پارتيا تۋى جەلبىرەپ، پارتيا مۇشەلەرى العا شىقتى
ءتىلشى سۇي يۇنيان
قۇمىلدا نوسەر جاۋىپ، سەل اپاتى تۋىلعان سوڭ، اپات جاعدايىن بۇيرىق، اتتانىسقا كەلتىرۋ دەپ قابىلداعان كوممۋنيستەر ەڭ الدىمەن الدىعا شىعىپ، اپاتتان قۇتقارۋ، كومەكتەسۋ بارىسىندا اتويشى بولۋعا ۇمتىلدى. قاي جەردە قيىنشىلىق بولسا، سول جەرگە ەڭ الدىمەن اتويلاپ كوممۋنيستەر باردى؛ قاي جەر قاجەت ەتسە، سول جەردەن نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى تابىلدى.
«اپات تۋىلعان كەزدە، اۋىل، قىستاق 2 دارەجەلى نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى دەرەۋ بۇقارانى شەگىنۋگە ۇيىمداستىرىپ، بۇقارانى بار كۇشپەن قۇتقارىپ، بۇقاراعا كومەكتەستى. ىزىنشە، قاتىستى اۋىل - قالاشىق پارتكومدارىنىڭ شۋجيلەرىنىڭ بارلىعى پارتيا مۇشەلەرى مەن بۇقارانى باستاپ، ىزدەۋ - قۇتقارۋ، جۇقپالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ، ورنالاستىرۋ، شۇعىل جوندەۋ سياقتى قىزمەتتەرگە ارالاسىپ كەتتى»، - دەدى قۇمىل قالاسى يجوۋ رايوندىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى، الدىڭعى شەپ قىزمەت گرۋپپاسى جالپىلىق سايكەستىرۋ گرۋپپاسىنىڭ جاۋاپتىسى لي جۇڭ تىلشىگە.
سەل اپاتىنان كەيىن، يجوۋ رايونى چينچىڭ اۋىلىنىڭ بارلىق كوشەلەرىن لاي مەن قوقىر - قوقسىق باسىپ قالدى، ونى تازالاۋعا ءار كۇنى 100دەن استام ادام قاتىناستى. 8 - ايدىڭ 5 - كۇنى تۇستەن بۇرىن ءتىلشى قورشاعان ورتانى رەتتەيتىن، جونگە سالاتىن 30 نەشە ادامدىق توپقا كەزدەستى، ولار ەگىنشى پارتيا مۇشەسىنىڭ باستاۋىندا اۋىلعا قايتقان ستۋدەنتتەر مەن تازالىقشىلاردان قۇرالىپتى.
63 جاستاعى ابدۇراحمان سىمايىل كۇرەگى مەن سىبىرتكىسىن الىپ، اۋىلدىق ۇكىمەتتەن 25 شاقىرىمداعى حوتۇتۇنتام قىستاعىنا پارتيا مۇشەسىندىك بورىشىن اتقارۋعا كەلدى. 72 جاستاعى توحتى راحماننىڭ پارتياعا كىرگەنىنە 52 جىلدان اسىپتى، تىلشىمەن سويلەسىپ تۇرىپ، ول ارالىقتا كوز جاسىنا دا ىرىق بەردى: «كورشى قىستاقتاعى بۇقارا اپاتقا ۇشىراپ، بارلىعىمىزدىڭ قابىرعامىز قايىستى. ۇزاقتان بەرى اۋىلداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى بەرەكەلى تاتۋ بولىپ، الدەقاشان ءبىر وتباسىنداي بولىپ كەتتى، مەن ىنتىماعىمىزدىڭ مەكەنىمىزدى قايتا قۇراتىن بەكىم مەن كۇشكە، ءسوز جوق، اينالاتىنىنا سەنەمىن».
نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى مەن كوممۋنيستەر اپاتقا ۇشىراعان بۇقارانىڭ تىرەگى رەتىندە قاتەردەن اراشالاپ، اپاتتان قۇتقارۋدىڭ اتويشىلارى جانە مەكەندى قايتا قۇرۋدىڭ باستاماشىلارى بولدى. بىرنەشە كۇننەن بەرى ءتىلشى چينچىڭ اۋىلدىق پارتكومنىڭ مۇشەسى ليۋ حايليدى ءار كۇنى نەشە مارتە كەزدەستىردى، ول قارلىققان داۋىسىمەن ارتقى شەپ قامتاماسىزداندىرۋ قىزمەتىن جۇيەلى ورنالاستىرىپ ءجۇر ەكەن. «بۇقارا ورنالاستىرۋ تۇيىنىنە كەلگەن بويدا مەن ءتۇرلى قامتاماسىزداندىرۋ شارالارىن تابان استىندا تۇگەل تياناقتاندىرۋعا ۇمتىلىپ، بۇقارا پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ كوڭىل ءبولۋى مەن قامقورلىعىن دەرەۋ سەزىنسە دەيمىن، سوعان اسىعام دەپ تاماعىم قارلىعىپ قالىپتى»، - دەيدى ليۋ حايلي.
يجوۋ رايونىنىڭ بازار باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى ۋاڭ فىڭبين زاڭ اتقارۋشى 35 قىزمەتكەردى باستاپ، ورنالاستىرۋ تۇيىنىندەگى ازىق - تۇلىك ماتەريالدارىمەن قامداۋدى جانە تاماق دايىنداۋ - جەتكىزۋدى باقىلاپ، قامتاماسىز ەتىپ، كەشتە اۋىلدىق ۇكىمەتتىڭ جانىنداعى ازىق - تۇلىك ماتەريالدار قويماسىنا تۇنەپ ءجۇر. ازىق - تۇلىك ماتەريالدارىن كۇزەتۋدەن تىس، ۋاڭ فىڭبين جانىنداعىلاردى باستاپ، «جۇك تاسۋشى» دا بولىپ كەتتى، ۇلكەن قوراپتالعان كۇرىش، ۇن، ازىقتىق ماي، كوكونىستەر قويماعا كىرگىزىلگەن نەمەسە قويمادان شىعارىلعان كەزدە، ولار يىقتارىنا سالىپ كوتەرە جونەلەدى، 40 − 50 كيلوگرام شىعاتىن ءبىر داعار كارتوپتىڭ ءوزىن ءىلىپ اكەتۋ ولار ءۇشىن بۇيىم ەمەس. «پارتيا مۇشەسى اۋىر جۇك ارقالاۋى ءتيىس»، - دەيدى ۋاڭ فىڭبين.
ءتىلشى اپات رايونىنا جەتكەن سوڭ، اپاتقا ۇشىراعان بۇقارامەن، قىزمەتكەرلەرمەن بىرگە تۇرىپ، بىرگە تاماقتانىپ، ءار كۇنى بۇقارا الدىمەن تاماقتانسىن دەيتىن اسەرلى كورىنىسكە كۋا بولدى. ءار شاتىرداعى بۇقاراعا تاماق ەندى كەرەك ەمەس ەكەنىن انىقتاعان سوڭ عانا، قىزمەتكەرلەر، ستۋدەنت ەرىكتىلەر ساقپىلارىن قولىنا الادى، پارتيا مۇشەلەرى ەڭ سوڭىنان تاماقتانادى. ارينە، مۇنى بىرەۋ وسىلاي ىستەڭدەر دەپ تالاپ ەتكەن جوق، بۇل كوپشىلىكتىڭ ءوز تاڭداۋى.
پارتيا مۇشەسىندىك سالاۋات اپات رايونىندا ساۋلە شاشىپ، پارتيا تۋى بۇقارانىڭ جانىندا جەلبىرەپ، پارتيالىلىق شەشۋشى ساتتە ايگىلەندى. ورنالاستىرۋ تۇيىنىندە، «نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى قىزمەت ءتۇيىنى» جۇمىس ۇستەلى ءار جەردەن تابىلدى، تاڭعى ساعات 7 − 8دەن ءتۇن ورتاسىنا دەيىن، قۇمىل قالالىق پارتكوم ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى جيناعان 32 پارتيا مۇشەسى ەرىكتىلەرىنىڭ بۇقاراعا قىزمەت ەتىپ جۇرگەنىن كورۋگە بولادى، ولار پارتيا بەلگىسىن جانە جەڭدىك بەلگىلەر تاعىپ، سالاۋاتىن كورسەتىپ، بۇقارانىڭ پارتيا ۇيىمىنىڭ ەڭ بەرىك سۇيەنىش ەكەندىگىن سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاساۋدا.
قۇمىل پەداگوگيكالىق مەكتەبىنىڭ وقىتۋشىسى پاريدول يساق دەرەۋ تىزىمدەلىپ، ورنالاستىرۋ تۇيىنىنە كەلىپ، ءار كۇنى بۇقارامەن بىرگە بولىپ، اپاتقا ۇشىراعان شىعىن جاعدايىن يەلەپ، بۇقارانىڭ تىلەك - سۇرانىسىنا قۇلاق ءتۇرىپ، پارتيانىڭ جاقسى ساياساتتارىن ۇگىتتەپ، بۇقارانىڭ جان اشىر جاقىنىنا اينالدى. «سوڭىنان وسى قوسىنعا وزدىكتەرىنەن قوسىلعان پارتيا مۇشەلەرى بارعان سايىن مولايا ءتۇستى»، - دەيدى لي جۇڭ تىلشىگە.
پارتيا مۇشەلەرىنىڭ باستاۋىندا، جەرگىلىكتى بۇقارا ەرىكتىلەر قوسىنىنا بەلسەنە قاتىناسىپ، اپاتقا ۇشىراعان بۇقارا دا تىرەكتى كۇشكە اينالدى. 8 - ايدىڭ 5 - كۇنى تۇستەن كەيىن، ءتىلشى چينچىڭ اۋىلدىق سەنترلى مەكتەپتەگى ورنالاستىرۋ تۇيىنىنە كەلىپ، ول جەردەن 58 جاستاعى كوۋ چۇنمەي مەن 73 جاستاعى ۋان جانيۋاننىڭ اس ۇيىندە كوكونىس جۋىپ، تۋراپ، كەشكى اسقا دايىندالىپ جاتقانىن كوردى. ولار ەرىكتىلەر ءارى اپاتقا ۇشىراپ، وسىندا ورنالاستىرىلعان بۇقارا ەكەن.
ءار كۇنى كوپتەگەن كوكونىس تۋراعاندىقتان، كوۋ چۇنمەيدىڭ وڭ قولىنىڭ بارماق ساعاعىنا پىشاق باتىپ، قىزارىپ ءىسىپ كەتىپتى. «اكە - شەشەم ۇشەۋىمىز دە وسى ورنالاستىرۋ تۇيىنىندەمىز، اكەم دە، شەشەم دە قارت پارتيا مۇشەسى، ولار <ءبىزدىڭ جاعدايىمىز جاقسى، بىزگە قارايلاسۋىڭنىڭ قاجەتى جوق، سەن اۋىلداستارعا كومەكتەس، قارايلاس> دەدى»، - دەيدى كوۋ چۇنمەي.
ۋان جانيۋان قاريا باس اسپاز بولعاندىقتان، ونىڭ جۇمىسى ءتىپتى كوپ ەكەن، ول: دەنساۋلىعىم جاقسى، بۇنداي جۇمىس ىستەۋ ماعان ماسەلە ەمەس. وسىنشاما كوپ جاڭا قوي ەتى مەن كوكونىستەردى قاراڭىزشى، بۇلاردىڭ بارلىعى پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ بىزگە دەگەن قامقورلىعى عوي، مەنىڭ ءبىر كىسىلىك ۇلەس قوسپايتىن ءجونىم جوق، - دەيدى.
8 - ايدىڭ 6 - كۇنى ساعات 8دە، مەملەكەت ءانى ورىندالىپ، مەملەكەت تۋى جەلبىرەپ، كادرلار مەن جۇرتشىلىق بىرگە مەملەكەت ءانىن اسقاقتاتا شىرقاپ، مەملەكەت تۋىنا قۇرمەتپەن قاراپ، ىززەت ءبىلدىردى. چيڭچىڭ اۋىلىنداعى اپاتقا ۇشىراعان بۇقارانى ورنالاستىراتىن 3 ءتۇيىن ءبىر ۋاقىتتا مەملەكەت تۋىن شىعارۋ سالتىن وتكىزدى، بۇل اپات تۋىلعاننان بەرى، اپات رايونىندا وتكىزىلگەن تۇڭعىش تۋ شىعارۋ سالتى، ول ەرەكشە ءمان الىپ، ايرىقشا قاستەرلى بولدى. «پارتيا مەن ۇكىمەت ءبىزدى دەرەۋ قۇتقارىپ، بىزگە كومەكتەسىپ، جان - جاقتى، شىنايى قامقورلىق جاسادى، ءبىز مۇنىڭ بارلىعىن كورىپ - ءبىلىپ، شىن جۇرەكتەن رازى بولىپ وتىرمىز. وسىنشاما قۇدىرەتتى وتانىمىزدىڭ، وسىنشاما ۇلى پارتيامىزدىڭ بولعانىن مەن ايرىقشا ماقتانىش ەتەمىن! ءبىز، ءسوز جوق، ونان ارى قۇلشىنىپ، مەكەنىمىزدى قايتا قۇرامىز!»، - دەيدى اپاتتان كەيىنگى قايتا قۇرۋ، ورنالاستىرۋ ساياساتتارى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ بىلىمدەرى سياقتى اپاتتان كەيىن وتكىزىلگەن ۇگىت - لەكسيا قيمىلدارىندا اپاتقا ۇشىراعان بۇقارا، ستۋدەنت ەرىكتى، كانديدات پارتيا مۇشەسى حى چاۋ جارقىن داۋىسپەن.
