شينجياڭ ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىن قورعاۋ ەرەجەسىن شىعاردى
«ماناس» ەپوسى ارقىلى ٴتۇرلى فورمادا كوركەمونەر جاسامپازدىعىن ورىستەتۋگە شابىتتاندىرۋ كەرەك
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى جاڭ لەي 3 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. قايتكەندە مىڭ جىلدىق ەپوستىڭ تىڭ ومىرشەڭدىگىن قاۋلاتۋعا بولادى دەگەن ماسەلە كەزىندە «ماناستى» جالعاستىرۋدا، قورعاۋدا شۇعىل شەشۋگە ٴتيىستى قيىن ماسەلە بولعان ەدى. قازىر شينجياڭ زاڭ ەرەجە شىعارۋ ارقىلى وسى ماسەلەگە دالمە ـ ٴدال جاۋاپ قايتاردى.
3 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق 14 ـ كەزەكتى حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ 19 ـ ٴماجىلىسى «شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىن قورعاۋ ەرەجەسىن» قاراپ ماقۇلدادى. «ەرەجەدە»: ”ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسى بايلىعىنان ۇيلەسىمدى پايدالانىپ، مادەنيەت ونىمدەرىن اشىپ، مادەنيەت قىزمەت وتەۋىمەن قامداۋ“، ”ادەبيەت، ساحنالىق كوركەمونەر، اسەمونەر، فوتو سۋرەت، كينو ـ تەلە فيلم سياقتى كوپ ٴتۇرلى فورمادا كوركەمونەر جاسامپازدىعىن ورىستەتۋگە شابىتتاندىرۋ“ قاتارلىلار ايقىن العا قويىلدى. «ەرەجە» بيىل 5 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنىنەن باستاپ اتقارىلادى.
”بۇل «ماناستى» قورعاۋدا، جالعاستىرۋدا سۇيەنەتىن زاڭ بار ەكەندىگىن بىلدىرۋمەن بىرگە، زاڭمەن باسقارۋ ارقىلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋدى شينجياڭ جوباسىمەن قامدادى“. اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى زاڭ ـ ٴتۇزىم قىزمەتى كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي جۋان بىلاي دەپ تانىستىردى: «ماناس» _ قىرعىز ۇلتىنىڭ باتىرلىق ەپوسى، ول «گىسارمەن»، «جاڭعىرمەن» قاتار ”جۇڭگو از ۇلتتارىنىڭ ٴۇش ۇلكەن باتىرلىق ەپوسى“ دەپ اتالعان، زاڭ ەرەجە شىعارىپ قورعاۋ، ٴسوزسىز، ورىنداۋعا ٴتيىستى ٴىس.
«ەرەجە» جيىنى 26 تارماقتان قۇرالعان، قورعاۋ، جالعاستىرۋ شارالارىن ورناتۋدان، كەمەلدەندىرۋدەن تارتىپ زەرتتەپ، اۋدارىپ باسپادان شىعارۋعا دەيىن، ادەبيەت ـ كوركەمونەر جاسامپازدىعىنان، ۇگىتتەۋدەن، جالپىلاستىرۋدان عىلمي زەرتتەۋ ـ تالقىلاۋدى ۇيىمداستىرىپ ورىستەتۋ، حالىقارالىق اۋىس ـ كۇيىس سياقتى جاقتارعا دەيىن ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىن جۇيەلى، تۇتاس تۇلعالىق قورعاۋ جونىندە بەلگىلەمە جاسالدى.
ادام، قازىنا، زات سياقتى جاقتاردان جان ـ جاقتى قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمىن ورناتۋ _ ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىن ويداعىداي قورعاۋدىڭ، جالعاستىرۋدىڭ العى شارتى. «ەرەجەدە» ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسى دارىندىلارىن جەتىلدىرۋ، قاراجات قاينارى، جالعاستىرۋ الاڭ ـ ورىن قۇرىلىسى، مۇراگەرلىك قيمىلىن قامتاماسىزداندىرۋ جانە ماناستىڭ ساياحاتپەن توعىسا دامۋى سياقتىلار جونىندە بەلگىلەمە جاسالدى ٴارى ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىنىڭ تارالعان جەرى مەن ماناس ەپوسىنىڭ ۋاكىلدىك مۇراگەرلەرى تۇڭعىش رەت ايقىن تۇراقتاندىرىلدى. اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى پىڭ چىڭ بىلاي دەدى: «ەرەجە» نازاردى ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىن قورعاۋدىڭ ٴىس جۇزىندىك قاجەتىنە شوعىرلاندىرعان، بۇل شينجياڭنىڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراتۋدى جانە جاسامپازدىقپەن دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋدە ماڭىزدى مانگە يە.
«ەرەجەدە» تاعى ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىن قورعاۋ مازمۇنى ايقىندالدى، وندا «ماناس» ەپوسىنىڭ ۇقساماعان اۋىزشا ايتىلۋ نۇسقاسى، جالعاستىرۋ نۇسقاسى، ٴداستۇرلى جىرلاۋ ونەرى جانە ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىنا قاتىستى كيىم ـ كەشەك، ٴداستۇرلى مۋزيكا اسپاپتارى، كەسكىن ماتەريالدارى، ٴىز ـ دەرەك جانە باسقا دا بەينەلەنۋ فورمالارى سياقتىلار قامتىلىپ، عىلمي قورعاۋدى اتقارۋعا زاڭدىق نەگىز ازىرلەدى.
«ەرەجەنىڭ» ماقۇلدانعانىن بىلگەننەن كەيىن، ماناس مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىنىڭ ۋاكىلدىك مۇراگەرى جاننۇر تۇرعانباي تەرەڭ شابىت الىپ، بىلاي دەدى: ”باس شۋجي شي جينپيڭ «ماناس» سياقتى مادەنيەت مۇرالارى، ٴارى از ۇلتتاردىڭ باعالى بايلىعى، ٴارى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ باعالى بايلىعى دەپ اتاپ كورسەتتى. قازىر جالعاستىرۋدا، قورعاۋدا سۇيەنەتىن زاڭ بار بولدى، الداعى دامۋ بولاشاعى اناعۇرلىم نۇرلى بولادى“. ول «ماناستى» قىزۋ سۇيەتىن اناعۇرلىم كوپ جاس مۇراگەردى جەتىلدىرىپ، ەپوستى ۇرپاقتان ـ ۇرپاققا جىرلاپ، ۇرپاقتان ـ ۇرپاققا جالعاستىرۋدى ٴۇمىت ەتتى.
”ماناس بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراسىن زاڭ ەرەجە شىعارىپ قورعاپ، مادەنيەت سەنىمىن ايگىلەۋ _ شينجياڭنىڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋداعى بەلەس“. شينجياڭ داشۋەسى زاڭ عىلىمى شۋەيۋانىنىڭ ورىنباسار باستىعى جۋاڭ حان بىلاي دەدى: بولاشاقتا زاڭمەن باسقارۋدى، جۇيەلى قورعاۋدى اناعۇرلىم كۇشەيتىپ، مادەنيەت پەن ساياحاتتى توعىستىرۋدى جانە سيفرلى ـ زەردەلى قۋات ۇستەۋدى تەرەڭدەتىپ، ٴار ۇلت مادەنيەتىنىڭ جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ گۇلباقشاسىندا بارىنشا شەشەك اتۋىن جەبەۋ كەرەك.
