انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى فان چيۇڭيان
6 ـ ايدىڭ 6 ـ كۇنى كۇشار قالاسى كۇسان تار كوشەسىنىڭ ويىن كورسەتۋ اۋلاسىندا ٴبىر ۇيعۇر قاريا قولىنا راۋاپ ۇستاپ، ٴبىر جاعىنان شەرتىپ، ٴبىر جاعىنان جيڭجۇي تەاترى «شاجياباڭ» ۇزىندىلەرىن ايتتى، قاسىنداعى حانزۋ جىگىت قانىق اۋەنمەن جالعاستىرىپ ايتا جونەلدى. بۇل ەكەۋى 61 جاستاعى پارھات يمىن مەن 25 جاستاعى جاڭ كايگۇڭ، ول ەكەۋىنىڭ بىرگە ويىن كورسەتۋى بۇل اراداعى جارقىن كورىنىس جەلىسىنە اينالدى.
پارھات كۇشار قالالىق حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى، ساماۋىر ٴبيى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ ۋاكىلدىك جالعاستىرۋشىسى؛ جاڭ كايگۇڭ كۇشار قالاسى قانىقاتام اۋىلدىق حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى، اۆتونوميالى رايوندىق تاڭداۋلى ۇگىت لەكسياشى. ەكەۋىنىڭ جاس پارقى 30 نەشە جاس بولسا دا، ورتاق كوركەمونەر تالپىنىسى مەن قويۋ ۇلتتىق سۇيىسپەنشىلىگى بولعاندىقتان كۇسان جاڭا اۋەنىن قول ۇستاسا بىرگە شىرقادى.
شينجياڭ كوركەمونەر شۋەيۋانىنان وقۋ تاۋىسقان شاندۇڭدىق جىگىت جاڭ كايگۇڭ 2022 ـ جىلى نەگىزگى ساتىعا تاڭداپ اۋىستىرىلعان وقۋشى رەتىندە، كۇشار قالاسى قانىقاتام اۋىلىنا كەلىپ قىزمەت ىستەيدى. 2023 ـ جىلى 6 ـ ايدىڭ ٴبىر كۇنى ول ويىن قويۋعا كەلگەن پارھاتقا قاپيادا جولىعادى، پارھاتتىڭ بار ىنتاسىمەن ايتقان جيڭجۇي تەاترى ۇزىندىلەرىنىڭ باۋراۋىمەن ول ەرىكسىز جالعاستىرىپ ايتادى.
”شەكارا وڭىردە جيڭجۇي تەاترىنا وسىنشاما قىزىعاتىن ۇيعۇر اعايدى كەزدەستىرەمىن دەپ ويلاماعان ەدىم“، ـ دەدى جاڭ كايگۇڭ العاش جولىققان كەزىن ەسكە الىپ شاتتانعان سەزىمىن باسا الماي. سول كۇنى ەكەۋى جاقىن وتىرىپ جيڭجۇي تەاترىنان كۇسان مۋزيكالى بيىنە دەيىن، ٴداستۇرلى مادەنيەتتەن ۇلتتار ىنتىماعىنا دەيىن ۇزاق اڭگىمەلەسەدى، وسىدان سوڭ ەكەۋى ٴجيى ـ ٴجيى اۋىس ـ كۇيىس جانە سەلبەستىك جاسايدى، پارھات جاڭ كايگۇڭعا راۋاپ شەرتۋدى ۇيرەتەدى، تاعى ساماۋىر ٴبيى ونەرىن ۇيرەتەدى.
پارھات ماقتانا بىلاي دەدى: ”شياۋجاڭ مەنىڭ بىردەن ـ ٴبىر حانزۋ شاكىرتىم، قازىر ساماۋىر ٴبيىن تولىق بيلەي الاتىن بولدى“.
ۋاقىتتىڭ وزۋىمەن ەكەۋى تانىسۋدان بىلىسۋگە دەيىن، ودان سىر جاسىرمايتىن جاراسىمدى دوستار بولعانعا دەيىن كوركەمونەر ويىندارى مەن ۇگىت لەكسيا جولىندا بىرگە العا ىلگەرىلەدى.
ول ەكەۋى بىرگە اۆتونوميالى رايوننىڭ جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋ ۇگىت لەكسيا جارىسىنا قاتىناسىپ، ەرەكشە سايكەسۋگە جانە تاماشا ويىن قويۋعا سۇيەنىپ باعالاۋشىلار مەن كوپشىلىكتىڭ بىردەي جاقسى باعاسىنا يە بولدى.
ولار ۇنەمى بىرگە ويىن كورسەتەدى، كەيبىر ويىن نومىرىنە دايىندالعاندا، پارھات نوتاسىن دايىنداسا، جاڭ كايگۇڭ ٴسوزىن جازىپ، ەكەۋى ٴۇنسىز سايكەسەدى.
2024 ـ جىلعى اقسۋ ايماعىنىڭ قۇربان ايت مەرەكەسى ساۋىق كەشىندە ەكەۋى جاسامپازدىقپەن ورىنداعان «تۋعان اعا ـ ىنىلەردەي» اتتى ٴان ـ ٴبي ٴنومىرى جالپى جۇرتتىڭ القاۋىنا بولەندى. پارھاتتىڭ ساماۋىر بيىنە جاڭ كايگۇڭ راۋاپپەن سايكەسىپ، اراسىندا ەكەۋى بار ىنتاسىمەن ايتقان ٴان كىرىستىرىلگەن تاماشا ويىن ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ كوركەمدىگىن ايگىلەدى.
”بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى نىسانى ويىنىن نازاريالىق ۇگىت لەكسياعا توعىستىرۋدىڭ ونىمدىلىگى توتەنشە جاقسى بولدى.“ 6 ـ ايدىڭ 7 ـ كۇنى جاڭ كايگۇڭ جانىنان تاستاماي الىپ جۇرەتىن ەستەلىك داپتەرىن اشقاندا، ونىڭ ٴىشى 500دەن استام ۇگىت لەكسيا جونىندەگى اڭىسقا تولعان ەكەن. ونىڭ ەسىنەن كەتپەيتىنى، شايار اۋدانىنداعى ٴبىر رەتكى ارالاپ ٴجۇرىپ ۇگىت لەكسيا جاساۋ قيمىلىندا امەت ٴومار ەسىمدى ٴبىر ۇيعۇر اتاي جاتىق ەمەس پۋتۇڭحۋامەن ونىڭ شەرتكەن راۋابىنا ىلەسىپ «ياڭشانحۇڭدى» ايتا جونەلەدى، سونداي ـ اق كوزىنە جاس الىپ پارھاتقا: ”سەن مىنا مۋزيكا اسپابىن اقىرى ٴان شىرقاي الاتىن ’بۇلبۇل‘ جىگىتكە تاپسىرىپسىڭ“، ـ دەيدى.
ەكەۋى ”ۇگىت لەكسيا + بەيزاتتىق مۇرا“ ۇلگىسىن جاسامپازدىقپەن شىعاردى. پارھات «كۇشار قالالىق حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى ٴۇش ٴارىپتى الىپپە» جەلدىرمەسىن قۇراستىرادى، جاڭ كايگۇڭ ”بەيزاتتىق مۇراداعى ۇلتتار ىنتىماعى“ شاعىن ساباقحاناسىن اشادى، كۇشار قالاسى قانىقاتام اۋىلى قىزىل ەستەمەلەر سارايىندا ولار بىرگە جوبالاعان ەلىتۋ ۇلگىسىندەگى تۇسىندىرمە 3000نان استام ساياحاتشىنى (رەت) باۋرادى.
”جاڭ كايگۇڭ بەينە ۇلىم سياقتى“. قانىقاتام اۋىلى ۋزۇن قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ياسىن يمىت جاڭ كايگۇڭدى اۋىزعا العاندا كوزىنە جاس الىپ بىلاي دەدى: ول بالامنىڭ مەملەكەتتە ٴبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ٴتىل ـ جازۋدى ۇيرەنۋىنە كومەكتەسىپ قانا قويماي، تاعى ”بەيزاتتىق مۇراداعى ۇلتتار ىنتىماعى . انار ٴدانى شاعىن ساباقحاناسىن“ ۇيىمداستىردى، سونىمەن 200دەن استام ٴار ۇلت بالاسى جۇڭحۋانىڭ ٴداستۇرلى مادەنيەتىنە قۇمار بولدى.
لاندۇن مىندەتتى ساقشى اترەتىنىڭ باستىعى رەتىندە، پارھات شارلاپ جۇرگەندە جيڭجۇي تەاترىن ۇنەمى باسەڭ ۇنمەن شىرقاۋدى جاقسى كورەدى؛ جاڭ كايگۇڭ باسقارعان ”ەگىنشىلەر كەشكى مەكتەبى“ وتانشىلدىق اندەردى راۋاپتىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ۇيرەتەدى. كۇشار قالاسى ساقساق ٴمالىسى پارتيا قىزمەتى كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، ۇگىت مۇشەسى شىن شياۋگۇڭ قالجىڭداپ بىلاي دەدى: ”ول ەكەۋى ٴبىرى ٴبي جۇرىسىمەن، ەندى ٴبىرى ٴان اۋەنىمەن ۇگىت لەكسيا قىزمەتىن ’ەكى ادامدىق بيگە‘ اينالدىردى“.
شينجياڭنىڭ ساياحاتتىڭ قاۋىرت مەزگىلىنە كىرۋىنە ساي، بۇل سەرىكتەر ٴتىپتى دە قاربالاستىققا ٴتۇستى. تاڭەرتەڭ كۇشار ۋاڭفۋ الاڭىندا پارھات شاكىرتتەرىن ساماۋىر بيىنە جاتتىقتىرۋعا جەتەكشىلىك ەتەدى؛ كەشقۇرىم كۇسان تار كوشەسىندە پارھات پەن جاڭ كايگۇڭ ساياحاتشىلارعا بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن تۇسىندىرەدى.
”ٴبىز شار تاراپتان كەلگەن ساياحاتشىلارعا ناعىز كۇسان مادەنيەتىن كورسەتۋىمىز كەرەك“، ـ دەدى پارھات جانىنداي جاقسى كورەتىن راۋابىن ٴسۇرتىپ تۇرىپ. ولار دەن قويا دايىنداعان «ٴبىر ٴۇيلى جان» اتتى راۋاپپەن سۇيەمەلدەنگەن ٴان ـ ٴبي قازىرگە دەيىن 60 رەتتەن استام ورىندالدى.
اۋىل ـ قىستاق ساحناسىنان ۇگىت لەكسيا مىنبەسىنە، الەۋمەتتىك اۋماقتا قىزمەت وتەۋدەن مادەنيەت ـ ساياحاتتى جالپىلاستىرۋعا دەيىن، بۇل ”جاراسىمدى سەرىكتەر“ كوركەمونەرگە دەگەن قىزعىندىلىعىمەن جاڭا داۋىردەگى كۇسان جاڭا اۋەنىن جازۋدا. جاڭ كايگۇڭنىڭ ۇگىت لەكسيا بارىسىندا ۇنەمى ايتاتىنىنداي: ”ۇلتتار ىنتىماعى ابستراكت ۇعىم ەمەس، قايتا بۇل ٴبىز سياقتى، سەن ماعان ٴبي ۇيرەتسەڭ، مەن ساعان سەرىك بولىپ تەاتر ورىنداپ، ىشتەسۋ، ارالاسۋ بارىسىندا تابيعي جەتىلگەن سەزىم“.
