جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدى نەگىزگى تاقىرىپ ەتىپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتايىق
— پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴتورتىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندە
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
جوعارى ساپالى دامۋ — جاڭا ٴداۋىردىڭ بۇلجىماس قاعيداسى. پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴتورتىنشى جالپى ٴماجىلىسى جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدى ”15 ـ بەسجىلدىق“ مەزگىلىندەگى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نەگىزگى تاقىرىبى ەتىپ تۇراقتاندىردى، بۇل ”14 ـ بەسجىلدىق“ جوبامەن تامىرلاس بولۋمەن بىرگە، الداعى بەس جىلداعى دامۋ اۋقىمىن دالمە ـ ٴدال يگەرۋ نەگىزىندە ستراتەگيالىق مىندەت ورنالاستىردى، بۇل ٴبىزدىڭ جوعارى ساپالى دامۋ سىندى وسى ماڭداي الدى مىندەتتى ۇزدىكسىز مىقتى يگەرۋىمىزدە، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋىمىزدە كەلەلى جەتەكشىلىك رولعا يە.
”14 ـ بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، ٴبىز جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋ سىندى وسى نەگىزگى تاقىرىپتى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، جاڭالىق اشا دامۋ، سايكەستى دامۋ، جاسىل دامۋ، اشىق دامۋ، بىرگە يگىلىككە كەنەلەتىن دامۋ سىندى جاڭا دامۋ ۇستانىمىن ىشكەرىلەي امالياتتا ايگىلەپ، ساپا وزگەرىسىن، ونىمدىلىك وزگەرىسىن، قوزعاۋشى كۇش وزگەرىسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ”سان“ جاعىندا ۇزدىكسىز جاڭا وتكەلدەردەن ٴوتۋىن، ”ساپا“ جاعىندا ۇزدىكسىز جاڭا سەرپىلىستەردى جۇزەگە اسىرۋىن ىلگەرىلەتتىك.
جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋ — جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ىشكى تالابى جانە ماڭىزدى كۇش سالۋ ٴتۇيىنى. ”14 ـ بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى بەلسەنە جەتىلدىرۋ، زورايتۋ امالياتىنان ٴبىز ”15 ـ بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە نە ٴۇشىن جوعارى ساپالى دامۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋدى نەگىزگى تاقىرىپ ەتىپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدى اناعۇرلىم كورنەكتى ستراتەگيالىق ورىنعا قوياتىندىعىمىزدى ٴتىپتى دە تەرەڭ تۇسىندىك.
دامۋ قۇرىلىمىنا قاراعاندا، اناعۇرلىم ساپالىلاندى. ٴداستۇرلى كاسىپ سالالارىنىڭ تيبى وزگەرىپ دارەجەسى جوعارىلاپ، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى جەتىلدىرىلىپ، زورايتىلىپ، بولاشاقتىق كاسىپ سالاسى كورەگەندىكپەن ورنالاستىرىلىپ، ەلىمىزدە جوعارى، جاڭا تەحنولوگيالىق كاسىپورىنداردىڭ سانى 2020 ـ جىلعى 270 مىڭنان ارتىپ 500 مىڭنان استى، جاڭا كاسىپ كۇيلەرى، جاڭا ۇلگىلەر قارىشتاپ دامىپ، وزىق كاسىپ سالالارى شوعىرلانىپ، تىزبەك قۇراپ، الدىڭعى لەكتەگى سالالار جەدەل قالىپتاستى.
دامۋ قوزعالىس قۋاتىنا قاراعاندا، اناعۇرلىم كۇشەيدى. جيىنى 230دان استام ەرەن زەردەلى زاۆود جانە 5G تۇرىندەگى 1260 زاۆود قۇرىلىپ، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارىنداعى مەملەكەتتىڭ 60تان استام وزىق جاساۋ كاسىبى شوعىرى جەتىلدىرىلدى، قالىپتاستى، مەملەكەت دارەجەلى جاساندى زەردە ارنايىلانعان، كەمەلدەنگەن، ەرەكشەلەنگەن، جاڭاشالانعان ”شاعىن قۋاتتى“ كاسىپورىن 400دەن استى... عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى ۇزدىكسىز تۋىنداتىپ، جەتەكتەپ جانە زورايتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا قوزعالتقىشىن قوزعالتتى.
دامۋدىڭ نەگىزگى تۇسىنە قاراعاندا، ونان ارى ايقىندالدى. ”14 ـ بەسجىلدىق“ مەزگىلىنىڭ الدىڭعى 4 جىلىندا ىشكى ٴوندىرىستىڭ جالپى قۇنىنداعى ەنەرگيانىڭ بىرلىكتىك سارىپ ەتىلۋى جالپى %11.6 تومەندەپ، دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن تازا ەلەكتر شىعارۋ جۇيەسى ورناتىلدى، تۇتاس قوعامنىڭ ەلەكتر پايدالانۋ مولشەرىنىڭ ٴار 3 كيلوۆات ساعاتىنا ٴبىر كيلوۆات ساعات جاسىل ەلەكتر جۇمسالدى... كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ، لاستانۋدى ازايتۋ، جاسىلدى كەڭەيتۋ، ارتۋ سايكەستى ىلگەرىلەتىلىپ، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى تيپ جاڭالاۋ نىق قاداممەن ىلگەرىلەتىلدى.
”15 ـ بەسجىلدىق“ مەزگىلىندەگى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جوسپارلاپ ورنالاستىردى، جالپى ٴماجىلىس جوعارى ساپالى دامۋعا تاباندى بولۋدى، ٴسوز جوق، بويسۇنۋعا ٴتيىستى ماڭىزدى پرينسيپ ەتىپ ايقىنداپ، جوعارى ساپالى دامۋدا كورنەكتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋدى باستى نىسانانىڭ ماڭداي الدى ورنىنا قويدى. قازىر ٴالى كورنەكتى بولىپ وتىرعان مەيلى دامۋدىڭ بىركەلكى، تولىق بولماۋى ماسەلەسىن شەشۋ بولسىن، الدە سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋدى نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرۋعا اناعۇرلىم بەرىك نەگىز قالاۋ بولسىن نەمەسە سىرتقى ورتانىڭ وزگەرىسىنە ٴونىمدى توتەپ بەرۋ الا كەلگەن ٴتۇرلى ايقىنسىزدىقتار بولسىن، ٴبارى دە بىزدەن جوعارى ساپالى دامۋ سىندى نەگىزگى تاقىرىپتى، ٴسوز جوق، ۇزدىكسىز مىقتى يگەرىپ، ەكونوميكالىق قۇرىلىستى وزەك ەتۋگە تاباندى بولىپ، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن تولىق، دالمە ـ ٴدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرۋدى، ساپانىڭ ٴونىمدى جوعارىلاۋى مەن ساننىڭ ۇيلەسىمدى ارتۋىن جۇزەگە اسىرىپ، ەكونوميكانىڭ باياندى، اقاۋسىز دامۋى مەن قوعامنىڭ جاپپاي العا باسۋىن ىلگەرىلەتۋدى تالاپ ەتەدى.
جوعارى ساپالى دامۋدى قالاي ىلگەرىلەتۋ كەرەك؟ ەڭ ماڭىزدىسى، جوعارى دەڭگەيدەگى عىلىم ـ تەحنولوگيادا ٴوز كۇشىنە سۇيەنىپ ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدى جەدەلدەتىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى بەلسەنە دامىتىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتۋ، جاڭا قوزعالىس قۋاتتى جەدەل جەتىلدىرۋ، ەكونوميكالىق قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرۋدى، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەبەۋ جاعىندا ماندىك، سەرپىلىستىك ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋ كەرەك. جالپى ٴماجىلىس مىنالاردى العا قويدى: جاڭا كەزەكتى عىلىم ـ تەحنولوگيا توڭكەرىسى مەن كاسىپ سالاسى وزگەرىسىنىڭ تاريحي ورايىن مىقتى يگەرىپ، وقۋ ـ اعارتۋدا قۋاتتى ەل، عىلىم ـ تەحنولوگيادا قۋاتتى ەل، دارىندىلاردا قۋاتتى ەل قۇرۋ قۇرىلىسىن ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، مەملەكەتتىڭ جاڭالىق اشۋ جۇيەسىنىڭ جالپى تۇلعالىق ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، دەربەس جاڭالىق اشۋ قابىلەتىن جاپپاي كۇشەيتىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيانى دامىتۋدىڭ بيىك تۇرعىسىن يەلەپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى ۇزدىكسىز تۋىنداتۋ كەرەك. بۇل ماڭىزدى ورنالاستىرۋ، ٴسوز جوق، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدىڭ جاڭا قوزعالىس قۋاتىن جەتىلدىرۋگە عىلمي جەتەكشىلىك ەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋعا ۇزدىكسىز تىڭ ٴورىس اشىپ، جاڭا باسىمدىق قالىپتاستىرادى.
عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ — دۇنيە جۇزىندەگى عاسىرلىق وزگەرىستىڭ ”شەشۋشى اينىمالى شاماسى“، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدا عىلىم ـ تەحنولوگيانى وسىزامانداندىرۋ تىرەگىنە سۇيەنۋ كەرەك. جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدا عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ — وزەكتى فاكتور. جالپى ٴماجىلىس رۋحىن ۇيرەنۋدە، دايەكتىلەندىرۋدە عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋدى جەتەكشى، ناقتى ەكونوميكانى نەگىز ەتىپ، وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن ورناتىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جاپپاي جاسىل تيپ جاڭالاۋىن جەدەلدەتۋ كەرەك. ٴتول جاسامپازدىق پەن شەشۋشى، وزەكتى تەحنولوگيالاردان قامال الۋدى كۇشەيتىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدىڭ تەرەڭدەي توعىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، وقۋ ـ اعارتۋ، عىلىم ـ تەحنولوگيا، دارىندىلار دامۋىن ٴبىر تۇلعالاندىرا ىلگەرىلەتىپ، سيفرلى جۇڭگو قۇرىلىسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەر دامۋىنىڭ نەگىزدىك، ستراتەگيالىق تىرەگىن بەكەمدەۋ كەرەك. سونىمەن بىرگە جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدىڭ بەلگىلى قابىلەت شارت ـ جاعدايىن ازىرلەۋدى قاجەت ەتەتىندىگىن، رەال مۇمكىندىكتى، ٴسوز جوق، تولىق ويلاستىرۋ كەرەكتىگىن دە جەتە تانۋىمىز كەرەك. ”جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەۋ“ تالابىن مىقتاپ يگەرىپ، قىزمەتتى عىلمي، بايىپتىلىقپەن، شىندىقتى ٴىس جۇزىنەن ىزدەي وتىرىپ ورىستەتىپ، جاڭا كاسىپ سالاسىنىڭ، جاڭا ۇلگىنىڭ، جاڭا قوزعالىس قۋاتتىڭ دامۋىن تالعامدى تۇردە ىلگەرىلەتىپ، دۇرمەككە ىلەسۋدەن ساقتانۋ كەرەك.
جوعارى ساپالى دامۋ ارقىلى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، ٴبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام ادامنىڭ وسىزاماندانۋعا ٴبىر تۇتاس قادام تاستاۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋ — ادامزات تاريحىنداعى سيرەك كەزدەسەتىن ۇلى ٴىس، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ بورىشى، جاۋاپكەرشىلىگى. جاڭا جورىقتا جاڭا دامۋ ۇستانىمىن جەتەكشى، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى تىرەك ەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ايقىندىعى ارقىلى ٴتۇرلى ايقىنسىزدىققا توتەپ بەرسەك، ٴبىز، ٴسوز جوق، مەملەكەتتىڭ دامۋ، العا باسۋ تاعدىرىن ٴوز قولىمىزدا مىقتاپ يگەرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ۇلى نىساناسىن تاماشا رەالدىققا اينالدىرا الامىز.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 10 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
