قازىرگى زاماندا ادامداردىڭ تۇرمىس ورەسىنىڭ جوعارىلاۋىنا، سونداي - اق، ورتانىڭ لاستانۋى سياقتى فاكتورلاردىڭ اسەرىنەن ادامداردىڭ دەنساۋلىق اقاۋسىزدىعىنىڭ كوڭىلدەگىدەي بولماي وتىرعانى دا شىندىق. ءتۇرلى اۋرۋ بەلگىلەرىنىڭ ەرتە بايقالۋى جانە شاشتىڭ ەرتە اعارۋى، ەرتە اجىم ءتۇسۋ سياقتى احۋالداردى كوپ كەزدەستىرىپ ءجۇرمىز. مۇنداي احۋالدار ادامنىڭ دەنە ساپاسىنا بايلانىستى بولۋمەن بىرگە، ورتانىڭ اسەرى دە ايتاقالسىن كۇشتى بولادى.
بۇل ارادا ادامنىڭ دەنە ساپاسىنا بايلانىستى بولعان شاشتىڭ اعارۋى تۋرالى ازىراق توقتالايىق. ۇلى بريتانيانىڭ ءبىر زەرتتەۋ گرۋپپاسى شاشتىڭ اعارۋىنىڭ باستى سەبەبى تۇقىم قۋالاۋ جانە قارتايۋ دەپ اتاپ كورسەتكەن. بۇل تۇجىرىمدى بىلاي دەپ تۇسىنۋگە بولادى: ورگانيزمنىڭ بارلىق بەلگىلەرىن گەن تەجەيدى، گەن، اۋەلى، فەرمەنتتىڭ سينتەزدەلۋىن تەجەۋ ارقىلى زات اۋىسۋ بارىسىن تەجەپ، ورگانيزمنىڭ بەلگىسىنە اسەر ەتەدى. ال، شاشتىڭ رەڭىن تۇك قالتالارىنداعى پيگمەنت كلەتكالارى شىعارعان مەلانين (قارا پيگمەنت) بەلگىلەيدى. ول تيروزينازانىڭ تەجەۋىندە بولادى. تيروزينازا قالىپتى ادامنىڭ تەرىسى جانە شاشتىڭ ءتۇبى سياقتى ورىنداردا ساقتالىپ، مەلانيننىڭ (قارا پيگمەنت) سينتەزدەلۋىندە كومەكشى رول اتقارادى. ەگەر ءبىر ادامنىڭ تۇقىم قۋالاۋ سەبەبىنەن، گەنىنىڭ قالىپسىزدىعىنان تيروزينازا كەمشىل بولسا، ول ادام مەلانيندى سينتەزدەي الماي ءبىر تۇتاس شاش اعارۋ اۋرۋىنا شالدىعادى. ەكىنشىدەن، ادام ورگانيزمنىڭ قارتايۋىنا بايلانىستى تۇك قالتالارىنداعى پيگمەنت كلەتكالارى مەلانين ءبولىپ شىعارۋدى توقتاتاتىندىقتان شاش اعارا باستايدى. ادام دەنەسىندە ءبىر تۇتاس ارناۋلى قارا پيگمەنت ءبولىپ شىعاراتىن بەز بولمايدى. ول ءاربىر تال شاشتىڭ وزىنەن جەكە - جەكە پايدا بولادى. شاشتىڭ ءبىر - ءبىر تالدان اعارۋىنىڭ سەبەبى وسىدان. ونىڭ ۇستىنە، شاشتىڭ اعارۋىنا دا ۇزاق ۋاقىت كەتەدى. ال، ءبىر ءتۇرلى تۇقىم قۋالاۋ اۋرۋىنا شالدىققاندا عانا شاش ءبىر تۇندە اعارادى. شاشتىڭ اعارۋى ادامىنا قاراي پارىقتى بولعانىمەن، ەرلەردىڭ شاشى 30 جاس مولشەرىندە، ايەلدەردىڭ شاشى 35 جاس مولشەرىندە اعارا باستايدى. بۇدان بۇرىن ادامدا DNA ادام دەنەسىنىڭ زات الماستىرۋىنان قالىپتاسقان ەركىن راديكالداردى بۇلدىرەتىندىكتەن پيگمەنت كلەتكالارى زاقىمعا ۇشىرايدى دەپ قاراپ كەلگەن ەدى. الايدا، ۇلى بريتانيانىڭ زەرتتەۋ گرۋپپاسىنىڭ جاۋاپتىسى بۇل كوزقاراستى تەرىسكە شىعارعان. ونىڭ قاراۋىنشا، پيگمەنت كلەتكالارى ەركىن راديكالداردىڭ زاقىمداۋىنان وتە جاقسى قورعانا الادى ەكەن. كوز الدا شاشتىڭ اعارۋىن باياۋلاتاتىن ءونىمدى شارالار ءالى تابىلا قويعان جوق. تۇك قالتاسىنىڭ قارا پيگمەنتتى ءبولىپ شىعارۋىن نەلىكتەن توقتاتاتىندىعىنىڭ سەبەبى ءالى انىق ەمەس، دەسەدە زەرتتەۋلەرگە قاراعاندا، سۇرعىلت شاشتىڭ تۇك قالتالارىندا قارا پيگمەنتكە اينالا الاتىن زاتتىڭ ءالى دە ساقتالىپ وتىرعانىن، عالىمدار وسى زاتتان قارا پيگمەنتتى قايتادان ءبولىپ شىعارۋدىڭ شارالارىن قاراستىرۋدا، دەگەنمەن بۇعان ۋاقىت قاجەت.
