3 - ايدىڭ 28 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭ حالىق سارايىندا حالىقارالىق ونەركاسىپ - ساۋدا سالاسىنىڭ ۋاكىلدەرىمەن كەزدەستى.
□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لي شۋەرىن تۇسىرگەن
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 3 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى (تىلشىلەر ياڭ يجۇن، سۇن ي). 3 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ٴتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭ حالىق سارايىندا حالىقارالىق ونەركاسىپ ـ ساۋدا سالاسىنىڭ ۋاكىلدەرىمەن كەزدەستى.
شي جينپيڭ حالىقارالىق ونەركاسىپ ـ ساۋدا سالاسى ۋاكىلدەرىنىڭ كەلگەندىگىن قارسى الدى، ولاردىڭ ۇزاق ۋاقىتتان بەرى جۇڭگومەن سەلبەستىك جاساۋعا كۇش سالعاندىعىن القادى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 70 نەشە جىلدان، اسىرەسە، رەفورما جاساعان، ەسىك اشقان 40 نەشە جىلدان بەرى، ەكونوميكانىڭ جىلدام دامۋى مەن قوعامنىڭ ۇزاق ۋاقىت ورنىقتى بولۋى سىندى ”ەكى ۇلكەن كەرەمەتتى“ جاراتتى، بۇل جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ پارمەندى باسشىلىعى مەن جۇڭگو حالقىنىڭ ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساۋىنا سۇيەندى، سونداي ـ اق ونى جۇڭگوداعى شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ قوسقان ۇلەسىن قامتىعان حالىقارالىق قوعامنىڭ قولداۋىنان، كومەگىنەن دە بولە قاراۋعا كەلمەيدى. رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ جۇڭگونىڭ دۇنيە ٴجۇزى بازارىنا تەز قارقىنمەن كىرۋىنە، ارشىندى قاداممەن داۋىرگە ىلەسۋىنە مۇمكىندىك جاسادى، مۇنداعى ماڭىزدى ٴبىر تارماق شەتەل قارجىسىنان بەلسەندى پايدالانۋ بولدى. شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ جۇڭگوعا كەلىپ قارجى قوسۋى جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىنا جانە جۇمىستاندىرۋعا دەم بەردى، جۇڭگو تەحنولوگياسىنىڭ جانە باسقارۋىنىڭ العا باسۋىن جەبەدى، جۇڭگونىڭ رەفورما جاساۋىن، ەسىك اشۋىن ىلگەرىلەتتى. اماليات شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ماڭىزدى ات سالىسۋشىسى، جۇڭگونىڭ رەفورما جاساۋىنىڭ، ەسىك اشۋىنىڭ جانە جاڭالىق اشۋىنىڭ، جاسامپازدىعىنىڭ ماڭىزدى ات سالىسۋشىسى، جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىمەن تۇتاسۋىنىڭ، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىمەن توعىسۋىنىڭ ماڭىزدى ات سالىسۋشىسى ەكەندىگىن دالەلدەدى. وسى بارىستا شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىندار جاپپاي مول قارىمجىعا يە بولىپ، كاسىپورىندار ۇزدىكسىز دامىپ، زورايىپ، ٴوزارا پايدا جەتكىزىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى جۇزەگە اسىردى ٴارى جۇڭگو حالقىمەن تەرەڭ دوستىق ورناتتى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: كوپ جىلداردان بەرى جۇڭگو باستان ـ اياق دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىنداعى ماڭىزدى ۇلەس قوسۋشى جانە ورنىقتىرعىش بولىپ كەلدى، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە. سىرتقا ەسىك اشۋ — جۇڭگونىڭ نەگىزگى مەملەكەت ساياساتى، جۇڭگو جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، قاعيدا، ەرەجە ـ ٴتۇزىم، باسقارۋ، ولشەم سياقتى تۇزىمدىك ەسىك اشۋدى ورنىقتى كەڭەيتۋدە، ەسىك اشۋ قاقپاسى بارعان سايىن ايقارا اشىلادى، شەتەل قارجىسىنان پايدالانۋ ساياساتى وزگەرگەن جوق ٴارى وزگەرمەيدى. جۇڭگو الەمدەگى 2 ـ ۇلكەن تۇتىنۋ بازارى، الەمدەگى ەڭ زور كولەمدى ورتا كىرىستى قاۋىمعا يە، قارجى قوسۋدىڭ جانە تۇتىنۋدىڭ وراسان زور كومەسكى كۇشى قامتىلعان. جۇڭگو جوعارى ساپالى دامۋعا كۇش سالىپ، جاسىلدانۋعا، سيفرلاندىرۋعا، زەردەلىلەندىرۋگە تيپ جاڭالاۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ جۇيەلىلەنۋ قابىلەتى كۇشەيدى، جاڭا كەزەكتى عىلىم ـ تەحنولوگيا توڭكەرىسى مەن كاسىپ سالاسى وزگەرىسىنەن پايدالانۋدىڭ ەڭ ۇتىمدى ورنى. جۇڭگو شەتەل قارجىسىنان پايدالانۋدىڭ ٴبىرشاما اقاۋسىز زاڭ ـ ەرەجە، ساياسات جۇيەسىن جانە قىزمەت جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ، ساۋدانىڭ جانە قارجى قوسۋدىڭ ەركىن، قولايلى بولۋىن ىلگەرىلەتىپ، بازارلانعان، زاڭمەن باسقارىلاتىن، حالىقارالانعان بىرەگەي شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن بەلسەنە قالىپتاستىردى. جۇڭگو ساياسي جاعدايدىڭ ورنىقتىلىعىن، قوعامنىڭ تىنىشتىعىن ۇزاق ۋاقىت ساقتادى، دۇنيە ٴجۇزى تۇگەل مويىنداعان ەڭ حاۋىپسىز ەلدەردىڭ ٴبىرى. مىنە بۇلار جۇڭگونىڭ ٴار سالا ىستەرىنىڭ ساحناسى كەڭ، بازار بولاشاعىنىڭ نۇرلى، ساياسات مەجەسىنىڭ ورنىقتى، حاۋىپسىزدىك جاعدايىنىڭ جاقسى ەكەنىن، شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ قارجى قوسىپ، شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋگە پايدالى ىرىستى مەكەن ەكەندىگىن تۇسىندىرەدى. جۇڭگو بۇرىن شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ ارمانداعىداي، حاۋىپسىز، ٴىس تىندىرۋىنا بولاتىن قارجى قوسۋداعى نىسانالى جەرى، قازىر دە، بولاشاقتا دا، ٴسوز جوق، سولاي بولا بەرەدى. جۇڭگومەن ساپارلاس بولۋ ورايمەن ساپارلاس بولعاندىق، جۇڭگوعا سەنۋ بولاشاققا سەنگەندىك، جۇڭگوعا قارجى قوسۋ بولاشاققا قارجى قوسقاندىق.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسى شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ قارجى قوسۋ جانە سىرتقا قارجى قوسۋدى باسقارۋ ٴتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ جول كارتاسى مەن ۋاقىت كەستەسىن جاسادى. جۇڭگو بازارعا كىرۋ رۇقسات شارتىن تومەندەتۋدى ٴتۇيىن ەتىپ، ەسىك اشۋدى ونان ارى كەڭەيتەدى؛ جۇڭگوداعى شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ ازاماتتىق مامىلەدەن تەڭ دارەجەدە يگىلىكتەنۋىن قامتاماسىز ەتىپ، بازاردىڭ ٴادىل باسەكەسىن قورعايدى؛ شەتەل ساۋداگەرلەرىمەن تىلدەسۋدى، اۋىس ـ كۇيىس جاساۋدى كۇشەيتىپ، ولاردىڭ جۇڭگوعا كەلىپ ساۋدا جاساۋىنا، قارجى قوسۋىنا مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا قولايلىلىق جاراتىپ، شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ زاڭدى ۇقىق ـ مۇددەسىن زاڭ بويىنشا قورعايدى. سونىمەن بىرگە جۇڭگو بەيبىت دامۋ جولىمەن بۇلجىماي ٴجۇرىپ، شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ دامۋىنا تاماشا سىرتقى ورتا جاراتۋعا قۇلشىنادى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: كوپ جاقتىلىق — دۇنيە ٴجۇزى ٴدوپ كەلىپ وتىرعان قيىنشىلىقتى، سىن ـ سايىستى شەشۋدىڭ قاجەتتى تالعامى، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋى بوگەۋ بەرمەس تاريحي اۋقىم. جۇڭگو ناعىز كوپ جاقتىلىققا تاباندى بولىپ، جالپىعا ٴتيىمدى، سيىسىمدى ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىن ىلگەرىلەتىپ، الەمدىك ەكونوميكانى باسقارۋعا بەلسەندى ات سالىسىپ، اشىق دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسىن قۇرۋعا كۇش سالادى. شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىندار، اسىرەسە، مەملەكەت اتتاعان سەرىكتەستىكتەر دۇنيە ٴجۇزىنىڭ ەكونوميكالىق ٴتارتىبىن قورعاۋدا ماڭىزدى رول ساۋلەلەندىرۋدە ٴارى ماڭىزدى جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدا. كوپ جاقتىلى ساۋدا ٴتۇزىلىسىن بىرگە قورعاپ، الەمدىك كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن بىرگە قورعاپ، اشىق، سەلبەسەتىن حالىقارالىق ورتانى بىرگە قورعاپ، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ دۇرىس بەتالىسقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ 40 نەشە الەمدىك باس جوراسى، باس اتقارۋشى ٴمانساپتىسى جانە ساۋدا قوعامدارىنىڭ ۋاكىلدەرى كەزدەسۋگە قاتىناستى. امەريكا فەدەراتسيالىق جەدەل جەتكىزۋ توبىنىڭ ٴتوراعاسى رۇي سيبو، گەرمانيا مەرسەدەس ـ بەنز توبى جورالار كەڭەسىنىڭ ٴتوراعاسى كاڭ لينسۇڭ، فرانسيا سانوفي توبىنىڭ باس اتقارۋشى ٴمانساپتىسى حان باۋلو، انگليا حۇيفىڭ جارنا مەڭگەرۋ توبىنىڭ اكىمشىلىك ٴتوراعاسى اي چياۋجى، جاپونيا حيتاچي جاساۋ زاۆودىنىڭ باستىعى دۇڭيۋان مينجاۋ، كورەيا SK حينيكس سەرىكتەستىگىنىڭ باستىعى گو لۋجىڭ، ساۋد ارابياسى امەي سەرىكتەستىگىنىڭ ٴتوراعاسى ناسىر قاتارلىلار ىلگەرىندى ـ كەيىندى لەبىز ٴبىلدىردى.
ولار مىنالاردى ٴبىلدىردى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ باسشىلىعىندا، جۇڭگو رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ، جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ ورنىقتى ارتۋىن جۇزەگە اسىردى، بۇل ادامدى سۇيىندىرەدى. ”جۇڭگو جاساۋدان“ ”جاڭاشا وندىرگىش كۇشكە“ دەيىن جۇڭگو عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ ارقىلى كاسىپ سالاسىنىڭ تيبىن جاڭالاپ دارەجەسىن وسىرۋىنە قۋات ۇستەپ، اناعۇرلىم جوعارى ساپالى، اناعۇرلىم باياندى دامۋدى جۇزەگە اسىردى، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ بولاشاعى نۇرلى. قورعامپازدىق اسقىنعان جاعدايدا جۇڭگو ەسىك اشۋدى ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، الەمدىك ەكونوميكاعا ورنىقتىلىق ۇستەپ، ايقىندىقتىڭ جاسىل القابىنا جانە قارجى قوسىپ شارۋاشىلىقتى گۇلدەندىرۋدىڭ ىرىستى مەكەنىنە اينالدى. جۇڭگونىڭ دامۋى دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ وزەكتى قوزعالتقىش كۇشى، جۇڭگونىڭ زور ورايى مەن تولىسۋ كەڭىستىگى ادامدى جەلپىندىرەدى. جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىندارعا ٴادىل، تاماشا شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن جاراتقاندىعىن ايرىقشا القايمىز، جۇڭگوعا قارجى قوسۋ سەلبەستىگىن بۇلجىماي كەڭەيتىپ، جۇڭگونىڭ بازارىن ىشكەرىلەي اشىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ۇردىسىنە بەلسەندى ات سالىسىپ، جۇڭگو مەن شەتەل اۋىس ـ كۇيىسىنە، سەلبەستىگىنە كوپىر سالىپ، الەمدىك بازاردى اشىق ۇستاۋعا قولداۋ كورسەتىپ، حالىقارالىق ەركىن ساۋدانى قورعاپ، دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسامىز.
ساي چي، ۋاڭ ـ ي، حى ليفىڭ قاتارلىلار كەزدەسۋگە قاتىناستى.
