— اۆتونوميالى رايوندىق ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى كوللەكتيۆ ٴۇرىمجى قالاسى سايباق رايونى چيماشان ٴمالىسى شيشىڭ الەۋمەتتىك اۋماعى تۋرالى
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى لي جيا ـ ني
الەۋمەتتىك اۋماقتا 17 ۇلت بار، تۇرعىنداردىڭ ىشىندە تومەن كىرىستى قاۋىم كوپ، جۇمىستانۋى قيىن ادامدار كوپ... وسىنداي سىرت ادامنىڭ قاراۋىنشا قۇرامى كۇردەلى، باسقارۋعا قولايسىز الەۋمەتتىك اۋماق بولعانىمەن، وسى ارادا تۇراتىن ٴار ۇلت تۇرعىندارى ونى ەڭ جايلى تۇراق دەپ قارايدى.
10 ـ ايدىڭ 16 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن ٴۇرىمجى قالاسى سايباق رايونى چيماشان ٴمالىسى شيشىڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاۋ جۇنجيە اۆتونوميالى رايوندىق ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى كوللەكتيۆتىڭ ۋاكىلى رەتىندە، اۆتونوميالى رايوننىڭ 9 ـ رەتكى ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى جونىندەگى ماداقتاۋ ـ سيلاۋ جينالىسىنا قاتىناستى ٴارى ٴسوز سويلەدى. ول بىلاي دەدى: الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ وسىنشاما جوعارى داڭققا يە بولۋى تاياۋ جىلداردان بەرى جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋدى نەگىزگى جەلى ەتىپ قىزمەت ورىستەتۋگە تاباندى بولعاندىعىنىڭ ارقاسى، مەيلى نە ىستەسەك تە الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارى مەن ٴار ۇلت تۇرعىندارى ٴبىر جاعادان باس، ٴبىر جەڭنەن قول شىعاردى.
شيشىڭ الەۋمەتتىك اۋماعى كوپ ۇلتتى ۇلكەن وتباسى، مۇنىڭ ىشىندە شيچىڭ كاڭجۇييۋان شاعىن اۋماعىنداعى تۇرعىنداردىڭ كوبى قامتاماسىزداندىرۋ سيپاتتى تۇرعىن ۇيدە تۇرادى، تومەن كىرىستى ادامداردىڭ سالىستىرماسى جوعارى، قامقورلىق جاساۋ وبيەكتىلەرىنىڭ نەگىزدىك سانى كوپ، تۇرعىنداردىڭ جۇمىستانۋداعى باسەكەلىك قۋاتى ٴالسىز.
”ول كەزدە جۇمىستاندىرۋ اۋىزعا الىنسا بولدى باسىم اۋىراتىن“. جاۋ جۇنجيە بىلاي دەدى: قىزمەت ۇستەلىندەگى شيچىڭ كاڭجۇييۋان شاعىن اۋماعىنىڭ جۇمىستاندىرۋ ەسەپ داپتەرى مەنىڭ اشقىم كەلمەيتىن ەستەلىك داپتەر بولاتىن، قاراستى اۋماقتاعى جۇمىسسىز ادام 300دەن اساتىن.
ٴار ۇلت تۇرعىندارىنىڭ قالتاسىن قامپايتىپ، تۇرمىسىن جاقسارتۋ ٴۇشىن، ول قىزمەتتەستەرىمەن بىرگە جۇمىستاندىرۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ارقىلى دامۋدى جەبەۋ جولىن بىرتىندەپ اشتى: ”ۋاقىتتىق جۇمىسشى ايالداماسى“ قىزمەت وتەۋ تۇعىرىن ورناتىپ، ٴار كۇنى الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ۋيشين توبىندا جۇمىسشى ىستەتۋ ينفورماتسياسىن جەتكىزەدى، ەرەن بازاردىڭ زات رەتتەۋشىلەرىنەن شاعىن اۋماقتىڭ اماندىق قورعاۋشىسىنا دەيىن جۇمىس ورنى ٴدال، كوپ نەگىزدى بولدى؛ الەۋمەتتىك اۋماقتا ٴمالى باسقاراتىن زاۆود قۇرىپ، كاسىپتىك شەبەرلىك وقىتۋشىسى، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ ۋاكىلدىك سيپاتتى جالعاستىرۋشىسى، حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى قاتارلىلاردى ۇسىنىس ەتىپ، كوپشىلىككە قولونەر بۇيىمدارىن جاساۋ، تىگىنشىلىك، قاقتاپ پىسىرۋ، ەلەكتروندى ساۋدا ىستەۋ قاتارلى شەبەرلىكتەردى اقىسىز ۇيرەتتى...
الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ٴمالى باسقاراتىن زاۆودتا گۇلي اپەكەنىڭ تىگىنشىلىك دۇكەنى مەيىر جەتكىزۋ ورنى سانالادى، بۇل ارا ”تومەن اقى + الەۋمەتتىك يگىلىك“ ۇلگىسىن قولدانىپ، تۇرعىنداردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋىنا كومەكتەسۋمەن بىرگە، قيىنشىلىعى بار قاۋىمدى تومەن باعادا تىگۋ ـ جاماۋ قىزمەت وتەۋىمەن قامدايدى.
80 جاستاعى چىن لانيىڭ تىگىن ماشيناسىنىڭ الدىندا وتىرىپ كەزدەمەنى ەپپەن يتەرىپ تىگە باستادى، جانىنداعى ايگۇل جۇمساق سىزعىشتى قولىنا الىپ ولشەۋدى مۇقيات ۇيرەنىپ جاتىر. چىن لانيىڭ زەينەتكە شىققاننان كەيىن ”ٴوزىن قارتايدىم، كەرەككە جارامايتىن بولدىم“ دەپ سەزىنەتىن، الەۋمەتتىك اۋماق ونىڭ تىگىنشىلىك ونەرى بار ەكەنىن ٴبىلىپ، ونى ارنايى ۇستاز بولۋعا ۇسىنىس ەتتى، قازىر ول ايگۇلمەن بىرگە الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارىنىڭ جاماپ ـ جاسقاۋشى ”جان اشىر قولعاناتىنا“ اينالدى.
كەستەشىلىك بولمەسىندە تۇرعىن ٴامينا بارات ەڭكەيىپ تىگىنشىلىكپەن اينالىسىپ وتىر. جىبەك ٴجىپ ونىڭ ساۋساق ۇشىندا شوقتاي جايناعان ادەمى گۇلگە اينالدى. 2 جىلدىڭ الدىندا ٴامينانىڭ وتباسى ايەلى ەكەنىن كىم ويلاعان. قاراپايىم گۇلدەن كۇردەلى ورنەككە دەيىن ٴامينا بارعان سايىن ادەمى كەستەلەيتىن بولدى، قازىر كەستەشىلىك تاپسىرىسىن دا ۇزدىكسىز قابىلدايدى. ”الدىڭعى ايدا 2000 يۋاننان استام كىرىس كىرگىزدىم، قانشالىقتى قۋانعانىمدى ايتىپ سۇراماڭىز“، ـ دەدى ٴامينا. جانارىنان تۇرمىسقا ٴۇمىتى مەن مۇندالاپ تۇر، ال ونىڭ وزگەرىسى الەۋمەتتىك اۋماقتا ”ٴبىر ادام جۇمىستانسا ٴبىر وتباسى باقىتتى بولادى“ دەگەن ۇراندى ەڭ جاقسى دالەلدەپ تۇر.
جاۋ جۇنجيەنىڭ قاراۋىنشا، جۇمىستانۋ تۇرعىنداردىڭ ”ىشەر اس، كيەر كيىم ماسەلەسىن“ شەشەدى، ال مادەنيەت ٴار ۇلت تۇرعىندارىنىڭ جۇرەگىن جاقىنداتادى. شيشىڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا وتاندىق ٴىلىم كلاسى بالالاردىڭ مادەنيەت باقشاسىنا اينالدى.
2018 ـ جىلى ٴۇرىمجى تاس جول ىستەرىن دامىتۋ ورتالىعىنىڭ شيشىڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا تۇراتىن قىزمەتكەرى ريزا مۇقاش قىزمەت بارىسىندا شاعىن اۋماقتاعى ازامات جاسىنا تولماعان 800 بالانىڭ اپتا سوڭىندا تەك عيمارات استىندا عانا وينايتىندىعىن، ۇيرەنۋ ورنى كەمشىل ەكەنىن بايقايدى، سونىمەن الەۋمەتتىك اۋماقتاعى قىزمەتتەستەرىنىڭ قولداۋىندا ول وتاندىق ٴىلىم كلاسىن اشۋعا بەل بايلاپ، بالالارعا تەگىن ٴبىلىم ۇيرەتەدى.
ورىن بولماعاندا، الەۋمەتتىك اۋماق الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ قيمىل ٴۇيىن سايكەستىردى؛ وقۋلىق بولماعاندا، الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتكەرلەرى بىرگە تۇندەلەتىپ رەتتەپ شىقتى... كوپشىلىكتىڭ ورتاق قۇلشىنۋىندا، 2 جىلدا الەۋمەتتىك اۋماق جالپى 120 نەشە رەت وتاندىق ٴىلىم قيمىلىن وتكىزدى.
”مادەنيەتتى جالعاستىرۋ جالاڭ باعىتتى ەمەس، ٴار ۇلت بالالارىنىڭ وتاندىق ٴىلىم ساباقحاناسىنداعى وزگەرىسىن كورىپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتى تۇقىمىنىڭ ولاردىڭ جۇرەگىندە وركەن جايىپ كەلە جاتقانىن ٴبىلدىم“، ـ دەدى ريزا.
الەۋمەتتىك اۋماقتا تۇرۋ قىزمەتىن اياقتاتقاننان كەيىن، ريزا ىرىقتىلىقپەن ەرىكتى بولۋدى ٴوتىنىش ەتىپ، وتاندىق ٴىلىم كلاسىن اپتا سوڭىنداعى ساباقحانا ەتىپ اشتى. الەۋمەتتىك اۋماق پارتيا باس ياچەيكاسى شينجياڭ كاسىپتىك داشۋەسىمەن، شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق داشۋەسىمەن ۇشتاسىپ 3 ەرىكتىلەر ۇجىمىن ۇيىمداستىرىپ قۇردى. قازىر وتاندىق ٴىلىم كلاسى ٴار ايدا ٴداستۇرلى مادەنيەت سالتاناتى قىزىقتى قيمىلىن وتكىزىپ، بالالاردىڭ شاتتىق كۇلكى ىشىندە كوڭىلدى ەسەيىپ ـ ەرجەتۋىنە، سەنىمىن ايگىلەۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
”ماداقتاۋعا ـ سيلاۋعا يە بولۋدىڭ ٴوزى تۇراقتاندىرۋ ٴارى شابىتتاندىرۋ“. جاۋ جۇنجيە بىلاي دەدى: الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ۇلتتاردىڭ توعىسا دامۋىن اناعۇرلىم ىلگەرىلەتىپ، اناعۇرلىم كوپ جۇمىستانۋ ارناسىن كەڭەيتىپ، مادەنيەت دانەكەرىن بايىتىپ، كورشىلەر ارا ٴوزارا كومەكتەسۋدى جەبەپ، ٴار ۇلت تۇرعىندارىن اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىستىرىپ، ىنتىماق حيكاياسىن ٴار كۇنى بايانداپ، باقىتتى الەۋمەتتىك اۋماق قۇرىپ، كوپشىلىكتىڭ كوڭىلدەرىن ٴتىپتى دە جاقىن، تۇرمىستارىن ٴتىپتى دە تاماشا ەتۋگە قۇلشىنامىز.
