بەيزاتتىق مۇرالاردى زەرتتەپ ۇيرەندى، اتا ـ انالار مەن بالالار ىقپالداستى، مايسا وتىرعىزىپ قىسقىش ۇستادى
وسى قۇربان ايت مەرەكەسىندە سەزىنۋ وتە مول بولدى
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى سو رۇڭجى
قۇربان ايت مەرەكەسى دەمالىسى كەزىندە رايونىمىزدىڭ مادەنيەت ـ ساياحات بازارىنىڭ دۋمانى قىزا ٴتۇستى، بەيزاتتىق مۇرالار بويىنشا زەرتتەۋ ـ ۇيرەنۋ ارقىلى جاساۋدىڭ تارتىمدىلىعىن سەزىنىپ، سەرۋەندەپ جەمىس، كوكونىس ۇزۋدەن اۋىل ـ قىستاق كۇرىش اتىزىندا مايسا وتىرعىزىپ قىسقىش ۇستاۋعا دەيىن، اتا ـ انالار مەن بالالار ىقپالداسىپ تەاترداعى شيجۇيداي شاتتىققا بولەندى... ٴداستۇر مەن اعىمنىڭ ۇشتاسۋى ادامدارعا باي سەزىنۋ جانە قۋانىش سيلادى.
”بۇل جەردەگى كۇرىش ٴبىر جىلدا نەشە رەت پىسادى“؟ ”قىسقىش كۇرىشتىڭ ساباعىن كەمىرىپ بۇلدىرە مە“؟... 6 ـ ايدىڭ 6 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن ٴۇرىمجى قالاسى ميدۇڭ رايونى سانداۋبا قالاشىعى دۋجياجۋاڭ قىستاعى رۇڭشياڭشين كۇرىش، قىسقىش باعىمشىلىق كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جاۋاپتىسى ۋاڭ زىحۋا بالالاردىڭ سۇراۋىنا ٴبىر ـ بىردەن جاۋاپ بەردى. ۋاڭ زىحۋا بىلاي دەپ تانىستىردى: 130 مۋ كۇرىش اتىزىندا ”كۇرىش پەن قىسقىشتى بىرگە ٴوسىرۋ“ ۇلگىسى قولدانىلدى، بۇل ٴارى كۇرىشتىڭ ساپاسىن جوعارىلاتادى، ٴارى ەكولوگيالىق باعىمشىلىقتىڭ پايداسىن ارتتىرادى.
اتا ـ انالاردىڭ سەرىك بولۋىندا، بالالار بالاقتارىن ٴتۇرىپ كۇرىش اتىزىنا كىرىپ كەتتى، كەيبىرەۋلەرى مايسا وتىرعىزۋدى ۇيرەنسە، كەيبىرەۋلەرى قىسقىش ۇستاپ جارىستى. قالا تۇرعىنى لي شينلەي 7 جاستاعى قىزىن ەرتىپ كەلىپ قيمىلعا قاتىناستى. ول بىلاي دەدى: ”مايسا وتىرعىزۋ جارىسىندا اتا ـ انالار مەن بالالار ٴوزارا سايكەسىپ، وتە كوڭىلدى وينادى. بالالار اۋىل ـ قىستاق تۇرمىسىن بىلە بەرمەيدى، وسى جولى ەركەك، ۇرعاشى قىسقىشتاردى پارىقتاۋدى ٴبىلىپ قانا قويماي، كۇرىشتىڭ ٴوسۋ پەريودىن دا ٴبىلدى، مۇنداي زەرتتەۋ ـ ۇيرەنۋ قيمىلى ەرەكشە ماعىنالى“.
دۋجياجۋاڭ قىستاعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ما دۇڭلياڭ مىنانى ٴبىلدىردى: قىستاق ”پارتيا ياچەيكاسى + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + مادەنيەت ـ ساياحات“ ۇلگىسى ارقىلى كۇرىش اتىزىندا باعۋ، زەرتتەۋ ـ ۇيرەنۋ بازاسى، حالىقتىق سالت ـ سانانى سەزىنۋ سياقتى بايلىقتاردى بىرىكتىرىپ، تاماقتانۋ، تۇنەۋ، ساپارلاۋ، ساياحاتتاۋ، زات ساتىپ الۋ، كوڭىل اشۋ ٴبىر تۇلعالاندىرىلعان اۋىل ـ قىستاق ساياحاتى كەشەنىن تۇلعالاپ، 1 ـ، 2 ـ، 3 ـ كاسىپ سالالارى توعىسا دامىعان اينالمالى ەكونوميكانى بىرتىندەپ قالىپتاستىرىپ، بۇقارانى كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايۋعا ۇزدىكسىز جەتەكتەدى.
سول كۇنى قۇتىبي اۋدانى ۋگۇڭتاي قالاشىعى شيڭفۋ قىستاعىنىڭ وجاۋقاباق باقشاسى كوڭىلدى كۇلكى ۇنىنە تولدى، قۇتىبي اۋدانى تاسباسپالداق اۋىلدىق باستاۋىش مەكتەبىنەن، چۋەىرگوۋ قالاشىعى باستاۋىش مەكتەبىنەن كەلگەن 400دەن استام وقۋشى وسى اراعا جينالىپ، ”بەيزاتتىق مۇرانىڭ تارتىمدىلىعى جونىندە ىزدەنىس جاساۋ. مادەنيەت تامىرىن جالعاستىرۋ“ نەگىزگى تاقىرىبىنداعى زەرتتەۋ ـ ۇيرەنۋ امالياتتىق قيمىلىنا قاتىناستى.
وجاۋقاباق باقشاسىندا فورماسى الۋان ٴتۇرلى وجاۋقاباق مانەرلى بۇيىمدارى بالالاردىڭ نازارىن اۋداردى. وجاۋقاباق باقشاسىنداعى مۇعالىم پەيىلدەنە الدىعا شىعىپ، وقۋشىلارعا وجاۋقاباقتىڭ تاريحي تەگى، ٴونىم ٴتۇرى، جاساۋ ونەرى سياقتى بىلىمدەردى تانىستىرىپ، ويىپ ورنەكتەۋ، بوياۋ سياقتى شەبەرلىكتەردى سول جەردە كورسەتتى. مۇعالىمنىڭ ەپتى قيمىلى بالالاردى قىزىقتىرىپ، بارلىعىنىڭ دەرەۋ سىناپ كورگىسى كەلدى.
مۇعالىمنىڭ جەتەكشىلىگىندە بالالار قۇرال ـ سايمانداردى قولعا الىپ، وجاۋقاباق ىلمە بۇيىمدارىن جاساۋعا كىرىستى. كوپ وتپەي ـ اق وزگەشە ەرەكشەلىككە يە وجاۋقاباق ىلمە بۇيىمدارى دۇنيەگە كەلدى، بالالار ٴوز تۋىندىلارىن كوتەرىپ، جۇزدەرىنەن ماقتانىش كۇلكىسى ەسىپ، ٴبىر ـ بىرىنە كورسەتىپ، پىكىر اۋىستىرىپ، كوڭىلدى شاتتىق كۇلكىسى كوتەرىلدى.
سودان كەيىن بالالار تيانشان دارىلىك حوش ٴيىستى بۇيىمدار شەبەرحاناسىنا كەلدى. ەسىكتەن كىرىپ كەلگەندە دارىلىك حوش ٴيىستى بۇيىمنىڭ ٴيىسى مۇرىندى جارارداي بولىپ تۇر ەكەن، شەبەرحانانىڭ ٴىشى ٴار ٴتۇرلى جۇڭي ٴدارى ماتەريالدارىنا تولىپتى. مۇعالىم بالالارعا ٴار ٴتۇرلى ٴدارى ماتەريالدارىنىڭ دارىلىك قاسيەتىن جانە ونىمدىلىگىن ۇعىنىقتى ەتىپ ٴتۇسىندىردى. ”قۇرت ولتىرگىش حوش ٴيىستى دوربا جاسادىق“، ـ دەدى تاسباسپالداق اۋىلدىق باستاۋىش مەكتەپتىڭ 4 ـ جىلدىق وقۋشىسى ما ليننا.
6 ـ ايدىڭ 6 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن شينجياڭ حالىق باسپاسى (شينجياڭ از ۇلتتار باسپا بازاسى) ەرەكشە دۋمانعا شومدى، بالالار جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتى مەن وسى زامانعى عىلىم ـ تەحنولوگيا ارالاسقان تاڭعاجايىپ الەمدى ارالاپ كەتتى. موماقان، سۇيكىمدى عىلىم ـ تەحنولوگيالىق ٴيت ويناقتاي باسىپ، ٴتۇرلى بۇيرىقتاردى ٴدال اتقارعاندا، سول ورىندا شاتىرلاعان شاپالاق ٴۇنى كوتەرىلدى؛ ۇشقىش اپپارات ۇشقىر قۇستاي قالىقتاپ، كەڭىستىكتە ادەمى بەينە كورسەتتى، بالالار كوككە قاراي مويىندارىن سوزىپ تامسانا قارادى، جانارلارىنان اۆياتسيالىق عىلىم ـ تەحنولوگياعا دەگەن ىنتا مەن مۇندالادى.
قىزىقتى عىلمي تاجىريبە جۇرتتى ٴتىپتى جەلپىندىردى. ۇيكەلىس كۇشى تاجىريبەسىندە قاراپايىم كورىنگەن دەنەنىڭ سىرعاناۋىندا، ٴىس جۇزىندە، ۇلكەن ٴبىلىم بار ەكەن؛ جۇمىرتقانى تۇزدى سۋدا قالقىتۋ تاجىريبەسىندە جۇمىرتقانىڭ تۇزدى سۋ بەتىنە باياۋ كوتەرىلگەن كەرەمەت كورىنىسى بالالاردى ەرىكسىز تاڭ قالدىردى؛ ال الاقاننان جالىن شىعارۋ تاجىريبەسى سول جەردىڭ رايىن ٴتىپتى جوعارى ورلەۋگە كوتەردى، بۋتاندى سابىن سۋعا قۇيىپ الاقانعا جاققاندا كوك ٴتۇستى جالىن شىقتى، جالىن لاپىلداپ تۇرعانىمەن، قولدى تيتتەي دە كۇيدىرمەيدى، بالالار ەرىكسىز كەلىپ سەبەبىن سۇرادى.
”وتە كەرەمەت ەكەن! ٴاسىلى عىلىم تۇرمىستا جاسىرىنىپ جاتادى ەكەن، تاعى دا وسىنداي كوپ قۇپيالىق مەنىڭ بايقاۋىمدى كۇتىپ تۇر“، ـ دەدى چۋەىرگوۋ باستاۋىش مەكتەبىنىڭ وقۋشىسى تولعاناي تاجىريبە قولدانباسىن ۇستاپ تەبىرەنىپ، ونىڭ سوزىنەن عىلىم دۇنيەسىنە تالپىنىسى مەن مۇندالايدى.
