5 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى جۇڭگو مۇناي توبى شينجياڭ مۇناي الابى سەرىكتەستىگىنىڭ پوسكام اۋدانى پوسكام اۋىلىنىڭ قۇچچى قىستاعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرى، قىستاق ”ەكى كوميتەتىنىڭ“ كادرلارى قىستاق تۇرعىندارىمەن بىرگە قياق كۇرىش ٴتۇيدى. دۋان ـ ۋ قارساڭىندا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى مەن قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ فورماسى الۋان ٴتۇرلى قيمىل وتكىزىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قيمىل بارىسىندا جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ تارتىمدىلىعىن سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
□ سۋرەتتى جاڭ يۇن تۇسىرگەن
”قياق جاپىراعىن بىلاي ايقاستىرىپ وجاۋباستى فورماعا كەلتىرەسىڭ، كۇرىشتى تىم تولتىرىپ سالمايسىڭ، ٴجىپتى قاتتى تارتىپ بۋاسىڭ...“ 5 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى شىڭگىل اۋدانى تايكەشكەن قالاشىعى اققارىن قىستاعى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ قيمىل كەڭسەسىنەن قياق كۇرىشتىڭ حوش ٴيىسى تارادى، التاي ايماقتىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق مەكەمەسىنىڭ وسى قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى قىستاق ”ەكى كوميتەتىمەن“ بىرگە قىستاق تۇرعىندارىن ٴبىر ارادا باس قوسىپ، ”سۇيىسپەنشىلىككە تولى دۋان ـ ۋ مەرەكەسىندە ٴداستۇردى جالعاستىرۋدى تىلگە تيەك ەتىپ، كورشىلەرمەن تاتۋ ـ ٴتاتتى بولىپ ٴبىر نيەتپەن قياق كۇرىش ٴتۇيۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق قيمىلىن ورىستەتۋگە ۇيىمداستىرىپ، دۋان ـ ۋ مەرەكەسىن بىرگە قارسى الدى.
قىستاق تۇرعىندارى ٴبىر جاعىنان، قياق كۇرىش ٴتۇيۋ شەبەرلىگىمەن بولىسسە، ٴبىر جاعىنان، تۇرمىستاعى قىزىق حيكايالاردى ايتىسىپ، انە ـ مىنە دەگەنشە تورسيعان، نىپ ـ نىعىز تۇيىلگەن قياق كۇرىشتەر ۇستەلگە قاتار ـ قاتار ٴتىزىلدى. التاي ايماقتىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق مەكەمەسىنىڭ وسى قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى، ٴبىرىنشى شۋجي جاۋ ديڭفا تەبىرەنە بىلاي دەدى: ”قياق كۇرىش ٴتۇيۋ سالت ـ سانانى جالعاستىرۋ عانا ەمەس، تىپتەن ٴبىر دانەكەر بولىپ، كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىن تىعىز بايلانىستىرادى“.
تاعى ٴبىر جىلدىڭ دۋان ـ ۋ مەرەكەسى كەلدى، رايونىمىزدىڭ جەر ـ جەرىندەگى قىستاقتاردا تۇراتىن قىزمەت اترەتتەرىنىڭ مۇشەلەرى ەگىنشىلەردىڭ اۋلاسىنا، اتىز اراسىنا، ەگىس باسىنا بارىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىمەن بىرگە قياق كۇرىش ٴتۇيىپ، اڭگىمە شەرتىسىپ، ويىن نومىرلەرىن كورىپ، قۋانىشتى مەرەكەنى بىرگە تويلاپ، كوڭىلدەردى ٴتىپتى دە توعىستىرىپ، دوستىق سۇيىسپەنشىلىكتى ونان ارى تەرەڭدەتتى.
5 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى موڭعۇلكۇرە اۋدانى ۇزىنبۇلاق قالاشىعىنىڭ جارمالى قىستاعى ”ۇلتتاردىڭ ۇلى ىنتىماعى · قياق كۇرىش مەرەكەسىن بىرگە تويلاعان بەرەكەلى شاڭىراق“ قيمىلىن وتكىزىپ، سول ارانى قىزۋ دۋمانعا بولەدى. ٴار ۇلت كادر ـ بۇقاراسى قورالانا وتىرىپ بىرگە قياق كۇرىش ٴتۇيدى، جاپ ـ جاسىل قياققا ورالعان اپپاق كۇرىش پەن قىزعىلت شىلان ساۋساق ۇشتارىندا توڭكەرىلەدى. قياق كۇرىش ٴتۇيۋ ارەدىگىندە كوپشىلىك قىستاققا جاڭادان سالىنعان جولدى، جاڭادان ورناتىلعان جول شىراقتارىن جانە قارىشتاپ دامىعان ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالالارىن تىلگە تيەك ەتىپ، سوزدەرىنەن باقىت مەن مۇندالادى. قيمىل بارىسىندا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى قىستاقتاعى قيىنشىلىعى بار وتباسىنداعى 20 بالاعا ۇيرەنۋ ۇلكەن سي قالتاسىن ۇسىندى.
ونسۋ اۋدانى كوكيار قالاشىعى گىبي جاڭا قىستاعى دا مەرەكە شاتتىعىنا شومدى. 5 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى قىستاقتاعى پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار، قىستاق تۇرعىندار ۋاكىلدەرى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنە جينالىپ، مەرەيلى دۋان ـ ۋ مەرەكەسىن بىرگە قارسى الىپ، ٴداستۇرلى حالىقتىق سالت ـ سانا مادەنيەتىنىڭ باۋرامدىلىعىن سەزىندى.
گىبي جاڭا قىستاعى بۇرىن يەن جاتقان ٴشول دالا بولاتىن، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ قامقورلىعىندا تالاي جىلعى ەكولوگيالىق وڭاۋ مەن قۇرۋدى باستان وتكەرىپ، بۇگىنگى كۇندە سايالى ورمانى جايقالىپ، ورمان ـ جەمىس شارۋاشىلىعى ەگىمشىلىك جەر اۋدانى 64 مىڭ 200 مۋعا جەتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسى كۇننەن ـ كۇنگە تولىقسىدى.
ونسۋ اۋداندىق توعىسپالى مەديا ورتالىعىنىڭ وسى قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى، ٴبىرىنشى شۋجي گو حايتاۋ بىلاي دەدى: ”دۋان ـ ۋ مەرەكەسى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ٴداستۇرلى مەرەيلى مەرەكەسى، وندا تەرەڭ قاتپارلى مادەنيەت ٴمانى قامتىلعان. ٴبىز قاتىستى قيمىلداردى وتكىزۋ ارقىلى كوپشىلىككە جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ باۋرامدىلىعىن سەزىندىرۋمەن بىرگە، كورشى ـ قولاڭ اراسىنداعى سۇيىسپەنشىلىكتى كۇشەيتىپ، كورىكتى اۋىل ـ قىستاق قۇرۋ كۇشىن ۇيىستىرۋدى، گىبي جاڭا قىستاعىن بارعان سايىن گۇلدەندىرۋدى ٴۇمىت ەتەمىز“.
قيمىل بارىسىندا مانەرلەپ وقۋ، ٴبي سياقتى كونسەرت نومىرلەرى الما ـ كەزەك قويىلىپ، قىستاق تۇرعىندارىنا تارتىمدى كورۋ ـ تىڭداۋ سالتاناتىن الا كەلدى. قىزىقتى ويىندار قيمىلدىڭ مارەسىن بيىكتەتتى، ”قۋانا قياق كۇرىش اۋلاۋ“ ويىنى قاتىناسۋشىلاردىڭ شەبەرلىگى مەن جىلدامدىعىن سىناسا؛ ”قياق كۇرىشتەن ونى ىزدەۋ“ ويىنى قىزىل بۇرشاقتى ىرىكتەۋ بارىسىندا كوپشىلىككە سەلبەسۋدىڭ ٴمانىن ٴتۇسىندىردى؛ ”قايشالىسۋ“، ”قياق كۇرىشتى قۇتىعا ٴدال ٴتۇسىرۋ“، ”بارابان سوعىپ قياق كۇرىش جەتكىزۋ“ سياقتى ويىندار قيمىل ورنىنداعى جۇرتشىلىقتى كۇلكىگە قارق قىلدى.
بيىلعى دۋان ـ ۋ مەرەكەسى مەن قۇربان ايت مەرەكەسى اراسى جاقىن بولعاندىقتان، ۇلۇقشات اۋدانى قوس مەرەكەنىڭ فاكتورلارىن بىرلەستىرىپ ”قوس مەرەكەنى بىرگە تويلاۋ · سۇيىسپەنشىلىككە تولى ۇلۇقشات“ جەلىلەس قيمىلىن جوبالاپ، مەرەكەگە شات ـ شادىمان، بەرەكەلى راي ۇستەدى.
5 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى ۇلۇقشات اۋداندىق اۋا رايى مەكەمەسىنىڭ، ۇلۇقشات اۋداندىق قىزىل كرەست قوعامىنىڭ ۇلۇقشات قالاشىعى بولۇس الەۋمەتتىك اۋماعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتى الەۋمەتتىك اۋماقپەن بىرلەسىپ، 80نەن استام ٴار ۇلت بۇقاراسىن قياق كۇرىش تۇيۋگە، ٴان ـ ٴبي نومىرلەرىن ورىنداۋعا ۇيىمداستىردى؛ 5 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى ۇلۇقشات اۋداندىق عىلىم ـ تەحنولوگيا قوعامىنىڭ، ۇلۇقشات اۋداندىق وداق كوميتەتىنىڭ ۇلۇقشات قالاشىعى باقشا الەۋمەتتىك اۋماعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتى الەۋمەتتىك اۋماقپەن بىرلەسىپ ”دۋان ـ ۋ حالىقتىق سالت ـ سانا جينالىسى ىنتىماقتى ٴبىر وتباسىنىڭ ادامدارى“ نەگىزگى تاقىرىپتىق قيمىلىن ورىستەتىپ، ساۋاتتىق سۇراۋ ـ جاۋاپ، حوش ٴيىستى قالتاسى DIY سياقتى بۋىنداردى ورنالاستىرىپ، تۇرعىندارعا ٴداستۇرلى مادەنيەتتىڭ باۋرامدىلىعىن سەزىندىردى.
قاعىلىق اۋدانى حىيۋان قالاشىعى يىڭاۋات قىستاعىندا ”قوس مەرەكەنى بىرگە تويلاپ، جۇڭحۋاعا ماحابباتتى بىرگە بەكەمدەۋ“ بىرلەسكەن دوستىق قيمىلى تارتىمدى ويىن نومىرلەرى قويىلدى. قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى، قىستاق ”ەكى كوميتەتىنىڭ“ كادرلارى مەن قىستاق تۇرعىندارى ۋاكىلدەرى قۋانىشپەن ٴبىر ارادا باس قوسىپ، مەرەيلى مەرەكەنى بىرگە تويلادى.
قيمىل ورنىندا قياقتىڭ جاعىمدى ٴيىسى اڭقىدى، قىستاق تۇرعىندارى قورالانا وتىرىپ، ٴدامدى قياق كۇرىشتەن ٴدام تاتتى، قىزۋ سۇيىسپەنشىلىككە تولى حالىقتىق بيلەر، قىزىققا تولى ”ورىندىققا تالاسۋ“ ويىنى سول ارانىڭ دۋماندى رايىن شارىقتاۋ شەگىنە جەتكىزدى.
اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى ورگانىنىڭ وسى قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ ورىنباسار باستىعى قۇربان سامەت بىلاي دەدى: ”ٴبىز ٴداستۇرلى مەرەكەنى وراي ەتىپ، فورماسى الۋان ٴتۇرلى مادەنيەت قيمىلدارىن ورىستەتىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن جەبەپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەيمىز. سونىمەن بىرگە اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋ قىزمەتىمەن بىرلەستىرىپ، حالىققا ٴتيىمدى ساياساتتاردى ونان ارى تياناقتاندىرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ٴىس جۇزىندىك قيىنشىلىقتارىن شەشۋگە كومەكتەسىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ گۇلىن قاۋاشاق جاردىرا ماڭگىلىك جايقالتامىز“.
دۋان ـ ۋ مەرەكەسى بايلانىسىمەن جەر ـ جەردەگى قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتتەرى تاعى ەرەكشە قاۋىمعا مەيىر جەتكىزدى. يانجي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق مەكەمەسىنىڭ وسى اۋداننىڭ بورقاي اۋىلى ٴدارىسىت قىستاعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتى قىستاق ”ەكى كوميتەتىمەن“، پارتيا مۇشەسى ەرىكتىلەرىمەن بىرلەسىپ ”دۋان ـ ۋ مەرەكەسىندە مەيىر جەتكىزۋ“ اتىنداعى امانداسا بارىپ حال سۇراۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، جالعىز تۇراتىن قارتتارعا، قيىنشىلىعى بار وتباسىلارىنا مەرەكەلىك قامقورلىق جەتكىزىپ، مەرەكەنى اناعۇرلىم مەيىرگە بولەدى.
شارۋالار اۋلاسىنان اڭقىعان قياق كۇرىشتىڭ حوش يىسىنەن مادەنيەت الاڭدارىنداعى ٴان ايتىپ، بيگە باسۋعا دەيىن قىستاقتاردا تۇراتىن قىزمەت اترەتتەرى ۇيىمداستىرىپ ورىستەتكەن باي مازمۇندى قيمىلدار قۋانىشتى مەرەكەنىڭ مەرەيىن اسىرۋمەن بىرگە، كادرلار مەن بۇقارانىڭ ”جۇرەكتەرىن جالعاستىراتىن كوپىر“ سالىپ، دامۋدىڭ بىرىككەن كۇشىن ۇيىستىردى.
(ٴتىلشى جاڭ تيڭ، قاتىناسقان تىلشىلەر سۇڭ ۋيگو، چىن جياڭلين، ەرىكتى تىلشىلەر ليۋ ۋىنپيڭ، لي جىچيڭ، لي كاڭ، ما يۇيليڭ، اقىلبەك ماشا، ليۋ گوشيۇڭ)
