قاسىم ءۇرىمجى قالاسى بەلگىلى رايونىنىڭ تۇرعىنى، ادەتتە ساۋدا - ساتتىقپەن شۇعىلداناتىن. بەرتىندە ول حوشۇت اۋدانىنا ساۋدا بابىمەن بارا قالادى ءارى وسى ورايدا اۋدانعا قاراستى بەلگىلى اۋىلدان 850 مۋ ەگىستىك جەر ساتىپ الادى. ارادا بىرنەشە جىل وتكەن سوڭ، ول وسى جەرگە تامشىلاتىپ سۋارۋ قۇرىلعىسىن ورناتىپ، عىلمي جولمەن ەگىن سالماقشى بولادى. سول كەزدە ۇرىمجىدە جۇمىس ىزدەپ جۇرگەن شياۋمىڭنىڭ سوزگە جۇيرىكتىگى مەن ەلپەكتىگى قاسىمعا ەرەكشە ۇنادى. ول شياۋمىڭعا ءوز ويىن ايتقان ەدى، شياۋمىڭ:
− اعا، مىنا جۇمىسىڭىزعا بىردەڭە دەي المايمىن، دەسەدە تاۋەكەلگە كەلىپ ىستەپ كورۋگە ماقۇلمىن، ەگەر كوڭىلىڭىزدەن شىعا الماسام، ەڭبەكاقىمدى بەرمەسەڭىز دە بولادى، - دەيدى.
قاسىم ونى حوشۇت اۋدانىنداعى ەگىس الاڭىنا ەرتىپ بارادى. وسىلايشا ەكەۋى «تامشىلاتىپ سۋارۋ ينجەنەرياسىن كوتەرمەگە الۋ توقتامىنا» قول قويىسادى. توقتامدا: «شياۋمىڭ قاسىمنىڭ 850 مۋ ەگىستىك جەرىنە تامشىلاتىپ سۋارۋ قۇرىلعىسىن ورناتادى، ءار مۋ جەرگە ورناتۋ اقىسى 370 يۋان» دەپ تۇراقتاندىرىلادى. توقتامعا 2010 - جىلى 9 - جەلتوقساندا قول قويىلادى.
قاسىم شياۋمىڭعا الدىن الا 200 مىڭ يۋان اقشا بەرەدى. شياۋمىڭ 170 مىڭ يۋان اقشاعا تامشىلاتىپ سۋارۋعا پايدالانىلاتىن ماتەريالدار ساتىپ الادى. 2011 - جىلى تامشىلاتىپ سۋارۋ قۇرىلعىسىن ورناتۋ جۇمىسى رەسمي باستالادى. قاسىم كۇندە دەرلىكتەي اتىز باسىنا بارىپ، شياۋمىڭنىڭ قىزمەتىن سىرتتاي باقىلايدى. ءبىر كۇنى شياۋمىڭ:
− جانىما كەلىپ قاراپ تۇرىپ الساڭىز، قايسى جۇمىستى ىستەرىمدى دە بىلە الماي قالادى ەكەنمىن، - دەيدى. سونان باستاپ قاسىم اتىز باسىنا اندا - مۇندا ءبىر باراتىن بولادى.
2011 - جىلى ءساۋىر ايىنىڭ باسىندا اتىز باسىنا بارماعانىنا تالاي كۇن بولعان قاسىم اتىز باسىنا بارادى. وكىنىشكە وراي، اتىزدا شياۋمىڭ جوق بولىپ شىعادى. ول «شياۋمىڭ ماتەريال العالى كەتكەن بولسا كەرەك» دەپ ويلاپ، جولىنا قاراپ ەداۋىر ۋاقىت وتىرادى. الايدا شياۋمىڭنىڭ قاراسى دا كورىنبەدى. قاسىم شياۋمىڭنىڭ ۇيىنە ىزدەپ بارعاندا، ءۇيدىڭ قاڭىراپ بوس تۇرعانىن كورىپ، ونىڭ قاشىپ كەتكەنىن بىلەدى. ەرتەسى ول ۇرىمجىگە قايتىپ كەلىپ، ءۇرىمجى قالاسى تيانشان رايوندىق حالىق سوتى مەكەمەسىنە شياۋمىڭنىڭ ۇستىنەن ارىز - شاعىم بەرەدى.
سوت اشىلۋ بارىسىندا ەكى جاق ەگىستىك جەردىڭ اۋماعى جونىندە ءبىر اۋىزدىلىققا كەلىسە الماعاندىقتان، قاسىم سوتتان ەگىستىك جەردىڭ اۋماعىن ولشەپ بەرۋدى تالاپ ەتەدى. ەگىستىك جەر ولشەنىپ، 717.1 مۋ ەكەندىگى تۇراقتاندىرىلادى. قاسىم ولشەۋ اقىسى ءۇشىن 5000 يۋان اقشا تولەيدى. حالىق سوتى مەكەمەسى بەلگىلى ساراپتاۋ ورنىنا تامشىلاتىپ سۋارۋ قۇرىلعىسىنىڭ ساپاسىن ساراپتاپ بەرۋدى ءوتىنىش ەتەدى. ساراپتاۋ ناتيجەسىندە: «ءىشىنارا قۇبىردىڭ تارتىلۋ جولى دۇرىس بولماعان، قايتا تارتۋ ءۇشىن 50 مىڭ 32 يۋان اقشا جۇمسالادى؛ ءىشىنارا قۇبىردىڭ كومىلۋى تولىمدى ەمەس، قايتادان كومۋ ءۇشىن 14 مىڭ 739 يۋان جۇمسالادى؛ تەكسەرۋ قۇدىعى، سۋ شىعارۋ قۇدىعى قۇرىلعىلارىنىڭ ورناتىلۋى تولىمدى ەمەس، مۇنى قايتادان ورناتۋ ءۇشىن 8094 يۋان جۇمسالادى» دەپ جازىلادى. قاسىم ساراپتاۋ اقىسى ءۇشىن 10 مىڭ يۋان اقشا جۇمسايدى.
حالىق سوتى مەكەمەسى «داۋگەر مەن ايىپكەر توقتامدا ءار مۋ جەرگە تامشىلاتىپ سۋارۋ قۇرىلعىسىن ورناتۋ باعاسىن 370 يۋان دەپ بەكىتكەن. وسى بويىنشا ەسەپتەگەندە، داۋگەر ايىپكەردىڭ ەڭبەكاقىسى ءۇشىن 265 مىڭ 723 يۋان بەرۋى كەرەك ەدى، 200 مىڭ يۋان اقشانى الدىن الا بەرگەندىگى ءۇشىن، مۇنى ەسەپتەن شىعارىپ، قالعان 65 مىڭ 723 يۋاندى بەرۋى كەرەك. ايىپكەر قۇرىلىستى كوتەرمەگە الۋشى رەتىندە قۇرىلىستىڭ ساپالى ورىندالۋىنا كەپىلدىك ەتۋى ءارى داۋگەردىڭ پايدالانۋىنا تاپسىرىپ بەرۋ كەرەك ەدى، الايدا ول بورىشىن وتەمەگەن، سوندىقتان سۋارۋ قۇرىلعىسىنىڭ ساپا ماسەلەسى سەبەپتى تۋىلعان زياندى ارقالاۋى كەرەك» دەپ قاراپ، بىلتىر 22 - مامىردا ايىپكەر داۋگەردىڭ بارلىق زيانى ءۇشىن 32 مىڭ 833 يۋان (داۋگەر ايىپكەرگە بەرۋگە ءتيىستى اقىسىن باسقالاي ەسەپتەگەندە) بەرۋى جونىندە 1 - سوت ۇكىمىن شىعارادى.
ۇكىم شىعارىلعاننان كەيىن، قاسىم ۇكىمگە مويىنسال بولماي، ءۇرىمجى قالالىق ورتا حالىق سوتى مەكەمەسىنە «بۇرىنعى ۇكىمدە 50 مىڭ 32 يۋان قۇبىر اۋىستىرۋ اقىسى ەسەپتەلمەدى، قۇرىلىسقا پايدالاناتىن ماتەريالداردى ءوز اقشاممەن ساتىپ العانمىن، وسى فاكتتەر قاعىس قالدى» دەگەن مازمۇندا نارازىلىق ارىز بەرەدى. حالىق سوتى مەكەمەسى «توقتامدا قۇرىلىسقا پايدالاناتىن بارلىق ماتەريالداردى قاسىم ساتىپ الاتىن بولعان ەكەن، قۇبىر اۋىستىراتىن اقشانى دا ءوزى كوتەرۋى ءتيىس. بۇرىنعى سوتتىڭ شىعارعان ۇكىمى زاڭ بويىنشا كۇشكە يە بولۋى كەرەك» دەپ قاراپ، 10 - قاڭتاردا نارازىلىق ارىزدى تويتارۋ، بۇرىنعى سوت ۇكىمىن كۇشكە يە ەتۋ جونىندە سوڭعى ۇكىم شىعاردى.
(دەلوداعى ادام اتتارى وزگەرتىلىپ الىندى)
