”ٴوزىمىزدى باتىر سانامايمىز، تەك دۇرىس دەپ بىلگەن ٴىستى ىستەدىك“
تيانشان تورى - شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى يان شياۋتيان
ٴولىم مەن ٴومىر ارپالىسىندا قالايدا كەۋدە كەرىپ شىعاتىندار بولادى.
شاندۇڭ ەڭبەك كاسىپتىك تەحنولوگيالىق شۋەيۋانىنىڭ 6 ـ جاتاق عيماراتى 413 ـ ٴنومىرلى جاتاقتىڭ قابىرعاسىندا ٴىلۋلى تۇرعان ”قىسىلتاياڭ ساتتە وزگە ٴۇشىن باسىن ٴباي تىگىپ ادام قۇتقارۋشىلاردىڭ جاقسىلىعىن ۇمىتپايمىز“ دەگەن جازۋ باسىلعان قۇرمەت جالاۋى 3 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى جيناننىڭ يۋانبويۋانىنداعى ٴولىم مەن ٴومىر اراسىندا ارپالىسىپ ادام قۇتقارعان جاعدايدىڭ كۋاسى ەدى.
سۋعا ءتۇسىپ كەتكەندەردىڭ وتباسىنداعىلار ارناۋلى تۇردە مەكتەپكە بارىپ، ابدۇكەرىم ادىل سياقتى 3 ادامعا قۇرمەت جالاۋىن ۇسىنىپ، العىس ايتتى. سۋرەتتى شاندۇڭ ەڭبەك كاسىپتىك تەحنولوگيالىق شۋەيۋانى قامداعان
سول كۇنى تۇستەن كەيىن وسى شۋەيۋانداعى شينجياڭدىق 3 وقۋشى _ قاراقاش اۋدانىنان كەلگەن ابدۇكەرىم ادىل، گۇما اۋدانىنان كەلگەن ابدۇسالام ٴماتنياز، قاشقار قالاسىنان كەلگەن بيلال ابدۇۋالي سۋىعى سۇيەكتەن وتەتىن كولدەن سۋعا كەتكەن ەنە مەن كەلىندى قۇتقارىپ، ارەكەتتەرىمەن ”شينجياڭ ازاماتتارىنىڭ“ باتىرلىعىن، جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەدى. 4 ـ ايدىڭ 9 ـ كۇنى جينان قالاسى چاڭچيڭ رايوندىق كوميتەتى ساياسي ـ زاڭ كوميتەتى ولارعا ادىلەت جولىندا ايانباعاندىعىن تۇراقتاندىرۋ كۋالىگىن تابىس ەتتى.
”ولاردى قۇتقارايىق“
3 ـ ايدىڭ باسىنداعى جيناندا كوكتەمگى ىزعاردان كول بەتىندەگى مۇز، قار ٴالى تۇگەلدەي ەري قويماعان ەدى، سۋدىڭ تەمپەراتۋراسى ٴنول سەلتسي گرادۋستان تومەن بولاتىن.
ابدۇكەرىمنىڭ جينان قالاسىندا وقىپ جاتقانىنا ٴبىر جىل بولسا دا، دوستارىمەن بىرگە ٴالى جاقسىلاپ ارالاپ كورمەگەن ەدى. 3 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى ساباقتان تۇسكەننەن كەيىن، ول ساباقتاسى ابدۇسالام، بيلالدارمەن بىرگە جيناننىڭ يۋانبويۋانىنا كەلىپ، شينجياڭنىڭ كوكتەمىنەن وزگەشە كوكتەمدى سەزىنبەكشى بولادى.
ساعات 14 مولشەرىندە ولار كول بويىندا قالجىڭداسىپ وتىرعانىندا كىلت تورمۇز باسقان اۆتوموبيلدىڭ داۋىسى كول جاعاسىنىڭ تىنىشتىعىن بۇزادى، ٴتورت دوڭگەلەكتى سەيىلدەۋ اۆتوكولىگى مەڭگەرۋسىز كول بويىنداعى تاس قاشاعا سوعىلىپ، ەكى ادام سۋعا ٴتۇسىپ كەتتى.
ۇشەۋى سۋعا كەتكەندەردى قۇتقاردى. سۋرەتتى شاندۇڭ ەڭبەك كاسىپتىك تەحنولوگيالىق شۋەيۋانى قامداعان
بۇل جاعدايدى كورگەن ابدۇكەرىم دەرەۋ: ”ولاردى قۇتقارايىق!“ دەيدى.
ۇشەۋى بىردەي جان ـ جاققا جۇگىرىپ، قۇتقاراتىن زات ىزدەيدى. جاعالاۋدان 20 مەتر كەلەتىن جەردەگى دارەتحانادان بيلال ٴبىر ەدەن جۋعىشتى الا سالىپ جاعالاۋعا قاراي ۇشىرتادى، سۋعا كەتكەن شەشەي ەدەن جۋعىشتىڭ ٴبىر ۇشىن ۇستاعاننان كەيىن، ابدۇسالام ول كىسىنى وزىنە قاراي تارتىپ، بىلەگىنەن ۇستاي الىپ، بار كۇشىمەن سۋدان تارتىپ شىعارادى.
ٴوڭى بوزارىپ، ەرنى كوگەرىپ كەتكەن شەشەي جاعاعا شىققاننان كەيىن جەرگە تىزەرلەپ وتىرىپ: ”سەندەردەن وتىنەيىن، كەلىنىمدى قۇتقارىڭدارشى“، ـ دەيدى.
تيتتەي دە ٴارى ـ ٴسارى بولماي سۋعا سەكىرىپ ٴتۇستى
شەشەيدىڭ ٴوتىنىشى ابدۇكەرىمدى الاڭداتتى، ول ەش ويلانباي ارتىنا بۇرىلىپ سەرىكتەرىنە: ”مەن ٴتۇسىپ قۇتقارايىن“ دەيدى دە ٴارى ـ ٴسارى بولماي سۋعا سەكىرەدى.
دەمىن تارتىپ سۋعا قايتا ـ قايتا سۇڭگىپ ىزدەيدى، اقىرى ابدۇكەرىم سۋعا كەتكەن اۆتوكولىكتەن 5 مەتر جەردەن ايەلدى بايقايدى. ايەل نەگىزىنەن كولدىڭ تۇبىنە باتىپ كەتكەن ەكەن، كوزى جۇمۋلى، ەس ـ ٴتۇسسىز قالىپتى.
ابدۇكەرىم دەرەۋ ايەلدىڭ قاسىنا ٴجۇزىپ بارىپ، ونى سۋ تۇبىنەن تارتىپ شىعارىپ، سول قولىمەن ايەلدىڭ بەلىنەن قۇشاقتاپ، وڭ قولىمەن كۇشەپ مالتاپ، بار كۇشىمەن ونى جاعاعا قاراي سۇيرەيدى. تۇتاس بارىستا ول كوتەرگەن ايەل ەس ـ ٴتۇسسىز بولىپ، وعان اۋىر سالماق سالادى. ول كۇشىن سارقا جۇمساپ ابدۇسالام لاقتىرعان قۇتقارۋ شىعىرىعىنان پايدالانىپ ايەلدى جاعاعا تارتىپ شىعارادى.
ايەل ەسىنەن تانىپ، ماردىمسىز تىنىستايدى، ابدۇكەرىم بولدىرعانىنا جانە توڭىپ قالتىراعانىنا قاراماي، ورتا مەكتەپتە ۇيرەنگەن شۇعىل قۇتقارۋ بىلىمىنەن پايدالانىپ ايەلدى قىرىنداتىپ جاتقىزىپ، ايەل ٴبىراز تىنىستاعانعا دەيىن ارقاسىن قاعىپ سۋدى قۇستىرادى.
بيلال مەن ابدۇسالام شاپاندارىن شەشىپ ەنەلى ـ كەلىن ەكەۋىنە كيگىزەدى. ابدۇكەرىم سۋعا ابدەن مالشىنعانىمەن، ابىرجىعانىنان سۋىقتى سەزبەيدى، ونىڭ ەسىل ـ دەرتى ەنەلى ـ كەلىن ەكەۋىنىڭ اماندىعىندا بولادى.
قۇتقارۋشىلار تەز ارادا جەتىپ كەلەدى، ەنەلى ـ كەلىن ەكەۋى جاقىن ماڭداعى شيپاحاناعا جەتكىزىلىپ شۇعىل قۇتقارىلادى. باعىنا جاراي، ايەلدىڭ وكپەسىنە ازداپ سۋ جينالعانىمەن، جاعدايى سالماقتى ەمەس ەكەن، دەر كەزىندە شۇعىل قۇتقارۋدان بىرتىندەپ ەسىن جيادى، شەشەيدىڭ دە ومىرىنە حاۋىپ تونبەيدى.
”كىم بولسا دا وسىلاي ىستەيدى“
سۋعا مالشىنعان ۇشەۋى ەنەلى ـ كەلىن ەكەۋى قاتەردەن ارىلعاننان كەيىن، بارىپ شيپاحانادان جىم ـ جىلاس قايتىپ كەتەدى. مەكتەپكە قايتىپ بارعاننان كەيىن، ابدۇكەرىم قىزۋى ورلەپ رۇقسات سۇرايدى، جەتەكشى مۇعالىم مياۋ لي ـ ۋي كوڭىلىن سۇراي كەلگەندە، ول تەك ەشتەڭە ەتپەيدى دەيدى دە، ادام قۇتقارعانى جايلى اۋىز اشپايدى.
”جايشىلىقتا دا ىنتالى بالالار، ولاردىڭ ادام قۇتقارعانىنا تاڭ قالمايمىن، بالالار توڭىپ اۋىرىپ قالدى، ولار ٴۇشىن ماقتانامىز ٴارى ولاردى ايايمىز“، ـ دەدى مياۋ لي ـ ۋي.
”ول كەزدە كوپ نارسە ويلانۋعا ۋاقىت بولمادى، ولاردىڭ ولۋىنە بولمايدى دەپ عانا ويلادىم“، ـ دەدى ابدۇكەرىم سول كەزدەگى جاعدايدى ەسكە العاندا.
كەيىن قۇتقارىلعانداردىڭ وتباسىنداعىلار زاتتاي راقىمەت ايتقاندا، ۇشەۋى سىپايى سوزبەن قايتارادى ٴارى ”كىم بولسا دا وسىلاي ىستەيدى“، ـ دەيدى.
ابدۇكەرىمنىڭ اكە ـ شەشەسى بۇل ىستەن حاباردار بولعاننان كەيىن، شەشەسى تەلەفوندا: ”اڭقاۋ بالام ـ اۋ، وقىستان ٴبىر جاعداي بولسا، ٴبىز قايتەمىز“، ـ دەيدى. ال اكەسى: ”سەن ٴۇشىن ماقتانامىز“، ـ دەيدى.
ابدۇكەرىم ٴوزىن كەرەمەت ٴىس ىستەگەندەي سەزىنبەيدى، ول بىلاي دەدى: ”مەن تەك ىستەۋگە ٴتيىستى ٴىستى ىستەدىم، ادام قۇتقارۋىم باتىر بولۋ ٴۇشىن ەمەس، قايتا جاۋاپكەرشىلىگىم“. ول باسقالارعا كومەكتەسكەن وسى جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ٴبىر ادامنىڭ ٴومىرىن قادىرلەۋ عانا بولىپ قويماي، ونان دا ماڭىزدىسى، ىشتەن جارىپ شىققان كۇش ەكەنىنە سەنەدى.
ابدۇكەرىم ادىل، ابدۇسالام ٴماتنياز، بيلال ابدۇۋاليدىڭ ادىلەت جولىندا ايانباعاندىعىن تۇراقتاندىرۋ كۋالىگى. سۋرەتتى شاندۇڭ ەڭبەك كاسىپتىك تەحنولوگيالىق شۋەيۋانى قامداعان
ادىلەت جولىندا ايانباعاندىعىن تۇراقتاندىرۋ كۋالىگىن تاپسىرىپ العاننان كەيىن، ۇشەۋى بىلاي دەدى: ”لاچين بايەكە اعامىزدىڭ ادام قۇتقارۋ جولىندا قۇربان بولعان اڭگىمەسىن ەستىگەنبىز، ول كىسىنى ۇلگى تۇتىپ كەلەمىز، ٴاربىر ادامنىڭ ٴومىرى ٴبىزدىڭ قورعاۋىمىزعا تاتيدى. ٴوزىمىزدى باتىر دەپ سەزىنبەيمىز، تەك دۇرىس دەپ بىلگەن ٴىستى ىستەدىك“.
