اۋىل شارۋاشىلىق ٴوندىرىس جاعدايى جاقسى بولدى، ەكونوميكالىق دامۋ نەگىزى مىعىم بولدى

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ليۋ ي

　　بيىل جىل باسىنان بەرى، شينجياڭ مەملەكەتتىك ساپالى ەگىن، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرى ماڭىزدى قامداۋ بازاسىن تۇلعالاۋ ستراتەگيالىق ورنىن تياناق ەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ قامداۋدى قامتاماسىزداندىرۋ قابىلەتىن ٴۇرتىس كۇشەيتىپ، بۇكىل رايوننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ٴوندىرىسى ٴبىرشاما تاماشا جاعدايدى ساقتاپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا ”نەگىز“ ۇستەدى.

　　ساناق ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، بيىل الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا شينجياڭنىڭ ەگىن، ورمان، مال، بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ٴونىم قۇنى 396 ميلليارد 802 ميلليون يۋان بولىپ، سالىستىرمالى باعا بويىنشا ەسەپتەگەندە، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %5.3 ارتقان. شينجياڭنىڭ تۇتاس جىلدا استىق وندىرىسىنەن مول ٴونىم الۋىنان ٴۇمىت بار، قاۋىن ـ قاربىز، جەمىس ـ جيدەك تۇرىندەگى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەگىلگەن جەر اۋدانىندا، ٴونىم مولشەرىندە ”قوس ارتۋ“ جۇزەگە اسىپ، مال، ٴۇي قۇستارىنىڭ بازارعا سالىنۋى ورنىقتى ارتىپ، 1 ـ كاسىپتىڭ ارتقان قۇنى 195 ميلليارد 971 ميلليون يۋانعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %4.9 ارتقان.

استىقتان مول ٴونىم الىندى، نەگىز بەكەمدەلدى

　　بيىل جىل باسىنان بەرى، شينجياڭ استىق حاۋىپسىزدىگىندە پارتكوم مەن ۇكىمەت بىردەي جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدى جاپپاي تياناقتاندىرىپ، استىق حاۋىپسىزدىگىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ العى شارتىندا، ”جەر اۋدانىن ورنىقتىرۋ، قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرۋ، بىرلىك ونىمنەن قامال الۋ، ٴوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتۋ“ قىزمەت وي جەلىسى، سونداي ـ اق ”ٴبيدايدى ورنىقتىرۋ، جۇگەرى كولەمىن كەڭەيتۋ“ جولى بويىنشا استىق ەگۋ قۇرىلىمىن ونان ارى رەتتەپ، جەمىس پەن استىق كىرىكتىرىلىپ ەگىلەتىن تومەن ٴونىمدى اتىزدى ازايتىپ، نازاردى جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسى مەن جۇگەرى سىندى جوعارى ٴونىمدى كۇزگى استىقتارعا شوعىرلاندىرىپ، استىق ٴوندىرىسىنىڭ ساپاعا، ونىمدىلىككە قاراي تيپ جاڭالاۋىن ىلگەرىلەتتى.

　　بۇكىل رايوندا جازعى استىقتان تاعى دا مول ٴونىم الىندى، جالپى ٴونىم 6 ميلليون 840 مىڭ تونناعا جەتىپ، ورتاشا بىرلىك ٴونىم ٴار مۋىنا 411.5 كيلوگرامنان اينالىپ، بىلتىرعىدان مۋ باسىنا 11.1 كيلوگرام ارتىپ، بىرلىك ٴونىمنىڭ ارتۋى، ارتۋ قارقىنى تۇگەلدەي بۇكىل ەل بويىنشا الدىڭعى ورىندى يەلەدى. كۇزگى استىق ٴونىم الۋ مەزگىلىنە وتكەننەن كەيىن قۋانىشتى حابارلار تولاستامادى.

　　تاياۋدا ياركەن اۋدانى پەكىچى اۋىلىنداعى قايتا ەگىلگەن جۇگەرى بويىنشا ”100 مۋدان قامال الۋ“ سىندى زور كولەمدى بىرلىك ٴونىمىن جوعارىلاتۋدان ۇلگى كورسەتۋ اتىزىنان مول ٴونىم الىندى. مامانداردىڭ ناقتى ٴونىم مولشەرىن ولشەۋى ارقىلى بۇل جەرگە قايتا ەگىلگەن جۇگەرىنىڭ مۋ باسىندىق ٴتۇسىمى 1037.17 كيلوگرامعا جەتىپ، جەرگىلىكتى ورىندا قايتا ەگىلگەن جۇگەرىنىڭ ەڭ جوعارى ٴونىم مولشەرى رەكوردىن جاڭالاعان.

　　”قايتا ەگىلگەن جۇگەرىنىڭ بىرلىك ٴونىمى ٴبىر توننادان استى، بۇرىن مۇنى ويلاۋعا دا باتىلدىق ەتپەيتىنمىن“. پەكىچى اۋىلىنداعى جۇگەرى ەگۋشى راناگۇل احات بىلاي دەدى: اۋىل شارۋاشىلىق تەحنولوگيا ماماندارى تەحنولوگيانى اتىز باسىنا جەتكىزدى، ساپالى جۇگەرى سورتىنا جاڭا ەگىمشىلىك تەحنولوگياسى قوسىلىپ جۇگەرىنىڭ بىرلىك ٴونىم دەڭگەيى بارعان سايىن جوعارىلادى.

　　بيىل جىل باسىنان بەرى، شينجياڭ جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسىن تىرەك، ۇيلەسىمدى تىعىزدىقتا ەگۋدى باستى جالپىلاستىرۋ تەحنولوگياسى ەتىپ، سۋ مەن تىڭايتقىشتى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ، دالمە ـ ٴدال رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋ تەحنولوگياسىن ٴتۇيىن ەتىپ، استىق ٴونىمىن ارتتىرۋدىڭ كومەسكى كۇشىن ىشكەرىلەي اشتى. بۇكىل رايوندا جيىنى 59 ميلليون 890 مىڭ مۋ جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي سالىنىپ، %80تەن استام ٴبيداي، جۇگەرى جوعارى ولشەمدى ەگىنجايعا ەگىلىپ، ٴبيداي، جۇگەرى سياقتى ساپالى تۇقىممەن قامتۋ سالىستىرماسى مەن ەگىس داقىلدارىن ەگىپ ـ جيناۋدى جاپپاي ماشينالاندىرۋ دەڭگەيى ۇزدىكسىز جوعارىلادى. سونىمەن بىرگە شينجياڭ وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپ سالاسى تەحنولوگيا جۇيەسىن بەلسەنە قۇرىپ، ساپالى، جوعارى ٴونىمدى ەگۋ تەحنولوگياسى جوباسىن جاساپ، ٴبيدايدىڭ قاتارىن كىشىرەيتىپ، تىعىزدىعىن ارتتىرۋ، نەگىزگى ساباعىن ماساققا اينالدىرۋ، جۇگەرىنى ٴجيى ەگىپ، سۋ مەن تىڭايتقىشتى دالمە ـ ٴدال رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋ سياقتى شەشۋشى تەحنولوگيالاردى شوعىرلى جالپىلاستىرىپ، بۇكىل رايوندا استىق ٴوندىرىسىن كەڭ كولەمدە بىركەلكى ارتتىرۋعا تۇرتكى بولدى، دەم بەردى.

　　قازىر بۇكىل رايوندا كۇزگى استىق ٴوندىرىسىن جيناۋ جۇمىسى اياقتالۋعا تايادى، تۇتاس جىلدا استىقتان مول ٴونىم الۋدان ٴۇمىت بار.

ساپا جوعارىلاپ، ونىمدىلىك ارتتى، ەرەكشەلىك كورنەكتىلەندى

　　شينجياڭ استىقتان مول ٴونىم الۋ الدىندا تۇر، شينجياڭ جەمىسىنىڭ حوش ٴيىسى دە شار تاراپقا تارادى.

　　كۇز كىرگەننەن بەرى، پوسكام اۋدانىنىڭ ەرەكشە وسى زامانعى حالىقتى بايىتۋ كاسىپ سالاسى باقشاسىنداعى المادان حوش ٴيىس اڭقىپ، سارايىڭىزدى اشادى، بۇتاقتاعى قىپ ـ قىزىل جەمىستەر مول ٴونىم شاتتىعىن ايشىقتاپ تۇر.

　　”18 مىڭ مۋلىق وسى جەمىس باقشاسى شينجياڭداعى ەڭ ۇلكەن الاسالاۋ، ٴجيى ەگىلگەن المادان ۇلگى كورسەتۋ بازاسىنا اينالدى“. وسى بازانىڭ جاۋاپتىسى مياۋ جىگاڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: بۇل ارا بۇرىن ٴشول دالا بولاتىن، جەرگىلىكتى ورىن الاسالاۋ، ٴجيى ەگۋ جاڭا ۇلگىسى ارقىلى جەردەن پايدالانۋ ونىمدىلىگى مەن مۋ باسىندىق ونىمدىلىكتى زور دارەجەدە جوعارىلاتتى. ”چينسۇي“، ”رۇيشۋە“ سياقتى جاڭا سورتتاردىڭ ٴار كيلوگرامىنىڭ اتىز باسىنداعى ساتىلىم سوماسى 10 يۋاننان اسىپ، نەگىزىنەن شاڭحاي بازارىنا ساتىلىپ، تۇتىنۋشىلاردىڭ قىزۋ قارسى الۋىنا يە بولىپ، ەكولوگيالىق ونىمدىلىك پەن ەكونوميكالىق ونىمدىلىكتە بىردەي ناتيجە جاراتۋدى جۇزەگە اسىردى.

　　سوڭعى جىلدارى شينجياڭ جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، قۇمايتتانۋدان ساقتانۋ، قۇمدى تىزگىندەۋ جانە جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىن ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جەمىس ورمانى ٴوندىرىسىنىڭ شوعىرلانۋ، ولشەمدەنۋ، جاسىلدانۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، جەمىس ونىمدەرىنىڭ ساپاسى كورنەكتى جوعارىلاپ، تاۋارلىق جەمىس مولشەرى %86تەن جوعارى بولىپ، ەكسپورتتى كەڭەيتۋگە بەرىك نەگىز قالاندى. قازىر شينجياڭدا جەمىس ـ جيدەك ەكسپورت ەتۋ بويىنشا تىركەۋگە الدىرىلعان جەمىس باعى 300دەن اسىپ، جەمىس ـ جيدەك 30 نەشە مەملەكەت پەن رايونعا ەكسپورت ەتىلدى. بيىل 1 ـ ايدان 8 ـ ايعا دەيىن شينجياڭ جەمىس ـ جيدەك ونىمدەرى بويىنشا جيىنى 160 مىڭ توننا ٴتۇرلى جەمىس ـ جيدەكتى ەكسپورت ەتتى، ەكسپورت سوماسى ٴبىر ميلليارد 950 ميلليون يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن جەكە ـ جەكە %28.5 جانە %38.8 ارتتى. شينجياڭنىڭ جەمىستەرى نەگىزىنەن ورتا ازيا، وڭتۇستىك ازيا، شىعىس وڭتۇستىك ازيا جانە ورتا شىعىس رايوندارىنا ساتىلدى، مەيىز، شىلان سياقتى جەمىس ـ جيدەكتەر انگليا، رەسەي، گەرمانيا، جاپونيا قاتارلى بازارلارعا ساتىلدى، ەكسپورت كولەمى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، شينجياڭ جەمىس ـ جيدەك ماركاسىنىڭ ىقپال كۇشى ۇزدىكسىز ارتتى.

　　ساندى مالىمەتتەردە كورسەتىلۋىنشە، بيىل الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا بۇكىل شينجياڭدا قاۋىن ـ قاربىز، جەمىس ـ جيدەك تۇرىندەگى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەگىلۋ اۋماعى، ٴونىم مولشەرى ”قوس ارتۋدى“ جۇزەگە اسىرىپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ باۋ ـ باقشا جەمىس ـ جيدەك ٴونىم مولشەرى 8 ميلليون 385 مىڭ توننا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %4.5 ارتقان. مۇنىڭ ىشىندە ٴجۇزىم ٴونىم مولشەرى 3 ميلليون 139 مىڭ 400 توننا بولىپ، %3 ارتقان؛ الما ٴونىم مولشەرى 922 مىڭ 800 توننا بولىپ، %5 ارتقان؛ ورىك ٴونىم مولشەرى 890 مىڭ 300 توننا بولىپ، %3.2 ارتقان.

ساياسات جاعىندا كۇش سالدى، ٴوندىرىس قۋاتىن جانداندىردى

　　مال شارۋاشىلىعى — رايونىمىزدىڭ ٴداستۇرلى نەگىزدىك كاسىپ سالاسى جانە باسىمدىققا، ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى. وسى 2 جىلدا حالىقارالىق، ەل ٴىشى بازارىنىڭ ىقپالىنا ۇشىراعاندىقتان رايونىمىزدىڭ سيىر، قوي ەتىندە جانە شيكى ٴسۇت باعاسىندا تولقۋ تۋىلىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا بەلگىلى قيىنشىلىق جانە سىن ـ سايىس الا كەلدى.

　　سوندىقتان اۆتونوميالى رايون «سويىس سيىر، سويىس قوي جانە ٴسۇت كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن ورنىقتىراتىن توعىز تارماقتى ساياسات ـ شارا»، استىق، ماقتا، جەمىس ـ جيدەك، مال، ەگىن شارۋاشىلىعى ەرەكشە كاسىپ سالاسىن جوعارى ساپامەن دامىتۋعا قازىنا، فينانس جاعىنان قولداۋ كورسەتۋ ساياساتى سياقتىلاردى دەر كەزىندە شىعارىپ، ساياساتتىڭ ٴوندىرىس قۋاتىن ورنىقتىرۋ، بازاردى ورنىقتىرۋ، سەنىمدى ورنىقتىرۋ، مەجەنى ورنىقتىرۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، نەگىزگى تۇلعانى ورنىقتىرۋ، ەنەلىك مالدى قامتاماسىز ەتۋ، وزىندىك قۇندى تومەندەتۋ، قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرۋ، تيپ جاڭالاۋدى جەبەۋ ارقىلى مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ نەگىزگى جاعدايىن ورنىقتىرىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ اقاۋسىز دامۋىن ىلگەرىلەتتى.

　　بيىل جىل باسىنان بەرى، شينجياڭ ”مال شارۋاشىلىعىنداعى توعىز تارماق“ جەلىلەس ساياسات ـ شارالارىن تياناقتاندىرىپ، ساياساتتىق قولداۋ ماڭىزدى تۇيىندەرىن ساپالىلاندىرىپ، سويىس قوي ٴونىمىن ارتتىرۋدى، سويىس سيىردىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋدى، ٴسۇت شارۋاشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى جەبەپ، ”ەگىن، مال شارۋاشىلىعىن ۇشتاستىرۋ، ەكونوميكالىق ٴونىمدى ارتتىرۋ ماقساتىنداعى بۋدانداستىرۋ، فەرمادا ٴوسىرىپ وتباسىلارىندا باعۋ، كولەمدەندىرىپ بورداقىلاۋ“ سياقتى ٴوندىرىس ۇلگىسىن جاپپاي اتقارىپ، جوعارى جيىلىكتە جەتىلدىرۋ، دالمە ـ ٴدال ازىقتاندىرۋ، ٴتول باعۋ سياقتى تەحنولوگيالاردى جالپىلاستىرىپ، مال شارۋاشىلىعى باعىمشىلىعىنىڭ ونىمدىلىك دەڭگەيىن جوعارىلاتتى.

　　ساياسات جاعىندا ەڭ تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەي، ٴوندىرىس قۋاتىن جانداندىردى. بيىل 9 ـ ايدا بايىنبۇلاق قويىنىڭ ٴبىر ايلىق ساتىلىم سوماسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %62.5 ارتىپ، ونىڭ ”ساحاراداعى باعالى بۇيىمدار“ ايگىلى ماركا قۇنىن دالەلدەپ قانا قويماي، بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ساحارا مال شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى دەڭگەيگە، ماركالانۋعا قاراي تيپ جاڭالاۋىن ىلگەرىلەتۋ جاعىندا كورنەكتى ناتيجەگە قول جەتكىزگەندىگىن دە ايگىلەدى.

　　قازىر جەرگىلىكتى ورىن جىجياڭ، شاڭحاي، بەيجيڭدە بۇلتتىق قامبا، سونداي ـ اق تىكە ساتۋ جەتەكشى دۇكەنىن قۇرىپ، بايىنبۇلاق قويىن ”باعۋ — سويۋ — ساتۋ“ تۇتاس تىزبەكتى جۇيەسىن ورناتىپ، وسى جوعارى دەڭگەيلى ٴونىمنىڭ باسەكەلىك قۋاتقا يە بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.

　　شينجياڭنىڭ اناعۇرلىم كوپ ساپالى مال، ٴۇي قۇستارى ونىمدەرى شينجياڭ سىرتىنداعى اناعۇرلىم ۇلكەن بازارعا بەت الۋدا. ساناق ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، بيىل الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا بۇكىل شينجياڭدا مال، ٴۇي قۇستارىنىڭ بازارعا شىعارىلۋى ورنىقتى ارتقان، شوشقا، سويىس سيىر، ٴۇي قۇستارى جەكە ـ جەكە 6 ميلليون 335 مىڭ 600 باس، 2 ميلليون 782 مىڭ 500 باس، 86 ميلليون 68 مىڭ 800 باس بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن جەكە ـ جەكە %4.1، %9.8 جانە %11 ارتقان. باستى مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋ جەتكىلىكتى، شوشقا، سيىر، قوي، قۇس ەتى ٴونىم مولشەرى ٴبىر ميلليون 614 مىڭ 200 توننا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %6.2 ارتقان. جۇمىرتقا ٴونىمى 366 مىڭ 400 تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %25.6 ارتقان.