قىستا تۇماندى اۋا رايى كوپ تۋىلادى. مۇنداي كەزدە اۆتوكولىك جۇرگىزگەندە، تومەندەگى 8 ءتۇرلى جاعدايعا كوڭىل ءبولۋ كەرەك:
1. شىراقتى دۇرىس پايدالانۋ كەرەك. تۇماندى كۇنى اۆتوكولىك جۇرگىزگەندە ۇلكەن شىراقتان سىرت قالعان شىراقتى تۇگەل جاندىرۋ كەرەك. سوندا عانا باسقا اۆتوكولىكتەرگە ورنىمىزدى دۇرىس كورسەتۋگە بولادى. استە ۇلكەن شىراقتى جاندىرماعان ءجون. ويتكەنى، ۇلكەن شىراق جاعىلسا، شاعىلىسۋ سەبەبىنەن جولدى پارىقتاۋ قيىن بولادى.
2. قالىپتى تومەن قارقىنمەن ءجۇرۋ كەرەك. تۇماندى كۇنى اۆتوكولىكتى تەز جۇرگىزبەۋ، تۇمان قانشا قويۋ بولسا، قارقىندى سونشا باياۋلاتۋ كەرەك. كورۋ ارالىعى 100 − 200 مەتر بولسا، قارقىندى 60 كيلومەتر مولشەرىندە، كورۋ ارالىعى 50 − 100 مەتر بولسا، 40 كيلومەتر مولشەرىندە، كورۋ ارالىعى 30 كيلومەتر بولسا، 20 كيلومەتر مولشەرىندە ءجۇرۋ كەرەك. ەگەر، كورۋ ارالىعى 10 مەتردەن تومەن بولسا، حاۋىپسىز ورىن تاۋىپ توقتاۋ كەرەك.
3. سيگنال ارقىلى ەسكەرتۋ بەرۋ كەرەك. اۆتوكولىك جۇرگىزگەندە كوپ رەت سيگنال بەرۋ ادەپسىزدىك سانالادى، دەسەدە، تۇماندى كۇنى، ءسوزسىز، سيگنال بەرۋدى ۇزبەۋ كەرەك. سوندا عانا جۇرگىنشىلەر مەن اۆتوكولىكتەرگە ەسكەرتۋ بەرۋگە بولادى.
4. اۆتوكولىكتەن وزىپ وتپەۋ، جۇرگىنشىلەردەن ابايلاۋ كەرەك. تۇماندى كۇنى الدىڭىزداعى اۆتوكولىك جول بويىنا توقتاسا استە وزىپ وتۋگە اسىقپاڭىز. ويتكەنى، ونىڭ الدىنان بىرەر جاعداي تۋىلعان نەمەسە قارسى باعىتتا كەلە جاتقان اۆتوكولىككە جول بەرگەن بولۋى مۇمكىن. ەگەر، وزىپ وتۋگە تۋرا كەلسە، ماڭايدى تولىق باقىلاپ، سيگنال بەرگەننەن كەيىن باياۋ قارقىنمەن وزىپ ءوتۋ كەرەك. بۇدان سىرت، تۇماندى كۇنى جول باعىتىن الباتى وزگەرتپەۋ كەرەك. كورۋ ارالىعى انىق بولماعان جاعدايدا جۇرگىنشىلەردەن ابايلاۋ كەرەك.
5. شۇعىل تورموزداماۋ كەرەك. تۇماندى كۇنى اۆتوكولىك جۇرگىزگەندە شۇعىل تورموزداۋدان ساقتانۋ كەرەك. ويتكەنى مۇنداي كەزدە ارالىققا تۇجىرىم جاساۋ قيىن بولاتىندىقتان، سوڭىنداعى اۆتوكولىك سوعىپ كەتۋ حاۋپى زور بولادى.
6. ءجۇرۋ جولى ەكەۋ بولسا شەتىندە، ۇشەۋ بولسا ورتاسىندا جۇرگەن ءجون.
7. وقىس جاعداي تۋىلسا شۇعىل جاعداي شىراعىن جاندىرۋ، ەسكەرتۋ بەلگىسىن قويۋ. تۇماندى كۇنى اۆتوكولىك جۇرگىزگەندە بىرەر جاعداي تۋىلسا، ساقشىعا مالىمدەۋگە اسىقپاي، الدىمەن ەسكەرتۋ بەلگىسىن قويۋ، اۆتوكولىكتىڭ شىراعىن تۇگەل جاعىپ، سوڭىنان ساقشىعا مالىمدەۋ كەرەك. مۇنداي كەزدە اۆتوكولىكتە وتىرۋ وتە حاۋىپتى.
8. GPS يقۋاتىنان پايدالانۋ. تۇماندى كۇنى قانىق ەمەس جولدا اۆتوكولىك جۇرگىزۋگە تۋرا كەلسە، ءسوزسىز، GPS يقۋاتىنان پايدالانۋ كەرەك. سوندا جولدان اداسىپ، حاۋىپتى جاعدايعا قالۋدان ساقتانۋعا بولادى.
اۆتوكولىككە قانداي كەزدە جانار ماي قۇيۋ كەرەك
اۆتوكولىككە جانار ماي قۇيۋ − اۆتوكولىك يەسى جونىنەن العاندا ۇنەمى جولىعاتىن شارۋا. دەسەدە، اۆتوكولىككە قانداي كەزدە جانار ماي قۇيۋدى ءبىلۋ وتە ماڭىزدى. سوندىقتان جانار ماي قۇيۋ جونىندە ءىشىنارا ىستەردى ءبىلىپ قويۋ ارتىق بولمايدى.
تاڭەرتەڭ نەمەسە كەشتە جانار ماي قۇيۋ ەڭ ۇيلەسىمدى
نەلىكتەن جانار ماي قۇيۋدىڭ ەڭ ۇيلەسىمدى ۋاقىتى تاڭەرتەڭ نەمەسە كەش دەيمىز؟ بەنزين دە ءبىر ءتۇرلى سۇيىقتىق، ونىڭ جىلۋدان ۇلعايىپ، سۋىقتان تاراياتىن قاسيەتىن ويلاستىرعاندا، تاڭەرتەڭ نەمەسە كەشتە تەمپەراتۋرا سالىستىرمالى تومەن بولادى. بۇل كەزدە بەنزيننىڭ سيىمدىلىعى دا سالىستىرمالى تارايادى. تال تۇستە تەمپەراتۋرا جالپى جاقتان جوعارى بولاتىندىقتان، بەنزيننىڭ سيىمدىلىعى تەمپەراتۋرانىڭ جوعارىلاۋىنا ساي ۇلعايادى. ادەتتە بەنزيندى ءبىز اۋىرلىققا ەمەس، سيىمدىلىعىنا قاراپ ساتىپ الامىز. تاڭەرتەڭ جانە كەشتە ماي قۇيعاندا، ۇقساس سيىمدىلىقتاعى جانار ماي تۇستەگىگە قاراعاندا نەگىزىنەن كوپ بولادى. سوندىقتان تاڭەرتەڭ جانە كەشتە جانار ماي قۇيۋ ەڭ ۇيلەسىمدى سانالادى.
جوعارى ءنومىرلى بەنزيننىڭ ساپالى بولۋى ەكىتالاي
بەنزيننىڭ ءنومىرى قانشا جوعارى بولسا، سونشا ساپالى بولۋى ەكىتالاي، جوعارى دارەجەلى اۆتوكولىك بولسادا، ءسوزسىز، وعان جوعارى ءنومىرلى بەنزين قۇيۋ تالاپ ەتىلمەيدى. بەنزيننىڭ ءنومىرى قانشا جوعارى بولسا، ونىڭ تابيعي جانۋ قۋاتى سونشا ناشار بولادى دا ماي جۇمسالىم جوعارى بولادى؛ سوندىقتان گاز شىعارۋ مولشەرى تومەن، باعاسى قالىپتى اۆتوكولىكتەرگە جوعارى ءنومىرلى ماي قۇيۋ ءىس جۇزىندە ماي جۇمسالىمىن جوعارىلاتقاننان باسقا پايداسى جوق.
جانار مايدى قانشالىق قۇيۋ ەڭ ۇيلەسىمدى
قالادا جۇرەتىن اۆتوكولىككە تولتىرىپ جانار ماي قۇيۋ، اۆتوكولىك جونىنەن العاندا اۋىر جۇك سانالادى. بۇل جۇك موتوردىڭ قىزمەتىن ءتىپتى دە جوعارىلاتىپ، ۋاقىت وتكەن سايىن اۆتوكولىكتى زياندايدى، سونداي - اق اۆتوكولىكتىڭ ماي جۇمسالىمى دا ارتادى. امالياتتا قالالى جەردە ماي قۇيۋ ورنى سالىستىرمالى كوپ، جانار ماي قۇيۋ دا قيىن ەمەس، سوندىقتان جانار ماي قۇيعاندا باكتىڭ ۇشتەن ەكى بولەگى تولسا بولدى.
جاڭا عانا جانار ماي تۇسىرگەن جانار ماي ورنىنان جانار ماي قۇيۋعا بولمايدى
ماي قۇيۋ ورنىنداعى جانار مايدىڭ باسقا ورىننان جوتكەپ كەلىنەتىنى ءمالىم. ەگەر، جانار ماي قۇيۋ ورنىنا جانار ماي ءتۇسىرىلىپ جاتقانىن نەمەسە جانار ماي قۇيۋ ورنىنان جانار ماي اۆتوكولىگى شىعىپ بارا جاتقانىن كورسەك، ەڭ جاقسىسى وسى جانار ماي قۇيۋ ورنىنان جانار ماي قۇيدىرماعان ءجون. ويتكەنى جانار ماي اۆتوكولىگى جانار ماي قامباسىنا ماي قۇيعان كەزدە، ماي كۇبىنىڭ تۇبىنە تۇنىپ قالعان زاتتار سىرتىنا شىعادى. مۇنداي كەزدە جانار ماي قۇيىلسا بۇل تۇنبا زاتتار باكقا قۇيىلاتىندىقتان، موتوردىڭ عۇمىرى قىسقارادى.
جانار ماي بەلگىسى شىراعىنىڭ جانۋىن كۇتىپ تۇرۋعا بولمايدى
ءبىر ءبولىم شوفەرلەر جانار ماي شىراعى جانۋدان بۇرىن جانار ماي قۇيماۋعا داعدىلانعان. امالياتتا بۇل وتە ۇيلەسىمسىز ادەت. ويتكەنى جانار ماي كلاپانى جانار ماي باگىندەگى بەنزينگە سۇيەنىپ جىلۋ تاراتادى. ۇنەمى ماي باگىندە جانار ماي ورنى تومەن بولسا، جانار ماي كلاپانىنىڭ تەمپەراتۋراسى قالىپسىز جوعارىلاپ كەتەدى. بۇدان سىرت، جانار ماي ورنى تومەن بولاتىندىقتان، كلاپان باك تۇبىندەگى تۇنبا زاتتاردى دا ءسىمىرىپ الادى. سونىمەن جانار ماي جولى بىتەلىپ قالادى. سوندىقتان تاجىريبەلى شوفەرلەر باكتا جانار مايدىڭ %10تەن %30كە دەيىن بولەگى قالعاندا بارىپ جانار ماي قۇيۋعا داعدىلانعان.
جانار ماي تەجەيتىن يكەمدى شارالار
ءبىر قارقىنمەن جۇرۋ. اۆتوكولىكتى ءبىر قارقىنمەن جۇرگىزۋ جانار ماي ۇنەمدەيتىن ەڭ تاماشا امال، ءبىراق، بۇل ءۇشىن جول، ءسوزسىز، داڭعىل بولۋى كەرەك.
قارقىندى الدىن الا باياۋلاتۋ، از تورموزداۋ.
اۆتوكولىك ارالىعىن الىستاتپاۋ. قاتىناس كەپتەلگەن جولدا جانار مايدىڭ جۇمسالىمى جوعارى بولادى. سوندىقتان مۇنداي جول بولەگىندە اۆتوكولىك ارالىعىن الىستاتپاۋ كەرەك. اۆتوكولىك ارالىعى الىستاپ كەتسە، باسقا اۆتوكولىك قىسىلىپ كىرىپ، كەپتەلىس ۋاقىتى ءتىپتى دە ۇزارىپ كەتەدى.
اۆتوكولىك ورگە جۇرگەندە ماي تەپكىشتى جەڭىل باسۋ. اۆتوكولىك ورگە جۇرگەندە ماي تەپكىشىن ويداعىداي مەڭگەرۋ، ەڭىسكە تۇسكەندە موتوردىڭ اينالۋ قارقىنىن جوعارىلاتۋعا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. بۇل كەزدە موتور ماي بۇركۋدەن توقتايتىندىقتان، ماي جۇمسالىمى نولگە تۇسەدى.
قارقىن جوعارى كەزدە اۆتوكولىك اينەگىن تۇسىرمەۋ كەرەك. اۆتوكولىك اينەگىن تۇسىرسە سىرتتىڭ كەدەرگى كۇشى ارتىپ، ماي جۇمسالىمى جوعارىلايدى.
اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بارا جاتىپ تەلەفوندا سويلەسۋ قاتاڭ شەكتەلەدى
اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بارا جاتىپ تەلەفون قابىلداۋ − قاتىناس شىرعالاڭىنىڭ تۋىلۋىنا سەبەپ بولاتىن نەگىزگى فاكتور. تاجىريبەدە كورسەتىلۋىنشە، تەلەفوندا سويلەسۋ شوفەردىڭ نازارىن %20 تەن %70كە دەيىن تومەندەتەدى ەكەن. ءبىر ءبولىم اۆتوكولىككە تەلەفون ورناتىلعاندىقتان، شوفەر تەلەفون قابىلداماقشى بولىپ نازارى بولىنسە، اۆتوكولىك جانە ماڭايداعى ورتاعا بولعان زەيىنى تومەندەپ، شىرعالاڭنىڭ كومەسكى حاۋپى ارتا تۇسەدى ەكەن. جاڭا شوفەرلەر ادەتتە اۆتوكولىك جۇرگىزگەن ۋاقىتتا بىرەۋگە ءوزى تەلەفون جالعامايدى، ءبىراق تەلەفون كەلسە امالسىز قابىلدايدى. مۇنداي جاعدايدا ءىشىنارا شوفەرلەر قاتىناس ساقشىسىنان ۇرلانىپ تەلەفون قابىلدايدى. بۇل شوفەردىڭ حاۋىپسىزدىگىنە زور حاۋىپ توندىرەدى. مۇنداي جاعدايعا قاراتا، شوفەرلەر مىناداي 2 ءتۇرلى امالدى پايدالانسا بولادى. بىرەۋى، تەلەفوندى دەرەۋ ءسوندىرۋ؛ ەندى ءبىرى، دىبىستى ەسكەرتۋ ورناتىپ، قارسى جاققا اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بارا جاتقانىن، تەلەفون قابىلداۋ قولايسىز ەكەنىن، اۆتوكولىكتى توقتاتقاننان كەيىن قارسى جاققا تەلەفون قايتاراتىنىن ەسكەرتىپ قويۋ كەرەك.
ماتەريالدان اۋدارعان: سەرىك سابىر ۇلى
