى 18 ۋاكىل ”ۋاكىلدەر ارناسىنا“ كەلىپ، ارمان قۋعان حيكايالارىمەن ٴبولىسىپ، مىندەتىن اتقارۋداعى اسەرلەرىن اڭگىمەلەپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى دەموكراتيانىڭ تىڭ تىنىسى مەن ومىرشەڭ كۇشىن جاندى ٴتۇسىندىردى.
”اشىق، دەموكراتيالى، سيىسىمدى بولۋ، وزىنە سەنۋ، مىنە بۇل ’ۋاكىلدەر ارناسى‘ سىندى تەرەزە ارقىلى جۇڭگونىڭ ەكى ماجىلىسىنەن العان ەڭ تىكە اسەرىم“. اۆستراليا اۆستراليا - جۇڭگو تەلەۆيزور مەدياسىنىڭ القا باستىعى رىن چۋانگۇڭ بىلاي دەدى: تالايلاعان جاندى، شىنايى حيكايالار قالىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ وسىزاماندانۋ جولىن كەڭەيتۋىنە پايدالى شابىت بەردى.
10 مىڭ ادامدىق ۇلكەن زال ٴىشى ايبىندى دا قىزۋ مەرەيلى. ٴتوراعالار مىنبەسىنىڭ جوعارعى جاعىندا ٴدال ورتاعا بيىك ىلىنگەن مەملەكەت گەربى ەكى جاعىنداعى قىزىل تۋلاردىڭ ايشىقتاۋىمەن ەرەكشە كوز تارتادى.
ەكپىندى ەرىكتىلەر مارشى، شاتىرلاعان شاپالاق ٴۇنى، حالىقتىڭ سالتاناتتى جينالىسى. باس شۋجي شي جينپيڭ ٴماجىلىس الاڭىنا كىرگەندە، ٴماجىلىس الاڭى ٴتىپتى دە قىزۋ مەرەيگە شومدى.
ساعات 15 مولشەرىندە جابىلۋ جينالىسى باستالدى.
ٴارقايسى قارارلار مەن قاۋلى جوبالار ٴبىر ـ بىردەن داۋىسقا سالۋعا ۇسىنىلدى.
ۋاكىلدەر ەلەكتروندى داۋىسقا سالۋ كنوپكاسىن قايتا ـ قايتا باستى. حالىقتىڭ قولداۋى توعىستى، مەملەكەتتىڭ ەرىك ـ جىگەرى قالىپتاستى، پارتيا تىلەگى مەن حالىق تىلەگى ٴبىر باعىتتا قاتار ىلگەرىلەدى.
”ىنتىماق — كۇش، كۇرەس بولاشاقتى جاراتادى“. تەلەۆيزوردا تىكە تاراتۋدان جابىلۋ جينالىسىنىڭ جالپى بارىسىن تولىق كورگەن مەملەكەتتىك اسقىن ەسەپتەۋ ۋشي ورتالىعى مەڭگەرۋشىسىنىڭ كومەكشىسى گان لين تەرەڭ اسەرلەنىپ بىلاي دەدى: ”ٴبىز مەملەكەتتىڭ دامۋى مەن ٴداۋىردىڭ العا باسۋى اكەلگەن تاماشا ورايدى مىقتاپ يگەرىپ، كاسىپتىك سالادا اناعۇرلىم كەمەلدەنە ٴتۇسىپ، تەحنولوگيالىق قيىن ماسەلەلەردى قۇلشىنا شەشىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسى قاجەتىنىڭ ’قوس باعىتتا اتتانۋىنا‘ مۇمكىندىك جاسايمىز“.
ساعات 15تەن 30 مينۋت وتكەندە ٴماجىلىس ايبىندى مەملەكەت ٴانى ىشىندە جەڭىسپەن جابىلدى.
بويىن مول سەنىم، كۇش ـ قۋات جانە ماقتانىش سەزىمى كەرنەگەن ۋاكىلدەر ٴماجىلىس الاڭىنان شىقتى، ولار ەندى ٴوز قىزمەت ورىندارىنا اتتانىپ، ٴىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى ٴماجىلىس رۋحىن ۇگىتتەيدى، دايەكتىلەندىرەدى، تياناقتاندىرادى.
بۇل سەنىم پارتيانىڭ جالپى بەتتىك باسشىلىعىنا بۇلجىماي تاباندى بولۋدان كەلگەن —
”پارتيانىڭ باسشىلىعى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ٴتۇبىرلى بەتالىسىنا، بولاشاق تاعدىرىنا، ەڭ سوڭعى ٴساتتى ـ ٴساتسىز بولۋىنا تىكە سايادى“. ىشكى موڭعۇل اۆتونوميالى رايونى جوزى اۋدانى شىباتاي قالاشىعى حۋاڭچيتان قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ۋاكىل شۋە جىلۇڭ بىلاي دەدى: جوعارى ساپالى پارتيا قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز جەتەكشى ەتىپ، پارتيا مۇشەلەرى اۆانگاردتار قىزمەت ورنىن قۇرۋ سياقتى شارالار ارقىلى پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلاردىڭ جىگەرىن، ومىرشەڭ كۇشىن تولىق جانداندىرىپ، اۋىلداستاردى تۇرمىسىن كۇننەن ـ كۇنگە جاقسارتۋعا ىنتىماقتاستىرامىز، باستايمىز.
بۇل كۇش ـ قۋات حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنان تامىر العان —
”وقۋ ـ اعارتۋ، جۇمىستاندىرۋدان ەمدەۋ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋعا دەيىن مەملەكەتتىك ەكى ٴماجىلىس رۋحىن ويداعىداي دايەكتىلەندىرىپ، حالىق تۇرمىسىنىڭ قۇت ـ ىرىسىن ارتتىرۋ جونىندەگى ٴبىرسىپىرا ناقتى ورنالاستىرۋلاردى تياناقتاندىرامىز“. حيلۇڭجياڭ ولكەسى جيشي قالاسىنىڭ باستىعى، ۋاكىل سۇن چىڭكۇن بىلاي دەدى: جيشي مىندەتتى وقۋ ـ اعارتۋ ساپالى بايلىعىن بىرگە قۇرۋ، بىرگە يگىلىكتەنۋ ينجەنەرياسىن باستاۋ، جۇمىستانۋدى دالمە ـ ٴدال قولداۋ جوسپارىن اتقارۋ، ”ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى ٴتۇزىلىس رەفورماسىن، دەنساۋلىق ساقتاۋ ٴتۇزىلىس رەفورماسىن جانە ٴدارى ـ دارمەك اينالىمى ٴتۇزىلىس رەفورماسىن“ بىرگە جۇرگىزۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ سياقتىلاردى ماڭىزدى ٴتۇيىن ەتىپ، الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ دارەجەسىن ۇزدىكسىز ٴوسىرىپ، حالىق تۇرمىسىنداعى ناقتى ىستەردى ويداعىداي ىستەپ، حالىق تۇرمىسىنىڭ ەڭ تومەنگى شەگىن مىقتى يگەرەدى.
بۇل ماقتانىش سەزىمى قايراتتانا العا ىلگەرىلەيتىن، قيىنشىلىقتى جەڭىپ العا ىلگەرىلەيتىن جالىن ـ جىگەردى قامتىپ جاتىر —
”مەن ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى سىندى ۇلى جورىقتا كەتىپ بارا جاتقاندىعىمىزدى تەرەڭ سەزىندىم“. حۋنان ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگى ەڭ جاس ۋاكىل رەتىندە، ”95 ـ جىلدان كەيىن تۋىلعان تۇلەك“، مۇگەدەكتەر وليمپياداسىنىڭ اعا جۇلدەگەرى ۋىن شياۋيان باتىل تۇردە بىلاي دەدى: ”مەن جەڭىل اتلەتيكا جارىس الاڭىندا ۇزدىكسىز تامىر تارتىپ، وزىمە ۇزدىكسىز سايىس جاريالاپ، وتانىمىزدىڭ قارىشتاي دامۋىنا جاستىق كوكتەمىمنىڭ كۇش ـ قۋاتىن ارنايمىن“.
كوكتەمنىڭ نۇر ـ شۋاعى شەكسىز ادەمى، كۇللى تىرشىلىك جاندانۋدا.
ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن جۇڭگو جەلكەن جايا تاعى دا ساپارعا اتتاندى!
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 3 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
