جۋو زى
دوسىمنىڭ ءۇيىنىڭ تورىنە قىزىنىڭ كوپتەگەن سيلىقتارى ءىلىنىپتى. العان سيلىعىنىڭ بارلىعى ءبىرىنشى دارەجەلى. داستارقان ۇستىندە دوسىمنان «قىزىڭنىڭ ناتيجەسى جاقسى، ءوزى وتە اقىلدى ەكەن، جۇبايىڭ ەكەۋىڭنىڭ ەڭبەكتەرىڭ تەككە كەتپەگەن ەكەن» دەپ ەدىم، دوسىم: «ايتسام سەنبەسسىڭ، ءىس جۇزىندە ءبىز كوپ تەر توكپەدىك، بارلىعى دا بالامىزدىڭ ءوزىنىڭ قۇلشىنىسى» دەپ جاۋاپ بەردى.
العاشىندا دوسىمنىڭ بۇل سوزىنە سەنىپ كەتپەگەن ەدىم، سوڭىنان بارىپ كوزىم جەتتى.
دوسىم ءبىلىمدى ادام بولاتىن. ءوزى كىتاپ قۇمار، ۇيىندە كىتاپ تىرەلىپ تۇرادى. اسىرەسە،تاريح، فيلوسوفيا جونىندەگى كىتاپتاردى جان - تانىمەن وقيتىن. جۇبايى مۇعاليما. ول دا كىتاپقا اۋەس، مۋزيكانى سايراتىپ تۇر. ولار وتباسىمەن تەلەۆيزورعا نازار سالمايدى. كەشكى استان سوڭ ءبىر ساعات سەيىلدەپ، ۇيىنە كەلە سالىسىمەن بارلىعى دا كىتاپقا شۇقشياتىن. كەي ساتتەردە دوسىم قىزىنا قىزىقتى تاريحي اڭگىمە شەرتىپ بەرسە، كەيدە بالاسى ەكەۋى شەشەسىنىڭ تارتقان كۇيىن تىڭدايتىن.
دوسىمنىڭ ۇيىنەن وقىمىستىلاردىڭ اياعى ۇزىلمەيتىن. ونىڭ ەجەلدەن قالىپتاستىرعان ادەتى دويبى وينامايتىن، ۇيىنە قويان جون داستارقان جايىپ، اراق قۇيمايتىن. ول دوستارىمەن جۇزدەسۋگە بارعاندا قىزىن قاسىنان ەكى ەلى تاستاماي ەرتىپ جۇرەتىن. دوستارىنىڭ بىلىمگە قۇرمەتى مەن قۇشتارلىعى قىزىنا تەرەڭ اسەر جاسادى. وسىنداي تاماشا ورتادا ەسەيگەن قىزى تاماشا تاربيە الدى، ۇيرەنۋى دە ماڭداي الدى بولدى. انە سونداي ورتا بولعاندىقتان، دوسىم، شىنىندا، قىزىن تاربيەلەۋگە باس قاتىرىپ كورمەپتى.
ءبىزدىڭ وقۋ - اعارتۋ سالاسىندا «بالاپان ۇيادا نەنى كورسە، ۇشقاندا سونى الادى» دەيتىن ەجەلدەن كەلە جاتقان ءتامسىل بار، سان رەتكى وتباسىلارىن ارالاپ، وقۋشىلاردىڭ سەميالىق جاعدايىن ۇعىسۋ قيمىلى بارىسىندا وسى ءبىر تۇيىنگە شىنايى كوز جەتكىزدىك.
جارامسىز وتباسىنىڭ ادەتتە جاعدايى مىناداي بولادى: بالانىڭ اتا - اناسى نەكەدەن اجىراسقان، اتا - انا بالانى تىم شولجاڭداتىپ وسىرگەن، بالاعا ءتان جازاسىن قولدانعان، بالاعا سەرىك بولمايتىن وتباسىلارى بولادى. جارامسىز وقۋشىلار مىنە ءدال وسىنداي وتباسىلارىنان شىعادى.
ەگەر تاربيەنى سارقىراعان وزەنگە بالاساق، وتباسى تاربيەسى بۇلاق، مەكتەپ تاربيەسى وزەن بولماق. بۇلاق باسىنان تۇنيدى، بۇلاق لايلانسا، وزەن باتپاق بولادى.
ۇستاز ۇيرەنۋى ناشار وقۋشىعا جولىقسا، ەگەر وقۋشىنىڭ وتباسى جاعدايىن ۇعىسپاسا، ماسەلە ماڭگى شەشىم تاپپايدى. كوپتەگەن ۇستازدار وقۋشىنىڭ ۇيرەنۋى جاقسى بولماسا كوبىندە اكە - شەشەسىنەن سايكەسۋدى تالاپ ەتەدى. شىنتۋايتىندا اكە - شەشەسى قالاي سايكەسۋدى بىلمەيدى. باستاۋىشتىڭ وقۋشىسى بولسا ۇيگە كەلىسىمەن تاياقتىڭ استىنان الادى. بۇل ماسەلەنى شەشۋدىڭ ءتۇبىرلى ادىسىنە جاتپايدى.
كوپتەگەن اتا - انانىڭ بالاسىنا: «قۇلشىنا ۇيرەن، مەن سياقتى بولما، بالا كەزىمدە ءبىلىم ۇيرەنبەگەنىمە ءالى وكىنەمىن» دەپ قويىپ، ءوزى ءبىر جاعىنان دويبى ويناپ، ەندى ءبىر جاعىنان بالاسىن تاپسىرما ورىنداۋعا قۋزاپ وتىراتىنىن ۇنەمى ەستيمىز. تاعى ءبىر ءبولىم اتا - انالار بالاسىن جاتىن ۇيگە قاماپ، ءوزى قوناق ۇيدە مارە - سارە بولىپ تەلەۆيزور كورەدى نەمەسە ءوزى قولفون كورىپ، بالاسىنا تاپسىرما ورىنداتادى. بۇنى بالاسى نە دەپ ويلايدى؟ ءوزى دويبى ويناپ، قولفون كورىپ، ماعان تاپسىرما ورىنداتقانى قايتكەنى دەمەس پە؟
اعاش اعاشتان ماۋە الادى، اكە - شەشەسىنە قاراپ بالا ءتالىم الادى. بالانىڭ ەڭ العاش ەلىكتەيتىنى دە، ۇيرەنەتىنى دە اكە - شەشەسى ەكەنىن ەستەن شىعارمايىق.
