— باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جۇڭحۋا مەملەكەتتىك باس جۇمىسشى ۇيىمى قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جانە مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرلەرى مەن وزات قىزمەتكەرلەردى ماداقتاۋ ـ سيلاۋ جينالىسىندا سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ تۋرالى
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
ەڭبەكتىڭ داڭقى ايرىقشا كوز تارتتى، كۇرەستىڭ كۇشتى ٴۇنى جۇرت جۇرەگىن ايرىقشا تەبىرەنتتى. ”1 ـ مامىر“ حالىقارالىق ەڭبەكشىلەر مەرەكەسى قارساڭىندا پارتيا ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس سالتاناتتى جينالىس اشىپ، مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرلەرى مەن وزات قىزمەتكەرلەردى ماداقتاپ ـ سيلادى. باس شۋجي شي جينپيڭ جينالىسقا قاتىناستى ٴارى ۋاكىلدەرگە داڭق كۋالىگىن بەردى، بۇل پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ جۇمىسشى تابى مەن قالىڭ ەڭبەكشى قاۋىمعا شىنايى قامقورلىعىن تولىق ايگىلەپ، ٴجۇز ميلليونداعان حالىقتى جاڭا جورىقتا ەڭبەك ەرى رۋحىن، ەڭبەك رۋحىن، ۇستا رۋحىن بارىنشا اسقاقتاتىپ، قاجىرلى ەڭبەك ەتۋ جانە قاجىماي ـ تالماي كۇرەس جۇرگىزۋ ارقىلى تىڭ دا ۇلى ىستەردى جاراتۋعا جىگەرلەندىردى.
قۇلاشىن كەڭ جايعان رەسپۋبليكا قۇرىلىس تاريحىنا قايىرىلا قاراساق، ”جاساندى قۇس جولى“ اتانعان حۇڭچي توعانىنا لينشياندىقتاردىڭ تاعدىرعا باس يمەۋ، جەڭىلىسكە مويىنسال بولماۋ، تابيعاتپەن باتىلدىقپەن شايقاسۋداي قاھارماندىق جىگەرىن جازۋدان، اتام زاماننان بەرگى قۋاڭ دالاداعى داچيڭ مۇناي الابىنىڭ قۇرىش ادام ۋاڭ جينشيدىڭ ”20 جىل از جاساساق تا، جانىمىزدى بەرسەك تە، ۇلكەن مۇناي الابىن اشپاي قويمايمىز“ دەگەن اسقاق ۋادەسىنە كۋا بولۋدان جاڭا داۋىردەگى سان ميلليونداعان كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كادرلارىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ٴبىرىنشى شەبىندە قۇلشىنا ٴوزىن ارناۋىنا، قاجىرلىلىقپەن ىستەۋىنە، ناقتى ىستەۋىنە دەيىن... ٴدال پارتيانىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، ەلىمىزدەگى جۇمىسشى تابى مەن قالىڭ ەڭبەكشى قاۋىم بۇرىن ـ سوڭدى بولماعان تاريحي ىرىقتىلىق رۋحىن تاسقىنداتىپ، مىزعىماس ەركىمەن جانە تابيعاتتى وزگەرتەتىن باتىلدىقپەن تاريحتان وشپەيتىن كەرەمەتتەر جاراتتى.
ەڭبەك ەرى رۋحى، ەڭبەك رۋحى، ۇستا رۋحى — سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىنىڭ جاندى بەينەسى، بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل ەلدەگى ٴار ۇلت حالقىنىڭ كوتەرىڭكى رۋحپەن ەكپىندەي العا ىلگەرىلەۋىنىڭ قۋاتتى رۋحاني قوزعاۋشى كۇشى. وسى رەت ماداقتالىپ ـ سيلانعان مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرلەرى مەن وزات قىزمەتكەرلەردىڭ اراسىندا عىلمي زەرتتەۋدىڭ ٴبىرىنشى شەبىندە 20 جىل تامىر تارتقان تەحنولوگيا مامانى چىڭگىل جىرعال ەلىمىزدىڭ بولات ـ تەمىر كاسىبىنىڭ تەحنولوگيالىق العا باسۋى مەن جاسىل دامۋىنا ماڭىزدى ۇلەس قوستى؛ مەملەكەتتىك كومىر كاسىبى سالاسىنىڭ كاسىپتىك شەبەرلىك باسەكەسىندە ۋلى گاز تەكسەرۋ قىزمەتى ەرەكشە سيلىعىن العان كومىر كەن جۇمىسشىسى چىن چىنگۋاڭ ”قايسى كاسىپتى ىستەسە، سول كاسىپتى ٴسۇيۋ، قاي سالانى زەرتتەسە، سول سالانىڭ مامانى بولۋ“ سىندى تىنباي تالپىنۋدى جاندى ٴتۇسىندىردى؛ شەبەرلىكتى باتىل ۇستانىپ، كاسىپتىك تەحنولوگيا سالاسىنداعى وزەكتى قيىن ماسەلەلەردى شەشكەن سيفرلى مەڭگەرۋ جونۋشىسى ۋىن جاۋحۇي توسەلگەن شەبەرلىكپەن جۇڭگو جاساعان دەگەن تانىسقىنى جارقىراتتى... ولار وزدەرىنىڭ ۇلگىلى ارەكەتىمەن جانە اسىل قاسيەتىمەن ەڭبەك ەرى رۋحىنىڭ، ەڭبەك رۋحىنىڭ، ۇستا رۋحىنىڭ داۋىرلىك ٴمانىن جاندى ٴتۇسىندىرىپ، جاڭا داۋىردەگى ەلىمىز جۇمىسشى تابىنىڭ جانە قالىڭ ەڭبەكشى قاۋىمنىڭ شىت جاڭا كەلبەتىن تولىق ايگىلەدى، ولار ايتسا ايتقانداي حالىقتىڭ ونەگەسى، مەملەكەتتىڭ تىرەگى.
جاڭا جورىققا ەكپىندەي ىلگەرىلەگەندە بولاشاق شەكسىز جارقىن، شۇعىلالى، الايدا باسار جولدىڭ ىلعي دا ٴساتتى بولا بەرۋى ەكىتالاي. ٴبىز ٴارقانداي ٴبىر تابىسقا وڭاي قول جەتپەيتىندىگىن، ٴارقانداي ٴبىر ۇلى ٴىستىڭ جەڭىل ـ جەلپى ىسكە اسپايتىندىعىن ابدەن بىلەمىز. ”القىمداعان“ شەشۋشى، وزەكتى تەحنولوگيالاردان قامال الىپ، جوعارى دەڭگەيلى عىلىم ـ تەحنولوگيادا دەربەس بولۋدى، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدى جەدەل جۇزەگە اسىرۋدان وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل قۇرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دۇنيە جۇزىلىك قۇن تىزبەگىنىڭ ورتاشا، جوعارى دەڭگەيىنە قادام باسۋىن ىلگەرىلەتۋگە، ودان ەل ٴىشى ەكونوميكا قىزمەتىن جانە حالىقارالىق ەكونوميكا ـ ساۋدا شايقاسىن ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ايقىندىلىعى ارقىلى سىرتقى ورتانىڭ شيەلەنىسكەن وزگەرىسىنىڭ ايقىنسىزدىعىنا توتەپ بەرۋگە دەيىن تۇگەلدەي ٴبىزدىڭ ەڭبەك ەرى رۋحىن، ەڭبەك رۋحىن، ۇستا رۋحىن بارىنشا اسقاقتاتىپ، بوران ـ شاشىندا بوگەلمەۋ، ەرلىكپەن العا تارتۋ رۋحىن قاۋلاتىپ، قانشا جاپالى، قاتەرلى بولعان سايىن، سونشا العا تارتاتىن قايراتپەن زەيىن ـ زەردەنى شوعىرلاندىرىپ، ٴوز ٴىسىمىزدى جاقسى ىستەپ، قيىن ماسەلەلەردى شەشۋدە جول سالىپ، سىن ـ سايىستاردى جەڭۋدە جاڭا وراي جاراتۋىمىزدى قاجەت ەتەدى.
ەڭبەك ەرى رۋحىن، ەڭبەك رۋحىن، ۇستا رۋحىن اسقاقتاتۋدا تۇتاس قوعامدا ەڭبەكتى قۇرمەتتەيتىن، ٴبىلىمدى قۇرمەتتەيتىن، دارىندىلارعا قۇرمەت ەتەتىن، جاسامپازدىققا قۇرمەت ەتەتىن تاماشا راي قالىپتاستىرۋ كەرەك. پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ «قاۋلىسىندا» ”ەڭبەكشىلەردىڭ ەڭبەكاقىسىن بەلگىلەۋ، ۇيلەسىمدى ارتتىرۋ، تولەۋدى قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ“، ”ەڭبەكشىلەردىڭ ۇقىق ـ مۇددەسىن قامتاماسىزداندىرۋدى كۇشەيتۋ“ سياقتى رەفورما شارالارى ورتاعا قويىلدى، بىلتىر 10 ـ ايدا باسىپ تاراتىلعان «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ونەركاسىپ جۇمىسشىلارى قوسىنى قۇرىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى پىكىرىندە» ”ەڭبەك داڭقتى، تەحنيكالىق قابىلەت باعالى، جاسامپازدىق ۇلى دەيتىن قوعامدىق رايدى ٴتىپتى دە كۇشەيتۋ“ نىساناسىن ارقاۋ ەتىپ كەلەلى ورنالاستىرۋ جاسالدى. ٴبىز مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، قالىڭ ەڭبەكشىلەردىڭ زاڭدى ۇقىق ـ مۇددەسىن شىن مانىندە ويداعىداي جۇزەگە اسىرىپ، ويداعىداي قورعاپ، ويداعىداي دامىتىپ، شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ٴزارۋ ماسەلەلەرىن دەن قويا، سۇيىسپەنشىلىكپەن، كۇش سالا ويداعىداي شەشىپ، ەڭبەك ەڭ داڭقتى، ەڭبەك ەڭ ارداقتى، ەڭبەك ەڭ ۇلى، ەڭبەك ەڭ كوركەم دەگەندى سالتقا اينالدىرىپ، بۇكىل حالىقتى قاجىرلى ەڭبەگىمەن، ادال ەڭبەگىمەن، جاسامپاز ەڭبەگىمەن تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسىن جۇزەگە اسىرۋعا ىنتالاندىرۋىمىز كەرەك.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”ٴداۋىر ۇقسامايدى، بورىشتا، مىندەتتە وزگەرىستەر تۋىلدى، الايدا قاجىرلىلىقپەن كۇرەس جاساۋ، ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساۋ، قاجىماي ـ تالماي كۇرەس جاساۋ رۋحى ماڭگى وزگەرمەيدى“. 100جىلدىڭ الدىنداعى ”كۇرەسۋ، كۇرەسۋ، سوڭىنا دەيىن كۇرەسۋ“ ۇرانىنان بۇگىنگى ”جاڭالىق جاراتۋ ارقىلى جاڭا داۋىرمەن قاۋىشۋ، كۇرەسۋ ارقىلى جاڭا شۇعىلالى ناتيجە سومداۋ“ ۇندەۋىنە دەيىن تىنباي كۇرەس جاساۋ، تىنباي جاڭالىق جاراتۋ باستان ـ اياق تاريحتىڭ وكتەم ٴۇنى، ٴداۋىردىڭ وزىق ٴۇنى سانالادى. جاڭا جورىقتا ەڭبەك ەرلەرىنەن جانە وزات قىزمەتكەرلەردەن ۇيرەنىپ، ەڭبەك ەرى رۋحىن، ەڭبەك رۋحىن، ۇستا رۋحىن بارىنشا اسقاقتاتىپ، العان بەتىنەن قايتپايتىن كۇرەسكەرلىك بەينەمەن ەرلىكپەن العا باسساق، شىت جاڭا ناتيجە جاراتىپ، اناعۇرلىم زور داڭق جازاتىنىمىز داۋسىز.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 4 ـ ايدىڭ 30 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
