— قۇربان ايت مەرەكەسى دەمالىسىنداعى تۇتىنۋ بازارىنىڭ ٴبىرىنشى شەبىنە شولۋ
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى حي حۇڭۋي
اۆتوكولىك كورمەسىن ارالادى، تۇزدە تۇنەپ، كاۋاپ قاقتادى، مۋزيكا كەشىن تىڭدادى ... قۇربان ايت مەرەكەسى دەمالىسىندا شينجياڭداعى ٴار ۇلت بۇقاراسى ٴدامدى تاعامداردان اۋىز ٴتيدى، كوركەم كورىنىستەردى تاماشالادى، كونسەرت كوردى، مەرەكەلىك بازارلار ەرەكشە دۋماندى بولدى. ساۋدا ىستەرى تاراۋلارىنىڭ باقىلاۋ ـ ولشەۋ ساندى مالىمەتتەرىندە كورسەتىلۋىنشە، شينجياڭنىڭ ٴتۇيىندى بولشەك ساتۋ، اس ـ سۋ كاسىپورىندارىنىڭ ساتىلىم سوماسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %3.6 ارتقان. تۇتىنۋدىڭ جاڭا جاعدايى، جاڭا كاسىپ كۇيى، جاڭا ۇلگىسى كوكتەمگى تولقىنداي جوڭكىلگەن.
قوس باعىتتا كۇش سالىندى ساۋدا جانداندى
قۇربان ايت مەرەكەسى مەن”6.18“ جىل ورتاسىنداعى ساتۋدى زور جەبەۋمەن وزگەشە توعىسىپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ تۇتىنۋ قوزعالتقىشىن تۇتاندىردى.
دەمالىس كەزىندە ٴۇرىمجى قالاسى ”جازداعى قىزعىندىلىق · زات ساتىپ الۋ تيىمدىلىك جاساۋ قيمىلىن جانداندىرۋدى“ وزەك ەتىپ، 42 ساۋدا ـ ساتتىق كاسىپورنىن 50دەن استام ساتىلىمدى جەبەۋ قيمىلىن ۇسىنۋعا ۇيىمداستىردى.
ٴۇرىمجى قالاسى تيانشان ۋانكى الاڭىنىڭ كاسىپورىن جوسپارى جاۋاپتىسى گۇلپاريزا قۇربان بىلاي دەپ تانىستىردى: دەمالىس كەزىندە ساۋدا سارايى تاڭعاجايىپ حايۋاناتتار تۋعان كۇنى، كۇرىش تاماق مەرەكەسى، سىرا مەرەكەسى جانە ”200 يۋانعا تولسا 50 يۋان ازايتۋ“ جالپىعا تيىمدىلىك قيمىلىن جوسپارلادى، ساۋدا سارايىندا الارماندار شامامەن %10 كوبەيىپ، ساتىلىم سوماسى %15 ارتتى.
”تالعام كوپ، ادەمى، باعاسى جاقسى، تاماقتانۋ، سۋسىن ٴىشۋ، ويىن ويناۋ، كوڭىل اشۋ، زات ساتىپ الۋ بارلىعىن ٴبىر جەردە بىتىرۋگە بولادى“، ـ دەدى ٴۇرىمجى قالاسىنىڭ تۇرعىنى گۇلچيرا.
شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرى ٴوز ونەرلەرىن كورسەتىپ، تۇس ـ تۇستان شىنايى قارجى قوسىپ، تۇتىنۋ بەلەتىن تاراتۋ، ارناۋلى قوسىمشا قاراجات سياقتى كوپ نەگىزدى تاسىلدەر ارقىلى ”تاماقتانۋ، جاتىن ورىن، ساپارلاۋ، ساياحاتتاۋ، زات ساتىپ الۋ، كوڭىل اشۋ“ سىندى تۇتاس تىزبەكتى تۇتىنۋدىڭ كومەسكى قۋاتىن ٴونىمدى قاۋلاتتى.
— ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى ميلليون يۋاندىق ەلەكتروندى تۇتىنۋ بەلەتىن تاراتىپ، مايتاۋ - كۇشار تاس جولى ساياحات IPىنە جانە جىبەك جولى مادەنيەتىنە سۇيەنىپ، جىبەك جولى ازيا - ەۆروپا ساۋدا ساياحات قيمىلىن وتكىزىپ، 30 ميلليون يۋاننان استام تۇتىنۋعا دەم بەردى.
— قاشقار ايماعى ساۋدا ساراي، ەرەن بازار، ٴۇي ەلەكتر جابدىقتارى، اس ـ سۋ بايلىقتارىن بىرىكتىرىپ، 45 رەت تۇتىنۋدى جەبەۋ قيمىلىن وتكىزىپ، ”قاشقار ٴتۇنسىز قالا · باتىس وڭىردەگى كەرەمەت كەش“ كەشكى ەكونوميكا تۇتىنۋ ماۋسىمىن ىسكە قوسىپ، جىبەك جولى ەلەكتروندى مۋزيكا شاتتىق كەشى، پاراۆوز مادەنيەت مەرەكەسى سياقتى ەرەكشەلىككە يە IPلەردى تۇلعالادى؛
— اقسۋ ايماعى ٴتۇرلى تۇتىنۋدى جەبەۋ قيمىلدارىن ورىستەتتى، ٴىرى ساۋدا ساراي ـ ەرەن بازارلارىنىڭ، اس ـ سۋ دۇكەندەرىنىڭ تۇتىنۋ سوماسى 69 ميلليون 199 مىڭ يۋانعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %11.5 ارتتى.
...
كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋ ساياساتىنىڭ پايداسى ۇزدىكسىز جارىققا شىعىپ، تۇتىنۋدى ارتتىرۋدىڭ قۋاتتى قوزعاۋشىسىنا اينالدى. 6 ـ ايدىڭ 9 ـ كۇنىنە دەيىن بۇكىل شينجياڭدا جيىنى ٴبىر ميلليون 811 مىڭ دانا (پارشا) قوسىمشا قاراجات ٴوتىنىش ەتىلىپ، ٴوتىنىش ەتىلگەن سوماسى 2 ميلليارد 140 ميلليون يۋان بولىپ، 16 ميلليارد 720 ميلليون يۋاندىق تۇتىنۋدى تىكەلەي جەبەدى. دەمالىس كەزىندە تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ كونەسىنىڭ ورنىنا جاڭاسىن اۋىستىرۋ بويىنشا كۇندىك ورتاشا ٴوتىنىش ەتۋ مولشەرى 24 مىڭعا جەتىپ، مەرەكەنىڭ الدىنداعىدان %22.2 كۇرت ارتتى. مەرەكە لەبى مەن ساياساتتىڭ قاباتتاسۋ اسەرىندە كيىم ـ كەشەك، التىن ـ كۇمىس، ٴىنجۋ ـ مارجان، اياق كيىم، باس كيىم تۇرىندەگى تاۋارلاردىڭ ساتىلۋى ادامدى قىزىقتىردى، ٴۇي جيھازدارى، ٴۇي ەلەكتر جابدىقتارى جانە دىبىس جابدىقتارى تۇرىندەگى تۇتىنۋدىڭ ارتۋى دا ەرەكشە كوز تارتتى.
مادەنيەت پەن ساياحات توعىستىرىلدى
كومەسكى كۇش جارىققا شىعارىلدى
دەمالىس كەزىندە مادەنيەت ـ ساياحات تۇتىنۋى بازار جاڭا سالتىنا قۋاتتى جەتەكشىلىك ەتتى. ۇلتتار كيىمىن كيىپ قاشقار بايىرعى قالاسىندا سەرۋەندەپ، جىبەك جولى سالت ـ ساناسى مەن مادەنيەتىنىڭ تارتىمدىلىعىن ەلىتە سەزىنۋ جاستاردىڭ ەڭ ”زاماناۋي“ مەرەكە وتكىزۋ تاسىلىنە اينالدى.
”ەركىن ساياحاتتاۋ“، ”شاعىن دەمالىس“ ەرەكشەلىگىندەگى سەيىل ـ سەرۋەن تۇتىنۋ قاجەتى دەمالىس كەزىندە شوعىرلى جارىققا شىقتى.
دالالىق سپورت ۇزدىكسىز قىزىپ، تاۋعا شىعۋ، ۆەلوسيپەد ٴمىنۋ، جاياۋ ٴجۇرۋ، تۇزدە تۇنەۋ قارسى الۋعا بولەنىپ، قاتىستى جابدىقتاردىڭ كۇسەت ساتىلۋىن جەبەدى.
ديكانۇڭ ٴۇرىمجى داۋان دۇكەنىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى قۇربانجان وسمان بىلاي دەپ تانىستىردى: دۇكەنگە 2 اپتا بۇرىن كۇندەگىنىڭ 2 ەسەسىندەي زات دايىندالدى، مەرەكەدە الارماندار %30 ارتتى، تيجارات سوماسى %25 جوعارىلادى، دالالىق، شىنىعۋ تۇرىندەگى تاۋارلاردىڭ جانە ۆەلوسيپەدتىڭ ساتىلىمى ەرەكشە كۇسەت بولدى.
”ٴدام تاتۋ ساياحاتى“ اس ـ سۋ ورلەۋىن كوتەردى. اس ـ سۋ تۇتىنۋى دەمالىستاعى ەرەكشە اعىنعا اينالدى، ساۋداسى كۇسەت اسحانالاردان ورىن شىقپاي قالدى. ٴۇرىمجى ”سۇيىكتى شينجياڭ، جىبەك جولى داستارقانىنىڭ“ جاۋاپتىسى لي شياۋچين مىنانى ٴبىلدىردى: ”دەمالىس جوعارى مەكتەپ ەمتيحانىنىڭ اياقتالۋىمەن قاباتتاسىپ، قوناقتار لەگى كۇرت ارتىپ، كۇندە ادامعا لىق تولاتىن بولدى“.
وسى دەمالىستا قالا ماڭىندا تۇزدە تۇنەۋ كوپتەگەن قالا تۇرعىندارىنىڭ تاڭداۋىنا اينالدى. ٴۇرىمجى شۇيموگوۋ رايونى حۇڭۋان يىنحى ەكولوگيالىق ەگىس الاڭىندا مۋدان، شۇعىنىق، مانتيانشيڭ جارىسا گۇل اشىپ، كوپتەگەن قالا تۇرعىندارىن وسى ارادا تۇزدە تۇنەپ، باس قوسۋعا باۋرادى.
”دەمالىس كەزىندەگى ساتىلۋ سوماسى ادەتتەگىدەن %60 ارتتى، قوناقتار لەگى ەڭ جوعارى بولعاندا 2000 ادامعا جەتتى“. حۇڭۋان يىنحى ەكولوگيالىق ەگىس الاڭىنىڭ جاۋاپتىسى ليۋ حۇڭجيان بىلاي دەپ تانىستىردى: تۇتىنۋدى باستان كەشىرۋ سەزىمىن ارتتىرۋ ٴۇشىن ەگىس الاڭى تاعى اينالاتىن اعاش ات سياقتى كوڭىل اشۋ قۇرىلعىلارىن ورناتتى ٴارى تۇزدە تۇنەۋ ٴتيىمدى جەلىلەس تاماقتارىن ۇسىندى.
ٴۇرىمجى قالاسى شۇيموگوۋ رايوندىق مادەنيەت، دەنە تاربيە جانە ساياحات مەكەمەسىنىڭ (مادەني ەسكەرتكىش مەكەمەسى) باستىعى لي ۋىن ـ ۋ بىلاي دەپ تانىستىردى: سوڭعى جىلدارى شۇيموگوۋ رايونى حۇڭۋان گۇل تەڭىزى، بانشان. فانحۋا، قۇس ۇياسى شوعىرى، شۇيمو تيانشان دەنە شىنىقتىرۋ جاياۋلار جولى سياقتى ەرەكشەلىككە يە قىزۋ تۇيىندەرىن دەن قويا تۇلعالاپ، ەگىنشى ـ مالشىلاردى شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن جۇرگىزۋ، ەرەكشەلىككە يە حالىقتىق تۇسەلحانا اشۋ سياقتىلارعا جەتەكتەپ، قولداپ، ونى بارلىق جەرى كوركەم كورىنىس بولعان ٴۇرىمجى قالاسىنىڭ ارتقى اۋلاسىنا اينالدىردى.
تۇتىنۋ جاعدايىندا جاڭالىق اشىلدى
تۇتىنۋ دارەجەسى جوعارىلاتىلدى
اتا ـ انالار مەن بالالاردىڭ تۇتىنۋى ساۋدا شەڭبەرىن گۇلدەندىرەتىن ”التىن كىلتكە“ اينالدى. ٴارقايسى ٴىرى ساۋدا سارايلارى وتباسىلىق تۇتىنۋ دەڭگەيىن كوتەرۋ سۇرانىسىن ٴدال يگەرىپ، كاسىپ كۇيىن رەتتەۋ جانە جاعدايدا جاڭالىق اشۋ ارقىلى ٴداستۇرلى ”ساۋدا سارايىن ارالاۋدىڭ“ دەڭگەيىن كوتەرىپ، ەلىتۋ ۇلگىسىندە ”ساۋدا سارايىندا كوڭىل اشۋعا“ اينالدىرىپ، وتباسىلىق تۇتىنۋ ىنتاسىن قوزعادى.
مەرەكە كەزىندە ٴۇرىمجى شانشان اۋتىلايسى زات ساتىپ الۋ الاڭى شاتتىق تەڭىزىنە اينالدى. ”مىڭ ادامدىق كاۋاپ داستارقانى · بيىك كەڭىستىك داۋازى“، ”مۋزيكالى بالالار ويىنى“، ”شام جاعىلعان تۇندەگى باسكەتبول جارىسى“ سياقتى سەزىنۋ ۇلگىسىندەگى قيمىلدار كەزەكتەسە كوزگە ٴتۇستى. ٴۇرىمجى شانشان اۋتىلايسى زات ساتىپ الۋ الاڭى باس ديرەكتورىنىڭ كومەكشىسى لي يۋانيۋان قۋانىشپەن بىلاي دەدى: ”5 كۇندىك قيمىلدا الارماندار لەگى ەسەلەپ ارتتى، ساتىلىم سوماسى %40 ارتتى“.
اتا ـ انالار مەن بالالار ەكونوميكاسى گۇلدەنۋىنىڭ استارىندا ساۋدا شەڭبەرىنىڭ كوپ نەگىزدەنگەن، ىقپالداستىق سيپاتتاعى تۇتىنۋ جاعدايىن دەن قويا قالىپتاستىرۋى جاتىر.
سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى شارۋالار شاتتىعى ساياجايى، جەمىس ـ كوكونىس ٴۇزۋ، تۇزدە تۇنەۋ بازاسى سياقتىلاردى ٴبىر تۇلعالاندىرعان اۋىل ـ قىستاق ساياحاتى نىسانىن جاسامپازدىقپەن تۇلعالادى، سونداي ـ اق كوپ نەگىزدى كەشكى بازار جاعدايىن جانداندىرۋ ارقىلى ساياحاتشىلاردى باۋرادى؛ بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى ”بايىنعولين وبلىسىنداعى ٴبىرىنشى داستارقان 10 · مىڭ ادامدىق ٴدامدى تاعامدار داستارقانى“ قيمىلىن ۇسىنىپ، 40 كەشكى بازاردى تۇگەل اشىپ، 800دەن استام جايما ورنىمەن كەشكى ەكونوميكانى جانداندىردى.
جاڭاشا ويىن ٴتاسىلى، جاڭا ۇلگى ۇزدىكسىز جارىققا شىعىپ، دەمالىس كەزىندە سىرتقا شىعىپ ساياحاتتاۋ سەزىنۋىن بايىتتى، سونداي ـ اق تۇتىنۋ بازارىنا دا تىڭ ومىرشەڭ كۇش ۇستەدى. ۇزدىكسىز جاڭالىق اشقان تۇتىنۋ جاعدايى دەمالىس كۇندەرىندەگى ەكونوميكانىڭ ومىرشەڭدىگى مەن سەرپىمدىلىگىن ايگىلەدى.
بيىل شينجياڭ ۇلتتار ەرەكشەلىگىنە يە ساۋدا، مادەنيەت، ساياحات، دەنە تاربيە توعىسقان تۇتىنۋ قيمىلدارىندا ۇزدىكسىز جاڭالىق اشىپ، كەشكى ەكونوميكانى بايىتىپ، تۇتىنۋ كاسىپ كۇيىندە جاڭالىق اشادى. سونىمەن قاتار ەل ٴىشى ـ سىرتىنداعى ايگىلى ماركالاردى تۇڭعىش دۇكەن اشۋعا بەلسەنە باۋراپ، تۇڭعىش تاراتۋ، تۇڭعىش كورسەتۋ سياقتى قيمىلداردى ورىستەتىپ، شوعىرلانعان، ەرەكشەلەنگەن تۇڭعىش دۇكەن ەكونوميكاسى شەڭبەرىن تۇلعالاپ، تۇتىنۋ دارەجەسىن جوعارىلاتۋدىڭ جاڭا جەر بەلگىسىن قالىپتاستىرادى.
