«ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قۇرىلىسى ورايىندا، بيىل قاڭتاردان تامىزعا دەيىن باقتى شەكارا وتكەلىنەن يمپورت - ەكسپورت ەتىلگەن تاۋار جالپى مولشەرى 102 مىڭ 200 تونناعا جەتىپ، بىلتىرعى سول تۇستاعىدان %23.6 ارتتى؛ يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى 380 ميلليون دوللارعا جەتىپ، بىلتىرعى سول تۇستاعىدان %37.2 ارتتى. يمپورت - ەكسپورت ەتىلگەن تاۋار جالپى مولشەرى كۇرت ارتىپ، تاريحتاعى تىڭ ورەگە جەتتى.
2013 - جىلى باقتى شەكارا وتكەلىنەن اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنە «جاسىل ارنا» اشىلعاننان بەرى، ەكسپورت ەتىلەتىن اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ كەدەننەن ءوتۋ ۋاقىتى جاسىل ارنا اشىلۋدان بۇرىنعى 0.3 ساعاتتان قازىرگى 0.22 ساعاتقا قىسقاردى. شاۋەشەك قالاسى يىنشياڭ جەمىس - جيدەك، كوكونىس ەگىمشىلىك كاسىبى سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ باسالقاسى جياڭ شياڭنىڭ جەمىس - جيدەك، كوكونىس ەگىمشىلىك كاسىبىمەن اينالىسقانىنا ۇزاق جىل بولدى، ونىڭ ەكسپورت ونىمدىلىگىنىڭ ارتۋى مەن كەدەننەن ءوتۋ ورتاسىنىڭ وزگەرىسى جونىندە سەزگەنى ەرەكشە تەرەڭ. ول: قازىر كەدەننەن ءوتۋ ۋاقىتى بارىنشا قىسقاردى، بۇگىن جينالعان كوكونىس ەرتەسى قازاقستاندىقتاردىڭ داستارقانىندا تۇراتىن بولدى، كەدەننەن ءوتۋ ورتاسىنىڭ قولايلى بولۋى، جەمىس - جيدەك، كوكونىس ەگىمشىلىگىمەن شۇعىلداناتىنداردى جىگەرلەندىرە ءتۇستى ءارى كوپشىلىكتىڭ ايتارلىقتاي ەكونوميكالىق ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋىنە مۇمكىندىك جاسادى، - دەدى.
شاۋەشەك قالاسى يۇڭلي ساۋدا شەكتى سەرىكتەستىگى − جەمىس - جيدەك، كوكونىس ەكسپورتىمەن ەرتە شۇعىلدانعان كاسىپورىن، قازىرگە دەيىن شەتەلدەن 40 نەشە ساۋدا جەلىسى ورنىن اشتى، سونداي - اق بۇكىل ەلىمىزدەن ولشەمدى جەمىس - جيدەك، كوكونىس ونىمدەرىمەن قامداۋ بازاسىنان 87سىن قۇردى، بيىل الدىڭعى 8 ايدا 3000 توننادان استام جەمىس - جيدەك جانە كوكونىس ەكسپورت ەتتى. سەرىكتەستىكتىڭ ونىمدەرىن، باستىسى، قازاقستان، رەسەي، قىرعىزستان سياقتى ەلدەرگە ەكسپورت ەتەدى.